wykład

Półtora roku od zwycięstwa wyborczego Donalda Trumpa to okres szukania odpowiedzi na dwa podstawowe pytania: 1) jak to się stało, że Donald Trump wygrał amerykańskie wybory prezydenckie?, 2) jak to możliwe, że amerykańskie (a za nimi światowe) media głównego nurtu oraz obserwatorzy amerykańskiego społeczeństwa nie zauważyli zawczasu, że zwycięstwo to nadchodzi? Im więcej pojawia się badań o zmianie społecznej w USA, o nastrojach wśród białej ludności dawnych regionów przemysłowych, o źródłach, z których wyborcy czerpią wiedzę o świecie; im więcej pojawia się informacji o wykorzystywaniu danych zbieranych na portalach społecznościowych, o zaangażowaniu innych państw i o reakcji władz amerykańskich na nie i im więcej budowanych jest na ich podstawie teorii, tym bliżej jesteśmy wyjaśnienia nie tylko przyczyn sukcesu wyborczego Donalda Trumpa, ale również zrozumienia tego, w jak wielkim stopniu uległy przekształceniu społeczeństwa państw najwyżej rozwiniętych, w tym Stanów Zjednoczonych. Celem tego wykładu jest przedstawienie społecznego i politycznego tła ostatnich amerykańskich wyborów prezydenckich jako próby wyjaśnienia ich przebiegu i wyników, a także zaprezentowania zmian jakie przechodzi Ameryka.

Jakie znaczenie ma utrzymanie wysokich standardów etycznych dla procesu badawczego i dlaczego współczesna nauka ma coraz większe problemy z nieuczciwymi i nieetycznymi zachowaniami naukowców.

Przemiany jakie zachodzą na całym świecie wymagają od nas radykalnych zmian w naszym codziennym funkcjonowaniu oraz w otaczającej nas przestrzeni. Z roku na rok, dla coraz większej liczby ludzi, naturalnym środowiskiem życia stają się miasta. Miasta, które jak wykazują liczne badania, najbardziej przyczyniają się do zanieczyszczenia środowiska oraz globalnego wzrostu temperatury. Prowadzi to do dynamicznych zmian klimatu, za którymi stoją liczne katastrofy (fale upałów, powodzie, silne wiatry itp.), którym ludzie na całym świecie muszą stawiać czoła każdego dnia. Aby zwiększyć standard życia ludzi, a także minimalizować negatywny wpływ miast na naturalne środowisko, zaczęto promować ideę zazieleniania miast, wprowadzając w jego struktury tzw. zieloną infrastrukturę. Zielona infrastruktura w aglomeracjach miejskich spełnia wiele istotnych funkcji ekosystemowych, ale jest również ważnym elementem modernizacji miast w kierunku ich adaptacji do zmian klimatu. Wykład zostanie poświecony omówieniu pojęcia, czym jest zielona infrastruktura, przedstawione zostaną również korzyści, jakie wynikają dla miast z jej wprowadzenia w miejskie struktury, jak również zostanie wyjaśnione pojęcie usługi ekosystemowej. Pokrótce przedstawione zostaną zasady kształtowania ZI, a także przykłady realizacji tego typu inwestycji powstające obecnie na całym świecie. Po zakończeniu wykładu zapraszam do dyskusji na temat możliwości wprowadzania tego typu rozwiązań na terenie polskich miast. 

Biologia molekularna to dziedzina, która fascynuje wiele osób, ale często jest odbierana jako hermetyczna i trudna do zrozumienia. Problem ten jest szczególnie istotny, gdy weźmie się pod uwagę aparaturę stosowaną w badaniach białek i kwasów nukleinowych, która jest niedostępna w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Proponowany wykład jest zaproszeniem do świata biologii molekularnej – przewodnikami będą nauczyciel akademicki Wydziału Biologii UW i student Wydziału Fizyki UW realizujący badania dotyczące struktury białek w Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych. Poprowadzą oni, krok po kroku, po niezwykłym świecie cząsteczek, które oddziałując ze sobą, czynią komórkę żywą. Podróż rozpocznie się od odczytania informacji genetycznej, a skończy na skomplikowanej sieci oddziaływań między białkami. Na wykładzie zostaną poruszone tematy opisywane w podręcznikach licealnych, ale zostaną one uzupełnione o wyniki najnowszych badań.

Czy wielojęzyczność jest zjawiskiem wyjątkowym, czy uniwersalnym? Czy w globalnym świecie, w którym dominuje angielski, poznawanie innych języków ma sens? I czemu może służyć, jeśli nie (tylko) komunikacji? Wykład poświęcony będzie różnego rodzaju dyskursom wokół wielojęzyczności: naukowym, komercyjnym, edukacyjnym, aktywistycznym. Przyjrzymy się, jak wielojęzyczność jest prezentowana przez badaczy, którzy zajmują się różnorodnością językową świata i badaniem języków zagrożonych; sprawdzimy, w jaki sposób jest wykorzystywana przez korporacje, które na niej mnożą zyski; zastanowimy się, czy sposób nauczania języków w dzisiejszym szkolnictwie rzeczywiście prowadzi do wielojęzyczności? Wreszcie spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, czy angielski będzie wkrótce jedynym językiem świata, czy też nowe technologie umożliwią posługiwanie się na równi różnymi językami.

Od najdawniejszych czasów wierzono, że żywność ma właściwości lecznicze: spożywanie określonych produktów może pomóc w zwalczaniu pewnych chorób. Ten sposób myślenia był zazwyczaj odzwierciedleniem wierzeń na temat tego, jak istnieje świat i jakie prawa nim rządzą oraz jakie miejsce zajmuje w nim człowiek. We współczesnych społeczeństwach, w których tak wielką wagę przywiązuje się do dbałości o zdrowie i sprawność fizyczną ciała ludzkiego, także zwracamy uwagę na prozdrowotne właściwości żywności. Jednak źródłem wiedzy o tym, co "zdrowe" jest nie tylko wiedza potoczna, tradycja i doświadczenie, ale również doniesienia naukowe czy reklama. Podczas wykładu przyjrzymy się bliżej dawnym i współczesnym wierzeniom na temat związków między jedzeniem a zdrowiem, a także poznamy zjawisko "medykalizacji żywności" - wykorzystywania odniesień do ideału zdrowego i pięknego ciała w reklamowaniu produktów spożywczych.

Wykład koncentruje się na zagadnieniu działania zegara mózgowego, który kontroluje sprawne działanie naszych umysłów.

Poszukiwać będziemy odpowiedzi na następujące pytania: Czy nasz mózg potrzebuje „zegara”? Czy zegar mózgowy tyka u wszystkich w jednakowym rytmie? Jakie są tu różnice indywidualne? A jeśli tak, to z czego wynikają?

Przedstawione zostaną dane osób zdrowych na przestrzeni od wczesnej młodości aż po późną starość. Dane te zilustrowane zostaną przykładami pacjentów z uszkodzonym mózgiem oraz osób z zaburzeniami neurorozwojowymi i neurodegeneracyjnymi. Zaprezentowane zostaną także możliwości  usprawniania umysłu człowieka w świetle najnowszych badań nad mózgiem, które koncentrują się na usprawnianiu zegara mózgowego.

W poszukiwaniu odpowiedzi na te pytania przedstawione zostaną wyniki badań prowadzonych w Pracowni Neuropsychologii Instytutu Biologii Doświadczalnej PAN z zastosowaniem autorskiego, innowacyjnego programu komputerowego „Dr Neuronowski”. Program obejmuje zestaw atrakcyjnych gier komputerowych służących usprawnianiu działania umysłu, w tym pamięci, uwagi, mowy. Jest adresowany zarówno do dzieci, jak i dorosłych wykazujących różnego typu deficyty poznawcze (m.in. zmiany związane z procesem zdrowego starzenia się).

Enzymy – biologiczne katalizatory reakcji chemicznych – są niezbędne dla istnienia życia na Ziemi. To dzięki nim, we wszystkich żywych organizmach mogą zachodzić reakcje chemiczne, bez szkody dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Enzymy odpowiadają nie tylko za trawienie pokarmu, ale przede wszystkim biorą udział w neutralizowaniu toksycznych związków czy wytwarzaniu energii. Bardzo wiele enzymów już znamy, ale jeszcze wiele oczekuje na odkrycie. Jedną z takich grup są enzymy sieroce – jedna z największych zagadek współczesnej biochemii. Od lat prowadzone są intensywne badania, których głównym celem jest charakterystyka molekularna (czyli określenie genów) nieznanych nam enzymów. Mimo pracy, jaką do tej pory włożono w rozwikłanie największych zagadek enzymów sierocych, nadal wiele z nich czeka na odkrycie i opisanie. Dopiero niedawny rozwój nowoczesnych technik biologii molekularnej, bioinformatyki i proteomiki (nauki o białkach) przyśpieszył badania nad tymi niezwykłymi enzymami. Dzięki metodom sekwencjonowania białek z wykorzystaniem spektrometrii mas, możliwe stało się dokładne określanie genów kodujących enzymy sieroce. Wszystko to pozwala na badanie enzymów sierocych pod kątem nowoczesnych terapii skierowanych przeciwko chorobom cywilizacyjnym, nowotworom czy – dużo słabiej opisanym – chorobom sierocym. W trakcie wykładu przedstawię Państwu aktualny stan wiedzy w dziedzinie enzymów sierocych, a także przybliżę to, w jaki sposób poszukuje się i rozwiązuje ich zagadki. Co więcej, w trakcie wykładu przewidziany jest pokaz, który pomoże przybliżyć Publiczności, w jaki sposób działają enzymy i dlaczego są one tak istotne dla naszego życia. Wszystko to przedstawię Państwu ja – Biochemiczny Detektyw. Zapraszam każdego, kto jest głodny wiedzy biochemicznej!

Wykład poświęcony będzie prezentacji symboli realizmu socjalistycznego. Nurt ów służył nie tyle celom propagandowym, ile mitowi politycznemu.

Wykazanie, że socjalizm radziecki działał wedle tych samych zasad co mit lub baśń, natomiast socrealizm w ujęciu strukturalnym był sztuką sakralną.

Analiza oparta głównie na opozycji genderowej w omawianym nurcie - role ikonicznych figur robotnicy i robotnika; opozycje wartości symbolicznych: męskie-niemęskie, kobiece-niekobiece.
 

Kolejny wykład z cyklu „Literatura i psychoanaliza” związany jest z tezami autorki, dotyczącymi nieodkrytego poznawczego i ideowego prekursorstwa epoki romantyzmu. Ukazuje, że połączenie dwu dziedzin naukowych: badań literackich i psychoanalitycznej wiedzy o człowieku pozwala dostrzec w utworach literackich niezauważane, istotne znaczenia, a w biografiach twórców całkowicie pomijane, a kształtujące ich osobowość fakty, okoliczności i wątki egzystencjalne.  Dotyczy to m. in. pojawiającej się zarówno w twórczości, jak w życiu naszych wielkich romantyków, słynnej miłości romantycznej. Rozważania autorki ukazują, że w opartej na takiej miłości i wypełniającej wiele lat  życia więzi Zygmunta Krasińskiego z Delfiną  Potocką kryły się w sposób prekursorski najistotniejsze elementy związku partnerskiego, związane ze sprzeciwem Krasińskiego wobec uprzedmiotowiania kobiety i wytwarzania  społecznej nierówności płci.

Obecnie ogromna większość energii, której używamy do produkcji prądu, ciepła czy w transporcie, pochodzi ze spalania paliw kopalnych. Przed nami jednak rewolucja energetyczna związana z potrzebą ochrony środowiska, przede wszystkim zapobiegania zmianie klimatu. Jak to zrobić? Jakie są zagrożenia i szanse w tym procesie? Jakie technologie mogą nam w tym pomóc i jak zmienią one nasze codzienne życie?

Wykład popularnonaukowy przedstawiający historię układu okresowego pierwiastków. Duża część prezentacji dotyczy wytwarzania pierwiastków sztucznych metodami reakcji jądrowych, w tym tzw. pierwiastków superciężkich. Wykładowi towarzyszy zabawa ilustrująca problemy związane z wytwarzaniem nowych pierwiastków.

Reklama łamie stereotypy, lecz także je utrwala (kulturowe, społeczne, ale i językowe)...w jaki sposób? To temat naszego spotkania!

dr Tomira Chemielewska-Ignatowicz - adiunkt Wydziału Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, wykładowca Uniwersytetu SWPS w Warszawie, kulturoznawczyni i językoznawczyni, od lat związana z branżą medyczną, stąd zainteresowania marketingiem i PR, usługami medycznymi, antropologią medycyny, socjologią medycyny.

Od 3 do 12 grudnia 2018 roku odbędzie się Międzynarodowa Konferencja poświęcona zmianom klimatu. Jej celem jest znalezienie konsensusu, aby działalność ludzi nie przyczyniała się do pogarszania stanu środowiska. Celem debaty jest ukazanie jej uczestnikom ogromu zmian, które zachodziły i zachodzą w atmosferze, przyczyniając się do zmian klimatycznych. Poprzez ukazanie problemu i wyjaśnieniu zjawisk chcemy przyczynić się do zwiększenia świadomości ekologicznej ludzi, którzy żyją w dużych miastach. Wspólna troska o środowisko przyczyni się do zmiany postępowania, a to zaowocuje w przyszłości dla teraźniejszych i przyszłych pokoleń.

Cytat na początku tematu to wypowiedź Adama Mickiewicza o Konradzie Wallenrodzie. Oczywiście nie odnosi się ona do wszystkich dzieł i wydań poety, ale zwraca uwagę na to, że losy wydań były i mogły być różne, że autor, wydawcy i cenzorzy miewali różne podejścia, że wydana książka zaczyna żyć własnym życiem, nie zawsze jest zgodna z zamysłem artysty  i nie zawsze funkcjonuje tak, jak przewidywał twórca. 

Woda stanowi najważniejszy składnik materii zawierający rozpuszczalne sole, substancje organiczne i gazy. Przy określonych parametrach stanu woda wyróżnia się spośród innych substancji odmiennością właściwości fizyczno-chemicznych, co wpływa w decydujący sposób na naturę świata fizycznego i biologicznego. W każdej dziedzinie życia znajomość właściwości wody jest niezmiernie istotna. Podczas wykładu omówione zostaną fizyczne i chemiczne właściwości wody. Uczniowie uzyskają informację nt. zasobów wody na świecie i dowiedzą się, czym różni się woda słona od słodkiej. Spróbujemy uświadomić dzieciom, jakie jest znaczenie wody dla życia i zdrowia roślin, zwierząt oraz ludzi, a także przypomnimy o konieczności jej oszczędzania.

Woda stanowi najważniejszy składnik materii zawierający rozpuszczalne sole, substancje organiczne i gazy. Przy określonych parametrach stanu woda wyróżnia się spośród innych substancji odmiennością właściwości fizyczno-chemicznych, co wpływa w decydujący sposób na naturę świata fizycznego i biologicznego. W każdej dziedzinie życia znajomość właściwości wody jest niezmiernie istotna. Podczas wykładu omówione zostaną fizyczne i chemiczne właściwości wody. Uczniowie uzyskają informację nt. zasobów wody na świecie i dowiedzą się, czym różni się woda słona od słodkiej. Spróbujemy uświadomić dzieciom, jakie jest znaczenie wody dla życia i zdrowia roślin, zwierząt oraz ludzi, a także przypomnimy o konieczności jej oszczędzania.

Opowieści o życiu codziennym  żołnierzy i dowódców 6. pułku piechoty Legionów z wykorzystaniem zdjęć z albumów 6. pułku piechoty Legionów z zasobu Archiwum Głównego Akt Dawnych.

Polska i Japonia to kraje bardzo odległe geograficznie i kulturowo. Na płaszczyźnie literatury i sztuk wizualnych łączy je jednak zaskakująco wiele. Fascynacja Dalekim Wschodem zaowocowała u nas bardzo różnorodnymi zjawiskami artystycznymi przetwarzającymi orientalne formy, motywy, style.

W trakcie wykładu pokazywać będę japońskie malarstwo tuszowe, drzeworyty ukiyo-e, kaligrafię, przedmioty codziennego użytku. Prace obcych artystów zestawię następnie z kompozycjami polskich twórców XX i XXI wieku (m.in. S. Wyspiańskiego, F. Ruszczyca,  O. Boznańskiej, L. Wyczółkowskiego, A. Dudzińskiego, K. Szpilkowskiej), zwracając uwagę na podobieństwa kompozycyjne, techniczne, tematyczne.

Interesować mnie będzie również poezja i sztuka książki – na gruncie dalekowschodnim bardzo silnie powiązana z malarstwem tuszowym i kaligrafią. Zastanowię się, czy po polsku da się napisać prawdziwe haiku i tankę (będę analizować teksty M. Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, S. Grochowiaka, Cz. Miłosza, M. Białoszewskiego, R. Krynickiego). Pokażę także, w jaki sposób polscy autorzy nawiązujący do japońskich form poetyckich starają się uatrakcyjnić swoją twórczość wizualnie. Opowiem wreszcie, powołując się na konkretne przykłady, czemu tłumaczenia jednego japońskiego wiersza są tak różne.

Wykład połączony będzie z prezentacją multimedialną.

Uczestnicy spotkania dowiedzą się, jakiego typu komunikacja w mediach społecznościowych jest najskuteczniejsza i jakie cele komunikacji należy wyznaczać.

Komórki macierzyste obecne w naszych organizmach odpowiedzialne są za odnowę i regenerację tkanek i narządów. W laboratoriach wykorzystywane są do badań, których celem jest zrozumienie ich funkcjonowania, a także opracowanie terapii różnego rodzaju schorzeń. Podczas wykładu zaprezentowane zostaną te, z których może powstać każdy rodzaj tkanki: komórki pluripotencjalne.

Zajęcia poświęcone będą jednym z najczęstszych nowotworów wykrywanych wśród kobiet – rakowi piersi i szyjki macicy. Podczas zajęć zostanie omówiona ich epidemiologia, etiologia,  profilaktyka.

Fizyka jądrowa już od swoich początków w laboratoriach Marii Skłodowskiej-Curie była interdyscyplinarną nauką, która miała ogromny wpływ na badania medyczne i praktykę kliniczną. Radioterapia jest obecnie stosowana w leczeniu raka od ponad 100 lat. Podczas wykładu zostaną zaprezentowane zmiany, jakim uległo leczenie nowotworów, i dalsze perspektywy skutecznej radioterapii.

Celem radioterapii jest skutecznie napromienić guz, oszczędzając sąsiadujące z nim zdrowe tkanki. Spełnienie jednoczesne tych dwóch warunków - skuteczności i bezpieczeństwa nadal stanowi wyzwanie techniczne, przed którym staje dziś fizyka jądrowa.

Dwie najczęstsze formy radioterapii to radioterapia z użyciem zewnętrznej wiązki uzyskiwanej z akceleratora medycznego oraz brachyterapia, która polega na wszczepieniu radioaktywnych izotopów bezpośrednio do leczonej objętości lub w jej pobliżu.

Radioterapia wiązką zewnętrzną odbywa się za pomocą wiązek elektronów, fotonów i ciężkich jonów. Nowoczesne technologie radioterapii umożliwiają dostarczanie wiązki z wielu kierunków "dopasowanych" do kształtu guza i modulowanych z szybko zmieniającą się intensywnością. Przykłady terapii konformalnej obejmują radioterapię wiązką o  modulowanej intensywności (IMRT), radioterapię stereotaktyczną (SRT) i radiochirurgię stereotaktyczną (SRS)- system CyberKnife oraz radioterapię hadronową.

Typowe techniki brachyterapii obejmują wiele metod, od wszczepiania stosunkowo dużych, widocznych źródeł radioaktywnych w pobliżu lub bezpośrednio do objętości guza, co jest najczęściej stosowane w leczeniu raka prostaty, po radioembolizację, w której dostarczane są miliony mikroskopijnych radioaktywnych mikrosfer Y-90, przez cewnik bezpośrednio do łożyska guza, jak stosuje się dzisiaj w leczeniu guzów wątroby.

Filozofia to ta dziedzina wiedzy, która nie ma ”dobrej prasy”. Zdarza się że poprzez filozofowanie rozumie się ogólne rozważania nad życiem czy nawet mędrkowanie. Bywa ono męczące dla otoczenia, zwłaszcza gdy wiąże się ze skłonnością do narzucania przekonań innym.

Naukową interpretacją polityki zajmują się natomiast politolodzy, socjolodzy lub ekonomiści. Każdy z tych naukowców ma wiedzę, która odwołuje się bezpośrednio do faktów: wyników wyborów, sondaży opinii czy wskaźników rynkowych. Filozof nie ma takich narzędzi, ale nadaje namysłowi nad polityką właściwy jedynie dla filozofii dystans.

Pierwszy wymiar tego dystansu to wymiar czasowy. Filozofia ma długą tradycję. Od czasów starożytnej Grecji filozofowie byli świadkami wielu rządów, typów władzy, przewrotów, wojen i zakulisowych rozgrywek.  Filozof może w związku z tym popatrzeć na współczesną politykę jako jedną z możliwych form organizacji wspólnoty, wskazać, że wszelkie instytucje wcale nie muszą być takie, jak są.

Drugi wymiar dystansu nadaje metoda – racjonalny namysł. Jeśli polityk angażuje emocje – wypowiada się po tej lub innej stronie sporu, obywatel również, filozof zaś stara się spojrzeć na sam spór nieco z zewnątrz. Jest ekspertem w zakresie pojęć i argumentacji. Zna logikę, potrafi więc wskazać chwyty retoryczne, oddzielić prawdę od opinii, uporządkować opinie, poddać je krytycznej analizie.

Trzecim wymiarem dystansu jest dystans wobec faktów oraz uwzględnienie elementu decyzji. Truizm głosi, że z tego co było rzadko wynika to, co będzie. Jednak to właśnie na tego typu analizę skazani są przedstawiciele nauk o polityce, politologowie, socjologowie, ekonomiści. Filozof zaś ukazuje niesprowadzalną do faktów różnicę celów i zadaje pytanie o to, kto i w jakim zakresie podejmuje decyzje.