Szkoła podstawowa 4-6

Las jest miejscem wyjątkowym, tworzy miejsce do życia dla niezliczonej liczby roślin i zwierząt. Jest doskonale funkcjonującym mechanizmem, w którym każda część, choć oddzielna, stanowi jego niezbędny element. Doskonale widać to na przykładzie warstw lasu. Każda z nich pełni odrębną rolę, jest zamieszkiwana przez inne organizmy, które przenikają się nawzajem i odrębnie istnieć nie mogą. Młodzież podczas zajęć pozna poszczególne warstwy lasu, a mianowicie: glebę i ściółkę, runo, podszyt, podrost oraz pnie i korony drzew. Zdobyte wiadomości i nabyte umiejętności przez uczniów:

• znają pojęcia: las, rodzaje lasu (iglasty, liściasty i mieszany),
• potrafią wymienić poszczególne warstwy roślinności w lesie,
• wymieniają i potrafią określić warstwy lasu (pnie i korony drzew, podrost, podszyt, runo i ściółka leśna),
• rozpoznają charakterystyczne gatunki żyjących tam roślin i zwierząt, potrafią przyporządkować je do poszczególnych warstw,
• rozpoznają drzewa po liściach i owocach,
• potrafią ułożyć łańcuch pokarmowy z organizmów występujących w lesie,
• znają zasady prawidłowego zachowania się w lesie.

Zajęcia zaprojektowane w oparciu o treści poruszane na lekcjach przyrody, dotyczące kwasów, zasad, soli oraz wskaźników kwasowo-zasadowych. Uczestnicy będą odkrywać fascynujący świat chemii, badając podstawowe właściwości fizykochemiczne substancji, które na co dzień nas otaczają.
Podczas warsztatów dzieci poczują się jak prawdziwi naukowcy – w fartuchach, okularach ochronnych i z probówką w dłoni. Pod okiem prowadzących, samodzielnie lub w parach, przeprowadzą eksperymenty chemiczne. 
Celem warsztatów jest nie tylko rozwijanie zainteresowań naukami ścisłymi, ale również nauka zasad bezpieczeństwa i odpowiedzialnego zachowania w laboratorium. Zajęcia te łączą zabawę z nauką, pozwalając uczestnikom zdobywać wiedzę w inspirujący i angażujący sposób. Nie zabraknie efektownych, kolorowych reakcji chemicznych, które wywołają zachwyt i uśmiech na twarzach młodych eksperymentatorów.
Będzie to nie tylko świetna zabawa, ale przede wszystkim inspiracja do zrozumienia, że chemia jest wszędzie wokół nas!

Otaczający nas świat pełen jest kolorów. Wbrew pozorom żaden z nich nie jest przypadkowy. Kolory w świecie zwierząt odgrywają niezwykle ważną rolę. Umożliwiają przekazywanie informacji o nastrojach i intencjach zwierząt, osobnikom własnego i innych gatunków. Pomagają w doborze partnerów, stanowią ochronę przed potencjalnymi napastnikami, pomagają w zdobywaniu pokarmu, a także mogą ochronić przed otruciem. Wszystkie te elementy sprawiają, że żyjemy wśród kolorów. Podczas lekcji zostaną omówione i zaprezentowane na wybranych gatunkach zwierząt barwy spotykane w przyrodzie i ich znaczenie. Multimedialna prezentacja pozwoli na wciągnięcie uczestników do zabawy pomagającej zrozumieć omawiane przez prowadzących zagadnienia.  

W jaki sposób nowoczesne nanomateriały mogą pomóc w leczeniu chorób cywilizacyjnych? Czy wiedza podstawowej budowie komórki i tworzących ją  materiałach może mieć zastosowanie w nowoczesnych metodach terapii? W jaki sposób można wykorzystać nanomateriały w różnych rodzajach leków?

Maria Skłodowska-Curie, polska uczona wszechczasów, dwukrotna noblistka, która zajmowała się badaniami nad promieniotwórczością polonu i radu. Poznamy ciekawostki i anegdoty dotyczące Marii oraz zanalizujemy aktualne korzyści i zagrożenia, które niesie ze sobą promieniotwórczość.

Czy łatwo dowiedzieć się, co lubią ludzie? Jak się dowiedzieć jakie produkty kupujemy najczęściej? Jak zaplanować pytania, żeby poznać prawdziwe odpowiedzi? Uczniowie zaproszeni są do udziału w symulacji badania ankietowego, podczas której sami wcielą się w rolę ankieterów i respondentów. Wspólnie zastanowimy się, jak tworzyć dobre pytania, które nie wprowadzają w błąd, zaplanujemy własną miniankietę, przeprowadzimy ją wśród kolegów i koleżanek, a następnie opracujemy i zaprezentujemy wyniki – wszystko po to by pokazać że badania ankietowe to wiedza o nas dla nas!
Zajęcia będą doskonałą okazją do rozwijania kompetencji społecznych, matematycznych i logicznych – poprzez zabawę do ważnych wniosków!

Czy niedźwiedź polarny i pingwin białobrewy mogą przybić sobie piątkę? Czym odżywia się krabojad i dlaczego svalbardzka pardwa górska nosi zimą puchowe "spodenki"? Serdecznie zapraszamy na lekcję poświęconą faunie regionów polarnych.

Prelegentka: Dagmara Bożek – popularyzatorka nauki, pisarka i uczestniczka wypraw polarnych. Na co dzień pracuje w Instytucie Geofizyki PAN.

Czy roboty mogą oszczędzać pieniądze? Jak technologia wpływa na to, jak zarządzamy finansami? Podczas tej lekcji dzieci wyruszą w fascynującą podróż do cyfrowego świata ekonomii, gdzie tradycyjne skarbonki ustępują miejsca aplikacjom mobilnym, a inteligentne maszyny pomagają planować wydatki. Uczestnicy dowiedzą się, jak rozwój technologii zmienia sposoby oszczędzania, inwestowania i kupowania – oraz jakie nowe możliwości i wyzwania niesie dla każdego z nas.  W przystępny i angażujący sposób wytłumaczymy, czym jest sztuczna inteligencja i jak może wspierać podejmowanie mądrych decyzji finansowych. Porozmawiamy o tym, jak działają automatyczne systemy oszczędzania, aplikacje pomagające zarządzać budżetem domowym czy nowoczesne metody płatności. Dzieci poznają także podstawowe pojęcia z ekonomii, takie jak budżet, oszczędności, inwestycje czy koszt alternatywny, na prostych i ciekawych przykładach z życia codziennego.  Lekcja będzie pełna zabawnych quizów, mini-gier i krótkich zadań praktycznych, które pokażą, że świat finansów i technologii wcale nie jest trudny ani nudny! Wspólnie zastanowimy się też, czy w przyszłości roboty będą mogły całkowicie przejąć zarządzanie naszymi pieniędzmi i dlaczego odpowiedzialność finansowa nadal pozostanie ważną umiejętnością człowieka.  Zapraszamy wszystkie dzieci ciekawe świata, które chcą zrozumieć, jak wygląda ekonomia XXI wieku i jak mądrze korzystać z technologicznych możliwości w codziennym życiu!

Ręczny wykrywacz min, skonstruowany przez Józefa Kosackiego w 1941 roku, był jednym z przełomowych wynalazków okresu II wojny światowej. Możliwość bezkontaktowego, natychmiastowego wykrywania i rozbrajania pól minowych ocaliła miliony istnień. Do dziś, oczywiście znacząco udoskonalone, wykrywacze min i metalu oddają nieocenione usługi żołnierzom, archeologom, konstruktorom. Ten wspaniały wynalazek polskiego inżyniera służy nawet majsterkowiczom, ostrzegając przed ukrytą w ścianie rurą lub przewodem elektrycznym. W przemyśle spożywczym pozwala niezawodnie wykryć metaliczne zanieczyszczenia żywności, a schowany pod jezdnią zlicza samochody i steruje sygnalizacją uliczną. Jak wyglądał jego pierwszy oryginalny prototyp, jak działa, do czego służy? Tego dowiemy się na lekcji muzealnej. Zagramy też w saperską grę, w której intuicja i przeczucie zmierzą się z technologiczną nieomylnością wynalazku Józefa Kosackiego.

Las najlepiej poznaje się… w lesie. Dlatego chodźmy na wspólny spacer! Zabierzemy was na wędrówkę, podczas której postaramy się spojrzeć na to wyjątkowe miejsce z trochę innej perspektywy. Czy dacie się namówić na spacer z głową w chmurach? Czy odważycie się podążać w głąb lasu za dźwiękiem? Las to dużo więcej niż drzewa, a własne obserwacje jego mieszkańców mogą być niesamowitą przygodą. Spróbujemy poczuć go wszystkimi zmysłami. Przyroda ma nam mnóstwo do zaoferowania, w tym również wiele zabawy, jednak w zamian powinniśmy okazać jej szacunek i zapewnić ochronę. Zastanowimy się, co zawdzięczamy lasom, za co możemy je polubić i jak powinniśmy o nie dbać.

Przebieg trasy: Truskaw - Truskawska Droga - Zaborów Leśny - Kręta Droga - Karczmisko - Paśniki - Truskaw.
Długość trasy: 9,5 km. Czas przejścia: ok. 4 godzin.
Trasa wycieczki wiedzie m. in. przez ooś Zaborów Leśny i skraj ooś Cyganka, ukazując jedne z najciekawszych obszarów leśnych wschodniej części Puszczy Kampinoskiej.

Omawiane zagadnienia:
- czym jest las? - próba odpowiedzi na pytanie,
- rozpoznawanie podstawowych gatunków drzew i krzewów,
- typy lasów rosnących na obszarze Puszczy Kampinoskiej,
- działania ochronne prowadzone w lasach (nasadzenia, przebudowa drzewostanów) - ochrona częściowa,
- znaczenie obszarów ochrony ścisłej,
- zagrożenia lasów KPN (pożary, wiatrołomy, susze, gatunki obce, gradacje owadów),
- łańcuch pokarmowy (przybliżenie pojęć: producent, konsument, destruent, piramida pokarmowa),
- piętra roślinności w lesie i ich mieszkańcy,
- rola lasów w gospodarce i życiu człowieka,
- pozaprodukcyjne funkcje lasu.

Podczas tej lekcji, łączącej elementy geologii, paleontologii i archeologii, uczniowie poznają minerały z grupy apatytu, występujące zarówno w przyrodzie nieożywionej, jak i w organizmach żywych. Dowiedzą się, gdzie można je znaleźć oraz jakie mają właściwości i zastosowania. W trakcie zajęć zostanie wyjaśnione, czym są minerały, jak zbudowane są kości i zęby, w jaki sposób apatyt wykorzystywany jest w przemyśle oraz dlaczego odgrywa tak istotną rolę dla roślin.

Uczniowie poznają również kulisy pracy naukowców, którzy analizując skład kryształów apatytu w skałach i skamieniałościach, badają historię Ziemi oraz warunki życia na niej. W trakcie lekcji uczestnicy będą mieli okazję obejrzeć próbki minerałów i szczątków, co pozwoli im z bliska zobaczyć różnorodne formy występowania apatytu.

Zajęcia w przystępny sposób pokażą, że minerały mogą łączyć wiele dziedzin życia i nauki.

Zajęcia odbywają się na wystawie stałej „Z Orłem Białym przez wieki”. Szukając śladów orła na herbach, pieczęciach, tarczach i mieczach, zobaczymy, jakie formy przybierał na przestrzeni wieków. Podążając tym tropem, spróbujemy odkryć, jak doszło do tego, że orzeł stał się godłem Polski.  

Wirus - w dosłownym tłumaczeniu z łaciny virus - jad, oznacza, że wirusy są czynnikami wyłącznie patogennymi. Jednak warto dodać, że są to nie tylko niebezpieczni wrogowie, lecz również współtowarzysze, najdyskretniejsi współpracownicy. Są wszędzie, wewnątrz nas i na zewnątrz, zadziwiają skutecznością działania do tego stopnia, iż można ich uznać za doskonałą formę życia. Ale, czy można powiedzieć, że wirusy żyją? Wirusy określa się przecież jako pogranicze materii żywej i nieożywionej. Celem warsztatów „Wirusy – nieproszeni goście” będzie wprowadzenie młodych uczestników w ważny i ekscytujący świat wirusów. Pierwszym etapem będzie zapoznanie słuchaczy z budową wirusów oraz procesem zakażenia komórek ludzkich, zwierzęcych i bakteryjnych. Pokazane zostaną sposoby namnażania wirusów in vitrooraz metody ich wykrywania – praca z mikroskopem. Następnie, zaprezentowane zostanie ich działanie chorobotwórcze na przykładach chorób ludzi i zwierząt. W kolejnym etapie wspólnie z uczestnikami opisane zostaną sposoby radzenia sobie z wirusami. Pokazana zostanie, walka z inwazją wirusów jaką toczy każdego dnia układ odpornościowy człowieka, i w jakim stopniu organizm skutecznie odrzuca atak niechcianych gości. Analizując rodzaje odpowiedzi przeciwwirusowej uczestnicy zobaczą, że kiedy wirus przeniknie przez pierwsze bariery ochronne i wniknie do komórek, to jedną z ostatnich desek ratunku jest niszczenie samego siebie - własnych komórek. Młodzi uczestnicy warsztatów dowiadując się o „sile” wirusów i o trudnościach jakie sprawia walka z nimi, być może docenią banalne przestrogi dorosłych i zrozumieją wysiłek jaki, w różnych aspektach codziennego życia, wkłada się w ochronę przed zakażeniem organizmu.

Zastanawialiście się czy czym różnią się komórki człowieka i cebuli? Które komórki naszego ciała możemy łatwo pobrać do zrobienia preparatu mikroskopowego? Jak przygotować preparat aby móc obejrzeć go pod mikroskopem świetlnym i jakiego potrzebujemy powiększenia aby je zobaczyć? Na te i na wiele innych pytań odpowiemy na warsztatach w Zakładzie Fizjologii Zwierząt UW. Uczestnicy zapoznają się z biologią komórki i poznają różnice między komórkami roślinnymi i zwierzęcymi. Poznają składowe komórki oraz cechy charakterystyczne komórek należących do różnych organizmów. Sami pobiorą komórki ze swojego policzka i wykonają preparaty mikroskopowe. Wykonają również preparaty z tkanki roślinnej pobranej z cebuli. Zapoznają się z mechanizmem działania mikroskopu świetlnego i użyją go do obejrzenia wykonanych przez siebie preparatów. Zapraszamy!

Ręczny wykrywacz min, skonstruowany przez Józefa Kosackiego w 1941 roku, był jednym z przełomowych wynalazków okresu II wojny światowej. Możliwość bezkontaktowego, natychmiastowego wykrywania i rozbrajania pól minowych ocaliła miliony istnień. Do dziś, oczywiście znacząco udoskonalone, wykrywacze min i metalu oddają nieocenione usługi żołnierzom, archeologom, konstruktorom. Ten wspaniały wynalazek polskiego inżyniera służy nawet majsterkowiczom, ostrzegając przed ukrytą w ścianie rurą lub przewodem elektrycznym. W przemyśle spożywczym pozwala niezawodnie wykryć metaliczne zanieczyszczenia żywności, a schowany pod jezdnią zlicza samochody i steruje sygnalizacją uliczną. Jak wyglądał jego pierwszy oryginalny prototyp, jak działa, do czego służy? Tego dowiemy się na lekcji muzealnej. Zagramy też w saperską grę, w której intuicja i przeczucie zmierzą się z technologiczną nieomylnością wynalazku Józefa Kosackiego.

Pewnie prawie każdy z nas bawił się klockami LEGO. Co można z nimi zrobić? Możemy zbudować prawie wszystko! A jeśli powiem Państwu, że chemia to nic innego jak zabawa klockami? Porozmawiamy co nieco o budowie świata, jak również opowiem co nieco o tym jak możemy zobaczyć te nasze chemiczne klocki LEGO.

Ponieważ las najlepiej poznaje się w lesie, zabierzemy was na wędrówkę, podczas której zobaczymy jeden z atrakcyjnych przyrodniczo fragmentów zachodniej części Kampinoskiego Parku Narodowego. W programie spacer ścieżką dydaktyczną, obserwacje przyrodnicze z wieży widokowej, spacer skrajem obszaru ochrony ścisłej Granica. Wycieczka będzie także świetną okazją do poznania wyjątkowego miejsca - nowo otwartego Muzeum Puszczy Kampinoskiej w Granicy.
Opowiemy o:
- zwyczajach i zachowa­niach zwierząt,
- sposobach kamuflażu i przystosowaniach do życia w zmiennych środowiskach,
- jego warstwowej budowie lasu i zamieszku­jących je organizmach,
- opowiemy jak podziwiać i poznawać przyrodę tak, aby jej nie szkodzić,
- wytłumaczymy jak sprawić, aby nasza obecność nie była dla przyrody do­kuczliwą, pokażemy, że obserwowanie przyrody jest o wiele ciekawsze!

Bioblitz to szybka inwentaryzacja przyrodnicza, wykonywana przez specjalistów wspólnie z zainteresowanymi niespecjalistami - mieszkańcami miejsca inwentaryzacji, ochotnikami, pasjonatami. W tym roku prowadzimy akcję na naszych kampusach - razem z naszymi studentami i gośćmi przeszukujemy tereny naszych kampusów i ich otoczenia. Teren akcji obejmuje również Las Młociny i przylegający do niego fragment Doliny Wisły.  Do zbioru i porządkowania naszych obserwacji używamy aplikacji iNaturalist (https://play.google.com/store/apps/details?id=org.inaturalist.android&hl=pl lub https://apps.apple.com/pl/app/inaturalist-classic/id421397028?l=pl). Akcja trwa cały sezon, jej postępy można śledzić na https://apps.apple.com/pl/app/inaturalist-classic/id421397028?l=pl.  W czasie akcji, dzięki obecności specjalistów z różnych działów taksonomii oraz wydatnej pomocy algorytmów aplikacji iNaturalist zbieramy obserwacje i  rozpoznajemy wszystkie grupy systematyczne - porosty, rośliny naczyniowe, bezkręgowce, kręgowce. Relacje z naszych wycieczek  można obejrzeć na stronie bioblitz.pl.

W czasie lekcji podczas Festiwalu Nauki będzie można wspólnie z nami wziąć udział w poszukiwaniach flory i fauny późnego lata i wczesnej jesieni.

Małe rozmiary i wysoka częstotliwość ruchów skrzydeł owadów czynią je interesującym, a jednocześnie trudnym obiektem badań. Podczas wykładu zostaną przedstawione podstawy aerodynamiki lotu owadów zilustrowane animacjami wyników badań numerycznych. Czy w dobie panowania dronów możemy się czegoś nauczyć od owadów?

Zastanawialiście się czy czym różnią się komórki człowieka i cebuli? Które komórki naszego ciała możemy łatwo pobrać do zrobienia preparatu mikroskopowego? Jak przygotować preparat aby móc obejrzeć go pod mikroskopem świetlnym i jakiego potrzebujemy powiększenia aby je zobaczyć? Na te i na wiele innych pytań odpowiemy na warsztatach w Zakładzie Fizjologii Zwierząt UW. Uczestnicy zapoznają się z biologią komórki i poznają różnice między komórkami roślinnymi i zwierzęcymi. Poznają składowe komórki oraz cechy charakterystyczne komórek należących do różnych organizmów. Sami pobiorą komórki ze swojego policzka i wykonają preparaty mikroskopowe. Wykonają również preparaty z tkanki roślinnej pobranej z cebuli. Zapoznają się z mechanizmem działania mikroskopu świetlnego i użyją go do obejrzenia wykonanych przez siebie preparatów. Zapraszamy!

Czy łatwo dowiedzieć się, co lubią ludzie? Jak się dowiedzieć jakie produkty kupujemy najczęściej? Jak zaplanować pytania, żeby poznać prawdziwe odpowiedzi? Uczniowie zaproszeni są do udziału w symulacji badania ankietowego, podczas której sami wcielą się w rolę ankieterów i respondentów. Wspólnie zastanowimy się, jak tworzyć dobre pytania, które nie wprowadzają w błąd, zaplanujemy własną miniankietę, przeprowadzimy ją wśród kolegów i koleżanek, a następnie opracujemy i zaprezentujemy wyniki – wszystko po to by pokazać że badania ankietowe to wiedza o nas dla nas!
Zajęcia będą doskonałą okazją do rozwijania kompetencji społecznych, matematycznych i logicznych – poprzez zabawę do ważnych wniosków!

Przeniesiemy się w fascynujący świat nauki, gdzie wszystko jest możliwe.

Zaczniemy od widowiskowych reakcji chemicznych, w których nauka spotyka się z efektem „wow”! Wybuchowa „pasta dla słonia”, zielony płomień kwasu borowego, samozapłon gliceryny z nadmanganianem i magiczny „wąż faraona” pokażą, że chemia może być nie tylko fascynująca, ale też piękna. To doskonały punkt wyjścia, by zrozumieć, jak wiele z tych zjawisk – spalanie, rozkład, egzotermia – ma swoje odpowiedniki w biologii i biochemii. Wszystko z komentarzem naukowym i w pełni bezpiecznie.

Następnie przejdziemy do świata biologii, w którym również znajdziemy zaskakujące odkrycia! Przyjrzymy się cząsteczce DNA, która jest „instrukcją życia” każdego organizmu. Z pomocą prostych składników takich jak sól, woda i sok z ananasa, w prosty sposób wyizolujemy DNA z truskawki i zobaczymy je na własne oczy. Łącząc ciekawość odkrywcy z podstawowymi technikami biologicznymi dowiemy się jak komórki przechowują informacje genetyczne.

Na koniec zanurzymy się w tajemniczy mikrokosmos mikroorganizmów. Bakterie to nie tylko choroby, lecz także niezwykłe zdolności i kluczowa rola w naturze — np. w rozkładzie celulozy, najpowszechniejszego związku organicznego na Ziemi. Kształt i rozmiar, tempo życia („szybcioch” czy „powolniak”), życie z sąsiadami czy samotnie – wszystko to wpływa na ich funkcjonowanie. Wiele wiemy ale jest jeszcze więcej do poznania. A wszystko w kontekście tradycyjnych oraz nowoczesnych metod naukowych.

Ręczny wykrywacz min, skonstruowany przez Józefa Kosackiego w 1941 roku, był jednym z przełomowych wynalazków okresu II wojny światowej. Możliwość bezkontaktowego, natychmiastowego wykrywania i rozbrajania pól minowych ocaliła miliony istnień. Do dziś, oczywiście znacząco udoskonalone, wykrywacze min i metalu oddają nieocenione usługi żołnierzom, archeologom, konstruktorom. Ten wspaniały wynalazek polskiego inżyniera służy nawet majsterkowiczom, ostrzegając przed ukrytą w ścianie rurą lub przewodem elektrycznym. W przemyśle spożywczym pozwala niezawodnie wykryć metaliczne zanieczyszczenia żywności, a schowany pod jezdnią zlicza samochody i steruje sygnalizacją uliczną. Jak wyglądał jego pierwszy oryginalny prototyp, jak działa, do czego służy? Tego dowiemy się na lekcji muzealnej. Zagramy też w saperską grę, w której intuicja i przeczucie zmierzą się z technologiczną nieomylnością wynalazku Józefa Kosackiego.

Czy wiesz, skąd biorą się kolory? Dlaczego niektóre substancje są barwne jak tęcza, a inne zmieniają barwy niczym za dotknięciem czarodziejskiej różdżki?

Zapraszamy na niezwykłe warsztaty, podczas których dzieci odkryją tajemnice barw! Sprawdzimy, jak domowe składniki mogą zmieniać kolory, stworzymy barwne osady i przekonamy się, jak światło wpływa na to, co widzimy. To doskonała okazja, by przez zabawę odkrywać fascynujący świat nauki! 

Czeka nas mnóstwo kolorowych eksperymentów, radości i niesamowitych odkryć! Dołączcie do nas i zobaczcie, jak magiczna może być nauka!