Nauki biologiczne

Typ Tytułsortuj malejąco Opis Dziedzina Termin
Spotkanie festiwalowe Ale kwas! - czyli jak pracować z DNA

Celem warsztatów jest zdobycie wiedzy na temat kwasu deoksyrybonukleinowego (DNA) i poznanie jego funkcji w komórce. Uczestnicy warsztatów będą mieli możliwość zapoznania się z charakterystyką pracy z DNA, począwszy od etapu jego izolacji z komórek do etapu analiz różnymi technikami biologii molekularnej. Podczas warsztatów młodzi naukowcy wyizolują DNA z owoców – z zastosowaniem metody 'domowej', przeprowadzą reakcję PCR, pozwalającą  na uzyskanie dużej ilości ściśle zdefiniowanego fragmentu DNA, i zapoznają się z podstawową techniką analizy i obrazowania DNA – elektroforezą.

Nauki biologiczne
  • sob., 2020-09-26 09:00
  • sob., 2020-09-26 13:00
Spotkanie festiwalowe Astrobiologia – czy życie wzięło się z kosmosu?

Początek życia jest intrygującym i wciąż intensywnie badanym zagadnieniem. Część badaczy, rozważając pochodzenie związków organicznych niezbędnych do życia na Ziemi, postuluje, że powstały one w przestrzeni kosmicznej i pojawiły się na naszej planecie wraz z meteorytami. Badaniami takich scenariuszy zajmuje się właśnie stosunkowo nowa dziedzina nauki – astrobiologia, którą NASA ogłosiła jedną z najważniejszych nauk XXI wieku! To jednak nie wszystko, czym zajmują się astrobiolodzy. W czasach, gdy ludzie, a wraz z nimi organizmy modelowe służące badaniom naukowym, przebywają stale na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, planowane jest rozpoczęcie stałej obecności na Księżycu, a budowanie kolonii na Marsie przestaje być tylko mrzonką z zakresu science-fiction, a jest realnym celem prac naukowców z całego świata, pytań dotyczących funkcjonowania organizmów w warunkach mikrograwitacji jest coraz więcej. Wykład będzie aktualnym przeglądem ostatnich osiągnięć astrobiologii.

Nauki biologiczne
  • czw., 2020-09-24 17:00
Spotkanie festiwalowe Choroby rzadkie – częstsze niż się spodziewasz

Wbrew swojej nazwie choroby rzadkie występują dosyć często. Każdy z nas spotka w swoim życiu jakąś „Zebrę”, czyli osobę z chorobą rzadką. W trakcie wykładu poznacie bliżej jedną z Zebr i jej historię. Nie istnieje jedna definicja chorób rzadkich przyjmowana na całym świecie.  W Unii Europejskiej określa się chorobę jako rzadką, jeżeli dotyka mniej niż 5 na 10 000 osób. Z kolei w USA taką, która dotyka mniej niż 200 000 mieszkańców kraju. Niestety, choroby rzadkie, wbrew swojej nazwie, występują stosunkowo często i dotykają łącznie nawet 300 milionów osób na całym świecie. Jeżeli stworzylibyśmy kraj, w którym mieszkałyby wszystkie osoby dotknięte różnymi chorobami rzadkimi, byłby on czwartym co do wielkości krajem na świecie. Tak duża liczba chorych sprawia, że każdy i każda z nas pozna w swoim życiu co najmniej  jedną „Zebrę”, czyli osobę chorującą na chorobę rzadką. W trakcie naszego spotkania poznacie tę niezwykłą grupę chorób, a także będziecie mieli okazję poznać historię jednej z „Zebr”.

Nauki biologiczne
  • wt., 2020-09-22 15:00
Spotkanie festiwalowe Czy rośliny mogą się ogrzać podczas chłodów?

Ogromnym zaskoczeniem dla świata nauki było odkrycie na początku XX wieku u niektórych gatunków z rodziny obrazkowatych (Araceae) istnienia osobliwego oddychania związanego z podgrzewaniem kwiatostanów. Badania wykazały, że termogeneza jest możliwa dzięki wysokiej aktywności małego mitochondrialnego białka  - oksydazy alternatywnej. Badając obrazkowate, zaobserwowano, że cyjanek nie ma u nich wpływu na oddychanie komórkowe. Zupełnie inaczej niż u zwierząt, dla których cyjanek jest śmiertelną trucizną już w stosunkowo niewielkiej dawce. Obecnie wiadomo, że oddychanie odporne na cyjanek jest powszechne w świecie roślin. Wykład będzie poświęcony odpowiedzi na następujące pytania: Po co roślinom oddychanie odporne na cyjanek? Czy oksydaza alternatywna bierze także udział w oddychaniu, na przykład w liściach? Czy ciepło wydzielane przy udziale oksydazy alternatywnej może zwiększać temperaturę roślin, kiedy dookoła jest zimno?

Nauki biologiczne
  • śr., 2020-09-23 17:00
Spotkanie festiwalowe Dlaczego spadają liście? Jesienny spacer z przyrodnikiem

Jesień to czas przygotowywania się roślin do zimy. Przyjrzyjmy się
wspólnie owocom i nasionom roślin rosnących w naszym Ogrodzie.
Zobaczymy, kto je zjada. Czy wiecie, że rośliny również podróżują?
Zobaczmy, jakie wybierają strategie aby się rozsiać i przetrwać okres
zimowego spoczynku. Przyjrzymy się również bogactwu form i kolorów
jesiennych liści.

 

Nauki biologiczne
  • sob., 2020-09-19 11:00
Spotkanie festiwalowe Enzymy jako miejsca działania leków

Enzymy to biologiczne katalizatory, cząsteczki przyspieszające przebieg reakcji metabolicznych. Działają w każdym żywym organizmie, a bez ich aktywności nie jest możliwe życie. I chociaż utrata aktywności enzymów jest przyczyną wielu chorób u ludzi, to istnieją także liczne leki, których efekt terapeutyczny polega właśnie na  hamowaniu aktywności specyficznych enzymów.     

Wykład przybliży zagadnienia związane z enzymami jako celem działania leków. Zostanie omówione pojęcie enzymu, rola fizjologiczna enzymów oraz konsekwencje utraty ich aktywności dla żywych organizmów. Słuchacze będą także mogli poznać przykłady leków, których celem działania są enzymy.

Nauki biologiczne
  • ndz., 2020-09-27 12:00
Spotkanie festiwalowe Fascynujący świat glonów

Warsztaty te stanowią wstęp do poznania świata glonów. Podczas zajęć uczestnicy będą mogli zobaczyć, jak prowadzona jest hodowla jednokomórkowych glonów na przykładzie Coccomyxa subellipsoidea oraz Cyanidioschyzon merolae w warunkach laboratoryjnych. Glony postrzegane są jako fabryki żywych komórek wykorzystywanych do produkcji biopaliw i różnych biochemikaliów. Uczestnicy będą mieli okazję samodzielnie wyizolować z nich DNA oraz założyć własne hodowle na stałym podłożu.

Nauki biologiczne
  • pon., 2020-09-21 16:30
  • pon., 2020-09-21 18:00
Spotkanie festiwalowe Globalna piaskownica: czy piasek może się skończyć?

Intensywny rozwój miast oraz dużych projektów geoinżynieryjnych, zwłaszcza w Chinach, Indiach i Afryce, spowodował zwiększenie zużycia piasku, który jest niezbędnym składnikiem betonu i szkła. Jednak nie każdy piasek nadaje się do wykorzystanie przez przemysł budowlany. Ten, którego mamy najwięcej - piasek z pustyń - ma zbyt wygładzone ziarenka. Dlatego przemysł budowlany eksploatuje piasek rzeczny i morski, w ilościach szacowanych nawet na 50 miliardów ton rocznie. Przy tym zapotrzebowaniu piasek jest eksploatowany dużo szybciej niż jest w stanie odtworzyć się dzięki naturalnym procesom erozji. Ceny piasku rosną, w wielu rejonach eksploatacja piasku odbywa się nielegalnie, a nadzorują ją mafie piaskowe.  Na skutek rabunkowej eksploatacji niszczone są koryta rzeczne, wybrzeża morskie i istniejące w ich obrębie ekosystemy. Ludzie pracują ponad siły, często w warunkach niebezpiecznych dla zdrowia, a nadmierną dociekliwość w sprawie funkcjonowania legalnych i nielegalnych piaskarni można przypłacić życiem. Czy mamy jeszcze szansę, aby powstrzymać te procesy?

Nauki biologiczne
  • pt., 2020-09-25 17:00
Spotkanie festiwalowe Globalna piaskownica: czy piasek może się skończyć?

Intensywny rozwój miast oraz dużych projektów geoinżynieryjnych, zwłaszcza w Chinach, Indiach i Afryce, spowodował zwiększenie zużycia piasku, który jest niezbędnym składnikiem betonu i szkła. Jednak nie każdy piasek nadaje się do wykorzystanie przez przemysł budowlany. Ten, którego mamy najwięcej - piasek z pustyń - ma zbyt wygładzone ziarenka. Dlatego przemysł budowlany eksploatuje piasek rzeczny i morski, w ilościach szacowanych nawet na 50 miliardów ton rocznie. Przy tym zapotrzebowaniu piasek jest eksploatowany dużo szybciej niż jest w stanie odtworzyć się dzięki naturalnym procesom erozji. Ceny piasku rosną, w wielu rejonach eksploatacja piasku odbywa się nielegalnie, a nadzorują ją mafie piaskowe.  Na skutek rabunkowej eksploatacji niszczone są koryta rzeczne, wybrzeża morskie i istniejące w ich obrębie ekosystemy. Ludzie pracują ponad siły, często w warunkach niebezpiecznych dla zdrowia, a nadmierną dociekliwość w sprawie funkcjonowania legalnych i nielegalnych piaskarni można przypłacić życiem. Czy mamy jeszcze szansę, aby powstrzymać te procesy?

Nauki biologiczne
  • sob., 2020-09-26 10:00
Spotkanie festiwalowe Jak sterować mózgiem, by zmieniać zachowanie

W ostatnich dekadach wiedza o tym, jak aktywność centralnego układu nerwowego wpływa na zachowanie i emocje rozwinęła się niezwykle dynamicznie. Tym samym dała asumpt do wkroczenia na przełomową ścieżkę eksperymentów nad precyzyjną kontrolą relacji mózg-zachowanie.

Mózg jest organem zawierającym około 80 miliardów neuronów, zwanych neuronami. Pojedynczy neuron może być połączony, a tym samym być w stanie komunikować się, z nawet 10 tysiącami innych neuronów, rozsianych w różnych strukturach mózgu. Skupiska połączonych w ten sposób funkcjonalnie komórek nerwowych nazywamy obwodami neuronalnymi. Dziś wiemy już, że to właśnie konkretne obwody neuronalne, bardziej niż pojedyncze struktury mózgu, zaangażowane są w generowanie i kontrolę konkretnych zachowań czy emocji. Możemy więc na przykład mówić o obwodach neuronalnych zaangażowanych w odczuwanie głodu czy zachowania społeczne. Odkrycia te, w połączeniu z nowoczesnymi metodami, dzięki którym możemy w niezwykle precyzyjny sposób mierzyć, ale także zmieniać aktywność mózgu, pozwalają naukowcom wpływać na zachowanie i emocje, w niektórych przypadkach nawet w czasie rzeczywistym.

Podczas wykładu opowiemy o tym, jak dzięki metodom inżynierii genetycznej, z wykorzystaniem światła czy sztucznie stworzonych związków chemicznych, sterujemy działaniem mózgu, a w efekcie zachowaniem. Odpowiemy także na pytania takie jak: Czy da się zakodować sztuczne wspomnienia? W jaki sposób „przebudować” wadliwie działające obwody neuronalne? Czy można wywołać konsumpcję pokarmu „na zawołanie”?

Poruszymy także temat potencjalnego zastosowania omawianych odkryć w terapii zaburzeń neurorozwojowych, neuropsychiatrycznych czy uzależnień. Tym samym wykład zabierze słuchacza w świat najświeższych odkryć w badaniach nad relacją mózg – zachowani

Nauki biologiczne
  • ndz., 2020-09-20 11:00
Spotkanie festiwalowe Jesteś tym, co jesz – a raczej tym, co jadła twoja mama. Kilka słów o programowaniu żywieniowym

Żywieniu kobiet ciężarnych i karmiących przypisuje się kluczowe znaczenie dla zapewnienia prawidłowego stanu zdrowia ich potomstwa w okresie dziecięcym, jak również w życiu dorosłym. Koncepcja „programowania rozwojowego” (ang. developmental programming) zakłada, że ekspozycja na określony bodziec działający podczas krytycznych faz rozwoju (życia zarodkowego i płodowego) wprowadza długotrwałe zmiany rozwojowe, fizjologiczne i metaboliczne w głównych tkankach i narządach organizmu. Specyficzne środowisko życia płodowego, kształtowane między innymi przez styl życia i sposób żywienia matki, modyfikuje ekspresje wielu genów u ich potomstwa i w sposób trwały wpływa na budowę i funkcje narządów i tkanek, a przez to na podatność na rozwój chorób metabolicznych. Dieta matki jest uważana za najważniejszy czynnik wpływający na rozwój i metabolizm płodu. Zarówno wyniki badań epidemiologicznych i populacyjnych, jak i eksperymentów na zwierzętach potwierdziły, że ekspozycja żywieniowa w krytycznych okresach rozwoju wpływa na epigenetyczne mechanizmy regulacyjne i tym samym łączy żywienie we wczesnym okresie życia z podatnością na choroby przewlekłe w wieku dorosłym. 
Podczas wykładu przedstawiony zostanie rys historyczny i główne założenia koncepcji programowania żywieniowego, omówione zostaną wyniki badań dotyczące zapadalności na najczęściej występujące choroby cywilizacyjne a także zaprezentowane zostaną wyniki badań własnych dotyczących konsekwencji metabolicznych spożywania przez matkę wybranej grupy kwasów tłuszczowych. Poruszone zostaną także zagadnienia dotyczące czynników związanych ze stylem życia ojców i ich wpływem na zdrowie potomstwa. Na zakończenie wykładu przewidziana jest dyskusja. 

 

Nauki biologiczne
  • pon., 2020-09-21 11:00
Spotkanie festiwalowe Laboratorium toksyn

W jaki sposób wykrywa się ołów, kadm, cynk? Czy rośliny i zwierzęta mogą pomóc w określeniu zanieczyszczenia środowiska? I jak bronią się przed działaniem toksycznych pierwiastków? Odpowiedzi na te i inne pytania poznacie podczas wycieczki do Zakładu Ekotoksykologii, w którym na co dzień prowadzone są badania nad metalami ciężkimi i ich wpływem na organizmy żywe.

W trakcie zwiedzania pracowni przedstawimy metody, dzięki którym oceniane jest skażenie gleb, wody i powietrza. Zaprezentujemy techniki lokalizacji toksycznych związków w tkankach i komórkach roślinnych. Zabierzemy Was do wyjątkowych miejsc, gdzie rośliny kiełkują i rosną nawet zimą oraz zdradzimy tajniki hodowli hydroponicznej. Na własne oczy zobaczycie stosowane w ocenie ekotoksykologicznej techniki mikroskopowe, barwienia tkanek i żmudny proces przygotowania preparatów do mikroskopu elektronowego. Jeśli jesteście ciekawi, jak wygląda praca badacza, zapraszamy do naszego laboratorium!

Nauki biologiczne
  • pon., 2020-09-21 15:00
Spotkanie festiwalowe Magia i biochemia zapachu

Zapach to najbardziej pierwotny, chemiczny zmysł, który jednak odgrywa w naszym życiu ogromną rolę, zarówno w sensie biologicznym, jak i społecznym. Na wykładzie skupimy się nad znaczeniem zapachu w naszym życiu, przyjrzymy się cennym roślinnym surowcom perfumeryjnym oraz poznamy biochemię substancji zapachowych. Zastanowimy się także, czym pachniała Kleopatra i poznamy przepis na perfumy rodem ze starożytnej Grecji.

Nauki biologiczne
  • sob., 2020-09-26 14:00
Spotkanie festiwalowe Martwa materia wiecznie żywa, czyli z lupą do kompostownika

Jak to się dzieje, że z ogryzków, skorupek jajek i obierków po warzywach powstaje życiodajny kompost - czyli najwartościowsze podłoże do uprawy roślin?

Spróbujemy zajrzeć w oczy prosionkom, zapytać wija, za kim tak goni, i - choć wirtualnie - zanurzyć się w kompoście. Warto, choćby dlatego, że naukowo udowodniono, że praca przy nim pobudza nasze organizmy do produkcji endorfin, czyli tzw. hormonów szczęścia. W czasie godzinnej wycieczki dowiemy się, po co produkować kompost i jak go używać, a także co lub nawet kto mieszka wewnątrz i dlaczego to wszystko jest takie fascynujące. Zapraszamy!

Nauki biologiczne
  • pt., 2020-09-25 18:00
Spotkanie festiwalowe Mikroby w żywności

Dzieci dowiedzą się o „dobrych” i „złych” mikrobach w żywności, o ich wpływie na zdrowie małego człowieka. Poznają produkty, w których mogą je spotkać np. kiszone warzywa i owoce, jogurty i kefiry. Zobaczą bakterie pod mikroskopem i na zdjęciach. Będą też rozwiązywać tematyczne konkursy i krzyżówki.

 

 

Nauki biologiczne
  • sob., 2020-09-19 10:00
  • sob., 2020-09-19 11:00
Spotkanie festiwalowe Nietoperze i wirusy

Kiedy pojawia się jakiś nowy, nękający ludzi wirus – tak jak obecnie SARS-CoV2 – jedno z istotnych pytań zawsze brzmi: skąd się wziął? A ponieważ najprawdopodobniejsza odpowiedź jest taka, że „przeskoczył” na nas oto jakiś wirus, który od dawna występował w organizmach innych zwierząt, tylko my wcześniej nie mieliśmy okazji się nim zarazić (lub on nie całkiem nadawał się do zarażania nas, ale właśnie zmutował i już się nadaje), rozpoczyna się poszukiwanie gatunków, które mogą być źródłem owego wirusa. I nader często (pandemia COVID-19 nie jest tu wyjątkiem) wśród owych stworzeń wymieniane są nietoperze. Czy faktycznie są one takim znakomitym rezerwuarem wirusów, czy też skłonni jesteśmy je o to podejrzewać z powodu tego niefortunnego zbiegu okoliczności, że tak jak my są ssakami (więc łatwiej wyobrazić sobie „wspólny” dla obu naszych grup wirus), że prowadzą skryty tryb życia (i my wielu rzeczy ciągle o nich nie wiemy), że są małe i potrafią latać (więc łatwiej sobie wyobrazić, że bardziej niepostrzeżenie odwiedziły
miejsce naszego zamieszkania niż np. owca czy hipopotam)? Spróbujemy przyjrzeć się bliżej temu wszystkiemu, co nam obecnie wiadomo o związkach naszych latających kuzynów z wirusami – i o tych wirusach.

Nauki biologiczne
  • pt., 2020-09-25 18:00
Spotkanie festiwalowe Nieznane zgrupowanie, czyli społeczne wciornastki, bawełnicowate i chrząszcze ambrozjowe

Wielu z nas fascynują owady społeczne, zachwycają kilkunastometrowe termitiery, wielomilionowe mrowiska, czy rozmawiające poprzez taniec pszczoły. Owady te znamy już dosyć dobrze. Co wiemy jednak o żyjących w drewnie i uprawiających grzyby chrząszczach ambrozjowych, co o australijskich wciornastkach z kastą żołnierzy, a co o żyjących w galasach mszycach bawełnicowatych. Jeżeli niewiele, to zapraszam na wykład, gdzie spróbuję Was przekonać, że eusocjalność, to nie tylko domena błonkówek i termitów.

Nauki biologiczne
  • sob., 2020-09-19 11:00
Spotkanie festiwalowe Nowoczesne analizy pomiaru stresu oksydacyjnego w komórkach bakterii i tkankach ssaków

W ciągu  całego życia jesteśmy narażeni na różne endogenne (patogeny bakteryjne) lub egzogenne czynniki tworzące reaktywne formy tlenu (ROS) w naszym organizmie. Mogą one powodować stres oksydacyjny, czyli zaburzenie stanu w wyniku braku równowagi między formowaniem ROS a dostępnymi systemami antyoksydacyjnymi (np. glutation, enzymy antyoksydacyjne).
Stres oksydacyjny jako czynnik toksyczny dla komórek  poprzez reakcje redoks może regulować szlaki naprawy DNA. Podstawowym enzymem naprawy miejsc purynowych i pirymidynowych jest endonukleaza 1 (APE1) w szlaku błędnie sparowanych zasad tzw. BER (ang. Base Excision Repair) oraz NER (z ang. Nucleotide Excision Repair). Czynniki środowiskowe mogą zmieniać metylację genów naprawy DNA i ich ekspresję, modulować aktywność BER lub NER oraz  podatność na oksydacyjne uszkodzenie DNA. APE 1 działa również jako czynnik redoks kontrolujący wewnątrzkomórkowy stany utleniania i redukcji, modulując ekspresję genów takich jak: AP-1, Anpg, OGG1. Mechanizm, w którym stres oksydacyjny może wpływać na ekspresję enzymów naprawczych DNA, wciąż nie jest w pełni zrozumiały. Liczne dane sugerują, że ekspozycje środowiskowe (np. styl życia, zanieczyszczenie powietrza, metale ciężkie, nanocząstki) mogą zmieniać status metylacji promotorów genów, modyfikując ich ekspresję i funkcje komórek. Zaobserwowano, iż ekspozycje na te czynniki we wczesnym okresie życia utrzymują się przez cały cykl życia, powodując deregulację mechanizmów obronnych, w tym metylacji DNA.

 

Nauki biologiczne
  • śr., 2020-09-23 13:00
Spotkanie festiwalowe O ruchu w brzuchu

Dzieci poznają budowę i działanie układu pokarmowego.  W części praktycznej przekonają się, jak trawione są najważniejsze składniki pokarmu - wykonają doświadczenia chemiczne
i wcielą się w enzymy trawienne człowieka oraz obliczą długość własnego przewodu pokarmowego. Swoją wiedzę dzieci będą mogły sprawdzić i utrwalić podczas quizu.

Nauki biologiczne
  • sob., 2020-09-19 11:00
  • sob., 2020-09-19 13:00
Spotkanie festiwalowe ODWOŁANA _ Barwy ogrodu

W trakcie warsztatów uczestnicy będą mieć okazję wyizolować naturalne barwniki z roślin i dowiedzieć się, dlaczego liście zmieniają kolor w zależności od pory roku. Dlaczego liście są zielone latem i kolorowe jesienią?

Nauki biologiczne
  • pon., 2020-09-21 16:00
Spotkanie festiwalowe Olejki eteryczne i ekstrakty roślinne - żywność i zdrowie

Z dobrodziejstw natury człowiek korzysta od bardzo dawna. Często nieświadomie, na podstawie wieloletnich doświadczeń sięga po rośliny przyprawowe i lecznicze. Większość roślin można wykorzystać do pozyskania ekstraktów, które stanowią kompozycję lotnych i nielotnych składników smakowo-zapachowych, barwników, żywic i tłuszczów. Natomiast olejki eteryczne charakteryzują się zapachem zbliżonym do surowców, ale nie zawierają składników nielotnych. Zarówno olejki, jak i ekstrakty cenione są ze względu na swoje właściwości przeciwdrobnoustrojowe i przeciwutleniające. Podczas wykładu zostaną przedstawione metody pozyskiwania ekstraktów i olejków oraz zastosowanie wybranych olejków w żywności, medycynie i kosmetyce.

Nauki biologiczne
  • ndz., 2020-09-20 18:00
Spotkanie festiwalowe Przeciwnowotworowe właściwości diety bogatej w tylakoidy

Wykład przedstawi najnowsze wyniki naukowe dotyczące wpływu tylakoidów - błon zawartych w zielonych częściach warzyw - na rozwój niektórych chorób nowotworowych.

Czynniki żywieniowe odgrywają ważną rolę w rozwoju różnych chorób metabolicznych. Dieta oparta na liściach zielonych warzyw, bogata w specjalne błony zwane „tylakoidami”, może pełnić rolę ochronną przed niektórymi nowotworami. Badania nad chemicznym składem szpinaku wykazały wysoki poziom niektórych związków żywieniowych, w tym witamin, kwasów tłuszczowych oraz minerałów, istotnych w leczeniu wielu problemów zdrowotnych, w tym chorób nowotworowych

Nauki biologiczne
  • czw., 2020-09-24 18:30
Spotkanie festiwalowe Rok nietoperza – nietoperz roku

Międzynarodowa organizacja BatLife Europe ogłosiła rok 2020 ROKIEM MOPKA. Skorzystamy z tej okazji, aby przybliżyć słuchaczom sylwetkę tego niezwykłego pod wieloma względami nietoperza. Przyjrzymy się zatem temu, jak wygląda rok nietoperza roku oraz jakie są jego preferencje mieszkaniowe w ciepłych, a jakie w zimnych porach roku. Przyjrzymy mu się z bliska (to znaczy przyjrzymy się jego rozmaitym portretom – żywy nietoperz na sali wykładowej zdecydowanie nie czułby się na swoim miejscu) i spróbujemy odgadnąć, czym zasłużył sobie na swoją dość zaskakującą nazwę (cóż, podobieństwo do znanej rasy psa nie jest przypadkowe). Dowiemy się, jak się zdobywa pożywienie, kiedy się jest mopkiem i co w tym zdobywaniu pożywienia jest niezwykłego. No i wreszcie – choć to może nie do końca będzie nam dawało powód do zadowolenia z siebie – spróbujemy zrozumieć, co by nam powiedziały mopki na temat obserwowanych ostatnio zmian klimatu, gdyby potrafiły mówić.

Nauki biologiczne
  • sob., 2020-09-26 17:00
Spotkanie festiwalowe Śladami biologa

Zwiedzanie wybranych laboratoriów badawczych takich jak laboratorium biologi molekularnej czy absorpcyjnej spektrometrii atomowej. Zawsze chciałeś/aś wiedzieć, jak tak naprawdę wygląda praca naukowca i jak przeprowadzać własne eksperymenty? Jeżeli tak, ta wycieczka jest właśnie dla ciebie. Podczas krótkiej wędrówki zobaczysz, jakie badania prowadzone są w naszym laboratorium, poznasz także tajniki pracy biologa.

Nauki biologiczne
  • pon., 2020-09-21 15:00
Spotkanie festiwalowe Spacer z nietoperzami

Czy w mieście z jego hałasem, nocnym oświetleniem i ruchem drogowym jest miejsce dla nietoperzy? Czy stworzenia, których strategia łowiecka polega na nasłuchiwaniu
echa własnych dźwięków mogą w wielkomiejskich warunkach znaleźć wystarczająco spokojne i wystarczająco zasobne żerowiska? Postaramy się o tym przy odrobinie
szczęścia przekonać podczas wieczornej wycieczki, wyposażeni w chytre elektroniczne urządzenia, które pozwalają usłyszeć to, co normalnie dla naszych, ludzkich uszu niesłyszalne (i zapewne zwrócimy prowadzącemu spotkanie uwagę, że nie dla wszystkich ludzkich uszu tak do końca niesłyszalne...). Spróbujemy odróżniać niektóre gatunki nietoperzy na podstawie wydawanych przez nie dźwięków i zauważymy, że w wielu wypadkach równie ważną rolę odgrywa to, gdzie tego czy owego nietoperza spotkaliśmy, jaka była pora dnia i co on wtedy robił. Dowiemy się przy okazji nieco o tym, jakie techniki i metody mają obecnie do dyspozycji badacze latających ssaków oraz o tym, czego jeszcze ciągle - pomimo dynamicznego rozwoju warsztatu naukowego w ostatnich czasach - nie wiemy o zamieszkujących nasz kraj nietoperzach.

Nauki biologiczne
  • sob., 2020-09-19 18:30
Spotkanie festiwalowe Stres – największy problem XXI wieku?

Stres definiowany jest przez Słownik Języka Polskiego jako stan wzmożonego napięcia nerwowego, będący reakcją na działanie negatywnych bodźców fizycznych lub psychicznych. Wyróżniamy różne rodzaje stresu i śmiało można powiedzieć, że każdy człowiek współczesny doświadczył w swoim życiu jednego lub wielu jego rodzajów. 

Pojęcie stresu wprowadzone zostało do użycia przez Hansa Hugona Selye'a, który badaniu tego zjawiska poświęcił 50 lat pracy naukowej. Selye jako pierwszy postawił hipotezę, że szereg chorób somatycznych jest skutkiem niezdolności człowieka do radzenia sobie ze stresem i opisał ją w pierwszej swojej książce na temat stresu w roku 1956 pt. The Stress of Life.

Badania nad wpływem stresu na mózg przeprowadza się, wykorzystując badania behawioralne na gryzoniach. Dzięki temu możemy poznać dokładnie mechanizmy sterujące mózgiem podczas zarówno krótkotrwałego, jak i długotrwałego stresu. Ponadto wykorzystując modele zwierzęce, możemy zbadać ogólny wpływ stresu na organizm zwierząt. 

Na szczęście, jak z wieloma chorobami, ze stresem można dobrze sobie radzić, stosując szereg technik.

Podczas wykładu opowiem, czym jest stres, jakie znamy jego rodzaje, jak można badać go u zwierząt i ludzi, oraz jakie można stosować metody radzenia sobie ze stresem.

 

Nauki biologiczne
  • wt., 2020-09-22 17:00
Spotkanie festiwalowe Świnia domowa jako model do badań biomedycznych

Pierwsze doniesienia na temat badań eksperymentalnych na zwierzętach datuje się na ok. 305-245 rok p.n.e., kiedy to grecki lekarz Erasistratos z Keos, przeprowadzając wiwisekcję zwierząt, eksperymentalnie dowiódł istnienia węzłów chłonnych i krążenia krwi. W kolejnych wiekach naszej ery obserwowaliśmy intensywny rozwój nauki oraz medycyny, który pozwolił opanować wiedzę z zakresu anatomii i fizjologii zwierząt i ludzi.
Pomimo intensywnego rozwoju technologii medycznych, badania na zwierzętach są w dalszym ciągu niezastąpionym „narzędziem” do opracowywania nowych metod diagnostycznych, terapii oraz leków dla ludzi. Najbardziej znanymi modelami zwierzęcymi są gryzonie, jednak w ostatnich latach coraz większe uznanie w badaniach przedklinicznych zdobywają modele zwierząt gospodarskich, takich jak świnia. 
Badania przedkliniczne mają na celu potwierdzenie skuteczności i bezpieczeństwa badanej substancji przed rozpoczęciem badań klinicznych z udziałem człowieka. Pozwalają one również poznać mechanizmy molekularne powodujące daną jednostkę chorobową. Rozwój przedkliniczny wymaga zatem opracowania modelu zwierzęcego, który będzie odzwierciedlał funkcje biologiczne i fizjologiczne organizmu badanego, a także uwzględniał podobieństwa i różnice międzygatunkowe, zwłaszcza w kontekście toksyczności i farmakokinetyki przyszłego produktu leczniczego. 
Badania kliniczne z udziałem ludzi można rozpocząć po charakterystyce profilu bezpieczeństwa cząsteczki „kandydującej”. Określa się go w nieklinicznych badaniach toksyczności w odniesieniu do narządów docelowych, w zależności od dawki oraz potencjalnej odwracalności. Ten etap pozwala zdefiniować potencjalne działania niepożądane, których ryzyko wystąpienia mogłoby przewyższyć zaplanowane korzyści dla docelowych pacjentów.

Nauki biologiczne
  • pt., 2020-09-25 12:00
Spotkanie festiwalowe Sztuczne nasiona - biotechnologiczna inspiracja naturą

Obecnie dla gatunków, których nasiona są z pewnego powodu niedostępne, można zastosować technologię sztucznych nasion. Czym są sztuczne nasiona? Jak je wytworzyć? Do czego można je zastosować?

Nauki biologiczne
  • sob., 2020-09-26 12:00
Spotkanie festiwalowe Trucizny wokół nas

Metale ciężkie należą do najgroźniejszych zanieczyszczeń środowiska i stanowią bardzo poważne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi. Pierwiastki te dostają się do obiegu biologicznego głównie w wyniku działalności człowieka, takiej jak przemysł wydobywczy, hutniczy czy transport. Z wieloma z nich, chociaż często nie zdajemy sobie z tego sprawy, mamy do czynienia na co dzień.

Podczas wykładu omówione zostaną wybrane metale ciężkie i ich toksyczne właściwości, a także główne źródła pochodzenia. Słuchacze poznają wpływ metali i ich związków na funkcjonowanie organizmów żywych (w tym w szczególności na organizm człowieka). Dowiedzą się, w jakich sytuacjach najczęściej narażeni są na kontakt ze szkodliwymi pierwiastkami oraz w jaki sposób postępować, by zminimalizować ryzyko zatrucia.

Nauki biologiczne
  • czw., 2020-09-24 17:30
Spotkanie festiwalowe W pradolinie rzeki Wisły

Spotkajmy się w Kampinoskim Parku Narodowym! Zapraszamy do udziału w warsztatach terenowych w formie wycieczki pieszej na trasie: Granica - Zalasek - Piekło - Grabnik - Granica. Długośc trasy ok. 10 km, czas przejścia ok. 4 godziny.

Przyroda ma nam mnóstwo do zaoferowania, w tym również wiele zabawy, jednak w zamian powinniśmy okazać jej szacunek i zapewnić ochronę. Poprzez ciekawy komentarz odkryte zostaną tajniki pochodzenia wydm i bagien, głównych składników krajobrazu Kampinoskiego Parku Narodowego. Zastanowimy się, co zawdzięczamy bagnom i jaką role pełnią dla dobra klimatu i ludzi, za co możemy je polubić i jak powinniśmy o nie dbać.

Nauki biologiczne
  • ndz., 2020-09-27 11:00