Szkoła podstawowa 7-8

Trend ocieplenia w Arktyce jest dwukrotnie wyższy niż średnia światowa w ostatnich dziesięcioleciach. Utrata lodu morskiego wzmacnia trend ocieplenia, ponieważ powierzchnia oceanu pochłania więcej ciepła słonecznego niż powierzchnia śniegu i lodu. Jak to wpływa na planetę? Czym jest albedo? Co to jest dodatnie sprzężenie zwrotne?

Uczniowie dowiedzą się o albedo i dodatnim sprzężeniu zwrotnym związanym z topnieniem lodu morskiego oraz o wpływie zmniejszenia pokrywy śnieżnej i lodowej na globalne temperatury. Kolejny omawiany mechanizm wiąże się z rozmarzaniem wieloletniej zmarzliny i uwalnianiem gazów cieplarnianych do atmosfery.

Dzięki ciekawym eksperymentom chemicznym będzie można dowiedzieć się, jak w prosty sposób wykryć cukier w soku jabłkowym, czy też wyizolować zapachowe olejki eteryczne z przypraw kuchennych.

Co łączy lodówkę, buty sportowe i krem z filtrem UV? Uczestnicy lekcji dowiedzą się co to są nanocząstki i dlaczego są tak wyjątkowe. Pozornie niepozorne, stanowią podstawę niezwykle dynamicznie rozwijającej się nanotechnologii, cieszą się zainteresowaniem zarówno nauki, jak i przemysłu. Popularne wśród naukowców, mało znane przeciętnemu człowiekowi, a przecież obecne w jego życiu. Czemu nanocząstki zawdzięczają swoją wyjątkowość i w jakich jeszcze zaskakujących produktach codziennego użytku można je znaleźć? Na te pytania znajdziemy odpowiedzi w czasie lekcji. Spotkanie podzielone będzie na dwie części. Pierwsza to krótki wykład o wyjątkowych właściwościach i zastosowaniach nanocząstek, często zaskakujących i niezwykłych. Druga część spotkania to gra, w której aby wygrać, trzeba znaleźć odpowiedź na intrygujące pytanie. Droga do odpowiedzi prowadzić będzie przez labirynt pytań i zagadkowych zadań. Przyda się odrobina sprytu i szczęścia ale przede wszystkim wiedza, nie tylko ta zdobyta w trakcie wykładu…

Prognozowanie pogody jest bardzo trudnym zadaniem, wymagającym przetwarzania dużej liczby danych ze stacji meteorologicznych oraz danych satelitarnych. Aby przewidzieć pogodę na kilka dni naprzód stosuje się programy komputerowe, za pomocą których rozwiązuje się równania opisujące ruch mas powietrza.

Gdy w drugiej połowie XX wieku J. Watson i F. Crick odkryli podstawowy element dziedziczności i nośnik informacji genetycznej - strukturę DNA, wypowiedzieli słowa "Odkryliśmy istotę życia...". DNA, czyli kwas deoksyrybonukleinowy, jest chemiczną makrocząsteczką, która w swojej budowie ma zapisane informacje dotyczące budowy organizmu. Występuje on zarówno u wirusów, bakterii, roślin, zwierząt oraz ludzi. Celem zajęć jest zapoznanie uczniów z ogólną budową i właściwościami materiału genetycznego. Na wielu ciekawych przykładach dowiedzą się dlaczego każdy z nas jest inny – inaczej wygląda, rośnie, zachowuje się, a nawet choruje. W części praktycznej, uczniowie będą samodzielnie izolować DNA.

Podczas zajęć poznamy proces twórczy artysty grafika – od fazy projektowej, poprzez przygotowanie matrycy linorytniczej, do wykonania odbitki. Poznamy różne rodzaje materiałów (papiery drukarskie, farby drukarskie), narzędzi (wałki, prasy drukarskie, dłutka linorytnicze) oraz nauczymy się właściwego ich stosowania. Każdy uczestnik zajęć otrzyma płytkę linoleum, na której narysuje ołówkiem projekt własnej ulotki. Po wykonaniu rysunku, specjalnym dłutkiem, będzie można wyciąć swój wzór. Odbitki drukowane będą własnoręcznie na zabytkowej prasie drukarskiej.

Pasożyt to organizm, który czasowo lub stale korzysta z zasobów energetycznych innego organizmu. Pasożytów jest znacznie więcej niż może nam się wydawać. Podczas zajęć uczestnicy zapoznają się z fascynującym światem pasożytów i znajdą odpowiedzi na takie pytania, jak: Co gryzie mojego psa? Czemu warto myć owoce zebrane w lesie? Jak długa jest glista ludzka? Lekcja, przeprowadzona przez Koło Naukowe Parazytologii UW, będzie obejmować wstęp teoretyczny (prezentacja multimedialna) oraz część praktyczną, podczas której uczestnicy dowiedzą się jak rozpoznawać popularne pasożyty.

Fortepian odgrywał w kulturze XIX wieku niezwykłą rolę. Jego szczególna popularność wpłynęła także na przemiany instrumentu, których chciano nieustannie doskonalić. Podczas lekcji dowiemy się, jak wyglądali przodkowie ulubionego instrumentu Chopina i posłuchamy ich brzmienia. Wsłuchując się w fortepiany historyczne i badając ich wnętrze, zastanowimy się, jak mogły brzmieć utwory Fryderyka grane niemal dwieście lat temu.

Uczestnicy zajęć pt.,”Gleboznawca w laboratorium chemicznym” będą mieli możliwość poznania metody analizy składu chemicznego gleb. Podczas zajęć przedstawiony będzie sposób pobierania gleb do badań chemicznych oraz sposób roztwarzania gleby (przeprowadzenie gleby do formy płynnej). Roztworzone gleby będą poddane analizie składu chemicznego za pomocą optycznego spektrometru emisyjnego z plazmą wzbudzoną indukcyjnie (ICP-OES).

W związku z moimi zainteresowaniami naukowymi sięgnąłem kiedyś po książkę opisującą historię przeszczepów wysp trzustkowych. Nie spodziewałem się znaleźć tam szczególnie ciekawych rzeczy, jednak ku mojemu zdziwieniu okazało się, że opisane tam historie zainspirowały mnie i zmieniły moje spojrzenie na tę nieznaną większości ludzi dziedzinę. Przyglądałem się z żywą ciekawością wysiłkom naukowców, którzy ponad sto lat temu mając do dyspozycji prymitywne dla nas przyrządy, kierując się intuicją i dociekliwością potrafili znajdować rozwiązanie współczesnych im problemów dotyczących cukrzycy. Pomimo, iż czytając tę książkę już prawie od roku zaangażowany byłem w izolację i przeszczepianie wysp trzustkowych, dopiero to spojrzenie w przeszłość sprawiło, że naprawdę zechciałem przyjrzeć się szczegółowo całej procedurze. Uderzyło mnie to jak historia przeszczepów wysp trzustkowych sprawiła, że temat ten stał się dla mnie bardziej przystępny i interesujący. Wielu ludziom wydaje się, że odkrycia naukowe to coś zarezerwowane tylko dla geniuszy, że przeciętnego człowieka nie stać na wymyślenie czegoś wielkiego. Kiedy jednak zagłębi się w historię odkryć naukowych okazuje się, że logiczne myślenie, z użyciem dostępnej wiedzy i odrobiną wyobraźni może pomóc coś odkryć oraz jak to czasem zabawnie bywa, że wielkie odkrycia biorą się z przypadkowych zdarzeń. Historie odkryć naukowych i wynalazków są czasem śmieszne, czasem smutne, ale prawie zawsze niezwykle interesujące i co najważniejsze często inspirujące.

W trakcie godzinnej lekcji uczniowie zapoznają się z aktualnym zagadnieniem, jakim jest sytuacja uchodźców w Polsce. Zajęcia koncentrują się nad społecznym aspektem uchodźctwa. Zastanowimy się nad problemami i barierami, jakie napotykają uchodźcy w innym kraju. Na początku wspólnie zastanowimy się, kim jest uchodźca. Następnie uczniowie, w grupach, wykonują kilka ćwiczeń. W trakcie trwania lekcji uczniowie będą „wchodzić w buty” uchodźcy oraz spróbują odpowiedzieć na tytułowe pytanie: „Jak to jest być uchodźcą, dobrze?”. Pomiędzy ćwiczeniami prowadzący będą starać usystematyzować wiedzę i umiejętności zdobyte we wcześniejszych ćwiczeniach. Efektem lekcji jest zwiększenie tolerancji uczniów względem uchodźców. Po zajęciach uczestnicy będą posiadać podstawową wiedzę na temat uchodźców i ich sytuacji w Polsce.

Kefir, karmelki od kaszlu, antygorsety, aspiryna itd. – producenci w XIX i XX wieku prześcigali się w reklamowaniu wyrobów, których część – według dzisiejszej wiedzy – nie posiada walorów leczniczych. Swoje usługi promowali również lekarze, akuszerki oraz rozmaite instytucje medyczne, walcząc o uwagę coraz bardziej wymagającego klienta.

Podczas zajęć zapoznamy się z wystawą główną oraz wystawą czasową w Muzeum Farmacji, a w szczególności skupimy się na prezentowanych plakatach i ulotkach. Przeanalizujemy formy ogłoszeń publikowanych na łamach polskiej prasy, wyodrębniając zawarte w nich techniki perswazyjne oraz elementy manipulacji. Spróbujemy również ocenić, co w reklamie jest faktem, a co – opinią producenta. Wnioski z analiz odniesiemy do dzisiejszych komunikatów reklamowych dotyczących środków leczniczych i suplementów diety, wskazując najważniejsze podobieństwa i różnice.

Cele:

- zapoznanie uczniów z różnicami jakościowymi między światłem niekoherentnym emitowanym przez standardowe źródła światła a spójnym światłem laserowym emitowanym przez różne układy laserowe,

- przedstawienie możliwości i zastosowań różnych rodzajów laserów,

- uświadomienie zakresu długości fali światła widzialnego oraz powszechnie występującego w przypadku laserów światła podczerwonego oraz omówienie zagrożeń z nim związanych.

Uczniowie poznają mechanizmy powstawania światła z uwzględnieniem różnic między promieniowaniem termicznym a laserowym (spójnym). Posłuży temu analogia między zależnościami w fali generowanej przez standardowe źródło i laser a falami dźwiękowymi powstającymi przy uderzaniu w bęben i w strunę gitary.

Następnie zaznaczona zostanie funkcja rezonatora w laserze (na podstawie analogii do rezonatora w gitarze). Istotne będzie także zwrócenie uwagi na spójność fali laserowej oraz jej monochromatyczność. Czynniki te umożliwiają uzyskanie kierunkowości emitowanej wiązki oraz ogniskowanie przez soczewki.

Zademonstrujemy uczniom wiązkę lasera półprzewodnika oraz manipulację jej położeniem za pomocą zwierciadeł i siatki dyfrakcyjnej. Posłuży to wyjaśnieniu opisanych wyżej zjawisk. W tej części lekcji zostanie zaprezentowany także dalmierz laserowy.

Następnie przybliżymy uczniom ideę uzyskiwania impulsów o wysokiej mocy przez skrócenie czasu trwania impulsu nawet o niezbyt wysokiej energii. Na koniec zademonstrujemy działanie pompy optycznej lasera Nd:YAG pompowanego za pomocą lamp błyskowych, efekty plazmowe wytworzone przez lasery nanosekundowe oraz niszczące działanie laserów półprzewodnikowych. Pokaz będzie punktem wyjścia do dyskusji o bezpieczeństwie pracy z laserami.

Co decyduje o jakości życia w mieście i o jego pięknie? Jak zmieniać nasze otoczenie urbanistyczne, aby było piękne i przyjazne? W ramach wycieczki odbędzie się m.in. zwiedzanie najciekawszych historycznie obiektów Politechniki Warszawskiej – Gmachu Głównego, Gmachu Fizyki oraz głównej przestrzeni publicznej Kampusu. Uczestnicy poznają historię powstania projektu architektonicznego oraz związane z tym ciekawostki.

Mózg człowieka składa się z miliardów neuronów. Są one połączone ze sobą w gęste sieci, które spajają tryliony złączy. Dzięki zmianom w tych sieciach uczymy się, zapamiętujemy, odczuwamy emocje, ale też chorujemy, gdy sieci nie działają prawidłowo. Mózg to dobrze zorganizowane centrum dowodzenia, które odbiera sygnały ze środowiska i pozwala na nie zareagować. Jak zdobyliśmy taką wiedzę? Na wykładzie opowiem o historii badań neuroanatomicznych i o tym jak doszło do odkrycia neuronów. Zobaczymy, jak wyglądały pierwsze badania nad mózgiem. Przybliżę, w jaki sposób meduza i nieudany eksperyment naukowy doprowadziły do jednego z największych odkryć współczesnej biologii, Nagrody Nobla i przełomu w badaniach neuroanatomicznych. Opowiem też o tym, jak powstają myszy transgeniczne ze święcącymi neuronami. Dowiecie się, jak neurobiolodzy tworzą przezroczyste mózgi i oglądają pod mikroskopem tysiące komórek i połączeń naraz.

Produkcja nanomateriałów to proces na miarę XXI wieku, w którym materiały o ściśle sprecyzowanych i unikalnych właściwościach są budowane od podstaw, często atom po atomie. Nanocząstki, nanowłókna, nanorurki…rewolucjonizują one nasze życie w bardzo wielu obszarach, między innymi w medycynie. Już teraz możemy korzystać z antybakteryjnych opatrunków z nanocząstkami srebra, rusztowań komórkowych z nanowłókien czy radiofarmaceutyków stosowanych w diagnostyce chorób nowotworowych…kto z nas o nich nie słyszał? A może już je stosowałeś? Czy wiesz jak działają? Czemu są takie wyjątkowe? Nanotechnologie w zastosowaniu medycznym to szczególnie wrażliwy obszar badawczy, ponieważ ostatecznie dotyczy zdrowia, a nawet życia wielu pacjentów. Zwolennicy nanotechnologii uważają, że przyniesie społeczeństwu niezrównane korzyści. Tymczasem jej przeciwnicy twierdzą, że nanotechnologia może stanowić poważne zagrożenie dla środowiska oraz zdrowia, a nawet życia żywych organizmów. A jak jest naprawdę? Jaki jest obecny stan wiedzy dotyczący nanomateriałów w zastosowaniu medycznym? Jak regulacje prawne gwarantują bezpieczeństwo stosowania produktów bazujących na nanomateriałach? Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, serdecznie zapraszamy na spotkanie, w czasie którego przyjrzymy się bliżej nanomateriałom stosowanym w medycynie.

Jakiej najmniejszej wielkości obiekty jest w stanie rozróżnić ludzkie oko? Co jest mniejsze od tej granicy i czego nie jesteśmy w stanie dostrzec nieuzbrojonym okiem? Czy poznanie, niewidzialnego świata może pomóc zrozumieć nam zjawiska, które obserwujemy na co dzień? Urządzenie takie jak, skaningowy mikroskop elektronowy (SEM), dzięki wiązce elektronów o bardzo małej długości fali (nawet 0,05 nm) możliwia nam obserwację fascynującego świata w skali nano. W czasie zajęć zostanie wyjaśnione jakie przedmioty możemy obrazować przy pomocy SEM. Wędrówkę od makro do nano świata zaczniemy od przyjrzenia się małym organizmom, a skończymy na rozwijającej się hodowli komórek na nanowłóknach.

Zmierz, zaobserwuj, sprawdź i porównaj, który z mieszkańców Warszawskiego ZOO jest naj... (najwyższy, najcięższy, najdłużej wytrzymuje pod wodą, ma najgrubszą skórę), czyli kto jest rekordzistą w swojej dziedzinie. Zapraszamy na warsztaty naukowe podczas których przeprowadzisz swoje własne obserwacje. Zajęcia przeznaczone są dla uczniów szkół podstawowych klas VII - VIII. Postawisz tezę, zbierzesz dane, przeanalizujesz wyniki oraz wyciągniesz wnioski. Przedmiotem badań będą mieszkańcy Warszawskiego ZOO oraz ich budowa, tryb życia i przystosowania do życia w konkretnym środowisku i zdobywania pożywienia. Uczestnicy warsztatów wyposażeni w karty pracy, lornetki, stoper i inne niezbędne przyrządy poprowadzą własne obserwacje. W pierwszej części zajęć, po wybraniu kilku reprezentatywnych gatunków zwierząt, podzieleni na grupy uczestnicy wyruszą na swoją naukową mini wyprawę badawczą. Druga część odbędzie się w sali edukacyjnej, gdzie podsumujemy i omówimy zebrane wyniki, wyciągniemy wnioski i je przedyskutujemy.

W ramach lekcji uczniowie poznają opakowania kompostowalne oraz możliwości zastąpienia nimi tradycyjnych opakowań plastikowych. Pokażemy, dlaczego te opakowania są przyjazne dla środowiska naturalnego. Przedstawimy proces cyklu życia opakowania od pomysłu projektanta do etapu segregowania i kompostowania opakowań w przydomowych kompostownikach lub kompostowniach przemysłowych. Pokażemy, w jaki sposób są oznaczane opakowania kompostowalne i jak je można odróżnić od innych. Wyjaśnimy, w jaki sposób od najmłodszych lat możemy wspierać środowisko naturalne, wybierając produkty w opakowaniach kompostowalnych. Pokażemy także nowoczesne rozwiązania technologiczne, które pomagają w edukacji dzieci i młodzieży poprzez zabawę i grę, wspierają w trakcie zakupów oraz pomagają we właściwej segregacji odpadów. Uczniowie będą mieli okazję zapoznać się z przykładami opakowań kompostowalnych, obejrzeć krótkie filmy. Zajęcia będą stanowiły element edukacji ekologicznej w tym umiejętności właściwej segregacji odpadów i wiedzy nt. możliwości kompostowania wybranych opakowań. Będą miały także wpływ na zainicjowanie ekologicznej przedsiębiorczości młodzieży – od projektowania opakowań produktów po zamknięcie ich cyklu życia w sposób przyjazny dla środowiska przyrodniczego.

Tematem lekcji festiwalowej będzie przedstawienie wykorzystania dronów i satelitów w rolnictwie. Będą przedstawione możliwości wykorzystania dronów do wykonywania zdjęć na potrzeby monitorowania stanu upraw rolniczych oraz oceny szkód w uprawach, np. wyrządzonych przez zwierzynę łowną. Ponadto zostaną przedstawione możliwości wykorzystania satelitów do monitorowania upraw w skali pojedynczych pól uprawnych oraz w skali regionalnej i globalnej. Ponadto uczniowie zapoznają się z różnymi metodami analizy zdjęć z dronów i satelitów.

Prawa pacjenta stanowią część praw człowieka, czyli norm przysługujących każdemu z nas i wynikających z samego faktu bycia człowiekiem, np.: prawo do życia, wolność słowa, zrzeszania się, czy prawo do edukacji. Źródłem wszystkich praw i wolności jest godność. Ze względu na swoją specyfikę prawa pacjenta wymagają szczególnych uregulowań uzupełniających w swoisty sposób prawa człowieka. Autonomia, wolność czy prawo do decydowania o sobie nabiera bowiem nowego, szczególnego znaczenia w sytuacji pacjenta, gdyż zazwyczaj nie ma on ani wiedzy, ani informacji, które pozwoliłyby mu na samodzielne podejmowanie decyzji o swoim zdrowiu. W takiej sytuacji lekarz występuje nie tylko jako leczący, ale jednocześnie jako ten, który decyduje o sposobie leczenia. Mamy więc do czynienia z naturalną nierównowagą informacyjną, która powoduje z kolei naturalną dominację lekarzy – profesjonalistów nad pacjentami. Celem koncepcji praw pacjenta jest zarówno ochrona autonomii pacjenta przed ingerencją ze strony innych podmiotów (aspekt negatywny), jak również gwarancja możliwości domagania się odpowiednich warunków realizacji tych praw (aspekt pozytywny). Prawo do ochrony zdrowia jest tak istotne, że uznano, że musi mu przysługiwać specjalna ochrona, jaką jest gwarancja konstytucyjna. Szczegółowe prawa pacjenta określa ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, która zebrała w jednym miejscu akty prawne, które przed jej wejściem w życie były źródłem praw pacjenta, a które nota bene nadal obowiązują.

Jakie bodźce docierają do nas z otoczenia? Jakimi zmysłami posługuje się człowiek? Do czego są mu one potrzebne? Czy zwierzęta wykorzystują zmysły w inny sposób? Czy są one rozwinięte w równym stopniu? Czy bodźce mogą docierać również z „wnętrza” naszego organizmu? Czy każdy bodziec jest odbierany? Czy to jak odbieramy otaczający nas świat jest zawsze zgodne z rzeczywistością?

Na zajęciach uczestnicy samodzielnie zbadają oraz zaobserwują działanie różnych zmysłów, przyjrzą się reakcjom oraz temu, jak nasze zmysły potrafią nas oszukać. Dowiedzą się, jak według biologów działają zmysły i doświadczalnie sprawdzą, czego efektem są np. iluzje.

Celem spotkania jest przybliżenie uczniom tematyki promieniowania jądrowego i sposobów jego detekcji. Lekcja rozpocznie się od przekazania informacji na temat rodzajów promieniowania jądrowego i sposobów jego oddziaływania z materią. Jednym z omawianych rodzajów promieniowania jądrowego jest promieniowanie gamma, którego bezpośrednio będzie dotyczył wykład. Omówione zostaną również naturalne i sztuczne źródła promieniowania występujące w otaczającym nas środowisku oraz ich wpływ na ludzki organizm. W trakcie lekcji uczniowie będą mieli okazję obejrzeć film wideo przedstawiający pomiar promieniowania gamma, który przeprowadzono w Pracowni Spektrometrii Promieniowania Gamma w Instytucie Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy. Do pomiarów użyte zostaną zarówno źródła kalibracyjne promieniowania gamma stosowane w Pracowni, jak również przedmioty oraz materiały wykorzystywane w życiu codziennym. W trakcie spotkania omówione zostaną metody pomiaru neutronów, który jest znacznie trudniejszy niż pomiar promieniowania jądrowego omawianego na początku wykładu. Ponadto zaprezentowane zostaną metody pomiaru neutronów pochodzących z fuzji jądrowej oraz detektory służące do ich detekcji stosowane w Instytucie Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy. Po wykładzie uczniowie będą mieli okazję porozmawiać na temat mitów dotyczących promieniowania jądrowego oraz zapytać, jak to jest pracować jako młody naukowiec.

Coś się porusza przed oczami mimo, że obraz jest nieruchomy, coś smakuje jak truskawka mimo, że ma kolor zielony, coś słychać za plecami, mimo, że nic tam nie ma. Magia czy zabawa? Dlaczego nasze oczy, uszy i inne zmysły dają się oszukać? Iluzje sprawiają, że rzeczywistość jest ciekawsza i bardziej intrygująca niż sny, a wyobraźnia pozwala zobaczyć niewidzialne. Magicy, iluzjoniści, scenarzyści, aktorzy, muzycy, youtuberzy i influencerzy korzystają z iluzji. Malarze i artyści graffiti potrafią przekonać nas, że tam, gdzie się kończy horyzont, jest ukryty inny, wyjątkowy, czasem zabawny a czasem niesamowity świat. Armie i drużyny sportowe korzystają z iluzji aby oszukać przeciwnika. Nawet w świecie zwierząt i roślin iluzje są całkiem popularne. Niektórym zwierzętom pozwalają się schować przed wrogiem, innym zdobyć pożywienie albo spokojnie odpoczywać. Rośliny próbują wyglądać inaczej i udają, że są zupełnie czymś innym, aby przyciągnąć owady. Im więcej dowiadujemy się o iluzjach w świecie przyrody, tym bardziej zaskakuje nas pomysłowość natury. Od wielu lat w ośrodkach naukowych prowadzone są badania, których celem jest wyjaśnić, jak działa mózg, kiedy doświadcza iluzji. Naukowcy badają złudzenia i próbują odpowiedzieć na pytanie: Co dzieje się w umyśle człowieka, kiedy widzi lub czuje rzeczy, których nie ma albo które nie mogą istnieć? Zapraszamy na warsztaty, na których zanurzymy się w magię iluzji. Przyjrzymy się złudzeniom optycznym, poszukamy ich na ulicach i w grach komputerowych. Spróbujemy zrozumieć jak oszukują nas uszy i dlaczego słyszymy kosmitów i śpiew wiatru. Sprawdzimy, czy można mieć wrażenie, że chodzą po nas mrówki. Przetestujemy czy najbardziej smakuje nam to, co lubimy czy raczej to, co nam się podoba.