biologia

Podczas zajęć zbadamy wpływ temperatury, stężenia jonów wodorowych (pH) oraz inhibitora (czynnika hamującego) na szybkość reakcji przebiegającej z udziałem enzymu, na przykładzie fosfatazy kwaśnej. Aktywność fosfatazy kwaśnej silnie wzrasta w niektórych chorobach nowotworowych, w chorobach wątroby i kości. Stąd też jest wykorzystywana w diagnostyce medycznej jako tzw. enzym wskaźnikowy. Z kolei rolą fosfatazy u roślin jest uwalnianie fosforanu ze związków organicznych m.in. w warunkach stresu środowiskowego np. zasolenia, deficytu wody czy ataku patogenów.

 Jak zmienia się szybkość reakcji gdy enzym znajduje się w mniej sprzyjających warunkach? Na to i inne pytania postaramy się opowiedzieć podczas naszych wspólnych działań eksperymentalnych w laboratorium.

Łańcuchowa reakcja polimerazy, w skrócie PCR, to podstawowa technika stosowana w każdym laboratorium. Stosowana do badania i poznawania genów, do wykrywania wirusów i GMO, a także do badań genetycznych w kryminalistyce. Podczas warsztatów przedstawimy tę prostą, ale wszechstronną metodę, pozwalającą wykryć nawet śladowe ilości materiału genetycznego. Uczestnicy zajęć będą mieli okazję, aby nauczyć się pipetować i rozcieńczyć DNA do homeopatycznych stężeń, a także wykonać własnoręcznie PCR i zwizualizować wyniki poprzez elektroforezę i skanowanie pod światłem UV. Dodatkowo w czasie trwania reakcji przedstawimy krótki wykład i zajrzymy do laboratorium inżynierii genetycznej.

Lekcja może być poprowadzona również w języku angielskim.

Na naszym spotkaniu na pewno nie zabraknie pięknych widoków… ale będą to obrazy, których nie zobaczymy na co dzień. Po prostu niektóre obiekty są tak małe, że potrzebujemy odpowiednich urządzeń powiększających, aby je zobaczyć. Lupę lub prosty mikroskop świetlny można kupić do domu, ale bardziej skomplikowane mikroskopy, na przykład konfokalny czy elektronowy, znajdziemy tylko w laboratoriach. Pokażemy, jakie obrazy można uzyskać za pomocą prostszych i bardziej skomplikowanych mikroskopów. Powiemy, do czego mogą się przydać otrzymane obrazy mikroskopowe w badaniach naukowych i w medycynie. Liczymy też, że wspólnie pozachwycamy się pięknymi, a czasem śmiesznymi obrazkami.

Biomateriały stanowią specyficzną grupę materiałów o różnym składzie i właściwościach, zaprojektowanych tak, aby samodzielnie lub w systemach złożonych, mogły oddziaływać z elementami żywych układów, wpływając na procesy terapeutyczne lub diagnostyczne. Tym hasłem określa się również dziedzinę wiedzy zajmująca się badaniami nad otrzymywaniem i charakterystyką materiałów farmakologicznie obojętnych, ich oddziaływaniem na komórki, badaniami właściwości materiałowych tkanek i narządów oraz ich odtwarzaniem i poprawą funkcjonowania.

Wykład będzie poświęcony najnowszym rozwiązaniom w zakresie technologii materiałów, które mają zastosowanie w medycynie. W szczególności  omówione zostaną materiały na implanty, systemy dostarczania leków oraz podłoża do hodowli tkankowych.

Warsztaty:

1. Techniki wytwarzania – zastosowanie druku 3D w medycynie (techniki FDM, SLA, DLP) do wytwarzania modeli przedoperacyjnych, rusztowań tkankowych oraz implantów biodegradowalnych,
2. Metody charakteryzacji biomateriałów – rentgenowska tomografia komputerowa oraz skaningowa mikroskopia elektronowa,
3. Systemy dostarczania leków – metody przygotowania systemów dostarczania leków techniką enkapsulacji, kontrolowanie ilości i czasu uwalniania.

Organizm ludzki ma niesamowitą zdolność adaptacji do różnych warunków środowiskowych i sytuacji. Skrajnymi postaciami przystosowania są aktywności fizyczne podejmowane w ekstremalnych warunkach, które wymagają od organizmu funkcjonowania na granicy możliwości. Na przykładach przedstawione zostaną ostre i przewlekłe zmiany w organizmie ludzkim pozwalające na wspinaczkę na ośmiotysięczniki, swobodne nurkowanie głębinowe, pływanie pod lodem, biegi po pustyni i na Antarktydzie, aktywność w przestrzeni kosmicznej czy też maratony lub ultramaratony. W perspektywie historycznej zaprezentowane zostaną także zmieniające się granice ludzkich możliwości, które dzięki lepszemu poznaniu fizjologii organizmu ludzkiego, ale także rozwojowi techniki ulegają ciągłemu przesuwaniu. Jednocześnie nakreślone zostaną ryzyka związane z podejmowaniem aktywności fizycznej w przypadku nieodpowiedniego przygotowania lub aklimatyzacji. Przedstawione zostaną także różne, czasem bardzo egzotyczne, pomysły na dozwolone i niedozwolone wspomaganie ludzkiego organizmu w celu zwiększenia jego możliwości. Celem wykładu będzie pokazanie jak fascynującą dziedziną medycyny jest medycyna sportowa, przedstawienie plastyczności ludzkiego organizmu oraz aktualnych granic możliwości człowieka w kontekście ekstremalnej aktywności fizycznych. 

Miód jest powszechnie znanym produktem naturalnym, który ceniony jest jako składnik diety, a zarazem tradycyjny specyfik o działaniu leczniczym. Miód nektarowy, w odróżnieniu od miodu spadziowego, produkowany jest z wydzielanego przez miodniki kwiatowe nektaru. Każda odmiana miodu nektarowego zawiera ślad swojego botanicznego i geograficznego pochodzenia w postaci zatopionych w nim ziaren pyłku roślin, które były źródłem nektaru. Identyfikacji odmian miodów nektarowych można dokonać wykorzystując stosunkowo proste metody biologiczne, m.in. analizę pyłkową, polegającą na ocenie jakościowej i ilościowej ziaren pyłku obecnych w próbce miodu. Uczestnicy warsztatu będą mieli możliwość przeprowadzenia obserwacji mikroskopowych preparatów z próbkami miodów nektarowych, powszechnych i tych mniej znanych. Na podstawie obecności określonych ziaren pyłku w próbce miodu możliwe będzie wskazanie jego botanicznego pochodzenia (tj. wskazania gatunków roślin, z których nektaru powstał), a może nawet potwierdzenie jego geograficznego pochodzenia.

Pluripotencjalne komórki macierzyste posiadają dwie unikalne cechy charakterystyczne - zdolność do samoodnowy swojej populacji oraz różnicowania we wszystkie tkanki budujące organizm. Przykładem pluripotencjalnych komórek macierzystych są mysie zarodkowe komórki macierzyste (mES) otrzymane po raz pierwszy w 1981 roku z węzła zarodkowego blastocysty przez Evans i Kaufman oraz niezależnie przez Martin. Od tego czasu dzięki swoim właściwościom stały się przedmiotem wielu badań m.in. dotyczących regeneracji. Wykład ma na celu poszerzenie wiedzy uczniów szkół średnich na temat możliwości i zagrożeń jakie niesie ze sobą wykorzystanie pluripotencjalnych komórek macierzystych.

Regeneracja to niezwykły proces prowadzący do odbudowy prawidłowej struktury mięśni szkieletowych, po uszkodzeniu mechanicznym lub wynikającym z miopatii. Podczas wykładu zostaną zaprezentowane najnowsze doniesienia naukowe dotyczące regeneracji mięśni i badań nad wspomaganiem tego procesu oraz mobilizacji komórek macierzystych do uszkodzonej tkanki.

Miód jest powszechnie znanym produktem naturalnym, który ceniony jest jako składnik diety, a zarazem tradycyjny specyfik o działaniu leczniczym. Miód nektarowy, w odróżnieniu od miodu spadziowego, produkowany jest z wydzielanego przez miodniki kwiatowe nektaru. Każda odmiana miodu nektarowego zawiera ślad swojego botanicznego i geograficznego pochodzenia w postaci zatopionych w nim ziaren pyłku roślin, które były źródłem nektaru. Identyfikacji odmian miodów nektarowych można dokonać wykorzystując stosunkowo proste metody biologiczne, m.in. analizę pyłkową, polegającą na ocenie jakościowej i ilościowej ziaren pyłku obecnych w próbce miodu. Uczestnicy warsztatu będą mieli możliwość przeprowadzenia obserwacji mikroskopowych preparatów z próbkami miodów nektarowych, powszechnych i tych mniej znanych. Na podstawie obecności określonych ziaren pyłku w próbce miodu możliwe będzie wskazanie jego botanicznego pochodzenia (tj. wskazania gatunków roślin, z których nektaru powstał), a może nawet potwierdzenie jego geograficznego pochodzenia.

Do nie dawna mikroRNA uznawane było za cząteczki o nikłej roli dla organizmów żywych. Obecnie wiemy, że te malutkie cząsteczki o długości około 20 par zasad, mają ogromne znaczenie. miRNA mają możliwość regulowania ekspresji genów we wszystkich organizmach na poziomie potranskrypcyjnym, przez co regulują proces powstawania białek. To z kolei wiąże się ze wpływem na wiele procesów metabolicznych. Można zatem powiedzieć, że cząsteczki mikroRNA pełnią straż nad prawidłowym przebiegiem procesów w komórkach. Podczas wykładu przybliżymy świat mikroRNA - ich powstawanie, działanie oraz ich wykorzystanie w służbie człowiekowi.

Warsztat mają na celu przybliżenie uczniom szkół ponadpodstawowych sposoby oceny jakości żywności. Podczas naszych lekcji festiwalowych uczniowie będą brać czynny udział w tzw. teście na daltonizm smakowy (rozpoznawania smaków podstawowych żywności). Zaplanowaliśmy również możliwość rozpoznawania zapachów różnych próbek żywności. W trakcie naszych warsztatów uczniowie będą również degustować serki homogenizowane oraz uczestniczyć w procesie tworzenia nowego aromatu tych produktów w taki sposób, aby był on zbliżony do wskazanego standardowego produktu. Zapraszamy serdecznie do wzięcia udziału w naszych lekcjach festiwalowych!

Podczas wykładu przedstawione zostaną informacje o możliwościach wykorzystania komórek macierzystych w leczeniu różnych chorób. Pokazane zostaną przykłady zatwierdzonych terapii, o udowodnionej naukowo skuteczności. Poruszona zostanie również kwestia ryzyka związanego ze stosowaniem niezatwierdzonych przez organy nadzorcze oraz niepotwierdzonych naukowo terapii komórkowych. Wykład ma na celu zwiększenie świadomości słuchaczy na temat realnych możliwości jakie daje wykorzystanie komórek macierzystych w praktyce klinicznej.

Na naszym spotkaniu na pewno nie zabraknie pięknych widoków… ale będą to obrazy, których nie zobaczymy na co dzień. Po prostu niektóre obiekty są tak małe, że potrzebujemy odpowiednich urządzeń powiększających, aby je zobaczyć. Lupę lub prosty mikroskop świetlny można kupić do domu, ale bardziej skomplikowane mikroskopy, na przykład konfokalny czy elektronowy, znajdziemy tylko w laboratoriach. Pokażemy, jakie obrazy można uzyskać za pomocą prostszych i bardziej skomplikowanych mikroskopów. Powiemy, do czego mogą się przydać otrzymane obrazy mikroskopowe w badaniach naukowych i w medycynie. Liczymy też, że wspólnie pozachwycamy się pięknymi, a czasem śmiesznymi obrazkami.

Lekcja połączona z pokazami. Chcemy pokazać jak aparatura badawcza zmieniła nasz sposób obserwacji świata, że to co widzimy zależy od tego przy pomocy jakiego aparatu patrzymy. Mówimy o artefaktach - czym są w nauce jak je rozpoznać i jak się ich wystrzegać. Omawiamy działanie prostych aparatów, takich jak ciemnia optyczna, ale też pokazujemy że nasz nos może rozróżniać enancjomery. Omawiamy tez takie zjawiska jak rozpraszanie światła, efekt Tyndalla, fluorescencja. Na zakończenie uczestnicy mogą sprawdzić swoja spostrzegawczość.

Każdy człowiek doświadcza w swoim życiu różnych wyzwań i trudności. Czasem dotyczą one zdrowia, sprawności, innym razem warunków życiowych. W jaki sposób takie sytuacje oddziałują na funkcjonowanie osoby? Czy jest to źródło przygnębienia i spadku jakości życia czy przeciwnie – wzrostu osobowego i rozwoju? Wiele zależy od wsparcia ze strony najbliższego otoczenia, samej osoby, która doświadcza trudności ale przede wszystkim od właściwego wsparcia profesjonalnego. Zapraszam Cię na zajęcia, w których dowiesz się: 

• na czym polega pełna i profesjonalna pomoc,
• kto należy do zespołu terapeutów i jakie posiada kompetencje,
• jakie aktualnie profesje należą do pożądanych ze względu na swoje innowacyjne podejście. 

Może zainspirujesz się wspieraniem innych i w przyszłości zechcesz też należeć do grona terapeutów. Zapraszam! 

Warsztat mają na celu przybliżenie uczniom szkół ponadpodstawowych sposoby oceny jakości żywności. Podczas naszych lekcji festiwalowych uczniowie będą brać czynny udział w tzw. teście na daltonizm smakowy (rozpoznawania smaków podstawowych żywności). Zaplanowaliśmy również możliwość rozpoznawania zapachów różnych próbek żywności. W trakcie naszych warsztatów uczniowie będą również degustować serki homogenizowane oraz uczestniczyć w procesie tworzenia nowego aromatu tych produktów w taki sposób, aby był on zbliżony do wskazanego standardowego produktu. Zapraszamy serdecznie do wzięcia udziału w naszych lekcjach festiwalowych!

Zajęcia warsztatowe w formie wycieczki pieszej na trasie: Sieraków – Łomiankowska Droga – Łąki Sierakowskie – Na Miny - Stary Dąb - Sieraków

Długość trasy: 8 km, czas przejścia do 4 godzin, liczba uczestników 25-30 osób

Trasa wycieczki pozwala na poznanie fragmentów wschodniej części Kampinoskiego PN. Prowadzi między innymi skrajem najstarszego i zarazem największego w KPN obszaru ochrony ścisłej Sieraków. Podczas warsztatów uczestnicy, mają możliwość pracy z kartami ćwiczeń.

Omawiane zagadnienia:
- znaczenie obszarów ochrony ścisłej dla zachowania bioróżnorodności,
- rozpoznawanie podstawowych gatunków drzew i krzewów,
- typy lasów rosnących na obszarze Puszczy Kampinoskiej,
- łańcuch troficzny (przybliżenie pojęć: producent, konsument, destruent, piramida pokarmowa),
- przyroda w obliczu antropopresji,
- pozytywne i negatywne skutki ingerencji człowieka w krajobraz,
- elementy składowe krajobrazu i zachodzące między nimi zależności,
- typy krajobrazów: krajobraz pierwotny, naturalny, kulturowy i zdewastowany,
- estetyka i piękno krajobrazu,
- korytarze ekologiczne, ich rola i znaczenie,
- znaczenie terenów otwartych dla zachowania bioróżnorodności oraz walorów krajobrazowych Puszczy Kampinoskiej.

Czym właściwie są nanopęcherzyki? Rozkładając tą nazwę na części możemy łatwo dociec, że są to pęcherzyki gazów, których rozmiary zbliżają się do nanoskali. Jak ze wszystkimi obiektami w nanoskali, właściwości takich drobnych pęcherzyków znacząco się różnią od tych dotyczących ich odpowiedników w większych skalach. Większość pęcherzyków unosi się do powierzchni cieczy i łączy się z atmosferą. Nanopęcherzyki nie! Większość pęcherzyków będzie się rozpuszczać w wodzie? Nanopęcherzyki nie! Takie różnice można mnożyć. Co ciekawe, różnice nie dotyczą tylko właściwości fizycznych. Nanopęcherzyki gazów potrafią intensyfikować wzrost roślin i zwierząt, przyspieszają metabolizm komórek zwierzęcych i mikroorganizmów hodowanych w laboratorium, mają zdolność czyszczenia powierzchni bez użycia detergentów, wynoszenia na powierzchnię zanieczyszczeń, a także znacząco wspomagają oczyszczanie ścieków. Więcej szczegółów na wykładzie!

Celem wykładu jest pokazanie uczniom dość nietypowego przykładu nanoobiektów i wskazanie jak takie drobne pęcherzyki rewolucjonizują niemal każdą gałąź nauki i przemysłu, w której zostają zastosowane.

Czy zastanawialiście się nad tym dlaczego komórki budujące nasz organizm mogą tak bardzo różnić się od siebie. Jak to jest możliwe, że np. komórki mięśniowe i komórki nerwowe, które zawierają DNA o takiej samej sekwencji, zupełnie inaczej wyglądają i pełnią całkiem rożne funkcje? W jaki sposób podczas rozwoju złożonego organizmu eukariotycznego z komórek macierzystych powstają ostatecznie zróżnicowane komórki pełniące określone funkcje – przecież w trakcie rozwoju sekwencja DNA nie ulega zmianie. Dlaczego bliźnięta jednojajowe o tym samym genomie coraz bardziej różnią się od siebie w trakcie trwania ich życia? W jaki sposób środowisko wpływa na wygląd i funkcjonowanie organizmów eukariotycznych? Na te i wiele innych podstawowych pytań dla rozwoju i funkcjonowania organizmów eukariotycznych, w tym człowieka odpowiada właśnie EPIGENETYKA.

U ochotnika (warunkiem jest pełnoletność i dobry stan zdrowia poświadczone podpisem w oświadczeniu) określimy za pomocą urządzenia MetaMax®R2 wydatek energetyczny podczas 20 - minutowego treningu (np. biegu, czy gry w piłkę). Jest to badanie nieinwazyjne wymagające wykonywania wysiłku w dopasowanej do twarzy masce i kamizelce chroniącej podpiętą do maski głowicę mierzącą szybkość oddechów, stężenie O2 i CO2 w powietrzu wdychanym i wydychanym oraz inne jego parametry. Uwzględniając pewne stałe fizyczne program  wyliczy zużycie O2 i produkcję CO2 oraz wydatek energetyczny organizmu (EE). Chętnym uczniom (w przypadku osób niepełnoletnich wymagana zgoda rodzica) zbadamy metodą bioimpedancji (BIA) skład ciała. Następnie omówimy i zinterpretujemy wyniki ucznia-ochotnika. Uzyskane informacje wskażą jaki wpływ na EE podczas treningu mają skład ciała i spożywana dieta. Zwrócimy uwagę na rolę analizy składu ciała i pomiaru (a nie wyliczania na podstawie wzorów) EE zawodnika w procesie profesjonalnego treningu optymalizującego osiągnięcie sportowe. Ocena zmian w składzie ciała i wysiłkowych wydatkach energetycznych pozwala bowiem na zmianę sposobu żywienia, w tym stosowanych suplementów, tak by z jednej strony pokryć zapotrzebowanie organizmu na niezbędne składniki pokarmowe, a z drugiej odpowiednio planować treningi. Tylko dzięki efektywnej współpracy zawodnika i sztabu szkoleniowego, w którym poza trenerem danej dyscypliny nie może zabraknąć fizjologa i dietetyka (oraz fachowców z wielu innych dziedzin) możliwa jest znacząca poprawa wydolności organizmu i uzyskiwanie coraz lepszych wyników w sporcie zawodowym.

Lekcja przeznaczona dla młodzieży ostatnich klas liceum o profilu sportowym.

Postępowanie cywilne służy dochodzeniu roszczeń cywilnoprawnych, które są bardzo zróżnicowane. Z jednej strony ważne jest żeby postępowanie było rzetelne, z drugiej sprawne… Z tych względów istotne znaczenie ma informatyzacja postępowania cywilnego. Czy ma ona charakter nieograniczony? Czy jest szansa że sztuczna inteligencja będzie orzekać? A jeśli tak, to czy w każdej sprawie?

Uszkodzenie śródbłonka naczyniowego jest uważane za główną przyczynę schorzeń sercowo-naczyniowych. Przez lata uważano, że tkanka ta tworzy jedynie pasywną barierę, coś na kształt folii wyścielającej wnętrze naczyń. Obecnie wiadomo, że komórki te tworzą wyspecjalizowaną warstwę wyścielającą naczynia, przedsionki i komory serca oraz naczynia limfatyczne i stanowi skuteczną barierę pomiędzy krążącą krwią a pozostałymi tkankami. Ponadto śródbłonek, obok wątroby, jest największym organem wydzielniczym w organizmie człowieka i wytwarza szereg naczyniowo-aktywnych czynników, w tym tlenek azotu. Oprócz regulowania przepływu krwi i utrzymywania integralności ścian naczynia, komórki śródbłonka aktywnie odpowiadają na czynniki znajdujące się we krwi, w tym czynniki wywołujące stres komórkowy i aktywację stanu zapalnego.

Mitochondria najbardziej kojarzone są z funkcją związaną z pozyskiwaniem energii na drodze oksydacyjnej fosforylacji czy produkcją reaktywnych form tlenu. Ponadto, są to jedyne organelle poza jądrem komórkowym, które posiadają swój własny genom. Natomiast w komórkach śródbłonka naczyniowego około 80% energii zmagazynowanej w postaci ATP jest wytwarzane na drodze glikolizy. Rodzi się zatem pytanie, jaka jest rola mitochondriów w tkankach, gdzie funkcje energetyczne nie są wiodące.

Poza zapoznaniem uczestników z budową układu krążenia oraz przybliżeniem roli śródbłonka w jego prawidłowym funkcjonowaniu, spróbuję wyjaśnić wątpliwości dotyczące zadań, jakie stawiane są mitochondriom w endotelium. Nie zabraknie faktów, ale pewne ciekawostki i mity również pomogą zrozumieć skomplikowane procesy, niezbędne do funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego i determinują funkcje tej niepozornej tkanki, jaką jest śródbłonek naczyniowy. Zapraszam!

Czym właściwie są nanopęcherzyki? Rozkładając tą nazwę na części możemy łatwo dociec, że są to pęcherzyki gazów, których rozmiary zbliżają się do nanoskali. Jak ze wszystkimi obiektami w nanoskali, właściwości takich drobnych pęcherzyków znacząco się różnią od tych dotyczących ich odpowiedników w większych skalach. Większość pęcherzyków unosi się do powierzchni cieczy i łączy się z atmosferą. Nanopęcherzyki nie! Większość pęcherzyków będzie się rozpuszczać w wodzie? Nanopęcherzyki nie! Takie różnice można mnożyć. Co ciekawe, różnice nie dotyczą tylko właściwości fizycznych. Nanopęcherzyki gazów potrafią intensyfikować wzrost roślin i zwierząt, przyspieszają metabolizm komórek zwierzęcych i mikroorganizmów hodowanych w laboratorium, mają zdolność czyszczenia powierzchni bez użycia detergentów, wynoszenia na powierzchnię zanieczyszczeń, a także znacząco wspomagają oczyszczanie ścieków. Więcej szczegółów na wykładzie!

Celem wykładu jest pokazanie uczniom dość nietypowego przykładu nanoobiektów i wskazanie jak takie drobne pęcherzyki rewolucjonizują niemal każdą gałąź nauki i przemysłu, w której zostają zastosowane.

Co by było gdyby świat, który widzimy, słyszymy i czujemy był tylko iluzją? Co by było gdyby nasze decyzje nie były tak naprawdę naszymi decyzjami? Co by było gdyby to czym jesteśmy było tylko informacją? To pewnie recepta na thriller science fiction... niezupełnie. Spróbujmy wspólnie stawić czoła wyzwaniom związanym ze zrozumieniem istoty naszego doświadczenia z pomocą wielkich odkryć w dziedzinie neurobiologii.