Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN
| Typ | Tytuł | Opis | Dziedzina | Termin |
|---|---|---|---|---|
| Spotkanie festiwalowe | Na kanapie siedzi leń! Nic nie robi cały dzień! |
Czyż nie marzy nam się długie życie w dobrej kondycji fizycznej i umysłowej? Czy nie zrobilibyśmy wszystkiego, co możliwe, aby zachować swój mózg w dobrej sprawności do późnej starości? Jest na to sposób i do tego lepszy, niż wszystkie możliwie suplementy. Otóż, niewiele osób zdaje sobie sprawę, że biegając, jeżdżąc na rowerze, pływając, spacerując, oprócz mięśni ćwiczy również mózg. Badania z ostatnich lat wskazują, że już niewielka dawka aktywności fizycznej może znacznie poprawić koncentrację, pamięć, kreatywność oraz zahamować, a nawet odwrócić, starzenie się mózgu. Jak to działa? Jak dawkować? W jakim wieku zacząć? Na te i inne pytania odpowiemy na wspólnym spotkaniu i postaramy się Państwa przekonać, że ruch to często znacznie lepszy pomysł na odpoczynek, niż tradycyjne leżenie na kanapie. |
Nauki medyczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | Nanotechnologia - zaawansowany system dostarczania leków |
Celem nowych technologii jest zwiększenie skuteczności transportu i uwalniania leku w miejscu docelowym przy jednocześnie minimalnym wpływie na resztę organizmu. Po podaniu leku głównymi narządami metabolizmu leków są wątroba i jelito cienkie, w których leki są modyfikowane w celu ułatwienia wydalania. Dochodzi do zmniejszenia ich aktywności farmakologicznej. Dodatkowo, zanim lecznicza dawka leku dotrze do miejsca docelowego, krąży on w całym krwioobiegu, gdzie może zostać rozłożony do postaci nieaktywnej. Opracowanie ukierunkowanych technik podawania leków specyficznych dla danego narządu może potencjalnie ograniczyć niepożądane skutki uboczne, a tym samym poprawić skuteczność terapeutyczną. Nanocząstki opracowano ze względu na ich ogromny potencjał w zakresie kierowania leków do określonych tkanek. Zastosowanie nowych technologii zostanie przedstawione na przykładzie badań własnych, których celem była ocena średnicy naczyń korowych in vivo przed i po ciągłym dostarczaniu leku uwalnianego z elektroprzędzonych włókien do nerek szczurów w farmakologicznym modelu cukrzycy (DM), wywołanej iniekcją streptozotocyny. Trzy dni po wywołaniu cukrzycy lub wstrzyknięciu rozpuszczalnika (NG, grupa kontrolna) szczury znieczulono w narkozie wziewnej. Do żyły ogonowej wprowadzono kaniulę z wlewem barwnika, a podczas operacji, prowadzono mikroskopowe pomiary średnicy naczyń krwionośnych w korze nerki za pomocą nieinwazyjnej sondy powierzchniowej. Sondę połączono z zestawem Cellvizio®Dual Band, konfokalnym laserowym systemem mikroskopii opartym na fluorescencji, umożliwiającym przyżyciowe obrazowanie w czasie rzeczywistym. Następnie, na powierzchnię nerki chirurgicznie wszczepiono włókna elektroprzędzone, które zawierały lub nie miały leku. Chirurgicznie zamknięto powłoki skórne nad nerką i wybudzono zwierzęta z narkozy. Po dziesięciu dniach, u tego samego zwierzęcia powtórzono zabieg i ponownie wykonano pomiary mikroskopowe. Zmiany średnicy naczyń krwionośnych pomiędzy 1. a 10. dniem zaobserwowano zarówno u szczurów NG, jak i DM, którym wszczepiono włókna zawierające lek. Natomiast, istotną różnicę w zmianie średnicy naczyń krwionośnych zaobserwowano między grupami DM, którym implantowano włókna pozbawione lub zawierające lek. Przewlekłe podawanie wysoce specyficznego leku uwalnianego z włókien elektroprzędzonych poprawia przepływ krwi przez naczynia krwionośne kory nerek u szczurów z cukrzycą. |
Nauki medyczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | Co drażni nasz układ oddechowy i dlaczego papierosy, smog i … grill są tak niebezpieczne? |
Drogi oddechowe są pierwszą barierą naszego organizmu. Tym samym są nieustannie narażone na różne substancje znajdujące się w powietrzu. Na obecność niektórych z nich mamy wpływ, na innych – nie. Co takiego wisi zatem w powietrzu? Dlaczego smog i palenie papierosów są tak niebezpieczne? Co ma z tym wspólnego grill, ognisko i stara kuchenka gazowa? Dlaczego lepiej oddycha nam się nad morzem i wysoko w górach? Dlaczego astmatycy tak bardzo nie lubią mgły? I jak tego wszystkiego uniknąć? |
Nauki medyczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | Potęga sztuki: oddziaływanie na mózg i zdrowie psychiczne |
Sztuka od wieków fascynuje i inspiruje ludzi, ale jej wpływ na nasz mózg i zdrowie psychiczne jest czymś więcej niż tylko estetycznym doznaniem. Ten wykład ma na celu pokazanie, jak potężnym narzędziem terapeutycznym jest sztuka i jak to narzędzie stosować. Wykład rozpoczniemy od zrozumienia, jak różne formy sztuki – takie jak muzyka, śpiew, taniec, teatr i malarstwo – mogą wpływać na nasz mózg. Omówimy pojęcie neuroplastyczności, czyli zdolności mózgu do zmiany i adaptacji pod wpływem nowych doświadczeń, w tym tych artystycznych. Następnie pokażemy, jak różne rodzaje terapii artystycznych są stosowane w praktyce, pomagając osobom z chorobami neurologicznymi, takimi jak zaburzenia koncentracji, pamięci, zaburzenia ruchowe, czy zaburzenia mowy. Przyjrzymy się również, jak sztuka może wspierać osoby w wyrażaniu emocji i poprawie samopoczucia. Zaprezentujemy wyniki badań naukowych, które potwierdzają skuteczność tych metod. Wyjaśnimy również, jak sztuka wpływa na różne obszary mózgu, stymulując emocje, pamięć i zdolności poznawcze. Na zakończenie, omówimy, jak terapia artystyczna może być wdrażana w życiu codziennym, w naszych domach, szpitalach i klinikach oraz jakie są perspektywy rozwoju tej dziedziny, w tym wykorzystanie nowoczesnych technologii, takich jak wirtualna rzeczywistość i sztuczna inteligencja. Zapraszamy na wykład, który pokaże, jak potężnym narzędziem może być sztuka w profilaktyce i poprawie naszego zdrowia, łącząc naukowe odkrycia z praktycznymi przykładami i ćwiczeniami. |
Nauki medyczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | Po co ci kapusta? O roli przeciwutleniaczy w utrzymaniu integralności naszego ciała |
W starożytnych źródłach greckich pojawiają się opisy choroby żeglarzy, których dziąsła odpadały od kości wielkimi kawałkami. Ich ciało dramatycznie traciło swoje uporządkowanie. Jedna z definicji życia mówi, że można je rozpoznać właśnie po wysokim poziomie uporządkowania. Układy żywe, choć zachodzi w nich mnóstwo procesów, nieraz przeciwstawnych, nie są chaotycznym połączeniem przypadkowych reakcji. Wszystko ma tu swoje miejsce, choć koszt utrzymania porządku jest wysoki: wymaga nieustannego zużywania energii, co wiąże się z przetwarzaniem tlenu. I choć tlen jest z zasady życiodajny, niesie ze sobą również zagładę, gdyż może przechodzić w tzw. formy reaktywne, zwane potocznie wolnymi rodnikami. Nasz ustrój musi ujarzmiać je na wielu poziomach, stosując substancje przeciwutleniające (tzw. antyoksydanty). Niektóre z nich (np. glutation) nie są powszechnie znane, inne z kolei (np. witamina C i E) chętnie przyjmowane są w postaci suplementów. Przyjrzenie się roli tych cząsteczek w utrzymaniu integralności naszego ciała pozwala zauważyć jak bardzo nasze zdrowie zależne jest od jakości żywienia i jak mistrzowsko nasz ustrój zarządza odpadami niebezpiecznymi. |
Nauki medyczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | Hormony i wiek. Czy kobiety i mężczyźni powinni stosować suplementację hormonalną? |
Procesowi starzenia towarzyszą niekorzystne zmiany w układzie hormonalnym. Zmiany w ilości oraz nieprawidłowości dotyczące rytmu wydzielania dotyczą wszystkich hormonów produkowanych przez organizm człowieka. Spadek produkcji melatoniny obserwuje się już w 2-3 dekadzie życia, a w 8 dekadzie jej produkcja może być o 80-0% niższa niż w młodym wieku. Konsekwencjami tych zmian są zaburzenia rytmów dobowych, w tym rytmu i jakości snu, upośledzenie funkcji układu odpornościowego oraz, prawdopodobnie, wzrost ryzyka chorób neurodegeneracyjnych. Mimo że nie ma zalecenia stosowania melatoniny jako leku antystarzeniowego, można ją stosować u osób z poważnymi zaburzeniami snu. Starzeniu towarzyszy również nasilony spadek syntezy hormonu wzrostu, co ma bardzo poważne konsekwencje; między innymi zmniejsza się masa mięśni i kości, zwiększa zaś ilość tkanki tłuszczowej, zwłaszcza w obrębie jamy brzusznej. Mimo tego na razie nie zaleca się stosowania hormonu wzrostu jako leku antystarzeniowego, ponieważ jego suplementacja ma skutki uboczne i być może, wskutek przewlekłego stosowania może zwiększać ryzyko zgonu. W toku starzenia obserwujemy również istotne niedobory witaminy D spowodowane jej za małą podażą i niewystarczającą produkcją w skórze, czemu towarzyszą niedobory wapnia i wskutek tego – podwyższenie produkcji parathormonu, który uwalnia wapń z kości. Nadmierna aktywność parathormonu sprzyja więc osteoporozie, czemu zapobiegać może zalecana dla osób starszych suplementacja witaminy D i wapnia. Starzeniu towarzyszy również spadek produkcji hormonów płciowych – estrogenów (kobiety) i testosteronu (mężczyźni). U kobiet jest on dość szybki i osiąga moment kulminacyjny podczas menopauzy, podczas gdy u mężczyzn jest on stopniowy i rozpoczyna się już w 3 dekadzie życia. Obecnie uważa się, że u osób ze wskazaniami (tzn. negatywnymi objawami spowodowanymi niedoborem tych hormonów) lub/i osób chcących zachować jakość życia i zapobiegać długoterminowym skutkom niedoboru hormonów (dotyczy zwłaszcza niedoboru estrogenów u kobiet), ale bez przeciwskazań (!) można stosować menopauzalną terapię zastępczą (kobiety) lub terapię uzupełniającą (mężczyźni). Starzenie wiąże się również ze wzrostem częstości występowania chorób tarczycy i cukrzycy typu 2. |
Nauki medyczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | Rola wysiłku fizycznego w leczeniu otyłości |
Współczesna cywilizacja stworzyła „homo sedentarius” („człowieka siedzącego”), którego organizm charakteryzuje się zachwianym bilansem energetycznym wywołanym przez nadmierną podaż energii w posiłkach, z drugiej zaś strony niską aktywnością fizyczną. Tak stan energetyczny organizmu, utrzymujący się przez dłuższy czas jest przyczyną rozwoju wielu chorób metabolicznych, układu krążenia, nowotworów. Etiologia tych zaburzeń związana jest m.in. z przerostem tkanki tłuszczowej, który wywołuje cztery główne szlaki zdarzeń prowadzące do: 1. dyslipidemii, 2. hiperglikemii i oporności na insulinę, 3. Nadciśnienia, 4. nadkrzepliwości. W dobowym wydatku energetycznym człowieka prowadzącego siedzący tryb życia aktywność ruchowa zajmuje zaledwie 10-15% ogółu przemian. Nawet niewielkie jej zwiększenie prowadzi również do zwiększenia wydatku energetycznego na przemiany podstawowe. Ważniejszy jest jednak przy tym cały szereg zmian zachodzących zarówno w składzie ciała jak i uruchomieniu korzystnych procesów. Wymienić tu należy zmniejszenie masy ciała związane z obniżeniem zawartości ogólnej masy tłuszczowej jak i jej zawartości wewnątrz jamy brzusznej, poprawę wrażliwości na insulinę (nawet krótkie zwiększenie aktywności fizycznej uaktywnia transportery glukozy w mięśniach i poprawia jej tolerancję). W wielu badaniach przeprowadzonych u osób z nadwagą cierpiących na insulinooporność stwierdzono równą a nawet większą skuteczność zwiększonej aktywności ruchowej w porównaniu z leczeniem dietetycznym lub farmakologicznym. Zwiększenie aktywności fizycznej u osób z nadwagą wpływa korzystnie na układ naczyniowy (obniża ciśnienie krwi m.in. poprzez zwiększenie syntezy śródbłonkowych czynników naczyniorozszerzających (NO) i zwiększenie wrażliwości na nie, prowadzi do zmian strukturalnych w naczyniach, zmniejsza ryzyko zakrzepów wewnątrznaczyniowych itd. Podsumowując: zwiększenie aktywności fizycznej obok prawidłowej diety prowadzi do szeregu korzystnych zmian m. in. metabolicznych i krążeniowych oraz stanowi podstawę profilaktyki i rehabilitacji otyłości. |
Nauki medyczne |
|
