Rola wysiłku fizycznego w leczeniu otyłości
Współczesna cywilizacja stworzyła „homo sedentarius” („człowieka siedzącego”), którego organizm charakteryzuje się zachwianym bilansem energetycznym wywołanym przez nadmierną podaż energii w posiłkach, z drugiej zaś strony niską aktywnością fizyczną. Tak stan energetyczny organizmu, utrzymujący się przez dłuższy czas jest przyczyną rozwoju wielu chorób metabolicznych, układu krążenia, nowotworów. Etiologia tych zaburzeń związana jest m.in. z przerostem tkanki tłuszczowej, który wywołuje cztery główne szlaki zdarzeń prowadzące do: 1. dyslipidemii, 2. hiperglikemii i oporności na insulinę, 3. Nadciśnienia, 4. nadkrzepliwości.
W dobowym wydatku energetycznym człowieka prowadzącego siedzący tryb życia aktywność ruchowa zajmuje zaledwie 10-15% ogółu przemian. Nawet niewielkie jej zwiększenie prowadzi również do zwiększenia wydatku energetycznego na przemiany podstawowe. Ważniejszy jest jednak przy tym cały szereg zmian zachodzących zarówno w składzie ciała jak i uruchomieniu korzystnych procesów. Wymienić tu należy zmniejszenie masy ciała związane z obniżeniem zawartości ogólnej masy tłuszczowej jak i jej zawartości wewnątrz jamy brzusznej, poprawę wrażliwości na insulinę (nawet krótkie zwiększenie aktywności fizycznej uaktywnia transportery glukozy w mięśniach i poprawia jej tolerancję). W wielu badaniach przeprowadzonych u osób z nadwagą cierpiących na insulinooporność stwierdzono równą a nawet większą skuteczność zwiększonej aktywności ruchowej w porównaniu z leczeniem dietetycznym lub farmakologicznym.
Zwiększenie aktywności fizycznej u osób z nadwagą wpływa korzystnie na układ naczyniowy (obniża ciśnienie krwi m.in. poprzez zwiększenie syntezy śródbłonkowych czynników naczyniorozszerzających (NO) i zwiększenie wrażliwości na nie, prowadzi do zmian strukturalnych w naczyniach, zmniejsza ryzyko zakrzepów wewnątrznaczyniowych itd.
Podsumowując: zwiększenie aktywności fizycznej obok prawidłowej diety prowadzi do szeregu korzystnych zmian m. in. metabolicznych i krążeniowych oraz stanowi podstawę profilaktyki i rehabilitacji otyłości.
