polski

Drzewa rosnące w naszym kraju co roku wytwarzają słoje roczne. Na formowanie słojów rocznych wpływają różne czynnik np. warunki panujące w lesie, temperatura czy deszcz. Słoje roczne to ogromna baza wiedzy pozwalająca poznawać  tajniki wzrostu drzew. Spotkanie dotyczące słojów rocznych realizowane będzie w specjalistycznym laboratorium Instytutu Nauk Leśnych SGGW w Warszawie. Przy wykorzystaniu zaawansowanej aparatury będzie możliwość przyjrzenia się słojom rocznym różnych drzew oraz odkrycia ciekawych informacji skrywanych przez drzewa.

Skąd wiemy ile lat ma Ziemia? Gdzie możemy spotkać potomka dinozaurów? Czy Smok Wawelski to tylko legenda? Na te i wiele innych pytań postaramy się odpowiedzieć w trakcie międzypokoleniowych warsztatów edukacyjnych. Na zajęciach dzieci i ich opiekunowie wykonają instalację plastyczną symbolizującą czas geologiczny. Forma zajęć pozwoli aktywnie przyswoić wiedzę z zakresu dziejów życia na Ziemi. W dalszej części zajęć na podstawie prezentowanych przykładowych skamieniałości roślin i zwierząt, uczestnicy warsztatów zastanowią się wspólnie nad tym, jak wiek skamieniałości określają naukowcy. Zajęcia przeznaczone są dla opiekunów z dziećmi. Każdy z uczestników będzie mógł zabrać ze sobą wykonaną pracę i drobny upominek za udział w warsztatach. Przewidywany czas zajęć to 2 godziny.

Jeśli chcecie przeżyć niesamowitą przygodę pełną wrażeń, kolorów, wybuchów i efektów specjalnych, to zapraszamy Was na Przygodę z chemią.

Przekonacie się, że spotkania z chemią to nie tylko pokazy ciekawych i widowiskowych doświadczeń, ale również niepowtarzalna okazja do zabawy w małego chemika, bo część doświadczeń będziecie mogli wykonać samodzielnie! Zapewnimy Wam niezapomniane wrażenia, nasza lokomotywa zabierze Was w magiczny świat chemii, żebyście mogli na własne oczy zobaczyć erupcję wulkanu, fontannę światła, wodny wybuch, łańcuch ognia a nawet flarę, którą odpalimy dla Was przy użyciu wody. Pokażemy Wam świat w ultrafiolecie, nasze chemiczne latarki wskażą Wam właściwy kierunek abyście mogli zgłębić tajemnice perfum i posiąść tajniki zamiany „wody” w superlepką ciecz, a także ożywienia piany. Nasz sympatyczny atrament pozwoli Wam napisać ukrytą wiadomość do przyjaciela, którego będziecie mogli ostrzec przed rykiem groźnego niedźwiedzia i wściekłą spiralą świetlną. Zasadzicie chemiczny ogród, zrobicie własne mydełko, a może nawet uda Wam się oswoić chemiczne świetliki! To wszystko i wiele więcej czeka Was na Przygodzie z chemią.

Rok temu, we wrześniu 2024, południowo-zachodnia polska doświadczyła katastrofalnej w skutkach powodzi, po której odbudowa w niektórych miejscowościach trwa do dzisiaj. Podobnie jak w przypadku innych katastrof naturalnych, zaobserwować dało się początkowo fazę mobilizacji wsparcia społecznego, podczas której ludzie byli gotowi przekazywać darowizny i angażować się w pomoc, a następnie fazę deterioracji, w których gotowość ta znacznie zmalała.

W wystąpieniu przedstawimy zarówno perspektywę teoretyczną odnośnie tego, jak pomagamy w czasie katastrof naturalnych, jak również zarysujemy kontekst powodzi w 2024. Zaprezentujemy wyniki analizy dyskursu na temat powodzi w mediach tradycyjnych i społecznościowych.

Następnie przedstawimy wyniki badań ilościowych dotyczących gotowości do pomagania powodzianom już po wygaśnięciu "ostrej" fazy katastrofy. Omówimy, jakie czynniki wpływają na to, czy i jak chcemy pomagać powodzianom, gdy nadal potrzebują wsparcia, ale ich sprawy nie są już intensywnie poruszane w mediach.

Wystąpienie w ramach grantu Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej nr BPN/GIN/2024/1/00019.

Izolowanie DNA z komórki jest pierwszym krokiem w wielu procedurach stosowanych w biologii molekularnej i doskonałym sposobem, aby zapoznać się z tą tematyką dla osób w każdym wieku. Dzięki temu doświadczeniu "zobaczymy DNA" i porozmawiamy w jaki sposób informacje na temat DNA są wykorzystywane w projektowaniu nowych terapii. Izolacja DNA z owoców to wielka frajda dla najmłodszych!

Uczestnicy wykonują doświadczenie pod opieką instruktorów. Wyjaśniamy dzieciom, czym jest DNA i dlaczego jest ważne (to „przepis” na wszystko, co żywe). Używamy prostych analogii, np. DNA to jak instrukcja budowy organizmu. Dzieci mogą zobaczyć nitki DNA, które można ostrożnie nawinąć na wykałaczkę. To doświadczenie jest proste, widowiskowe i pobudza ciekawość naukową już najmłodszych dzieci.

Dzień otwarty w Centrum Badań Kosmicznych PAN

Wycieczka śladami dziejów drzew i ludzi, których intrygujący splot obejmuje ewolucyjne anachronizmy, żywe skamieniałości i nowych przybyszów z jednej strony, a umiłowanie roślin i różne na nie spojrzenie z drugiej. Na zabytkowe założenie parku SGGW
w Ursynowie spojrzymy okiem jego pierwszych właścicieli doby romantyzmu i pozytywizmu, zobaczymy co pozostawił w nim Julian Ursyn Niemcewicz a także odkryjemy jakie koncepcje realizowali tu botanicy związani z uczelnią.

„Małgośka, mówię ci – on nie jest wart jednej łzy”... ale mózg tego nie wie. Badania pokazują, że odrzucenie aktywuje te same ośrodki, co fizyczny ból – szczególnie przedni zakręt kory obręczy. Dlaczego złamane serce tak boli? Jakie mechanizmy biologiczne kryją się za obsesyjnym myśleniem, cierpieniem i chęcią odwetu? Prezentacja odkrywa neurobiologiczne podstawy straty, porzucenia i „słodkiej” zemsty, która aktywuje układ nagrody. Omówimy też różnice płciowe i wpływ hormonów (np. oksytocyny, kortyzolu) na emocjonalną reakcję na odrzucenie. Czy czas naprawdę leczy rany? A może to neuroplastyczność i zmiana narracji?

Podczas spotkania zajrzymy do wnętrza komórek budujących ludzkie ciało. Tak jak w naszym organizmie znajdują się organy, tak w komórkach działają organelle — a w nich molekularne maszyny wykonujące złożone i precyzyjne zadania. Poznamy kształty i funkcje maszyn molekularnych o różnorodnych funkcjach: przez budowę, naprawę i usuwanie innych maszyn, transport między organellami, aż po przygotowanie informacji genetycznej do odczytu. To właśnie takie procesy badają naukowcy pracujący w naszym instytucie.  A my, korzystając z narzędzi plastycznych, spróbujemy wspólnie stworzyć artystyczne interpretacje tych mikroskopijnych narzędzi. Na warsztat zapraszamy dzieci, młodzież i dorosłych — wszystkich, którzy chcieliby zgłębić tajniki działania naszych komórek, a następnie, zainspirowani nauką, zanurzyć się w artystycznej ekspresji: rzeźbiąc, zdobiąc i nadając kolory, wspólnie tworząc galerię sztuki naukowej.

Czasem wszystko w nas krzyczy: „Uciekaj!”. Od miejsca, związku, obowiązków, przeszłości. Dlaczego mózg zamiast walczyć – wybiera ucieczkę? W tej prezentacji zaglądamy do neurobiologii mechanizmów obronnych i pokazujemy, co naprawdę dzieje się w naszej głowie, gdy odczuwamy potrzebę „zniknięcia”.

Kluczową rolę odgrywa tu ciało migdałowate – strażnik zagrożeń, który błyskawicznie ocenia sytuację jako niebezpieczną. Aktywuje on oś HPA (podwzgórze–przysadka–nadnercza), powodując wyrzut kortyzolu i adrenaliny. Efektem jest znany schemat „walcz, uciekaj albo zastygnij”. Ucieczka może być ucieczką fizyczną – dosłownie wsiadamy do pociągu – ale też psychiczną: odcinamy emocje, wycofujemy się z relacji, zmieniamy środowisko.

Czasem ucieczka nie jest słabością, ale formą ochrony – szczególnie gdy wcześniejsze doświadczenia (trauma, przemoc emocjonalna) nauczyły nas, że zagrożenie oznacza konieczność „zniknięcia”. Nasz mózg, działając zgodnie z wyuczonymi wzorcami, może reagować nadmiarowo nawet na niegroźne bodźce.

Ucieczka może jednak pełnić też pozytywną funkcję – aktywować potrzebę zmiany, nowej stymulacji i eksploracji. Wówczas angażuje nie tylko struktury stresowe, ale też układ dopaminergiczny, odpowiadający za ciekawość i motywację. To zjawisko często opisywane w kontekście „terapii podróżą” – wyjazd jako reset psychiczny i reorganizacja połączeń neuronalnych.

W prezentacji poruszymy również temat chronicznego unikania i jego wpływu na funkcjonowanie emocjonalne oraz zaprezentujemy najnowsze badania nad neuroplastycznością mózgu po zmianie otoczenia. Bo czasem wystarczy „wsiąść do pociągu byle jakiego”, by znaleźć nową perspektywę… i siebie.

Podczas zajęć zbadamy wpływ temperatury, stężenia jonów wodorowych (pH) oraz inhibitora (czynnika hamującego) na szybkość reakcji przebiegającej z udziałem enzymu, na przykładzie fosfatazy kwaśnej. Aktywność fosfatazy kwaśnej silnie wzrasta w niektórych chorobach nowotworowych, w chorobach wątroby i kości. Stąd też jest wykorzystywana w diagnostyce medycznej jako tzw. enzym wskaźnikowy. Z kolei rolą fosfatazy u roślin jest uwalnianie fosforanu ze związków organicznych m.in. w warunkach stresu środowiskowego np. zasolenia, deficytu wody czy ataku patogenów.

 Jak zmienia się szybkość reakcji gdy enzym znajduje się w mniej sprzyjających warunkach? Na to i inne pytania postaramy się opowiedzieć podczas naszych wspólnych działań eksperymentalnych w laboratorium.

Lekcja "Jak zbudować startup? Zostań przedsiębiorcą technologicznym" wprowadza licealistów w podstawy zakładania własnej firmy technologicznej, omawiając kluczowe etapy takie jak identyfikacja problemu, tworzenie innowacyjnego rozwiązania, budowa zespołu i pozyskiwanie finansowania. Uczniowie poznają inspirujące przykłady startupów i innowacyjnych pomysłów biznesowych opartych na nowych technologiach.

Jeśli zastanawiałeś się kiedyś, jak gry komputerowe przeszły drogę od niszowej zabawy do globalnego fenomenu – ten wykład odsłoni kluczowe momenty, które zbudowały potęgę tej branży.

Zajęcia zaprojektowane w oparciu o treści poruszane na lekcjach przyrody, dotyczące kwasów, zasad, soli oraz wskaźników kwasowo-zasadowych. Uczestnicy będą odkrywać fascynujący świat chemii, badając podstawowe właściwości fizykochemiczne substancji, które na co dzień nas otaczają.
Podczas warsztatów dzieci poczują się jak prawdziwi naukowcy – w fartuchach, okularach ochronnych i z probówką w dłoni. Pod okiem prowadzących, samodzielnie lub w parach, przeprowadzą eksperymenty chemiczne. 
Celem warsztatów jest nie tylko rozwijanie zainteresowań naukami ścisłymi, ale również nauka zasad bezpieczeństwa i odpowiedzialnego zachowania w laboratorium. Zajęcia te łączą zabawę z nauką, pozwalając uczestnikom zdobywać wiedzę w inspirujący i angażujący sposób. Nie zabraknie efektownych, kolorowych reakcji chemicznych, które wywołają zachwyt i uśmiech na twarzach młodych eksperymentatorów.
Będzie to nie tylko świetna zabawa, ale przede wszystkim inspiracja do zrozumienia, że chemia jest wszędzie wokół nas!

Mimo rozwoju Internetu działalność naukowca, zwłaszcza humanisty, związana jest z pracą w bibliotekach i wymaga sprawnego korzystania z jej zbiorów. Dlatego chcielibyśmy za pomocą zabawy zaprezentować młodym czytelnikom sekrety księgozbioru naukowego.

1.  Po powitaniu  krótkie wprowadzenie: co to jest biblioteka, jakie są rodzaje bibliotek, jak nazywa się najważniejsza książnica w kraju, co rozumiemy pod słowem sztuka, jakie książki są gromadzone w bibliotece Instytutu Sztuki PAN.

2.  Podział klasy na 4 grupy. Wprowadzenie w temat zajęć: ktoś podrzucił do naszego magazynu 4 książki z innych dziedzin (sport, matematyka). Teraz żąda natychmiastowego zwrotu, grożąc dużymi karami pieniężnymi. Zadaniem dzieci będzie wytropienie tych niepasujących egzemplarzy. Za każde rozwiązane zadanie dzieci dostają punkty – komplet punktów gwarantuje otrzymanie mapy, która pomoże w odnalezieniu książek w dużym magazynie.

3.  Dzieci poznają  katalog kartkowy i katalog on-line, czemu towarzyszą zabawy: poszukiwania autorów w katalogu kartkowym, porównanie, w którym katalogu szybciej odnajdziemy hasło.

4.  Dzieci poznają zasady zachowania w czytelni poprzez zabawy:  kto dłużej wytrzyma w ciszy, kalambury, rebusy, zagadki  tematycznie związane z miejscem.

5.  Dzieci poznają magazyn, w którym jest 145 tysięcy książek, i w którym one mają wytropić te podrzucone.

Pokaz edukacyjny mikroskopu sił atomowych (ang. atomic force microscope, AFM). Mikroskop zapewnia sporą wydajność w ramach podstawowych badań małych próbek ze zdolnością rozdzielczą rzędu nanometrów. Dane z AFM zawierają ilościowe informacje o powierzchni w postaci trójwymiarowego obrazu. Serii pomiarowe będą połączone z omówieniem charakterystyk mikroskopu i własności badanych próbek. 

Otaczający nas świat pełen jest kolorów. Wbrew pozorom żaden z nich nie jest przypadkowy. Kolory w świecie zwierząt odgrywają niezwykle ważną rolę.  Umożliwiają przekazywanie informacji o nastrojach i intencjach zwierząt, osobnikom własnego i innych gatunków. Pomagają w doborze partnerów, stanowią ochronę przed potencjalnymi napastnikami, pomagają w zdobywaniu pokarmu, a także mogą ochronić przed otruciem. Wszystkie te elementy sprawiają, że żyjemy wśród kolorów. Podczas lekcji zostaną omówione i zaprezentowane na wybranych gatunkach zwierząt  barwy spotykane w przyrodzie i ich znaczenie. Multimedialna prezentacja pozwoli na wciągnięcie uczestników do zabawy pomagającej zrozumieć omawiane przez prowadzących zagadnienia.  

Zajęcia mają na celu uświadomienie, jakie najczęściej techniki wywierania wpływu są wykorzystywane w celu wpływania na nasze codzienne decyzje zakupowe. Podczas tych zajęć uczniowie poprzez przykłady z życia codziennego będą uczyć się rozpoznawać się manipulacje. W trudnym i konkurencyjnym środowisku handlowym, umiejętność ich identyfikacji jest niezwykle ważna dla konsumentów. Podczas tych zajęć uczniowie poprzez przykłady z życia codziennego będą uczyć się rozpoznawać się manipulacje.

Czy Bitcoin i inne kryptowaluty to tylko chwilowa moda, czy przyszłość finansów? W trakcie wykładu przeanalizujemy ich działanie, aktualne trendy i zastanowimy się, czy mogą zastąpić tradycyjne waluty.

Test 1

Zajęcia zaprojektowane w oparciu o treści poruszane na lekcjach przyrody, dotyczące kwasów, zasad, soli oraz wskaźników kwasowo-zasadowych. Uczestnicy będą odkrywać fascynujący świat chemii, badając podstawowe właściwości fizykochemiczne substancji, które na co dzień nas otaczają.
Podczas warsztatów dzieci poczują się jak prawdziwi naukowcy – w fartuchach, okularach ochronnych i z probówką w dłoni. Pod okiem prowadzących, samodzielnie lub w parach, przeprowadzą eksperymenty chemiczne. 
Celem warsztatów jest nie tylko rozwijanie zainteresowań naukami ścisłymi, ale również nauka zasad bezpieczeństwa i odpowiedzialnego zachowania w laboratorium. Zajęcia te łączą zabawę z nauką, pozwalając uczestnikom zdobywać wiedzę w inspirujący i angażujący sposób. Nie zabraknie efektownych, kolorowych reakcji chemicznych, które wywołają zachwyt i uśmiech na twarzach młodych eksperymentatorów.
Będzie to nie tylko świetna zabawa, ale przede wszystkim inspiracja do zrozumienia, że chemia jest wszędzie wokół nas!

Czy prawo zawsze oznacza sprawiedliwość? Czy sędzia może się mylić, a przestępca być niewinny? Czy moralność może być ważniejsza od paragrafu? Podczas zajęć przyjrzymy się, jak prawo jest przedstawiane w literaturze i filmie – nie jako zbiór przepisów, ale jako pole walki wartości, emocji i ludzkich dylematów. Na podstawie wybranych dzieł (m.in. Zabić drozda, Proces, 12 gniewnych ludzi, Skazani na Shawshank) zastanowimy się: Jak kultura wpływa na naszą świadomość prawną? Jakie pytania o prawo i sprawiedliwość stawia literatura? Czy fikcyjne procesy sądowe mogą nas czegoś nauczyć o realnym świecie? Zajęcia mają formę interaktywnego wykładu z elementami dyskusji i analizy fragmentów filmowych oraz literackich. Ich celem jest zachęcenie uczniów do krytycznego myślenia o roli prawa w społeczeństwie i pokazanie, że prawo to nie tylko kodeks, ale także – a może przede wszystkim – człowiek.

Zajęcia „Co to znaczy być kierownikiem?” wprowadzają uczniów liceum w podstawowe zagadnienia związane z zarządzaniem zespołem. Celem warsztatów jest pokazanie, jakie umiejętności i cechy charakteru są ważne w roli lidera oraz jak można je rozwijać już na etapie nauki szkolnej.

Podczas zajęć omówione zostaną najważniejsze zadania kierownika, takie jak organizowanie pracy, motywowanie innych i skuteczna komunikacja. Uczniowie dowiedzą się, czym różni się bycie szefem od bycia przywódcą oraz jakie style zarządzania (autokratyczny, demokratyczny, liberalny) sprawdzają się w różnych sytuacjach.

Warsztaty będą miały formę aktywnych ćwiczeń – uczestnicy wcielą się w role kierowników i członków zespołu, rozwiązując praktyczne zadania. Dyskusje i analiza przykładów z życia pomogą zrozumieć, jak radzić sobie z konfliktami i jak budować dobrą atmosferę w grupie.

Zajęcia są skierowane do uczniów, którzy chcą rozwijać kompetencje przywódcze, np. w ramach samorządu szkolnego, wolontariatu lub przyszłej pracy. Po warsztatach uczestnicy będą mieli większą świadomość, na czym polega odpowiedzialność kierownika i jakie cechy warto w sobie kształtować, aby skutecznie zarządzać ludźmi.

Mimo rozwoju Internetu działalność naukowca, zwłaszcza humanisty, związana jest z pracą w bibliotekach i wymaga sprawnego korzystania z jej zbiorów. Dlatego chcielibyśmy za pomocą zabawy zaprezentować młodym czytelnikom sekrety księgozbioru naukowego.

1.  Po powitaniu  krótkie wprowadzenie: co to jest biblioteka, jakie są rodzaje bibliotek, jak nazywa się najważniejsza książnica w kraju, co rozumiemy pod słowem sztuka, jakie książki są gromadzone w bibliotece Instytutu Sztuki PAN.

2.  Podział klasy na 4 grupy. Wprowadzenie w temat zajęć: ktoś podrzucił do naszego magazynu 4 książki z innych dziedzin (sport, matematyka). Teraz żąda natychmiastowego zwrotu, grożąc dużymi karami pieniężnymi. Zadaniem dzieci będzie wytropienie tych niepasujących egzemplarzy. Za każde rozwiązane zadanie dzieci dostają punkty – komplet punktów gwarantuje otrzymanie mapy, która pomoże w odnalezieniu książek w dużym magazynie.

3.  Dzieci poznają  katalog kartkowy i katalog on-line, czemu towarzyszą zabawy: poszukiwania autorów w katalogu kartkowym, porównanie, w którym katalogu szybciej odnajdziemy hasło.

4.  Dzieci poznają zasady zachowania w czytelni poprzez zabawy:  kto dłużej wytrzyma w ciszy, kalambury, rebusy, zagadki  tematycznie związane z miejscem.

5.  Dzieci poznają magazyn, w którym jest 145 tysięcy książek, i w którym one mają wytropić te podrzucone.