Nauki humanistyczne
Typ | Tytuł | Opis | Dziedzina | Termin |
---|---|---|---|---|
Spotkanie festiwalowe | Uroczyste otwarcie wystawy z okazji 10-lecia istnienia internetowego Biuletynu Polonistycznego |
Wystawa, poświęcona historii i współczesnym działaniom „Biuletynu Polonistycznego”, dostępna będzie na 1. piętrze Pałacu Staszica, a także na kanale YouTube „Biuletynu”. Uświetni ją uroczystość otwarcia z udziałem współpracowników, patronów i sympatyków, podczas której dr Mariola Wilczak oraz członkowie Zespołu „Biuletynu” opowiedzą o specyfice „Biuletynu”, jego dotychczasowej i przyszłej działalności i odpowiedzą na pytania zainteresowanych. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Artyści, więźniowie Pawiaka |
Okres II wojny światowej dla wielu polskich artystów był czasem niemieckich represji z powodu prowadzonej przez nich działalności konspiracyjnej czy niechęci do współpracy z okupantem. Podczas zwiedzania poznamy dramatyczne losy Mai Berezowskiej, Zofii Pociłowskiej Kann, Stanisława „Miedzy” Tomaszewskiego czy artystów polskiej estrady. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Przegląd historii ruchu robotniczego w USA |
Tematem wykładu będzie historia ruchu robotniczego w USA od okresu rewolucyjnego do początku XXI w. Rozpoczynając przegląd niechęcią niektórych ojców założycieli do przemysłu i ich agrarnych preferencji, słuchacze będą mogli usłyszeć o pojawieniu się w stanach masowej produkcji, konfliktu między osobami zarządzającymi fabrykami a rzemieślnikami, pierwsze protesty i strajki, uregulowanie statusu organizacji robotniczych. Wspomniane zostaną warunki pracy i kryzysy ekonomiczne przekładające się na silniejszą pozycję tych ruchów i poparcie społeczne, szczególnie w okresie przed Wojną Secesyjną, w Wieku Pozłacanym, czy podczas wielkiego kryzysu. Omówione zostaną też problemy związane z ruchem robotniczym (uprzywilejowanie wybranych grup pracowników, kontakty ze światem przestępczym, różne formy radykalizmu), wykorzystanie prawa przeciwko ruchowi robotniczemu jak i bezprawne próby jego zwalczania. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Jak wyjść z klasy: granice i przekroczenia kapitalistycznej wyobraźni |
Współczesne teksty kultury podjęły na nowo temat klas społecznych, pokazując obrazy klasowej przemocy, tej subtelnie ukrytej i tej bezwstydnej, dostrzegalnej gołym okiem. Proponujemy namysł nad tym, jakie wyjścia poza krąg tej przemocy – cząstkowe, całościowe, chwilowe, trwałe, indywidualne i zbiorowe - oferują nam dzisiaj filmy, seriale, powieści, autobiografie, literatura faktu. Jednym z takich wyjść jest opowiedzenie swojej historii poprzez zostanie pisarką, raperką, artystką. Autonarracja prezentowana bywa jako forma przekroczenia klasowej alienacji. Innym wyjściem jest wzbogacenie się na tyle, by móc cieszyć się wyższym komfortem życia niż rodzina i dawni koledzy. Jeszcze inny sposób to drobne sabotaże klasowe w postaci kpiny z „wyżej urodzonych” czy kradzieże. Wspólnoty alternatywne wobec głównego nurtu kultury, oparte na zbiorowej identyfikacji klasowo wykluczonych również są prezentowane jako sposób na przekroczenie granic klasowych. Mamy także obrazy chwilowych, ekstatycznych, karnawałowych wręcz upustów klasowego gniewu. Jeszcze inne teksty kultury przewidują rewolucję jako skutek ostrych nierówności klasowych: coś, czego jeszcze nie widać, ale już grzmi w oddali. Wreszcie, mamy obrazy rewolucji „tu i teraz”: bardziej lub mniej spontanicznych aktów zerwania z klasowym podporządkowaniem. Zdecydowaną większość współczesnych obrazów klasowości, w warstwie diagnozy nawet najbardziej krytycznych, łączy jednak klaustrofobiczna bezalternatywność. Zmiana generalna jako coś innego niż tylko destrukcja, przemoc i dystopia jest w nich nie do pomyślenia. Można pokazać klasowo zdefiniowany porządek, nawet w jego brutalnych wymiarach takich jak doświadczenie nędzy i bezdomności; można pokazać indywidualne ścieżki, którymi ucieka się z klas zdominowanych. Twórcom brakuje jednak wyobraźni, by w duchu realistycznym zaproponować społeczeństwo bezklasowe. Po przykłady propozycji takiego przekroczenia sięgniemy więc do przeszłości. Przypomnimy tekst Brunona Jasieńskiego Palę Paryż. Polem, na którym testowano możliwości zaistnienia społeczeństwa bezklasowego, była także proza i poezja socrealistyczna. Odwołując się do wybranych przykładów postaramy się pokazać ten negatywnie oceniany nurt prozy XX wieku jako przestrzeń dla myślowych eksperymentów z nowymi formami społecznego współistnienia. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Biomedykalizacja życia i śmierci we współczesnym horrorze |
Wykład ma na celu przybliżenie postępującej biomedykalizacji życia i śmierci i sposobów jej obrazowania we współczesnym anglojęzycznym kinie grozy. Biomedykalizacja jest rozumiana jako procesy redefiniowana kolejnych sfer życia jako kwestii czysto medycznych i biochemicznych raczej niż społecznych, kulturowych czy politycznych. Biomedykalizacji towarzyszy wiara w quasi-magiczną moc współczesnej nauki i technologii informatycznych oraz silne przekonanie, że jednostka odpowiada za zdrowie i dobre samopoczucie swoje i swoich najbliższych, co z kolei przekłada się na radykalną prywatyzację i komercjalizację opieki. Wspólnie przyjrzymy się temu, jak kino grozy żongluje lękami i niepokojami związanymi m.in. z transplantacją, terapią genową, podtrzymywaniem życia i radykalną transformacją ciała. Filmy takie jak np. Zaraźliwi (2012), Possessor (2021), Zęby (2007), Zbrodnie przyszłości (2022), Titane (2021), The Shrouds (2025) i Substancja (2024) zostaną omówione jako sztandarowe przykłady biomedycznego horroru. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Feminizm i gender dla początkujących: cztery fale, cztery spory i kilka barwnych postaci |
Feminizm zostanie wstępnie zdefiniowany, a następnie przedstawiony jako przestrzeń sporu raczej niż ideologiczny monolit. Zarys historii feminizmu w jego czterech "falach" pozwoli nam zrozumieć ewolucję tego zjawiska, przypomnieć kluczowe postacie i zdarzenia. Jednak większa część wykładu poświęcona będzie pęknięciom i konfliktom wewnątrz ruchu. Czym różni się feminizm radykalny od liberalnego? Feminizm różnicy od feminizmu równości? Co to jest pop-feminizm i czy to to samo co feminizm neoliberalny? Skąd ogromne znaczenie czarnego feminizmu i myśli postkolonialnej? I co to właściwie jest "gender"? Po wykładzie, który potrwa ok 50 minut, odbędzie się dyskusja. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Pierwszy transport więźniarek z Warszawy do KL Ravensbrück |
Dnia 22.09.1941 roku odszedł pierwszy transport z Warszawy do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego KL Ravensbrück. Wywieziono nim kobiety, więźniarki Gestapo z więzienia na Pawiaku. Podczas spotkania w Mauzoleum Walki i Męczeństwa przybliżone zostaną sylwetki niektórych wówczas wywiezionych kobiet, między innymi artystki Jadwigi Simon-Pietkiewicz czy późniejszych lekarek Alicji Gawlikowskiej i Joanny Muszkowskiej. Obok poznania losów tych kobiet i okoliczności wspomnianego transportu zebrani będą mogli obejrzeć autentyczne wnętrza dawnego aresztu Gestapo, gdzie ludzie osadzeni oczekiwali na przesłuchanie. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Kultura, polityka, ciało – o wolności twórczej i granicach ekspresji |
Jak zmienia się przestrzeń kultury w Polsce i Europie? Czy wolność twórcza to dziś wartość bezwarunkowa, czy raczej przedmiot regulacji i politycznego sporu? Debata z udziałem artystek, badaczek i przedstawicielki Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego będzie próbą zderzenia perspektyw: artystycznej, instytucjonalnej i obywatelskiej. W rozmowie poruszymy m.in. temat wolności wypowiedzi w sztuce, cenzury, finansowania kultury oraz roli ciała i tożsamości w twórczości współczesnej. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Portret zbiorowy sędziów Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie (1946-1955) | Nauki humanistyczne |
|
|
Spotkanie festiwalowe | Komiksowy mecz towarzyski: Portugalia vs Peru |
22 września o godzinie 15:00 odbędzie się mecz towarzyski w którym komiks portugalski zmierzy się z komiksem peruwiańskim. Komiks portugalski dał się już poznać polskim kibicom sceny komiksowej tytułami takimi jak Kasumai Davida Camposa, Ptaśka Joany Estreli, Salazar. Teraz, i w godzinie jego śmierci duetu J. P. Cotrim / M. Rocha, czy Ballada dla Sophie F. Melo i J. Cavii, i zdążył zdobyć zagorzałych kibiców. Komiks peruwiański jest w Polsce zupełnie nieznanym graczem i zdecydowanie nie będzie grał na swoim boisku. W tegorocznej rozgrywce dr Jakub Jankowski i mgr Katarzyna Wągrodzka podyskutują o podobieństwach i różnicach między komiksami pochodzącymi z kraju Inków i kraju Cristiano Ronaldo, zwracając uwagę zarówno na komiksowe uniwersalizmy oraz na to, co stanowi o odmiennym stylu gry autorów z obu krajów. Która jedenastka okaże się zwycięska? Która taktyka, styl gry i ustawienie bardziej przypadnie do gustu fanom komiksu? ¡No te lo puedes perder! (Nie możesz tego przegapić), bo ¡Ao vivo é outra coisa! (Na żywo to zupełnie co innego!). |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Jak NIE mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak NIE słuchać, żeby dzieci do nas mówiły |
Czy to antywarsztaty? Nie! Ale w ten przewrotny sposób, parafrazując tytuł słynnego poradnika dla rodziców, chcemy zachęcić rodziców i opiekunów do refleksji na temat rozwoju mowy dziecka. W obecnych czasach pełnych łatwych rozwiązań - super interaktywnych zabawek, bajek edukacyjnych, elektronicznych nianiek, gotowych słoiczków z jedzeniem - niełatwo być rodzicem. Co robić a czego nie robić, by mały człowiek mógł rozwijać w pełni swój potencjał? W trakcie warsztatów przedstawimy z perspektywy profilaktyki logopedycznej praktyczne aspekty stymulacji rozwoju dzieci. Korzystając z naszego doświadczenia logopedycznego i macierzyńskiego, podpowiemy, czego unikać, aby rozwój mowy dziecka przebiegał bez zakłóceń. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Od szacunku do wizerunku - dlaczego grzeczności nie można traktować instrumentalnie |
Żyjemy w świecie komunikacji instant – nieprzerwanej, skrótowej, o krótkim cyklu życia informacji. Łatwo w tych warunkach zapomnieć o takich komponentach porozumiewania się, które nie niosą informacji wprost, ale budują relacje. A także współtworzą wizerunek tego, kto potrafi się nimi skutecznie posługiwać. - Czy grzeczność, uprzejmość to oznaki słabości? - Czy powinniśmy liczyć na wzajemność, będąc dla kogoś uprzejmym? - Dlaczego uprzejmość może się „nie opłacać”, ale mimo to warto znać jej prawidła – i stosować je na co dzień? W czasach, gdy żyjemy i pracujemy w środowiskach zróżnicowanych, wielokulturowych, łatwo pogubić się w różnych kodeksach grzecznościowych i w tym, po co nam one są. Przyjrzymy się standardom zachowań grzecznościowych i poszukamy ich uniwersalnych wyznaczników. Sprawdzimy, jak różnie rozumiemy pojęcia „grzeczności” i „uprzejmości” oraz jak wpływają one na komfort funkcjonowania w społeczeństwie. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Skąd się biorą formy mebli? |
Czy zastanawiali się Państwo dlaczego otaczające nas sprzęty kanapa, krzesło czy fotel przybierają określone formy? Dlaczego zmieniają się one i ewoluują? Prześledzimy kolejno przemiany stylowe we wnętrzu, by znaleźć odpowiedź. Wykład w sposób przystępny będzie prezentował zależności form mebli od mody, technologii i obyczaju. Zostaną pokazane historyczne wnętrza, ich przemiany oraz rola sprzętów w przestrzeni. Zastanowimy się także nad fenomenem popularności polskiego powojennego designu. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Konkordat 1925. W stulecie podpisania traktatu |
Konkordat 1925. W stulecie podpisania traktatu pomiędzy Rzecząpospolitą a Stolicą Apostolską W 1925 roku odrodzona Rzeczpospolita i Stolica Apostolska zawarły konkordat – traktat regulujący wzajemne relacje państwa i Kościoła katolickiego. W stulecie tego wydarzenia dr Przemysław Pazik przybliży okoliczności podpisania porozumienia, jego kluczowe postanowienia oraz polityczne i społeczne konsekwencje. Spotkanie będzie okazją do refleksji nad tym, jak konkordat wpłynął na relacje państwo–Kościół w II Rzeczypospolitej oraz jak jego dziedzictwo oddziałuje na współczesność. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | IX konferencja z cyklu "Educare necesse est.." |
Tegoroczny temat obrad to: "Od polis do megalopolis. Miasto i jego mieszkańcy w dokumencie, historiografii i dydaktyce od starożytności do końca XX w.” Konferencja ma na celu wymianę informacji i doświadczeń na temat możliwości wykorzystania w praktyce szkolnej źródeł archiwalnych, z jednej strony pokazujących miasto w różnych aspektach — miasto jako miejsce do życia (zamieszkania, pracy, kultu, rozrywki), mała ojczyzna, partner władzy państwowej, symbol, twierdza, pod kątem zabudowy, organizacji władz miejskich, statusu, roli i znaczenia, w czasach przełomu, pokoju i wojny. Z drugiej strony skupiających uwagę na ich twórcach, właścicielach oraz mieszkańcach — ich statusie, prawach, sytuacji materialnej, pozycji społecznej orazwzajemnych relacjach między nimi Przedmiotem obrad będą następujące zagadnienia: – źródła archiwalne do historii miast – wartość źródłowa akt miejskich, miasto jako twórca akt, prawa i przywileje miejskie, akta dużych i małych miast, wpływ czynników ustrojowych na zespoły akt miejskich; – miasto i jego mieszkańcy w źródłach archiwalnych — miasto jako konstrukt społeczny i wspólnota społeczna, miasto jako miejsce działalności zawodowej (cechy), religijnej, kulturalnej, edukacyjnej, naukowej; – edukacyjny potencjał źródeł dotyczących miasta i jego mieszkańców oraz projektów na nich opartych — charakterystyka źródeł i możliwości ich praktycznego wykorzystania na lekcjach, warsztatach i zajęciach pozalekcyjnych przykłady dobrych praktyk. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | „O Alceście, który ciągle jadł”. Teksty kultury a kształtowanie się stereotypów |
W centrum zainteresowania uczestników warsztatów znajdzie się wywołująca wiele emocji problematyka ciała, przede wszystkim „grubość”. Nie będzie nas jednak interesować medykalizacja otyłości, lecz jej językowa konceptualizacja. Postaramy się odpowiedzieć na pytanie o to, jak postrzegamy osoby grube, jak o nich mówimy, jak je oceniamy. Zwrócimy uwagę na to, że bycie szczupłym jest dziś powszechnie promowaną wartością, a grubi odbierani są jako obcy, gorsi, brzydsi, niepasujący do idealnego obrazu ludzi zdrowych, szczupłych i odnoszących sukcesy, sytuowani są na marginesie tego, co społeczeństwo uważa za „normalne”. Poszukamy językowych manifestacji takiego stanowiska. Doświadczenie społecznej opresji osób grubych wyznaczają między innymi stereotypy kulturowe, których ugruntowaniu w świadomości użytkowników języka sprzyjają obrazy utrwalone w tekstach kultury. Zastanowimy się, czy prezentowany w popularnych szkolnych lekturach obraz osoby grubej wpływa na kształtowanie się stereotypu. Postaramy się ustalić, jak osoba gruba jest charakteryzowana w aspekcie bytowym, fizykalnym, społecznym, psychicznym i psychospołecznym. Czy bezustannie je? Czy jedzenie determinuje jej zachowanie i przesądza o podejmowanych decyzjach? Dziecięcy czytelnicy postrzegają obraz prezentowany w utworach literackich jako naturalny i oczywisty. Ukształtowany w dzieciństwie, m.in. na bazie tekstów kultury, wizerunek osoby grubej trudno poddaje się później rewizji. Wydaje się on nam prawdziwy i bezsprzeczny, przyznajemy mu status powszechnie akceptowanego, niepodważalnego prawa, które głęboko w nas tkwi. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Wieloetniczność Rzeczypospolitej Obojga Narodów według tekstów XVI-XVIII w. |
Omówione zostaną najbardziej rozpowszechnione typy słowiańskich tekstów hybrydowych Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Analizie poddane zostaną teksty tworzone zarówno przez Słowian, jak i przez przedstawicieli mniejszości etnicznych, obejmujące teksty hybrydowe językowo i graficznie, zarówno oryginalne, jak i tłumaczenia. Szczególna uwaga zostanie poświęcona tekstom autorstwa Ormian, Tatarów i Żydów. Pokonanie różnic dialektalnych jest wymieniane jako jeden z powodów przejścia mniejszości etnicznych WKL na języki słowiańskie. Powodem używania własnego pisma był autorytet języka i alfabetu tekstów religijnych. Wśród tekstów hybrydowych Wielkiego Księstwa Litewskiego napisanych przez Słowian szczególne miejsce zajmują teksty w „prosta mova” pisane alfabetem łacińskim. Rozprzestrzenianie się tekstów hybrydowych jest najlepszym potwierdzeniem wieloetniczności i wielojęzyczności Wielkiego Księstwa Litewskiego. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Oferta BG WAT, jak z niej korzystać nie będąc studentem WAT |
Korzystanie ze zbiorów Biblioteki Głównej WAT jest możliwe również dla osób spoza grona studentów i pracowników Akademii. Podczas spotkania zaprezentowana zostanie pełna gama możliwości, jakie oferuje BG WAT – od różnorodnych zbiorów książek i czasopism, po nowoczesne, komfortowe przestrzenie sprzyjające nauce, pracy indywidualnej i zespołowej. Uczestnicy poznają praktyczne sposoby wyszukiwania i korzystania z materiałów bibliotecznych. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Serce Durandarta w Don Kichocie Miguela de Cervantes |
Don Kichote Miguela de Cervantes to dzieło, które wciąż nas zaskakuje. Czytając je z wielką szczegółowością, znaleźć w nim możemy pełen obraz Hiszpanii XVII stulecia. Autor zawarł w nim, często w sposób prześmiewczy, wszelkie aspekty epoki, w której dane mu było żyć, dotyczące najróżniejszych spraw: życia codziennego, wiary i literatury. Na pograniczu ich wszystkich znajduje się z pozoru błachy epizod z jaskini w Montesinos (II, 23), kiedy bohater opisuje komitywę asystującą Belermie – żeńskiej postaci ze zbioru romanc ‒ która niesie na rękach płótno z namalowanym sercem ukochanego rycerza Durandarte. Scena sama w sobie dosyć dziwaczna, staje się jeszcze bardziej zagadkowa, gdyż owo serce nazwane jest: corazón de carne momia. Zwrot carne momia w XVII wieku był polisemiczny ─ i choć głównie używano go do określenia zabalsamowanego ciała ─ to także oznaczał zmumifikowane mięso, produkt ówczesnej farmakopei, które spożywane było w Europie jako cudotwórcze panaceum. Wychodząc od fantasmagorycznej przygody Don Kichota w jaskini, przechodząc do przedstawienia rycerskiej opowieści Durandarta oraz miłości jego umiłowanej czyniącej z jego serca świecką relikwię, dochodzi się do metod lekarskich XVII stulecia. Analizuje się dokładnie historię narządu sercowego Durandarta i proces jego wyjęcia, a także podwójnego uwiecznienia (poprzez mumifikację oraz odtworzenie w obrazie), po to by zachować żywe wspomnienie postaci, której fragment ─ choć martwy ─ wciąż towarzyszył ukochanej. Przedstawiając aspekt materialny przedsięwzięcia, nie zapomina się o jego symbolice serca, będącego obrazem ludzkiej psychiki, przesiąkniętej irracjonalnymi przesądami, co stanowi dla Cervantesa podatny grunt, by stworzyć satyrę powieści rycerskich, zwyczajów oraz praktyk medycznych stosowanych w Hiszpanii XVII stulecia. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | “Mapy z przeszłością" i “Atlas Fontium”, czyli podróż w czasie i przestrzeni |
Geografia historyczna, czyli połączenie historii i geografii, to bardzo ciekawa perspektywa patrzenia na otaczający nas świat: wydarzenia historyczne działy się bowiem w przestrzeni, a przestrzeń wypełniona jest wydarzeniami historycznymi. Jedną z możliwości spojrzenia zarówno na przestrzeń jak i na minione dzieje są dawne mapy, czyli takie, które opracowano w przeszłości przez dawnych kartografów, stosujących ówczesne metody pracy. Przedstawimy opracowany w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk geoportal “Mapy z przeszłością” (https://atlas.ihpan.edu.pl/pastmaps/) i jego możliwości: wyświetlanie dawnych map (XIX-XX w.), porównywanie ich ze sobą, lokalizację GPS (na urządzeniach mobilnych) czy też wyszukiwanie miejscowości. Uczestnicy będą mogli na żywo przeglądać geoportal na własnych smartfonach lub innych urządzeniach przenośnych oraz dzielić się swoimi odkryciami w mediach społecznościowych (Facebook, Twitter) pod hasztagiem #mapyzprzeszloscia. Oprócz wspomnianego serwisu zaprezentowana zostanie również platforma „Atlas Fontium” (https://atlasfontium.pl/), na której znajdują się dawne i historyczne mapy, cyfrowe edycje źródeł, dane historyczne i opracowania wybranych tematów badawczych z historii Polski. Obie strony, w połączeniu z pozostałymi cyfrowymi zasobami IH PAN, umożliwiają samodzielną podróż w czasie i przestrzeni, stanowiąc zarazem inspirację do podejmowania własnych wypraw terenowych i odkrywania tajemnic historii lokalnej. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Rośliny na wojnie w Ukrainie |
Podczas wykładu opowiem o tym jakie formy przybierają relacje z roślinami w warunkach trwającej od 11 lat wojny, a szczególnie od czasu pełnoskalowej rosyjskiej agresji. Mogłoby się wydawać, że to jakiś zupełnie nieważny aspekt wojennej sytuacji, a tymczasem rośliny pojawiają się zarówno w około wojennych memach jak i opowieściach poszczególnych osób dotyczących wojennych strat, czy też sposobów radzenia sobie ze związanym z wojną stresem. Słowo ekocyd weszło do powszechnego użycia i jest ważnym narzędziem do tworzenia opowieści o tej wojnie. Na przykładach z badań z zakresu antropologii środowiskowej pokażę w jak różnych rolach rośliny pojawiają się w wojennych doświadczeniach moich rozmówców, a także w różnego rodzaju narracjach dotyczących tej wojny. Opowiem, słowami moich rozmówczyń, nie tylko o kalinie, chersońskich arbuzach, czy roślinach z okolic Nowej Kachowki, ale też o drzewkach bonsai, ogrodowej melisie, ulubionych roślinach z kijowskiego ogrodu botanicznego i wielu innych. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Marginalia. Co archiwiści i użytkownicy znajdą w kościelnych księgach metrykalnych |
Kościelne księgi metrykalne – chrztów, ślubów i zgonów – są nie tylko bezcennym źródłem wiedzy dla genealogów, historyków i archiwistów, ale też fascynującym zapisem życia dawnych społeczności. Podczas spotkania dr Mateusz Żmudziński, doświadczony archiwista kościelny i badacz z Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego, opowie o tym, co kryje się na marginesach tychże ksiąg i między wierszami. Uczestnicy dowiedzą się:
To spotkanie będzie okazją do spojrzenia na archiwalne źródła z zupełnie nowej perspektywy – jako dokumenty pełne życia, emocji i ukrytych znaczeń. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Opisz swoje skany, zachowaj wspomnienia, uporządkuj wiedzę: warsztaty z aplikacji INDXR |
Aplikacja INDXr powstała z myślą o badaczach, którzy chcieli precyzyjnie opisywać treść rękopisów i zaznaczać, do którego miejsca na skanie odnosi się dana informacja – nazwisko, data, fragment tekstu. Dzięki niej można zapisywać i porządkować informacje w przejrzysty sposób, łącząc tekst z konkretnym miejscem na obrazie. INDXr to doskonałe narzędzie do pracy z materiałami historycznymi i naukowymi. Pozwala również publikować efekty pracy w internecie. Ale INDXr sprawdzi się nie tylko w świecie badań. Możesz z powodzeniem wykorzystać go do opisywania każdego rodzaju skanów i zdjęć. Rękopiśmienne notatki z rodzinnego archiwum? Mapy z wakacji? A może stare rodzinne zdjęcia, na których chcesz zaznaczyć i podpisać bliskich? INDXr pozwala łatwo przypisać informacje do konkretnych fragmentów obrazu – tworząc w ten sposób osobiste, uporządkowane i trwałe archiwum. Jak to działa? Wgrywasz zdjęcie lub skan do aplikacji, zaznaczasz interesujący Cię fragment – osobę, przedmiot, miejsce – i dodajesz opis. System automatycznie zapisuje powiązanie między obrazem a treścią w bazie danych. Możesz wracać do projektu, uzupełniać go, poprawiać, a co najważniejsze – udostępniać. INDXr pozwala samodzielnie decydować, komu pokazujesz swoją pracę. Możesz udostępnić ją publicznie w otwartym internecie albo ograniczyć dostęp tylko do wybranej grupy – rodziny, znajomych, współpracowników. Podczas warsztatów przejdziemy przez cały proces krok po kroku. Pokażemy, jak założyć konto, jak wgrać swoje materiały, tworzyć opisy i zarządzać projektem. Będziesz pracować na własnym komputerze, a my pomożemy Ci w razie potrzeby. Wszystko w praktycznej, przyjaznej formie – bez zbędnego teoretyzowania. Na koniec warsztatów każdy uczestnik będzie potrafił samodzielnie stworzyć własne cyfrowe archiwum – zdjęć, dokumentów, map czy rodzinnych wspomnień – i zdecydować, jak i komu chce je udostępnić. Dołącz do nas i przekonaj się, jak łatwo można zamienić zdjęcia i skany w uporządkowaną, dostępną i bezpieczną kolekcję wiedzy i wspomnień. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | IX konferencja z cyklu "Educare necesse est.." |
Tegoroczny temat obrad to: "Od polis do megalopolis. Miasto i jego mieszkańcy w dokumencie, historiografii i dydaktyce od starożytności do końca XX w.” Konferencja ma na celu wymianę informacji i doświadczeń na temat możliwości wykorzystania w praktyce szkolnej źródeł archiwalnych, z jednej strony pokazujących miasto w różnych aspektach — miasto jako miejsce do życia (zamieszkania, pracy, kultu, rozrywki), mała ojczyzna, partner władzy państwowej, symbol, twierdza, pod kątem zabudowy, organizacji władz miejskich, statusu, roli i znaczenia, w czasach przełomu, pokoju i wojny. Z drugiej strony skupiających uwagę na ich twórcach, właścicielach oraz mieszkańcach — ich statusie, prawach, sytuacji materialnej, pozycji społecznej orazwzajemnych relacjach między nimi Przedmiotem obrad będą następujące zagadnienia: – źródła archiwalne do historii miast – wartość źródłowa akt miejskich, miasto jako twórca akt, prawa i przywileje miejskie, akta dużych i małych miast, wpływ czynników ustrojowych na zespoły akt miejskich; – miasto i jego mieszkańcy w źródłach archiwalnych — miasto jako konstrukt społeczny i wspólnota społeczna, miasto jako miejsce działalności zawodowej (cechy), religijnej, kulturalnej, edukacyjnej, naukowej; – edukacyjny potencjał źródeł dotyczących miasta i jego mieszkańców oraz projektów na nich opartych — charakterystyka źródeł i możliwości ich praktycznego wykorzystania na lekcjach, warsztatach i zajęciach pozalekcyjnych przykłady dobrych praktyk. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Bajki w kulturze i kultura w bajkach (z punktu widzenia językoznawcy) |
Tematem prelekcji jest ukazanie elementów kultury zawartych w bajkach w spisanych przez Hadży Seraję Szapszała w okolicach Tebryzu na początku XX wieku. Uczony ten przebywał w Iranie w latach 1901-1908 jako dyplomata i guwerner, a jego pasja badacza zaowocowała powstaniem niewielkiej pozycji „Próby literatury ludowej Turków z Azerbejdżanu Perskiego” opublikowanej w Krakowie w roku 1935. Jak sam autor wspomina we wstępie do spisania zasłyszanych tekstów skłonił go brak naukowych opracowań tego tematu oraz chęć uwiecznienia dialektów, jakimi posługiwała się zamieszkująca okolice Terbyzu ludność turecka. W książce zamieszczone zostały teksty prozatorskie i poetyckie, w tym siedem bajek, 60 przysłów i powiedzeń, zagadki, typowe dla lit. tureckiej bajaty oraz przykłady pisma. Wszystkie teksty zostały zapisane w oryginale oraz przetłumaczone przez Szapszała na ówczesną polszczyznę. Bajki poruszają zróżnicowaną tematykę i w zasadzie pozbawione są zarówno postaci wyimaginowanych, jak i zdarzeń, w których uwidacznia się działanie magii, czarów, czy jakiejś siły nadprzyrodzonej, to raczej opowieści ukazujące perypetie głównych bohaterów na tle życia całej społeczności w bliżej niezidentyfikowanym miejscu (choć podawane są też konkretne miejscowości, np. Ispachan, Egipt). Dlatego też stanowią dobry materiał do zidentyfikowania istotnych w życiu Turków Azerbejdżańskich aspektów życia codziennego (życie miejskie, spotkania, plotki, rola bazaru, herbaciarni, łaźni, wykonywane zawody, współzawodnictwo), jak również ich moralności (kłamstwa, oszustwa i oszczerstwa, podstępy, morderstwa, zazdrość, pożądanie, donosicielstwo, sprzedawczość, lecz także poczucie sprawiedliwości i świadomość własnego miejsca w hierarchii i w całym społeczeństwie, gościnność, dbałość o dobre imię i honor oraz szacunek). Teksty te są cennym źródłem wiedzy o samym języku używanym na tym terenie (zwłaszcza o stosowanych metaforach), jak również o wierzeniach, które nie tylko uzewnętrzniają się w języku obfitującym w odwołania do Allaha, lecz stanowią motywy działania bohaterów. Żal, rozpacz, skrucha, niezaspokojona żądza, niemożność odnalezienia spokoju powoduje, że dana osoba przywdziewając strój derwisza wyrusza w step, odcina się od dawnego życia i szuka zapomnienia w samotnoś |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Ancient Egyptian concepts relating to afterlife and some misunderstandings surrounding them |
Ancient Egyptian religious concepts and ideas about what happens to a person after his death have been a point of interest to foreigners like ancient Greeks visiting Egypt who received the ideas of Egyptians with awe and curiosity. European scholars continued this interest with increasing intensity starting from the Renaissance which later became a central question to European depictions of ancient Egypt. But as Egyptologists learn more and more about ancient Egypt, it is becoming clearer that our notions of ancient Egyptian afterlife concepts are largely influenced by the cultural contexts of 19th century (and earlier) scholars. During this talk a few interesting notions of ancient Egyptian afterlife and some ways they might have been misconstrued will be presented. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Japoński bigos? Problemy i strategie w tłumaczeniu japońskiego słownictwa kulinarnego |
Japońska kultura kulinarna podbija świat i również w Polsce ostatnio staje się coraz lepiej znana: już nie tylko sake i sushi, ale i zupy z kluskami, takie jak soba i udon, ryżowe kanapki – onigiri, słodycze, kiszonki i wiele innych można spotkać coraz częściej w restauracjach, sklepach specjalistycznych i supermarketach. Współcześnie można zaobserwować też coraz większą popularność literatury, w której tematyka kulinarna odgrywa główną rolę. Potrawy i składniki są już nie tylko elementami tła, wspominanymi dla zbudowania atmosfery i oddania kolorytu lokalnego, lecz mogą być ważną częścią życia bohaterów i głównym tematem utworu. Nazwy potraw i składników są ściśle związane z kulturą materialną i kulturą życia codziennego regionów, w których powstawały, dlatego też ich użycie w tekście ma duży wpływ na tworzenie atmosfery i wywoływanie poczucia immersji. Jednocześnie, są one szczególnie trudne do tłumaczenia na inne języki, jeżeli takie same potrawy i składniki nie występują na danym obszarze. Co to jest japoński bigos albo napar z jęczmienia? Czy wszyscy już wiedzą, co to są mochi albo gyoza, i w związku z tym można użyć tych nazw w przekładzie bez przypisu? Czy pachnotka, którą można znaleźć w niektórych sklepach obok bazylii i rozmarynu w doniczkach, będzie rozpoznana jako to samo co shiso, wspomniane w powieści? Co począć w tłumaczeniu literackim z wodorostami, które nie mają polskiej nazwy: użyć japońskiej, naukowej, czyli łacińskiej, czy może szerszej, gatunkowej, która może być lepiej znana? A może zgoła pominąć tę nazwę? Jako japonistka i tłumaczka literatury japońskiej w mojej pracy ciągle zadaję sobie te pytania i szukam jak najlepszych rozwiązań. Posługując się apetycznymi przykładami, w moim wykładzie chciałabym przedstawić szczególne problemy związane z japońskim słownictwem kulinarnym i omówić strategie tłumaczeniowe, jakie można do nich zastosować w przekładach literatury pięknej.
|
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Tibetan language and its historical background |
Tibetan language belongs to Tibeto-Burman language group. Thanks to the Tibetan language, particularly the Classical Tibetan language, Tibetan Buddhism originated from India is well preserved for more than a thousand years. Because of this language Buddhism spread all over the world for the benefit of all beings. The Modern Tibetan language and the Classical Tibetan language share more common values than differences and help each other to understand written documents, old and modern, deeper and better. Tibetans traditionally categorize the Tibetan language into two groups. They are known by the name, written language (yig skad) and spoken language (ngag skad). It is one of the oldest languages with a script and writing system in the world. According to modern Tibetologists Tibetan language belongs to Tibetic language group, utilized and spoken in Tibet proper and around the Himalayan regions. Based on the research findings of the Tibetan language, we can categorize it into three groups; Old Tibetan, Classical Tibetan, and Modern Tibetan. The Tibetan script we have now was invented more than a thousand years ago, in the middle of the 7th century. According to Tibetan history, a minister of the Tibetan imperial court, Thon mi Sambhota, was sent to India to learn the Indian language. Spending more than a decade in India he returned to Tibet and invented two kinds of scripts, Dcu There are different theories about the invention of the two Tibetan scripts. Most of the traditional Tibetan historians assert that the two Tibetan scripts are invented based on Lantsa [Ranjana] and Wartula Indian script. And some historians stated that it derived from the Indian Devanagari script. The modern Tibetan scholar Dge ’dun chos ’phel (1903-1951) believe that Dbu chen script is invented based on the Gupta script of India and Dbu med script is just a faster writing version of Dbu chen script, similar to many old archaic writings as well as Dzongkha writing of Bhutan nowadays. In some archaic documents we could find the combination of both scripts in a single syllable. Those archaic documents are called yig rnying (old writing). Except for minor stylistic differences between Tibetan archaic script and modern script, the basic structure of the script remained unchanged without evolution. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Czemu Ukraińcy tak często mówią po rosyjsku i czym jest surżyk, czyli o sytuacji jęz. na Ukrainie |
Spotkanie poświęcone jest problemom językowych na Ukrainie oraz Ukraińców mieszkających w Polsce. Prowadzące opowiedzą krótko o sytuacji językowej na Ukrainie, wyjaśnią, czemu w dalszym ciągu z ust Ukraińców tak często słyszy się język rosyjski. Pokażą, czym jest surżyk i jak sobie z nim radzić. Opowiedzą też o różnicach między rosyjskim na poziomie fonetycznym, graficznym, leksycznym. Spotkanie będzie też okazją do zapoznania się z cyrylicą, tak by móc zacząć czytać po ukraińsku, a także poznania podstawowych słów w języku ukraińskim.
|
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Rosyjskie i ukraińskie rosyjskojęzyczne media rozrywkowe - związki i czasy "operacji specjalnej" |
Rosyjskie i ukraińskie rosyjskojęzyczne media rozrywkowe po rozpadzie ZSRR rozwijały się i funkcjonowały w środowisku wolnorynkowym Rosji i Ukrainy, konkurując o widzów rosyjskojęzycznych z terenów dawnego ZSRR. Istotne w całym procesie produkcyjnym były i są, nie tyle przygotowywane materiały, ale związki pomiędzy poszczególnymi artystami. Oczywiście treści, szczególnie w rosyjskich mediach, są coraz mocniej uzależnione od zaleceń propagandowych. Do momentu stworzenia osobnej ligi kabaretów studenckich na Ukrainie większość artystów wywodzi się z tzw. "Ligi KWN", stworzonej w ZSRR w latach 60-tych XX wieku. Co ciekawe, artyści pozostawali w stałych kontaktach i dopiero zajęcie Krymu, Doniecka i Ługanska, a szczególnie "operacja specjalna" na Ukrainie, wymusiła polaryzację światopoglądową tego środowiska. Przy czym świat polityki, kultury, mediów i celebrytów pozostaje ze sobą w silnych związkach, a zaogniony w 2021 roku wymagał podjęcia od artystów decyzji zawodowych i prywatnych, których konsekwencje będą jeszcze odczuwać przez wiele lat. Znajomość genezy i stanu obecnego rynku rosyjskojęzycznych mediów rozrywkowych stanowi ważny element wiedzy o społeczeństwie i kulturze Rosji i Ukrainy. Pozwoli także na świadome weryfikowanie informacji płynących ze świata tych mediów i zrozumienia także wielu procesów polityczno-społecznych. Hipoteza "sześciu stopni oddalenia" znajomych w tej sieci znajduje tu potwierdzenie, przy czym prezydent Ukrainy (jako były uczestnik ligi KWN) osobiście zna swoich obecnych oponentów, z którymi wcześniej współpracował. A czy hipoteza powiązań znajomych w sieci dotyczy także uczestników kursu - sprawdzimy. Spotkanie obejmuje prześledzenie wpływu "KWN" na środowisko artystyczne, zapoznanie z wiodącymi postaciami świata mediów i polityki Rosji i Ukrainy oraz analizę społeczno-językową wybranych postaci. Wybrane fragmenty audycji telewizyjnych także będą podlegały analizie tłumaczeniowej. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Na czym naprawdę polegał błąd Kartezjusza? |
Kartezjusz bywa krytykowany z najróżniejszych powodów: za radykalny dualizm psychofizyczny, za pomysł na rozwiązanie go za pomocą szyszynki, za stosunek do zwierząt... Czasami zarzuty te odnoszą się do poglądów tak powierzchownych i naiwnych, że trudno uwierzyć, aby poważny filozof - i to uznawany za ojca filozofii nowożytnej - mógł głosić je na serio. Kartezjusz zdawał sobie sprawę z możliwej krytyki i w pewnej mierze próbował zabezpieczyć się przed nią. Nie znaczy to oczywiście, że zabezpieczył się przed nią całkowicie i nie popełnił żadnych błędów. Żeby jednak wyjaśnić, na czym ewentualny błąd Kartezjusza mógł polegać, trzeba wczytać się w jego pisma trochę głębiej, zamiast wypominać mu szyszynkę i rzekome bicie psów. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Fińska sztuka życia – sisu |
Na wykładzie odpowiemy sobie na pytanie, czym jest sisu i dlaczego nazywane jest fińską sztuką życia. Dowiemy się, jak sisu przejawia się w codziennym fińskim życiu, |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Hanna Arendt i problem woli |
W tym roku mija 50 lat od śmierci wybitnej filozofki Hanny Arendt. Jej ostatnia, ukończona kilka dni przed śmiercią książka "Wola" stanowi dobre podsumowanie filozoficznych zmagań z tym pojęciem, budzącym wśród różnych myślicieli skrajnie rozbieżne intuicje. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | KATAKUMBY KP3 & Pałac „Straszyca” (wieczór pierwszy) |
Połączone Biblioteki (Biblioteka im. Kazimierza Twardowskiego) zapraszają na niebywały seans spirytystyczny! W mrocznych zakamarkach magazynów przywołacie z nami ducha dawnej filozofii. Poczujecie aurę prądów i idei minionych, ujrzycie osobliwe dzieła, odetchniecie bibliotecznym powietrzem i zakichacie się na śmierć. Doświadczcie rzeczy niedostępnych zwykłym śmiertelnikom/czytelnikom! |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Buddyjski świat Tybetańczyków – kosmologia i jej wpływ na życie codzienne na Dachu Świata |
Tybetańczycy przejęli buddyzm z Indii w VII w. i odtąd oparli swą kulturę na buddyjskim światopoglądzie. Z przetłumaczonego na tybetański traktatu Abhidharmakośia zaczerpnęli Wierzenia buddyjskie zdominowały życie Tybetańczyków wytyczając normy moralne, zwyczaje codzienne i odświętne ceremonie. Wpłynęły na praktyki medyczne i astrologiczne. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Kaktus, sosna czy arbuz? O przyrodzie w konflikcie (głównie) bliskowschodnim |
Przyroda często postrzegana jest jako neutralne tło wydarzeń historycznych lub jako sfera odrębna od człowieka, a więc nieuczestnicząca w wydarzeniach tak typowych dla człowieka jak konflikty narodowościowe. W rzeczywistości natura odgrywa w nich znaczącą i wielowymiarową rolę. W moim wystąpieniu pragnę pokazać jak elementy środowiska naturalnego stają się nie tylko przedmiotem faktycznego sporu, ale również jego materialno-symbolicznymi narzędziami. Natura regularnie wciągana jest bowiem w sieci zależności politycznych, militarnych i tożsamościowych, w których konkretne gatunki znaczą o wiele więcej niż ich biologiczna systematyka. Tytułowe kaktus, sosna i arbuz to wybrane przeze mnie gatunki-klucze wprowadzające do kontekstu Izraela/Palestyny – konfliktu trwającego nieprzerwanie od ponad wieku, który w ostatnich dwóch latach dramatycznie przybrał swój najkrwawszy dotychczas odcień. W konflikcie, w którym każde wręcz pojedyncze drzewo ma znaczenie polityczne, natura funkcjonuje jako materialne ucieleśnienie napięć, prześladowań, tęsknot i strat. W wystąpieniu jednym z głównych motywów będzie obecność przyrody w kulturach pamięci. Czy krajobraz może pamiętać? Jak natura wpleciona jest w opowieści o cierpieniu i heroizmie? Wspólnie rozpatrzymy rolę wybranych, wydaje się niepozornych elementów przyrody przez kolejne dekady – od użytkowego charakteru kaktusów w tradycyjnym osadnictwie palestyńskim, przez syjonistyczną propagandę sakralizującą wyobrażone krajobrazy, sosnowe lasy i ich ambiwalentne funkcje po powstaniu państwa, drzewa oliwne wykorzeniane na Zachodnim Brzegu przez żydowskich osadników i płonące od rakiet Hezbollahu hektary lasów na północy Izraela, aż po najnowszy symbol o międzynarodowym zasięgu – arbuz stanowiący „legalny” zamiennik palestyńskiej flagi, nierzadko zakazanej w przestrzeni publicznej/cyfrowej. W wystąpieniu posłużę się m.in. materiałami zebranymi w izraelskich przestrzeniach leśnych w trakcie własnych pobytów badawczych, dzieląc się też pokrótce doświadczeniem w badaniach kulturoznawczych na kontinuum natury-kultury. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | 1948 r. – rok wielkich „polowań” na podziemie niepodległościowe | Nauki humanistyczne |
|
|
Spotkanie festiwalowe | Zbrodnie i seks w dawnym Iranie | Nauki humanistyczne |
|
|
Spotkanie festiwalowe | Jak indyjscy podróżnicy pisali o Europie Środkowej sto lat temu? |
Od lat dwudziestych XX wieku coraz więcej Indusów odwiedzało Czechosłowację, Niemcy, Węgry i inne państwa naszego regionu. Część z nich spisała potem relacje z tych eskapad, postrzeganych przez nich jako egzotyczne. Dzisiaj ich teksty pozwalają nam spojrzeć na nasz świat oczami ludzi z odległego kraju. Czego szukali w tej części świata tacy podróżnicy jak Ramnath Biswas, który przejechał rowerem z Indii do Wielkiej Brytanii, Mohanlal Ganguli, wędrujący po Sudetach i Beskidach, czy Durgabati Ghose, jedna z pierwszych indyjskich pisarek podróżniczek? |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Oferta BG WAT, jak z niej korzystać nie będąc studentem WAT |
Korzystanie ze zbiorów Biblioteki Głównej WAT jest możliwe również dla osób spoza grona studentów i pracowników Akademii. Podczas spotkania zaprezentowana zostanie pełna gama możliwości, jakie oferuje BG WAT – od różnorodnych zbiorów książek i czasopism, po nowoczesne, komfortowe przestrzenie sprzyjające nauce, pracy indywidualnej i zespołowej. Uczestnicy poznają praktyczne sposoby wyszukiwania i korzystania z materiałów bibliotecznych. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Najświeższe wieści sprzed dwóch stuleci: pieśni kramarskie w Europie Środkowej |
Podczas wykładu przeniesiemy się do świata druków kramarskich – historycznego odpowiednika dzisiejszych tabloidów i plotkarskich portali internetowych. Te przeznaczone dla masowego odbiorcy publikacje sprzedawane były tanio na jarmarkach, odpustach i pielgrzymkach, a zawierały wierszowane utwory informujące o niezwykłych i ciekawych zdarzeniach: miłości i zbrodniach, cudach i katastrofach, polityce, najnowszych modach i przełomowych wynalazkach. W różnych regionalnych odmianach zjawisko to było znane w całej nowożytnej Europie, ale w kręgu narodów słowiańskich wyjątkową popularnością cieszyło się na ziemiach czeskich. Wysoki poziom alfabetyzacji pozwolił tu na rozwój czytelnictwa wśród ludu już na przełomie XVIII i XIX wieku, a w wielu muzeach do dziś zachowały się tysiące kramarskich ulotek. Podczas spotkania dowiedzą się Państwo, jak wyglądały i co zawierały druki kramarskie, jak brzmiały umieszczane w nich pieśni i czy naprawdę były one źródłem wiadomości o świecie, czy raczej sposobem zaspokojenia oczekiwań odbiorców, którzy podobnie jak dziś „najbardziej lubili te piosenki, które już znali”. Wystąpienie, ilustrowane przykładami z Czech i Polski, oparte jest na wieloletnich badaniach pieśni kramarskich, których zwieńczeniem była opublikowana w minionym roku książka „Mapa świata z jarmarcznej ulotki. Czeska dziewiętnastowieczna twórczość kramarska w perspektywie etnolingwistycznej”. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Ubuntu a idea równowagi środowiskowej |
Ubuntu to idea wywodząca się z rdzennej etyki afrykańskiej i wraz z innymi ideami rdzennymi jest współcześnie przeciwstawiane zachodnim koncepcjom postępu i rozwoju. Etyka środowskowa zgodna z Ubuntu ma być etyką równowagi i harmonii z przyrodą. W dobie kryzysu klimatycznego budzi szczególne zainteresowanie... |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Ludzie i renifery. Koczownicy północnej Syberii wobec wyzwań współczesności |
Hodowla reniferów i związany z nią wędrowny sposób życia były przez wieki charakterystycznym elementem kultury wielu rdzennych ludów Eurazji. Część z nich, żyjąca w arktycznych regionach Rosji, w tym na Syberii, nadal utrzymuje się z pasterstwa reniferów. XX-wieczna polityka państwa radzieckiego doprowadziła do daleko idących zmian w kulturze pasterskich społeczności. Wpłynęły na to między innymi stopniowa modernizacja wraz z postępującymi procesami urbanizacji. Dziś, w XXI w. przetrwaniu ich sposobu życia zagrażają przede wszystkim rozwój przemysłu wydobywczego oraz zmiany klimatyczne. W pierwszej, ilustrowanej zdjęciami części wykładu zostanie przedstawiony sposób życia pasterzy reniferów z północnej Syberii. Druga część będzie dotyczyła wyzwań wynikających z trwających od stulecia procesów modernizacji oraz zagrożeń związanych ze zmianami klimatu oraz rozwojem przemysłowym Syberii. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Psychoanalityczne sny od Biblii po współczesność |
Sen (marzenie senne) to zjawisko interesujące ludzkość od pradawna. Świadectwa tego znajdujemy już w najdawniejszych tekstach naszej kultury. Najstarsza znana nam koncepcja snu to koncepcja metafizyczna: pojmowanie snu jako swoistego komunikowania się człowieka z światem nadprzyrodzonym. Sen uważany był za zsyłany przez moce nadprzyrodzone przekaz: pouczenie czy ostrzeżenie dotyczące przyszłości (z takimi przekazami pojawiają się bohaterom Iliady i Odysei bóstwa albo osoby zmarłe). Dlatego przypisywano snom wielką wartość poznawczą (sny prorocze). Przykładem są słynne sny faraona w Biblii i ich interpretacja dokonana przez Józefa, a sposób potraktowania przez niego znaczeniowej budowy tych snów i metodę dotarcia do ich ukrytych treści można uznać za mające wiele z prekursorstwa psychoanalitycznego. W Nowym Testamencie świętemu Józefowi ukazuje się w śnie Anioł z przekazem, że ma z Marią i Jezusem uciekać do Egiptu, by uniknąć grożącego niebezpieczeństwa. W średniowieczu uważano, że dobrym ludziom sny zsyła Bóg, a złym ludziom zsyłają je diabły. Te wierzenia wykorzystał jeszcze Mickiewicz w Dziadów części III (Anioł pojawia się w śnie głównego bohatera, diabły dręczą w śnie zbrodniczego Senatora), mimo że była to już pełnia romantyzmu, a romantyzm przyniósł całkowity przełom w rozumieniu snów. Teraz bowiem snom nadal przypisuje się istotną wartość poznawczą, ale zupełnie inną: uznano, że w snach człowiek komunikuje się nie z światem nadprzyrodzonym, lecz z własnym, głęboko ukrytym, dostępnym pełniej lub nawet wyłącznie w snach, światem wewnętrznym. I to już był sposób rozumienia snu bardzo bliski temu, jaki miały przynieść badania psychoanalityczne Freuda w końcu XIX wieku. Taka też koncepcja snu jako szczególnego wyrazu ukrytych prawd wewnętrznych i głębokich intuicji poznawczych kontynuowana jest w kolejnym okresie literackim (sny Izabeli Łęckiej, sny Rzeckiego w Lalce Prusa), a w wieku następnym nie tylko w literaturze, lecz także w innych rodzajach twórczości. Niedoścignionym tego przykładem są psychoanalityczne sny bohatera w jednym z arcydzieł XX wieku, jakim jest film Ingmara Bergmana Tam gdzie rosną poziomki (projekcja będzie połączona z analizą). |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Śladami miejsc konspiracji i czerwonego terroru na warszawskiej Pradze |
Uczestnicy gry odwiedzą zlokalizowane na warszawskiej Pradze budynki, w których w latach 1945- 1948 znajdowały się lokale konspiracyjne oraz miejsca stalinowskich represji. W trakcie gry uczestnicy za pośrednictwem materiałów przygotowanych przez pracowników Izby Pamięci Strzelecka 8 poznają historię danego miejsca i będą wykonywać zadania. Wygra ta drużyna, która jako pierwsza dotrze do ostatniego miejsca. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Nieznane instrumentarium ze szkła. Między rzemiosłem a dźwiękiem |
W polskich hutach szkła powstawały niezwykłe instrumenty muzyczne - unikalne wytwory łączące mistrzostwo hutnicze z muzyczną ekspresją. Systematycznej dokumentacji tego zjawiska dokonał etnomuzykolog Adolf Dygacz, odkrywając 22 rodzaje szklanych instrumentów: od prostych gwizdków i piszczałek po skomplikowane harmoniki szklane. Te artefakty powstawały w czasie wolnym od pracy jako efekt hutniczej kreatywności, służąc jako zabawki, ozdoby czy instrumenty sygnałowe. Wyjątkowym przykładem była pierwsza w Europie szklana orkiestra z duńskiego Kastrup, której amatorski zespół hutników koncertował na instrumentach własnego wyrobu. Zachowane nagrania pozwalają dziś usłyszeć unikatowe brzmienie szklanych trąb, trąbek, puzonów i althornów. Szklane instrumentarium stanowi zapomnianą część europejskiego dziedzictwa kulturowego, ukazuje fascynujący świat hutniczej wyobraźni. Proponowany wykład przedstawi tę niezwykłą historię, która dowodzi, że nawet najbardziej praktyczne rzemiosło może rodzić nieoczekiwane formy artystycznej ekspresji, tworząc piękne (i kruche) dzieła. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Warsztaty: Średniowieczne śledztwo, kim był ten Dionizy? |
Przeniesiemy się do XII wieku i wraz z Piotrem Abelardem, Hugonem ze św. Wiktora i innymi autorami tego czasu, zastanowimy się kim był Dionizy Areopagita, autor tajemniczych i wyjątkowo skomplikowanych traktatów teologicznych. Czy był uczniem św. Pawła, biskupem Aten, albo Koryntu, misjonarzem, męczennikiem, mistykiem, a może po prostu pisarzem i teologiem? W rozwikłaniu zagadki pomogą nam skrawki dawnych źródeł. Tylko, czy można im ufać? |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Prawda czy pewność – przemyślenia Tomasza z Akwinu i Immanuela Kanta |
Wykład będzie poświęcony poglądom epistemologicznym Tomasza z Akwinu i Immanuela Kanta na temat warunków rzetelnego poznania. Omówione zostaną ich rozumienia prawdziwości i pewności poznania, a także możliwości osiągania takich stanów ludzkiej wiedzy. W szczególności podjęta będzie kwestia różnicy pomiędzy prawdziwością poznania a poznaniem jego prawdziwości. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Węgierskie kościoły bez krzyży? |
Jedną z charakterystycznych cech społeczeństw środkowoeuropejskich jest głęboko ugruntowane w ich historii zróżnicowanie wyznaniowe, które w przypadku Węgrów jest widoczne po dziś dzień – chociażby w architekturze kościołów. Podczas wykładu przedstawię podstawowe informacje dotyczące poszczególnych wyznań, także w ujęciu historycznym i geograficznym. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Kobieta w książce XIX-wieczne |
XIX-wieczne edycje ilustrowane "Marii" Malczewskiego, "Grażyny" Mickiewicza, "Lilli Wenedy" Słowackiego, ale też tekstów o św. Jadwidze Królowej czy Barbarze Radziwiłłównie są punktem wyjścia do dyskusji o znaczeniu kobiet i kobiecości w XIX-wiecznej idei i kulturze. |
Nauki humanistyczne |
|