Nauki humanistyczne

For five decades now, Stephen King has been popular among his Constant Readers around the world. Most of us have probably held at least one novel by the modern master of horror or watched a film adaptation of one of his works. Is it possible that one of the most prolific and widely read writers in the world still holds secrets from us? During the meeting, we will look at the author's literary profile, talk about lesser-known works and learn a handful of interesting facts from the author's life in order to dispel myths concerning this cult and legendary creator.

W referacie "Archiwum wiedzy i wzruszeń" przedstawione zostaną najciekawsze obiekty przechowywane w Archiwum PAN. Będą to najstarsze i rzadko upowszechniane dokumenty, fotografie i medale.

Spotkanie zaprezentuje pierwsze ustalenia mojego projektu poświęconego hetero męskiej intymności w Polsce w czasach transformacji. Lata 1987–1999 to czas głębokich zmian społecznych i kulturowych – westernizacji kultury, wprowadzenia liberalnej demokracji i gospodarki rynkowej, destabilizacji struktury klasowej. Neoliberalizm kształtował nowe zasady społeczne, zgodnie z którymi każdy był odpowiedzialny za swój sukces finansowy i wygląd, za swoje życie seksualne i ostatecznie za swoje szczęście. Zmiany te doprowadziły do nowych sposobów rozumienia tego, co to znaczy być dobrą obywatelką lub pracowniczką, dobrym kolegą lub rodzicem. Należało ryzykować i inwestować. Nowym dogmatem stał się interes własny, a cechy takie jak elastyczność, przedsiębiorczość, niezależność i konkurencyjność stały się nowymi cnotami. W czasie naszego spotkania omówimy wpływ tych zmian na rozumienie heteroseksualności. Punktem wyjścia będzie ustalenie, jak w prasie dla mężczyzn hetero omawiano problemy seksualne. Co uważano za problem i jakie rozwiązania postulowano w późnym socjalizmie, a jakie we wczesnym kapitalizmie? Co zmiany w tej materii mówią o męskości i heteronormie? Czym magazyn Pan – „Polski Playboy” – różnił się od amerykańskiego Playboya? W czasie spotkania zastanowimy się także, jak badania prasy sprzed dekad mogą wzbogacić nasze dzisiejsze, późno kapitalistyczne i (post)feministyczne rozumienie heteroseksualności.

W wykładzie omówione zostaną trzy podstawowe punkty odniesienia tradycji etyki gospodarczej ukształtowanej w średniowieczu, tzn. nawiązania biblijne i teologia (1), Dekret Gracjana i dekretały (2), a także filozofia praktyczna Arystotelesa, w tym przede wszystkim księgi Etyki i Polityki (3).

Pokazane będą również wzajemne zależności między tekstami. Z jednej strony, były to odwołania do autorytetów teologicznych w Dekrecie, które z kolei miały wpływ na strukturę odpowiednich fragmentów summ teologicznych (np. franciszkańskiej Summy Brata Aleksandra i Summy teologii Tomasza z Akwinu); z drugiej – odwołania od Arystotelesa w ramach tzw. teologii praktycznej, w traktatach de contratibus. Wykład przybliży też słuchaczom strukturę omawianych tekstów, opartą na zestawianiu ze sobą przeciwstawnych tez (metoda Sic et non/ „Tak i nie”) — strukturę która ukształtowała się dzięki autorom takim jak Piotr Abelard, Gratian i Piotr Lombard, którzy mogą być określani jako „założyciele” kultury pełnego średniowiecza,

Przedstawione przykłady będą ogniskować się wokół dwóch zasadniczych zagadnień ówczesnej etyki gospodarczej: zagadnienia wartości dóbr (valor rerum), powiązanego z etyką kupiecką, oraz zagadnienia pożyczania pieniędzy, powiązanego z ideą bezinteresowności pożyczania i problemem lichwy. Postrzeganie zagadnienia wartości dóbr utrzymało się w kulturze przez kolejne wieki, i zostało zastosowane również do późniejszych koncepcji, np. w traktacie monetarnym Kopernika. Podejście do problemu pożyczki podlegało natomiast w większym stopniu zmianom: najpierw był on postrzegany głównie przez pryzmat wymogów sprawiedliwości, ale już od XIV stulecia, w coraz większym stopniu przez pryzmat wymogów miłosierdzia. 

Będzie również podjęta próba odpowiedzi na pytanie o aktualne nawiązania do wskazanych punktów odniesienia, m.in. w podejmowaniu zagadnień etyki przedsiębiorczości, czy problemu przymusu ekonomicznego.

Przygotowane przez pracowników i studentów Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie „Warsztaty archeologiczne” będą zachęcać uczestników do wspólnych działań, pokazujących wytwórczość i kulturę materialną ludzi żyjących w pradziejach i średniowieczu. Możliwość obcowania z archeologami i młodymi adeptami tej dyscypliny nauki, pozwoli uczestnikom pokazów zapoznać się z warsztatem pracy oraz sposobami opracowania i dokumentacji różnych kategorii zabytków. 

Warsztaty zakładają aktywny udział uczestników – zarówno najmłodszych, młodzieży oraz dorosłych pasjonatów przeszłości. Najmłodszym proponujemy zajęcia z lepienia naczyń glinianych i odciskania kafli z form, zaś nieco starszym – własnoręczne wykonanie krajki i zapoznanie się z badaniami najstarszych narzędzi kamiennych. Wszyscy pasjonaci archeologii zapewne znajdą u nas coś dla siebie

Pracownicy naukowi Instytutu Filozofii i Socjologii PAN uosabiają wielkich filozofów z przeszłości. Bedzie można porozmawiać prywatnie z Platonem, Kartezjuszem, Heglem... Każdy z filozofów będzie przyjmował rozmówców indywidualnie lub grupowo w swoim pokoju w Instytucie, na poszczególnych piętrach Pałacu Staszica. Rozmowa może dotyczyć zagadnień filozoficznych typowych dla każdego z tych filozofów, ale można też stawiać pytania, które odwiedzający uważają za ważne. Każdy z filozofów będzie mógł odpowiedzieć bezpośrednio, ale będzie też mógł zaprosić uczestników do zwrócenia się do innego filozofa. Celem jest pokazanie, że filozofia rodzi się z pytań, jest ciekawością, poszukiwaniem, odwagą, a nawet śmiałością. Labirynt jest skierowany przede wszystkim do młodych osób ale z przyjemnością witamy i słuchamy osób w każdym wieku.

Jak mówić, aby być przekonującym?

Czy sposób mówienia może podnosić atrakcyjność towarzyską?

Jak wypracować autorytet u własnego szefa?

Choć pytania te mogą wydawać się clickbaitowe, towarzyszą wielu z nas w codziennych sytuacjach. Poszukujemy narzędzi potrzebnych do tego, by sprawniej się komunikować, łatwiej osiągać porozumienie, uzasadniać swoje racje lub po prostu – aby być bardziej atrakcyjnymi w rozmowie. Dobra wiadomość jest taka, że zestaw wspomnianych narzędzi faktycznie istnieje lub raczej: jest rozwijany, a potencjał do ich stosowania mamy wszyscy, który komunikujemy się w codziennych sytuacjach. Ta gorsza wiadomość to fakt, że nie ma doń podręcznika, który moglibyśmy wykuć napamięć, aby szybko i sprawnie osiągnąć biegłość w wymienionych dziedzinach.

Retorykę kojarzymy zazwyczaj niezbyt pozytywnie, z "brudnymi" sztuczkamijęzykowymi i manipulacją komunikacyjną. Tymczasem – jeśli przyjrzeć się lepiej – ta starożytna dyscyplina nauki opisuje niezwykle szeroki wachlarz kompetencji w zakresie społecznego funkcjonowania. W trakcie wykładu poznamy praktyczne przykłady ich zastosowania w sferze publicznej – i sprawdzimy, dlaczego retoryka to prawdziwy niezbędnik w dziedzinie komunikacji.

Na wykład zapraszam wszystkich, którzy czują, że wiedzą o retoryce zbyt mało, iprzeczuwają, że może to być cenny nabytek. Zapraszam też tych, którzy już pracują nad swoimi komunikacyjnymi kompetencjami, bo wiedzą, że są one istotne – spróbujemy poszerzyć horyzonty i zidentyfikować to, co trudno nazywalne.

During the course of this lecture, the audience will have the opportunity to interact with copies of different objects from ancient Egypt.

The goal of this lecture is to introduce people to the concepts of ‘talking objects’ from ancient Egypt, that is the idea that all archaeological finds ‘speak for themselves’ if one lets them. The notion of how they could possibly ‘speak’ to ancient Egyptians will also be demonstrated through explaining the ancient settings of the objects.

Special attention will be paid to the material the objects are made out of, as these give a great detail of information about the intentions of Egyptians about the purpose of the objects.

Założony w pierwszej połowie XVII wieku Jakuck przez trzy kolejne stulecia był ważnym ośrodkiem rosyjskiej administracji we wschodniej Syberii. W czasach radzieckich rozrastał się głównie za sprawą napływu Rosjan, zyskując pod koniec epoki dość typowy wygląd radzieckiego miasta na Syberii. Po okresie ZSRR w stolicy Reubliki Sacha (Jakucji) powstało wiele instytucji politycznych, kulturalnych, naukowych związanych z nowym statusem republiki i rozpoczął się masowy napływ ludności jakuckiej. Wpływ jaki procesy urbanizacyjne wśród narodów syberyjskich wywierają na oblicze miast regionu, bywa określany mianem ich autochtonizacji. W trakcie wykładu przyjrzymy się jednemu z przejawów autochtonizacji Jakucka – obecności w przestrzeni miejskiej elementów związanych z tradycyjną kulturą Jakutów. Przyjmuje ona różne formy – od stawiania w mieście okolicznościowych słupów serge (jakuckie konowiązy) aż po wykorzystanie motywów tradycyjnej architektury drewnianej i zdobnictwa w nowoczesnych budynkach (obiekty sportowe, instytucje kultury). Po etniczne motywy sięgają też często twórcy reklam, a także zyskujących ostatnio popularność murali.   

Blisko metr bieżący materiałów fotograficznych w postaci szklanych negatywów i błon fotograficznych to prawdziwa kapsuła czasu do świata, który przestał istnieć wraz z wybuchem II wojny światowej.

Anna Dunin-Wąsowicz z d. Załęska (1896–1980) fotografowała przede wszystkim swoje córki i rodzinny majątek w Wyszmontowie, znakomicie dokumentując wygląd i życie ziemiańskiego dworu i jego najbliższe otoczenie na przestrzeni zmieniających się pór roku. Kolejnym tematem jej zdjęć jest Sandomierszczyzna z lat ok. 1915–1939 oraz ziemie II Rzeczypospolitej, m. in. Polesie i Tatry. Fotografie stanowią bezcenne źródło ikonograficzne wytworzone przez fotografkę-amatorkę, która niejednokrotnie portretowała również samą siebie, wykonując oryginalne selfie.

Słowo karnawał najczęściej przywołuje obrazy żywiołowych parad, tak charakterystycznych dla Wenecji i Rio-de-Janeiro. Zapomina się przy tym, że karnawał był i jest świętowany także w Polsce. W Wielkopolsce, na Śląsku, Kujawach czy Mazowszu przetrwały tradycje obchodów karnawałowych i zwyczaje zapustne.

Zapraszam na wykład o karnawale na Kujawach. Opowiemm o swoich badaniach terenowych w okolicach Włocławka i Brześcia Kujawskiego w latach 2021-2024. Były one prowadzone we współpracy ze studentami IEiAK UW i z panią doktor Katarzyną Waszczyńską. Ich owocem jest książka „Zapusty na Kujawach. Szkice etnograficzne” (2023).

W badanym terenie świętowanie zapustów związane jest z chodzeniem z kozą oraz zabawą – podkoziołkiem. Najbardziej widowiskowe są jednak grupy zapustne, które odwiedzają domy i instytucje. Kozy jest główną postacią w badanych grupach przebierańców i co ciekawe jej wygląd nie zmienił się w stosunku do tego opisanego przez Oskara Kolberga w 1867 r. Do podstawowego składu grupy zapustnej należą również: bocian, koń, Siora (Żydówka), Żyd i państwo młodzi. Z czasem dołączyli do nich Cygan, postać dwoista, czyli żywy na umarłym (albo chłop na babie), a w niektórych miejscowościach także niedźwiedź, śmierć, diabeł, kominiarz i policjant. Poszerzanie składu grupy zapustnej, zwanej kozą – tak samo jak główna postać, o nowe figury oraz zwielokrotnianie już tych obecnych, np. liczby Żydów, diabłów, dowodzi inwencji twórczej osób zaangażowanych w chodzenie z kozą, ale także zmian w postrzeganiu roli zapustników.

Ważnym wydarzeniem dla zwyczajów zapustnych na Kujawach był wpis „Tradycji chodzenia z Kozą na Kujawach” na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego w 2020 r. Taki wpis dowodzi, że dane zjawisko kulturowe jest żywe, a co więcej, zgłoszenia mogą dokonać tylko osoby bezpośrednio z nim związane i uważające je za istotne dla swojego poczucia tożsamości. W czasie wykładu zastanowimy się nad kwestiami żywotności niematerialnego dziedzictwa kulturowego na przykładzie karnawału na Kujawach.

Zwoje malarskie w sztuce buddyjskiej Tybetu i Mongolii zajmują szczególne miejsce. Przekazują to, co może wyrazić także rzeźba lub architektura, w tym przewodnią ideę buddyzmu dążenia do stanu oświecenia (oświecenie oznacza wydostanie się ze świata, który zasadza się na postrzeganiu za pomocą naszych zmysłów, w tym zmysłu dotyku). Oferują jednak znacznie więcej niż inne środki wyrazu artystycznego, głównie dzięki niemal nieograniczonym możliwościom narracyjnym. 

Buddyści doszli do perfekcji opowiadania - z pomocą zmysłów - o tym, co zmysłom umyka. Zapraszam zatem do opowieści o zapierających dech w piersiach arcydziełach sztuki tybetańskiej i mongolskiej, ale i do opowieści o narracjach, które są ich przedmiotem. Dotkniemy wspólnie niedotykalnego!

Świat Europy Południowej i częściowo Wschodniej w przededniu organizacji IV krucjaty mającej wspomóc państwa łacińskie na Bliskim Wschodzie. Potęgi polityczne: Wenecja, Genua, Piza, Bizancjum, Francja i Królestwo Węgier w skomplikowanych układach politycznych i ekonomicznych. Roszczenia Wenecji, z niezwykle przebiegłym dożą Enrico Dandolo, niekwestionowanej potęgi w północnym, śródziemnomorskim obszarze. Wykorzystanie sporów w łonie Cesarstwa Bizantyjskiego. Zdobycie Zadaru należącego do Królestwa Węgier. Spiski, łamane sojusze, dążenie do gromadzenia bogactw z całkowitym pominięciem zasad Dekalogu.

Czy otaczająca nas rzeczywistość składa się z gotowych faktów, czy może jest naszym wytworem? Czy różne obrazy świata dostarczane przez percepcję, teorie naukowe, doktryny religijne, wizje artystyczne i systemy filozoficzne dadzą się ze sobą pogodzić? W trakcie wykładu poszukamy odpowiedzi na te pytania.

Tattoos, with a history that spans back to the Prehistory of humanity, continue to hold significant cultural meanings in our contemporary society, making them a relevant and engaging topic of study. Tattoos today, therefore, involve combining both elements of traditional non-Western ritual practices and current artistic Western trends. In this presentation, we discuss the popularity of tattoos in urban settings, which has developed into a global tattoo culture. Drawing on an anthropological comparative analysis between tattoo artists in Mexico and Europe, the presentation describes the creative process of tattooing from the artist’s perspective and the growing acceptance of inked bodies in society. It also discusses the meaning of tattoos as fashion and aesthetic identity statements and the performative aspect of getting a tattoo as a meaningful, semi-ritual, intense experience. Finally, the presentation discusses the importance of tattoo conventions and social media as infrastructural platforms in helping share knowledge and build social relations among artists and clients.

The participants will engage in an intensive session of exploring and qualifying American superhero comic books, which have been long considered as child entertainment. While experiencing the literary status of the superhero genre through a brief set of exemplary titles such as Batman, Superman, and X-Men, the audience will form a collective analysis and critique of the superhero narrative. Following an introductory mini-lecture and a poll on their favorite superhero on the material, the participants will then answer rhetorical questions on why superhero comics can mean more than colorful costumes and superior physical strength. After the Q&A session, the participants will be assigned a superhero comic book material to work within small groups and share their findings with the rest of the audience.

Wykład poświęcony jest różnym formom sztuki elektronicznej, takim jak np. cyfrowa literatura, film, animacja, rzeźba, instalacje uliczne. Wskazuje na cechy, które je łączą oraz te, które stanowią o ich odrębności. Konfrontuje utwory cyfrowe z formami kultury tradycyjnej, wskazując na rolę nowych technologii w kształtowaniu nowoczesnej formy artystycznej. Charakteryzuje środki, jakimi posługuje się sztuka cyfrowa w realizacji funkcji estetycznej. Na materiale konkretnych utworów proponuje możliwe sposoby interpretowania tej sztuki, wskazując na czynniki, które uczestniczą wnegocjowaniu znaczeń artystycznych.

Did the Victorians laugh at their Queen? And did Queen Victoria have a sense of humor? The talk will concern the satirical representations of the stereotypically “unamused” monarch in the 19th century and in later times.

Spotkanie ma na celu omówienie różnych dźwięków w języku polskim z perspektywy językoznawczej. Językoznawstwo, a konkretnie fonetyka i fonologia, oferują wiele informacji na temat tego, jak brzmi  polszczyzna i jakie mechanizmy rządzą produkcją dźwięków. Przeanalizujemy, jak powstają dźwięki w języku polskim, jaka jest ich historia i charakterystyka. Przyjrzymy się między innymi polskiemu ł, r, samogłoskom nosowym oraz kilku innym ciekawym przykładom.

W pierwszej połowie XIII wieku (1236 r.), po bitwie pod Kiriną, wygranej nad królem ludu Sosso, Sumanguru Kanté, założyciel i cesarz Imperium Mali, Sundiata Keïta zwołał walne zgromadzenie przywódców ludu Mandé i ich sojuszników. Przedstawiono wówczas kartę praw ludów Mandé której celem było umocnienie trwałego pokoju w Imperium. Karta została uroczyście proklamowana w Kurukan Fuga, położonym w górnym dorzeczu Nigru, pomiędzy obecną Gwineą a Mali.

Karta zawierała preambułę oraz rozdziały przedstawiające prawa, które miały obowiązywać w życiu publicznym, społecznym i rodzinnym. Pierwsze zdanie, to „Każde życie ludzkie jest życiem”. Karta mówiła o prawie do życia i do nietykalności fizycznej, o pokrewieństwie między ludźmi, o zniesieniu niewolnictwa, o szacunku wobec kobiet oraz ich prawie do uczestnictwa w życiu publicznym, o obowiązku wspólnoty wobec osieroconych dzieci, a także opiece nad cudzoziemcami i poszanowaniu przyrody.

Karta Kurukan Fuga, to jedna z pierwszych deklaracji praw człowieka, nazywana także najstarszą konstytucją świata. Powstała na kilka stuleci przed europejskimi i amerykańskimi dokumentami, które normowały organizację władzy i ustanawiały ograniczenia i obowiązki, obronę praw człowieka i swobód obywatelskich. Bardziej nowoczesny tekst nie powstał nigdzie na świecie do dziś. W 2009 roku Karta została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa ludzkości, prowadzoną przez UNESCO.

Wykład zabierze uczestników w fascynującą podróż przez dynamicznie rozwijające się krajobrazy architektoniczne jednych z najbardziej ekscytujących regionów świata. Region
Zatoki Arabskiej (Perskiej), obejmujący takie kraje jak Zjednoczone Emiraty Arabskie, Katar, Arabia Saudyjska, Bahrajn, Kuwejt i Oman, stał się w ostatnich dekadach polem dla
spektakularnych projektów architektonicznych, które łączą tradycję z nowoczesnością, odważne wizje z pragmatycznymi rozwiązaniami inżynieryjnymi.

Na początku wykładu prelegentka przybliży genezę i kontekst historyczny rozwoju architektury w krajach Zatoki oraz to, jak szybki rozwój gospodarczy napędzany zasobami ropy naftowej i gazu zmienił krajobraz tych krajów, wpływając na gwałtowny rozwój miast i infrastruktury. Kolejna część wykładu skoncentruje się na najważniejszych współczesnych projektach architektonicznych, które zdobyły międzynarodowe uznanie. Uczestnicy poznają historię powstania ikon takich jak Burdż Chalifa w Dubaju – najwyższego budynku na świecie, Muzeum Sztuki Islamu w Dosze autorstwa I.M. Peia oraz spektakularnego kompleksu Al Bahar Towers w Abu Zabi, który słynie z innowacyjnej fasady reagującej na zmieniające się warunki atmosferyczne.

Jednym z najbardziej fascynujących tematów będzie rola architektury jako narzędzia dyplomacji kulturalnej i miękkiej siły. Muzea, takie jak Muzeum Narodowe Kataru zaprojektowane przez Jean Nouvela, czy Luwr Abu Zabi, będą przykładami tego, jak kraje Zatoki wykorzystują architekturę do budowania swojej pozycji na arenie międzynarodowej i promowania swojego dziedzictwa kulturowego.

Wykład zakończy się refleksją nad przyszłością architektury w krajach Zatoki Perskiej. Jakie wyzwania stoją przed architektami i architektkami w obliczu zmian klimatycznych, wzrastającej populacji i potrzeb społecznych? Jakie nowe projekty są planowane i jakie innowacje mogą wpłynąć na przyszły rozwój regionu? „Od róży pustyni do muzeum” to wykład, który nie tylko dostarczy wiedzy na temat współczesnej architektury krajów Zatoki, ale także zainspiruje do głębszego zrozumienia, jak architektura może kształtować nasz świat i wpływać na nasze życie.

Zapraszamy serdecznie młodzież z ostatnich klas liceum oraz studentów pierwszych lat studiów na wyjątkowe wydarzenie, organizowane przez Centrum Humanistyki Cyfrowej Instytutu Badań Literackich PAN. Spotkanie to będzie nie tylko okazją do nauki i rozwijania umiejętności debatowania, ale również szansą na poznanie ekspertów ds. otwartej nauki i aktywne zaangażowanie się w dyskusję na temat przyszłości badań naukowych.

Wydarzenie będzie składać się z dwóch części. Pierwsza część to warsztaty prowadzone przez doświadczonego trenera debat, który wprowadzi uczestników w zasady sztuki debatowania oraz zaprezentuje format typu Schools. Warsztaty te pozwolą uczestnikom zrozumieć, jak skutecznie argumentować, jak prowadzić merytoryczną dyskusję i jak bronić swojego stanowiska w sposób przekonujący. To doskonała okazja, aby zdobyć nowe umiejętności, które będą przydatne nie tylko w trakcie debaty, ale także w życiu codziennym i przyszłej karierze.

Druga część spotkania to 45-minutowa debata, w której udział wezmą dwa zespoły losowane podczas spotkania. Każda drużyna będzie składała się zarówno z młodych uczestników, jak i ekspertów z CHC IBL PAN, co umożliwi wymianę wiedzy i doświadczeń. Eksperci pomogą uczestnikom znaleźć ciekawe i merytoryczne argumenty do podanej tezy, co dodatkowo wzbogaci debatę i pozwoli na pełniejsze zrozumienie omawianych zagadnień.

Aby przygotować się do debaty, Zespół Centrum Humanistyki Cyfrowej udostępni uczestnikom materiały, które pomogą im zapoznać się z tematem. Dzięki temu każdy będzie miał szansę na przemyślane i dobrze uargumentowane wypowiedzi podczas debaty. Materiały te będą dostępne przed spotkaniem, co pozwoli na lepsze przygotowanie się i pełniejsze zaangażowanie w dyskusję.

Choć na pozór Polska wydaje się krajem jednojęzycznym, jej bogactwo językowe jest wielkie. Tworzą je wymienione w ratyfikowanej przez nasz kraj Europejskiej Karcie Języków Regionalnych i Mniejszościowych języki prawnie rozpoznanych mniejszości narodowych i etnicznych, ale także różne odmiany językowe, które często nie są uznawane za „pełnoprawne” języki, lub cieszą się tym statusem dopiero od niedawna. Odmiany takie, znajdujące się w formalnej bliskości z językiem dominującym (państwowym) i ze względu na tę relację nazywane nieraz „językami kolateralnymi”, pozostają zawieszone pomiędzy tym, co powszechnie uważa się za język, a tym, co nazywane jest „dialektem”. Z tego powodu ich autonomia jest bezustannie kwestionowana,  a zasadność formalnego wsparcia negowana. Wspólnoty ich użytkowników pozostają w długotrwałym kontakcie z grupą dominującą (użytkownikami języka polskiego) i coraz mocniej podlegają jej wpływom. Celem badań etnolingwistycznej żywotności jest sprawdzenie, na ile i dlaczego wspólnota językowa jest w stanie zachować swoją odrębność rozumianą zarówno tożsamościowo, jak i językowo. W naszej prezentacji przedstawimy wyniki badań nad etnolingwistyczną żywotnością pięciu używanych w Polsce mniejszościowych języków kolateralnych: kaszubskiego, mazurskiego, góralskiego, podlaskiego (po swojomu) i śląskiego. Prace badawcze prowadzone były w ramach grantu NCN „Różnorodność językowa w Polsce” (2021-2026), afiliowanego przy Instytucie Slawistyki PAN i kierowanego przez prof. Nicole Dołowy-Rybińską.

Powstanie Warszawskie stanowi wciąż żywotny przedmiot zainteresowania historyków i pasjonatów przeszłości. Podczas dyskusji odniesiemy się do wybranych kwestii związanych z decyzją o wywołaniu powstania, przebiegiem działań zbrojnych oraz skutkami niepodległościowego zrywu.