Nauki humanistyczne

Okres II wojny światowej dla wielu polskich artystów był czasem niemieckich represji z powodu prowadzonej przez nich działalności konspiracyjnej czy niechęci do współpracy z okupantem. Podczas zwiedzania poznamy dramatyczne losy Mai Berezowskiej, Zofii Pociłowskiej Kann, Stanisława „Miedzy” Tomaszewskiego czy artystów polskiej estrady.

Współczesne teksty kultury podjęły na nowo temat klas społecznych, pokazując obrazy klasowej przemocy, tej subtelnie ukrytej i tej bezwstydnej, dostrzegalnej gołym okiem. Proponujemy namysł nad tym, jakie wyjścia poza krąg tej przemocy – cząstkowe, całościowe, chwilowe, trwałe, indywidualne i zbiorowe - oferują nam dzisiaj filmy, seriale, powieści, autobiografie, literatura faktu.

Jednym z takich wyjść jest opowiedzenie swojej historii poprzez zostanie pisarką, raperką, artystką. Autonarracja prezentowana bywa jako forma przekroczenia klasowej alienacji. Innym wyjściem jest wzbogacenie się na tyle, by móc cieszyć się wyższym komfortem życia niż rodzina i dawni koledzy. Jeszcze inny sposób to drobne sabotaże klasowe w postaci kpiny z „wyżej urodzonych” czy kradzieże. Wspólnoty alternatywne wobec głównego nurtu kultury, oparte na zbiorowej identyfikacji klasowo wykluczonych również są prezentowane jako sposób na przekroczenie granic klasowych. Mamy także obrazy chwilowych, ekstatycznych, karnawałowych wręcz upustów klasowego gniewu. Jeszcze inne teksty kultury przewidują rewolucję jako skutek ostrych nierówności klasowych: coś, czego jeszcze nie widać, ale już grzmi w oddali. Wreszcie, mamy obrazy rewolucji „tu i teraz”: bardziej lub mniej spontanicznych aktów zerwania z klasowym podporządkowaniem.

Zdecydowaną większość współczesnych obrazów klasowości, w warstwie diagnozy nawet najbardziej krytycznych, łączy jednak klaustrofobiczna bezalternatywność. Zmiana generalna jako coś innego niż tylko destrukcja, przemoc i dystopia jest w nich nie do pomyślenia. Można pokazać klasowo zdefiniowany porządek, nawet w jego brutalnych wymiarach takich jak doświadczenie nędzy i bezdomności; można pokazać indywidualne ścieżki, którymi ucieka się z klas zdominowanych. Twórcom brakuje jednak wyobraźni, by w duchu realistycznym zaproponować społeczeństwo bezklasowe.

Po przykłady propozycji takiego przekroczenia sięgniemy więc do przeszłości. Przypomnimy tekst Brunona Jasieńskiego Palę Paryż. Polem, na którym testowano możliwości zaistnienia społeczeństwa bezklasowego, była także proza i poezja socrealistyczna. Odwołując się do wybranych przykładów postaramy się pokazać ten negatywnie oceniany nurt prozy XX wieku jako przestrzeń dla myślowych eksperymentów z nowymi formami społecznego współistnienia.

Feminizm zostanie wstępnie zdefiniowany, a następnie przedstawiony jako przestrzeń sporu raczej niż ideologiczny monolit. Zarys historii feminizmu w jego czterech "falach" pozwoli nam zrozumieć ewolucję tego zjawiska, przypomnieć kluczowe postacie i zdarzenia. Jednak większa część wykładu poświęcona będzie pęknięciom i konfliktom wewnątrz ruchu. Czym różni się feminizm radykalny od liberalnego? Feminizm różnicy od feminizmu równości? Co to jest pop-feminizm i czy to to samo co feminizm neoliberalny? Skąd ogromne znaczenie czarnego feminizmu i myśli postkolonialnej? I co to właściwie jest "gender"? Po wykładzie, który potrwa ok 50 minut, odbędzie się dyskusja.

Jak zmienia się przestrzeń kultury w Polsce i Europie? Czy wolność twórcza to dziś wartość bezwarunkowa, czy raczej przedmiot regulacji i politycznego sporu?

Debata z udziałem artystek, badaczek i przedstawicielki Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego będzie próbą zderzenia perspektyw: artystycznej, instytucjonalnej i obywatelskiej. W rozmowie poruszymy m.in. temat wolności wypowiedzi w sztuce, cenzury, finansowania kultury oraz roli ciała i tożsamości w twórczości współczesnej.

22 września o godzinie 15:00 odbędzie się mecz towarzyski w którym komiks portugalski zmierzy się z komiksem peruwiańskim. Komiks portugalski dał się już poznać polskim kibicom sceny komiksowej tytułami takimi jak Kasumai Davida Camposa, Ptaśka Joany Estreli, Salazar. Teraz, i w godzinie jego śmierci duetu J. P. Cotrim / M. Rocha, czy Ballada dla Sophie F. Melo i J. Cavii, i zdążył zdobyć zagorzałych kibiców. Komiks peruwiański jest w Polsce zupełnie nieznanym graczem i zdecydowanie nie będzie grał na swoim boisku. 

W tegorocznej rozgrywce dr Jakub Jankowski i mgr Katarzyna Wągrodzka podyskutują o podobieństwach i różnicach między komiksami pochodzącymi z kraju Inków i kraju Cristiano Ronaldo, zwracając uwagę zarówno na komiksowe uniwersalizmy oraz na to, co stanowi o odmiennym stylu gry autorów z obu krajów. 

Która jedenastka okaże się zwycięska? Która taktyka, styl gry i ustawienie bardziej przypadnie do gustu fanom komiksu? ¡No te lo puedes perder! (Nie możesz tego przegapić), bo ¡Ao vivo é outra coisa! (Na żywo to zupełnie co innego!).

Żyjemy w świecie komunikacji instant – nieprzerwanej, skrótowej, o krótkim cyklu życia informacji. Łatwo w tych warunkach zapomnieć o takich komponentach porozumiewania się, które nie niosą informacji wprost, ale budują relacje. A także współtworzą wizerunek tego, kto potrafi się nimi skutecznie posługiwać.

- Czy grzeczność, uprzejmość to oznaki słabości?

- Czy powinniśmy liczyć na wzajemność, będąc dla kogoś uprzejmym?

- Dlaczego uprzejmość może się „nie opłacać”, ale mimo to warto znać jej prawidła – i stosować je na co dzień?

W czasach, gdy żyjemy i pracujemy w środowiskach zróżnicowanych, wielokulturowych, łatwo pogubić się w różnych kodeksach grzecznościowych i w tym, po co nam one są. Przyjrzymy się standardom zachowań grzecznościowych i poszukamy ich uniwersalnych wyznaczników. Sprawdzimy, jak różnie rozumiemy pojęcia „grzeczności” i „uprzejmości” oraz jak wpływają one na komfort funkcjonowania w społeczeństwie.

Konkordat 1925. W stulecie podpisania traktatu pomiędzy Rzecząpospolitą a Stolicą Apostolską

W 1925 roku odrodzona Rzeczpospolita i Stolica Apostolska zawarły konkordat – traktat regulujący wzajemne relacje państwa i Kościoła katolickiego. W stulecie tego wydarzenia dr Przemysław Pazik przybliży okoliczności podpisania porozumienia, jego kluczowe postanowienia oraz polityczne i społeczne konsekwencje. Spotkanie będzie okazją do refleksji nad tym, jak konkordat wpłynął na relacje państwo–Kościół w II Rzeczypospolitej oraz jak jego dziedzictwo oddziałuje na współczesność.

W centrum zainteresowania uczestników warsztatów znajdzie się wywołująca wiele emocji problematyka ciała, przede wszystkim „grubość”. Nie będzie nas jednak interesować medykalizacja otyłości, lecz jej językowa konceptualizacja. Postaramy się odpowiedzieć na pytanie o to, jak postrzegamy osoby grube, jak o nich mówimy, jak je oceniamy. Zwrócimy uwagę na to, że bycie szczupłym jest dziś powszechnie promowaną wartością, a grubi odbierani są jako obcy, gorsi, brzydsi, niepasujący do idealnego obrazu ludzi zdrowych, szczupłych i odnoszących sukcesy, sytuowani są na marginesie tego, co społeczeństwo uważa za „normalne”. Poszukamy językowych manifestacji takiego stanowiska.

Doświadczenie społecznej opresji osób grubych wyznaczają między innymi stereotypy kulturowe, których ugruntowaniu w świadomości użytkowników języka sprzyjają obrazy utrwalone w tekstach kultury. Zastanowimy się, czy prezentowany w popularnych szkolnych lekturach obraz osoby grubej wpływa na kształtowanie się stereotypu. Postaramy się ustalić, jak osoba gruba jest charakteryzowana w aspekcie bytowym, fizykalnym, społecznym, psychicznym i psychospołecznym. Czy bezustannie je? Czy jedzenie determinuje jej zachowanie i przesądza o podejmowanych decyzjach?

Dziecięcy czytelnicy postrzegają obraz prezentowany w utworach literackich jako naturalny i oczywisty. Ukształtowany w dzieciństwie, m.in. na bazie tekstów kultury, wizerunek osoby grubej trudno poddaje się później rewizji. Wydaje się on nam prawdziwy i bezsprzeczny, przyznajemy mu status powszechnie akceptowanego, niepodważalnego prawa, które głęboko w nas tkwi.  

Korzystanie ze zbiorów Biblioteki Głównej WAT jest możliwe również dla osób spoza grona studentów i pracowników Akademii. Podczas spotkania zaprezentowana zostanie pełna gama możliwości, jakie oferuje BG WAT – od różnorodnych zbiorów książek i czasopism, po nowoczesne, komfortowe przestrzenie sprzyjające nauce, pracy indywidualnej i zespołowej. Uczestnicy poznają praktyczne sposoby wyszukiwania i korzystania z materiałów bibliotecznych.

Geografia historyczna, czyli połączenie historii i geografii, to bardzo ciekawa perspektywa patrzenia na otaczający nas świat: wydarzenia historyczne działy się bowiem w przestrzeni, a przestrzeń wypełniona jest wydarzeniami historycznymi. Jedną z możliwości spojrzenia zarówno na przestrzeń jak i na minione dzieje są dawne mapy, czyli takie, które opracowano w przeszłości przez dawnych kartografów, stosujących ówczesne metody pracy.

Przedstawimy opracowany w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk geoportal “Mapy z przeszłością” (https://atlas.ihpan.edu.pl/pastmaps/) i jego możliwości: wyświetlanie dawnych map (XIX-XX w.), porównywanie ich ze sobą, lokalizację GPS (na urządzeniach mobilnych) czy też wyszukiwanie miejscowości. Uczestnicy będą mogli na żywo przeglądać geoportal na własnych smartfonach lub innych urządzeniach przenośnych oraz dzielić się swoimi odkryciami w mediach społecznościowych (Facebook, Twitter) pod hasztagiem #mapyzprzeszloscia.

Oprócz wspomnianego serwisu zaprezentowana zostanie również platforma „Atlas Fontium” (https://atlasfontium.pl/), na której znajdują się dawne i historyczne mapy, cyfrowe edycje źródeł, dane historyczne i opracowania wybranych tematów badawczych z historii Polski. Obie strony, w połączeniu z pozostałymi cyfrowymi zasobami IH PAN, umożliwiają samodzielną podróż w czasie i przestrzeni, stanowiąc zarazem inspirację do podejmowania własnych wypraw terenowych i odkrywania tajemnic historii lokalnej.

Kościelne księgi metrykalne – chrztów, ślubów i zgonów – są nie tylko bezcennym źródłem wiedzy dla genealogów, historyków i archiwistów, ale też fascynującym zapisem życia dawnych społeczności. Podczas spotkania dr Mateusz Żmudziński, doświadczony archiwista kościelny i badacz z Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego, opowie o tym, co kryje się na marginesach tychże ksiąg i między wierszami.

Uczestnicy dowiedzą się:

• jak czytać księgi metrykalne i na co zwracać uwagę, 
• jakie nietypowe zapiski pozostawiali duchowni i co one mówią o epoce,
• jak marginalia pomagają odtworzyć lokalne historie, konflikty, a nawet mentalność dawnych społeczności.

To spotkanie będzie okazją do spojrzenia na archiwalne źródła z zupełnie nowej perspektywy – jako dokumenty pełne życia, emocji i ukrytych znaczeń. 

Tegoroczny temat obrad to: "Od polis do megalopolis. Miasto i jego mieszkańcy w dokumencie, historiografii i dydaktyce od starożytności do końca XX w.”

Konferencja ma na celu wymianę informacji i doświadczeń na temat możliwości wykorzystania w praktyce szkolnej źródeł archiwalnych, z jednej strony pokazujących miasto w różnych aspektach — miasto jako miejsce do życia (zamieszkania, pracy, kultu, rozrywki), mała ojczyzna, partner władzy państwowej, symbol, twierdza, pod kątem zabudowy, organizacji władz miejskich, statusu, roli i znaczenia, w czasach przełomu, pokoju i wojny. Z drugiej strony skupiających uwagę na ich twórcach, właścicielach oraz mieszkańcach — ich statusie, prawach, sytuacji materialnej, pozycji społecznej orazwzajemnych relacjach między nimi Przedmiotem obrad będą następujące zagadnienia:

– źródła archiwalne do historii miast – wartość źródłowa akt miejskich, miasto jako twórca akt, prawa i przywileje miejskie, akta dużych i małych miast, wpływ czynników ustrojowych na zespoły akt miejskich;

– miasto i jego mieszkańcy w źródłach archiwalnych — miasto jako konstrukt społeczny i wspólnota społeczna, miasto jako miejsce działalności zawodowej (cechy), religijnej, kulturalnej, edukacyjnej, naukowej;

– edukacyjny potencjał źródeł dotyczących miasta i jego mieszkańców oraz projektów na nich opartych — charakterystyka źródeł i możliwości ich praktycznego wykorzystania na lekcjach, warsztatach i zajęciach pozalekcyjnych przykłady dobrych praktyk.

Ancient Egyptian religious concepts and ideas about what happens to a person after his death have been a point of interest to foreigners like ancient Greeks visiting Egypt who received the ideas of Egyptians with awe and curiosity.  European scholars continued this interest with increasing intensity starting from the Renaissance which later became a central question to European depictions of ancient Egypt. But as Egyptologists learn more and more about ancient Egypt, it is becoming clearer that our notions of ancient Egyptian afterlife concepts are largely influenced by the cultural contexts of 19th century (and earlier) scholars. During this talk a few interesting notions of ancient Egyptian afterlife and some ways they might have been misconstrued will be presented.

Tibetan language belongs to Tibeto-Burman language group. Thanks to the Tibetan language, particularly the Classical Tibetan language, Tibetan Buddhism originated from India is well preserved for more than a thousand years. Because of this language Buddhism spread all over the world for the benefit of all beings. The Modern Tibetan language and the Classical Tibetan language share more common values than differences and help each other to understand written documents, old and modern, deeper and better.

Tibetans traditionally categorize the Tibetan language into two groups. They are known by the name, written language (yig skad) and spoken language (ngag skad). It is one of the oldest languages with a script and writing system in the world. According to modern Tibetologists Tibetan language belongs to Tibetic language group, utilized and spoken in Tibet proper and around the Himalayan regions. Based on the research findings of the Tibetan language, we can categorize it into three groups; Old Tibetan, Classical Tibetan, and Modern Tibetan. The Tibetan script we have now was invented more than a thousand years ago, in the middle of the 7th century. According to Tibetan history, a minister of the Tibetan imperial court, Thon mi Sambhota, was sent to India to learn the Indian language. Spending more than a decade in India he returned to Tibet and invented two kinds of scripts, Dcu
chen and Dcu med. The script Dcu chen is mainly for printing documents and Dcu med script is for everyday usage, writing notes and letters.

There are different theories about the invention of the two Tibetan scripts. Most of the traditional Tibetan historians assert that the two Tibetan scripts are invented based on Lantsa [Ranjana] and Wartula Indian script. And some historians stated that it derived from the Indian Devanagari script. The modern Tibetan scholar Dge ’dun chos ’phel (1903-1951) believe that Dbu chen script is invented based on the Gupta script of India and Dbu med script is just a faster writing version of Dbu chen script, similar to many old archaic writings as well as Dzongkha writing of Bhutan nowadays. In some archaic documents we could find the combination of both scripts in a single syllable. Those archaic documents are called yig rnying (old writing). Except for minor stylistic differences between Tibetan archaic script and modern script, the basic structure of the script remained unchanged without evolution.

Rosyjskie i ukraińskie rosyjskojęzyczne media rozrywkowe po rozpadzie ZSRR rozwijały się i funkcjonowały w środowisku wolnorynkowym Rosji i Ukrainy, konkurując o widzów rosyjskojęzycznych z terenów dawnego ZSRR. Istotne w całym procesie produkcyjnym były i są, nie tyle przygotowywane materiały, ale związki pomiędzy poszczególnymi artystami. Oczywiście treści, szczególnie w rosyjskich mediach, są coraz mocniej uzależnione od zaleceń propagandowych.

Do momentu stworzenia osobnej ligi kabaretów studenckich na Ukrainie większość artystów wywodzi się z tzw. "Ligi KWN", stworzonej w ZSRR w latach 60-tych XX wieku. Co ciekawe, artyści pozostawali w stałych kontaktach i dopiero zajęcie Krymu, Doniecka i Ługanska, a szczególnie "operacja specjalna" na Ukrainie, wymusiła polaryzację światopoglądową tego środowiska. Przy czym świat polityki, kultury, mediów i celebrytów pozostaje ze sobą w silnych związkach, a zaogniony w 2021 roku wymagał podjęcia od artystów decyzji zawodowych i prywatnych, których konsekwencje będą jeszcze odczuwać przez wiele lat.

Znajomość genezy i stanu obecnego rynku rosyjskojęzycznych mediów rozrywkowych stanowi ważny element wiedzy o społeczeństwie i kulturze Rosji i Ukrainy. Pozwoli także na świadome weryfikowanie informacji płynących ze świata tych mediów i zrozumienia także wielu procesów polityczno-społecznych.

Hipoteza "sześciu stopni oddalenia" znajomych w tej sieci znajduje tu potwierdzenie, przy czym prezydent Ukrainy (jako były uczestnik ligi KWN) osobiście zna swoich obecnych oponentów, z którymi wcześniej współpracował. A czy hipoteza powiązań znajomych w sieci dotyczy także uczestników kursu - sprawdzimy.

Spotkanie obejmuje prześledzenie wpływu "KWN" na środowisko artystyczne, zapoznanie z wiodącymi postaciami świata mediów i polityki Rosji i Ukrainy oraz analizę społeczno-językową wybranych postaci. Wybrane fragmenty audycji telewizyjnych także będą podlegały analizie tłumaczeniowej.

Na wykładzie odpowiemy sobie na pytanie, czym jest sisu i dlaczego nazywane jest fińską sztuką życia. Dowiemy się, jak sisu przejawia się w codziennym fińskim życiu,
czyli w jaki sposób Finowie budują hart ciała i hart ducha. Poznamy elementy składowe sisu oraz to, jak możemy je zastosować w swoim życiu. Naszą przewodniczką po sisu będzie
Emilia Lahti – prawdziwa ekspertka od sisu, która stworzyła koncepcję łagodnego sisu (ponieważ sisu może mieć też swoje ciemne strony) i koncepcję subtelnej mocy. Jak mówi
Emilia, życie to ultramaraton. Jak go przebiec? Sięgnąć do swoich wewnętrznych pokładów sisu (bo każdy z nas może odnaleźć sisu w sobie), otworzyć głowę i otworzyć serce. Mądrze
rozumiane sisu może być sposobem na spełnienie i szczęście.

Połączone Biblioteki (Biblioteka im. Kazimierza Twardowskiego) zapraszają na niebywały seans spirytystyczny! W mrocznych zakamarkach magazynów przywołacie z nami ducha dawnej filozofii. Poczujecie aurę prądów i idei minionych, ujrzycie osobliwe dzieła, odetchniecie bibliotecznym powietrzem i zakichacie się na śmierć. Doświadczcie rzeczy niedostępnych zwykłym śmiertelnikom/czytelnikom!

Przyroda często postrzegana jest jako neutralne tło wydarzeń historycznych lub jako sfera odrębna od człowieka, a więc nieuczestnicząca w wydarzeniach tak typowych dla człowieka jak konflikty narodowościowe. W rzeczywistości natura odgrywa w nich znaczącą i wielowymiarową rolę. W moim wystąpieniu pragnę pokazać jak elementy środowiska naturalnego stają się nie tylko przedmiotem faktycznego sporu, ale również jego materialno-symbolicznymi narzędziami. Natura regularnie wciągana jest bowiem w sieci zależności politycznych, militarnych i tożsamościowych, w których konkretne gatunki znaczą o wiele więcej niż ich biologiczna systematyka.

Tytułowe kaktus, sosna i arbuz to wybrane przeze mnie gatunki-klucze wprowadzające do kontekstu Izraela/Palestyny – konfliktu trwającego nieprzerwanie od ponad wieku, który w ostatnich dwóch latach dramatycznie przybrał swój najkrwawszy dotychczas odcień. W konflikcie, w którym każde wręcz pojedyncze drzewo ma znaczenie polityczne, natura funkcjonuje jako materialne ucieleśnienie napięć, prześladowań, tęsknot i strat. W wystąpieniu jednym z głównych motywów będzie obecność przyrody w kulturach pamięci.

Czy krajobraz może pamiętać? Jak natura wpleciona jest w opowieści o cierpieniu i heroizmie? Wspólnie rozpatrzymy rolę wybranych, wydaje się niepozornych elementów przyrody przez kolejne dekady – od użytkowego charakteru kaktusów w tradycyjnym osadnictwie palestyńskim, przez syjonistyczną propagandę sakralizującą wyobrażone krajobrazy, sosnowe lasy i ich ambiwalentne funkcje po powstaniu państwa, drzewa oliwne wykorzeniane na Zachodnim Brzegu przez żydowskich osadników i płonące od rakiet Hezbollahu hektary lasów na północy Izraela, aż po najnowszy symbol o międzynarodowym zasięgu – arbuz stanowiący „legalny” zamiennik palestyńskiej flagi, nierzadko zakazanej w przestrzeni publicznej/cyfrowej.

W wystąpieniu posłużę się m.in. materiałami zebranymi w izraelskich przestrzeniach leśnych w trakcie własnych pobytów badawczych, dzieląc się też pokrótce doświadczeniem w badaniach kulturoznawczych na kontinuum natury-kultury.

Korzystanie ze zbiorów Biblioteki Głównej WAT jest możliwe również dla osób spoza grona studentów i pracowników Akademii. Podczas spotkania zaprezentowana zostanie pełna gama możliwości, jakie oferuje BG WAT – od różnorodnych zbiorów książek i czasopism, po nowoczesne, komfortowe przestrzenie sprzyjające nauce, pracy indywidualnej i zespołowej. Uczestnicy poznają praktyczne sposoby wyszukiwania i korzystania z materiałów bibliotecznych.

Ubuntu to idea wywodząca się z rdzennej etyki afrykańskiej i wraz z innymi ideami rdzennymi jest współcześnie przeciwstawiane zachodnim koncepcjom postępu i rozwoju. Etyka środowskowa zgodna z Ubuntu ma być etyką równowagi i harmonii z przyrodą. W dobie kryzysu klimatycznego budzi szczególne zainteresowanie...

Sen (marzenie senne) to zjawisko interesujące ludzkość od pradawna. Świadectwa tego znajdujemy już w najdawniejszych tekstach naszej kultury.

Najstarsza znana nam koncepcja snu to koncepcja metafizyczna: pojmowanie snu jako swoistego komunikowania się człowieka z światem nadprzyrodzonym. Sen uważany był za zsyłany przez moce nadprzyrodzone przekaz: pouczenie czy ostrzeżenie dotyczące przyszłości (z takimi przekazami pojawiają się bohaterom Iliady i Odysei bóstwa albo osoby zmarłe). Dlatego przypisywano snom wielką wartość poznawczą (sny prorocze). 

Przykładem są słynne sny faraona w Biblii i ich interpretacja dokonana przez Józefa, a sposób potraktowania przez niego znaczeniowej budowy tych snów i metodę dotarcia do ich ukrytych treści można uznać za mające wiele z prekursorstwa psychoanalitycznego. W Nowym Testamencie świętemu Józefowi ukazuje się w śnie Anioł z przekazem, że ma z Marią i Jezusem uciekać do Egiptu, by uniknąć grożącego niebezpieczeństwa.

W średniowieczu uważano, że dobrym ludziom sny zsyła Bóg, a złym ludziom zsyłają je diabły. Te wierzenia wykorzystał jeszcze Mickiewicz w Dziadów części III (Anioł pojawia się w śnie głównego bohatera, diabły dręczą w śnie zbrodniczego Senatora), mimo że była to już pełnia romantyzmu, a romantyzm przyniósł całkowity przełom w rozumieniu snów. Teraz  bowiem snom nadal przypisuje się istotną wartość poznawczą, ale zupełnie inną: uznano, że w snach człowiek komunikuje się nie z światem nadprzyrodzonym, lecz z własnym, głęboko ukrytym, dostępnym pełniej lub nawet wyłącznie w snach, światem wewnętrznym.

I to już był sposób rozumienia snu bardzo bliski temu, jaki miały przynieść badania psychoanalityczne Freuda w końcu XIX wieku. Taka też koncepcja snu jako szczególnego wyrazu ukrytych prawd wewnętrznych i głębokich intuicji poznawczych kontynuowana jest w kolejnym okresie literackim (sny Izabeli Łęckiej, sny Rzeckiego w Lalce Prusa), a w wieku następnym nie tylko w literaturze, lecz także  w innych rodzajach twórczości. Niedoścignionym tego przykładem są psychoanalityczne sny bohatera w jednym z arcydzieł XX wieku, jakim jest film Ingmara Bergmana Tam gdzie rosną poziomki (projekcja będzie połączona z analizą).

W polskich hutach szkła powstawały niezwykłe instrumenty muzyczne - unikalne wytwory łączące mistrzostwo hutnicze z muzyczną ekspresją. Systematycznej dokumentacji tego zjawiska dokonał etnomuzykolog Adolf Dygacz, odkrywając 22 rodzaje szklanych instrumentów: od prostych gwizdków i piszczałek po skomplikowane harmoniki szklane. Te artefakty powstawały w czasie wolnym od pracy jako efekt hutniczej kreatywności, służąc jako zabawki, ozdoby czy instrumenty sygnałowe.

Wyjątkowym przykładem była pierwsza w Europie szklana orkiestra z duńskiego Kastrup, której amatorski zespół hutników koncertował na instrumentach własnego wyrobu. Zachowane nagrania pozwalają dziś usłyszeć unikatowe brzmienie szklanych trąb, trąbek, puzonów i althornów.

Szklane instrumentarium stanowi zapomnianą część europejskiego dziedzictwa kulturowego, ukazuje fascynujący świat hutniczej wyobraźni. Proponowany wykład przedstawi tę niezwykłą historię, która dowodzi, że nawet najbardziej praktyczne rzemiosło może rodzić nieoczekiwane formy artystycznej ekspresji, tworząc piękne (i kruche) dzieła.

Wykład będzie poświęcony poglądom epistemologicznym Tomasza z Akwinu i Immanuela Kanta na temat warunków rzetelnego poznania. Omówione zostaną ich rozumienia prawdziwości i pewności poznania, a także możliwości osiągania takich stanów ludzkiej wiedzy. W szczególności podjęta będzie kwestia różnicy pomiędzy prawdziwością poznania a poznaniem jego prawdziwości.