polski

Celem lekcji jest promowanie kultury myślenia, w której umiejętność rozumowania krytycznego zajmuje ważne miejsce. Podczas lekcji, przybierającej formę dyskusji oraz warsztatów, uczestnicy zapoznają się z zagadnieniami, a także będą zaproszeni do współokreślania: czym jest myślenie krytyczne, czy jest nam potrzebne jako umiejętność funkcjonowania we współczesnym świecie, jako uczniom, obywatelom, odbiorcom zdygitalizowanych treści. Następnie omówione zostaną kwestie tego, dlaczego i w jakim celu dobrze jest umieć posługiwać się tego typu myśleniem. Druga część zajęć polegać będzie na dyskusji i warsztatach, podczas których będziemy trenować i uczyć się krytycznego myślenia, z wykorzystaniem przykładów, sytuacji, scenek. Zapoznamy się z siedmioma krokami krytycznego namysłu, ze strategiami manipulacyjnymi, a także wyróżnimy i omówimy jedenaście błędów w rozumowaniu. Przeprowadzony zostanie krótki konkurs pt. „Czy to fake news?”, podczas którego uczniowie będą mieli za zadanie odróżnić informacje zamieszczone w mediach tradycyjnych i społecznościowych, pod względem tego, które noszą znamiona prawdziwości, a które przypominają tzw. fake newsy. Podsumowując spotkanie, wskażemy na dobre praktyki w analizowaniu i interpretacji danych, informacji, treści, a także zastanowimy się nad naszą rolą w propagowaniu kultury zdrowego, pozytywnego i roztropnego myślenia.

Czy łatwo dowiedzieć się, co lubią ludzie? Jak się dowiedzieć jakie produkty kupujemy najczęściej? Jak zaplanować pytania, żeby poznać prawdziwe odpowiedzi? Uczniowie zaproszeni są do udziału w symulacji badania ankietowego, podczas której sami wcielą się w rolę ankieterów i respondentów. Wspólnie zastanowimy się, jak tworzyć dobre pytania, które nie wprowadzają w błąd, zaplanujemy własną miniankietę, przeprowadzimy ją wśród kolegów i koleżanek, a następnie opracujemy i zaprezentujemy wyniki – wszystko po to by pokazać że badania ankietowe to wiedza o nas dla nas!
Zajęcia będą doskonałą okazją do rozwijania kompetencji społecznych, matematycznych i logicznych – poprzez zabawę do ważnych wniosków!

Podczas tej lekcji, łączącej elementy geologii, paleontologii i archeologii, uczniowie poznają minerały z grupy apatytu, występujące zarówno w przyrodzie nieożywionej, jak i w organizmach żywych. Dowiedzą się, gdzie można je znaleźć oraz jakie mają właściwości i zastosowania. W trakcie zajęć zostanie wyjaśnione, czym są minerały, jak zbudowane są kości i zęby, w jaki sposób apatyt wykorzystywany jest w przemyśle oraz dlaczego odgrywa tak istotną rolę dla roślin.

Uczniowie poznają również kulisy pracy naukowców, którzy analizując skład kryształów apatytu w skałach i skamieniałościach, badają historię Ziemi oraz warunki życia na niej. W trakcie lekcji uczestnicy będą mieli okazję obejrzeć próbki minerałów i szczątków, co pozwoli im z bliska zobaczyć różnorodne formy występowania apatytu.

Zajęcia w przystępny sposób pokażą, że minerały mogą łączyć wiele dziedzin życia i nauki.

Celem wykładu będzie prezentacja metod pozwalających na wyznaczenie rat zaciągniętego kredytu (np. na nowy smartfon) oraz wyboru tańszej oferty spośród proponowanych sposobów spłaty kredytu. W trakcie wykładu przedstawione zostaną podstawowe pojęcia matematyki finansowej: procent prosty, procent składany, renta matematyczna, rata kredytu (część kapitałowa i odsetkowa), schemat spłaty kredytu oraz powszechnie występujące przy produkcie finansowym RRSO. Na podstawie wiedzy zdobytej w trakcie wykładu uczestnik powinien znać, rozumieć i rozróżniać podstawowe pojęcia związane z wyznaczaniem rat kredytu, oceniać koszt kredytu, analizować oraz porównywać dostępne oferty kredytowe na rynku, jak również dokonywać racjonalnego wyboru spośród nich.

Zapraszamy do odkrycia profesjonalnej analizy sensorycznej żywności. To niezwykle istotny proces, wykorzystywany przez panel ekspertów do oceny jakości produktów spożywczych. Choć na pierwszy rzut oka może się wydawać, że żywność oceniamy wyłącznie na podstawie smaku, w rzeczywistości wzrok, węch a nawet dotyk, odgrywają kluczową rolę w postrzeganiu żywności.

Uczestnicy warsztatu dowiedzą się, jak przebiega profesjonalna analiza sensoryczna żywności oraz w jaki sposób specjaliści ds. żywności wykorzystują zmysły do oceny produktów spożywczych. W tym celu przygotowaliśmy zestaw testów sensorycznych. 

Uczestnicy wezmą udział m.in. w eksperymencie z zastosowaniem metody trójkątowej. Technika ta polega na porównaniu trzech próbek – dwóch identycznych oraz jednej różniącej się od pozostałych. Zadaniem Uczestników będzie określenie, która próbka odbiega od reszty, a także wskazanie cech wyróżniających, gdyż niejednokrotnie niewielkie zmiany w składzie produktów mogą wpływać na ich odbiór.

Ponadto podczas warsztatów Uczestnicy dowiedzą się, że nie wszyscy ludzie postrzegają kolory w ten sam sposób. W ramach testu na daltonizm Uczestnicy przekonają się, czy prawidłowo rozpoznają barwy oraz dowiedzą się, w jaki sposób osoby z zaburzeniami rozróżniania kolorów mogą postrzegać świat.

Dodatkowo Uczestnicy będą mieli okazję zgłębić znaczenie zapachu w postrzeganiu żywności. Zapach odgrywa istotną rolę w analizie jakości produktów spożywczych – od identyfikacji pożądanych cech, takich jak świeżość czy intensywność aromatu, po wykrywanie ewentualnych niepożądanych nut zapachowych. Uczestnicy poznają techniki oceny zapachu stosowane w laboratoriach sensorycznych, nauczą się rozróżniać poszczególne aromaty oraz dowiedzą się, jak zapach wpływa na ogólną percepcję smaku i akceptowalność produktu przez konsumenta.

Warsztaty będą pełne naukowej zabawy, fascynujących eksperymentów i odkryć, które nie tylko rozbudzą ciekawość, ale również pozwolą lepiej zrozumieć znaczenie zmysłów w codziennym życiu. Zapraszamy do wspólnego odkrywania tajników analizy sensorycznej żywności i poznawania fascynującego świata zapachów oraz kolorów!

Co znajduje się w powietrzu, którym oddychamy? Choć może ono wydawać się przejrzyste, często zawiera bardzo małe cząstki stałe lub/i kropelki. Te cząstki zawieszone w powietrzu tworzą układy zwane aerozolami. W trakcie tej prezentacji pokażę, czym dokładnie są zanieczyszczenia aerozolowe, skąd się biorą i dlaczego stanowią realne zagrożenie dla naszego zdrowia i środowiska.
Słuchacz będzie miał okazję dowiedzieć się, jak drobiny pyłów, sadzy czy metali ciężkich mogą wpływać na układ oddechowy, krwionośny, a nawet nerwowy człowieka. Zobaczymy też, jak jakość powietrza zmienia się w miastach, przy drogach czy w pobliżu zakładów przemysłowych. Opowiem o tym, jak inżynierowie środowiska mierzą się z tymi wyzwaniami i jakie technologie stosują, by oczyścić gazy – zarówno przemysłowe, jak i te z codziennego otoczenia.
Przedstawię wybrane metody oczyszczania, takie jak filtry mechaniczne, cyklony, elektrofiltry czy urządzenia mokre. Pokażę, które rozwiązania są najbardziej efektywne i gdzie znajdują zastosowanie. Porozmawiamy też o przyszłości – o inteligentnych systemach monitoringu jakości powietrza i roli, jaką młodzi inżynierowie mogą odegrać w walce o czyste środowisko.

W trakcie zajęć uczestnicy nabędą wiedzę na temat budowy, preparowania i etykietowania postaci imaginalnych owadów. Samodzielnie spreparują, oznaczą i zaetykietują jeden okaz chrząszcza. W efekcie posiądą umiejętność zakładania i prowadzenia entomologicznych kolekcji naukowych.

Czy można zaprojektować własny przedmiot i wydrukować go z tworzyw sztucznych, metalu, a nawet... betonu? Tak! Podczas tej wyjątkowej lekcji uczniowie poznają kulisy druku  i skanowania 3D, zobaczą jak powstają przedmioty z tworzywa sztucznego, metalu i innych materiałów przyszłości, a nawet zaprojektują swój własny mini-model.

Lekcja przeznaczona jest dla uczniów zainteresowanych nowymi technologiami, inżynierią, projektowaniem lub po prostu dla ciekawych świata. Podczas zajęć wejdziemy w świat nowoczesnych technologii, gdzie nauka spotyka się z kreatywnością!

Projektuj, ucz się i drukuj razem z nami!

Lekcja ma charakter warsztatowy. Jej celem jest zapoznanie uczniów nie tylko z ogólną filozofią cyrkularności i zero waste polegającą głównie na zasadach 5„R” [odrzuć (refuse), ogranicz (reduce), użyj ponownie (reuse/repair), poddaj recyklingowi (recycle), pomóż w zgniciu (rot)], ale ze sposobami, w jakie każdy z nas może skutecznie wdrażać je w codzienności. Zasady zero waste to bowiem (leżące po części w rękach każdego konsumenta) odzyskiwanie i przetwarzanie zamiast zakopywania, składowania i spalania. Pierwszym, widocznym efektem GOZ jest odwrócenie zeszpecenia przyrody, krajobrazów wskutek wyrzucanych i zalegających śmieci, ale tych korzyści – które poznamy na lekcji - jest ogromna liczba. Uczniowie poznają też inne aspekty zero waste, jak np. wystrzeganie się żywności wysoko przetworzonej, zatruwanej chemicznymi substancjami na każdym etapie produkcji. Żywności, która – zamiast odżywiać – jest źródłem wielu chorób (otyłość, nowotwory) i przyczynia się do skracania ludzkiego życia.  Poznają też wybrane wynalazki, dzięki którym można przerobić najróżniejsze śmieci, przywracając je do produkcji zamiast obciążania nimi przyrody. 

Zapraszamy na fascynujące spotkanie poświęcone mikrobiocie jamy ustnej – niewidzialnemu ekosystemowi, który codziennie wpływa na nasze zdrowie. Podczas wykładu przybliżymy uczestnikom najważniejsze informacje o patogennych i komensalnych szczepach bakterii bytujących w jamie ustnej człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem tzw. kompleksów według klasyfikacji Sokranskiego – czyli grup mikroorganizmów odpowiedzialnych m.in. za próchnicę czy choroby przyzębia.

Dlaczego niektóre bakterie są naszymi sprzymierzeńcami, a inne potrafią poważnie zaszkodzić? Jakie znaczenie ma ich wzajemna równowaga i co dzieje się, gdy zostaje ona zaburzona? Odpowiedzi na te pytania poznasz nie tylko w teorii!

Część warsztatowa to wyjątkowa okazja do praktycznego poznania wpływu czterech typów smaków diety – kwaśnego, słodkiego, słonego i gorzkiego – na skład mikrobioty jamy ustnej. Wspólnie zastanowimy się, jak różnorodne nawyki żywieniowe mogą sprzyjać (lub szkodzić) równowadze mikrobiologicznej w naszych ustach, a także zainspirujemy do bardziej świadomego podejścia do codziennego jedzenia.

Spotkanie przeznaczone jest dla wszystkich (bez względu na wiek czy wiedzę biologiczną), którzy chcą lepiej zrozumieć, co dzieje się w ich jamie ustnej i jak mogą wspierać swoje zdrowie już od pierwszego kęsa.

Dołącz i przekonaj się, jak wiele mówi o Tobie Twoja mikrobiota!

Zobacz, jak działa etyczne hakowanie! Poznaj kulisy pracy pentestera, narzędzia i testy bezpieczeństwa systemów. Sprawdź, czy to może być Twoja droga w IT.

Kwestia migracji to jeden z wiodących tematów we współczesnych debatach publicznych i politycznych. Przekonują o tym choćby kampanie wyborcze minionych lat, ale także to, jak wiele uwagi poświęcają migracjom media. 

Niestety, analizy mediów i przekazu politycznego pokazują, że bardzo często owe dyskusje polityczne odnoszą się raczej do świata wyobrażeń i całego katalogu mitów migracyjnych, a nie do realnych zdarzeń, procesów i ich wiarygodnej, pogłębionej interpretacji. W tym kontekście, celem zajęć jest zderzenie wybranych mitów migracyjnych z wiedzą na temat procesów mobilności, a także próba odpowiedzi, w jaki sposób możemy poprawiać stan wiedzy na temat zjawisk, które są codziennością w większości krajów europejskich (w tym także w Polsce). 

Wspólnie zastanowimy się m.in. nad następującymi kwestiami:

- czy jesteśmy w stanie policzyć migrantów? jaka jest skala zjawiska i z czego może wynikać to, że – niemal zawsze – się w tej mierze mylimy

- jak definiować migrantów, czyli na ile zasadne jest odwoływanie się do kategorycznych podziałów (np. migranci vs uchodźcy, migranci o statusie uregulowanym vs migranci o statusie nieuregulowanym)

- jaki jest bilans obecności migrantów w krajach, do których docierają? czy i jak można mierzyć efekty społeczne i ekonomiczne ich obecności?

- czy jesteśmy zdani na niechęć i strach przed migracją?

- czy możliwe jest stworzenie dobrych/efektywnych a jednocześnie akceptowalnych polityk migracyjnych?

Interwencja kardiologiczna to specjalistyczna dziedzina medycyny zajmująca się diagnozowaniem i leczeniem chorób serca za pomocą małoinwazyjnych procedur. Zamiast tradycyjnych operacji na otwartym sercu, kardiologia interwencyjna wykorzystuje techniki, które pozwalają na przeprowadzenie zabiegów przez małe nacięcia, najczęściej w ciele pacjenta. Dzięki tym technikom pacjenci mogą liczyć na krótszy czas rekonwalescencji, mniejsze ryzyko powikłań oraz szybszy powrót do normalnego życia.

Najczęstsze procedury w kardiologii interwencyjnej obejmują:

angioplastykę wieńcową - procedura polegająca na rozszerzeniu zwężonych lub zablokowanych tętnic wieńcowych za pomocą balonika, często z umieszczeniem stentu, który utrzymuje naczynie otwarte;

cewnikowanie serca - procedura diagnostyczna, która pozwala na ocenę ciśnienia i przepływu krwi w sercu oraz wykrycie wad wrodzonych lub nabytych;

zamykanie ubytków przegrody międzyprzedsionkowej - zabieg polegający na zamknięciu otworów w przegrodzie serca za pomocą specjalnych urządzeń wprowadzanych przez cewnik.

Porozmawiamy o nieintuicyjnych czynnikach powodujacych śmiertelność w czasie COVID dotyczących rodzajów kapitły społecznego, ich zalet i wprowadzonych przez nie niebezpieczństw.

Podczas spotkania zajrzymy do wnętrza komórek budujących ludzkie ciało. Tak jak w naszym organizmie znajdują się organy, tak w komórkach działają organelle — a w nich molekularne maszyny wykonujące złożone i precyzyjne zadania. Poznamy kształty i funkcje maszyn molekularnych o różnorodnych funkcjach: przez budowę, naprawę i usuwanie innych maszyn, transport między organellami, aż po przygotowanie informacji genetycznej do odczytu. To właśnie takie procesy badają naukowcy pracujący w naszym instytucie.  A my, korzystając z narzędzi plastycznych, spróbujemy wspólnie stworzyć artystyczne interpretacje tych mikroskopijnych narzędzi.

Na warsztat zapraszamy dzieci, młodzież i dorosłych — wszystkich, którzy chcieliby zgłębić tajniki działania naszych komórek, a następnie, zainspirowani nauką, zanurzyć się w artystycznej ekspresji: rzeźbiąc, zdobiąc i nadając kolory, wspólnie tworząc galerię sztuki naukowej.

Zapraszamy na wyjątkowe warsztaty w Muzeum Farmacji, poświęcone zapachom i ich roli w dawnych aptekach. W otoczeniu aromatów lawendy, rumianku i mięty odkryjemy, jak zapach wpływa na zmysły i pamięć. Dowiemy się, czym jest aromaterapia, jak powstawały olejki eteryczne w XIX wieku i kim byli aromatariusze. Na zakończenie każdy uczestnik stworzy własną
wodę zapachową, korzystając z tradycyjnych narzędzi aptecznych. Przenieście się z nami w pachnący świat przeszłości!

Celem wykładu będzie omówienie podstawowych pojęć matematyki ubezpieczeniowej wykorzystywanych do budowy tablic trwania życia, które pozwalają m.in. na policzenie oraz analizę średniej długości trwania życia kobiety i mężczyzny (np. przed 2020 rokiem i obecnie), jak również wynikających z tego faktu konsekwencji społeczno-ekonomicznych.

Stosowanie założeń gospodarki cyrkularnej (zero waste), m.in. poprzez proekologiczne codzienne wybory podejmowane w naszych gospodarstwach domowych, przez nas wszystkich jako konsumentów, jest obecnie jedynym możliwym sposobem na „odśmiecenie” otaczającej nas przyrody, naszych miast, gmin, naszego kraju z odpadów, które sami generujemy, a których moglibyśmy w znacznym stopniu uniknąć. Gospodarka obiegu zamkniętego (GOZ) w praktyce nie jest niczym innym jak ponownym wykorzystaniem surowców wtórnych, brakiem marnotrawstwa, dbaniem o jak najdłuższe korzystanie z dóbr, a nadto wystrzeganiem się nadkonsumpcji i nabywania rzeczy niepotrzebnych. Dzięki temu mamy szansę osiągnąć cel zbudowania świata (chociażby tego najbliższego) wolnego od szkodliwych odpadów i zanieczyszczeń, od toksyn emitowanych przez spalanie odpadów, czy dostających się do gleb i wód gruntowych. Cel odwrócenia zeszpecenia przyrody i krajobrazów przez wyrzucane i zalegające śmieci.

Zasady zero waste to bowiem - leżące w rękach nas wszystkich - odzyskiwanie i przetwarzanie zamiast zakopywania, składowania i spalania. To też wystrzeganie się żywności zatruwanej chemicznymi substancjami na każdym etapie produkcji. Żywności, która – zamiast odżywiać – jest źródłem wielu chorób (nowotwory) i przyczynia się do skracania ludzkiego życia. Ale skuteczne wdrażanie 5„R” [odrzuć (refuse), ogranicz (reduce), użyj ponownie (reuse/repair), poddaj recyklingowi (recycle), pomóż w zgniciu (rot)] to też baza dla biznesu, który zdolny jest uczynić odpady surowcami i z powrotem przetworzyć je na produkty.

Czy wiesz, że na Kielecczyźnie działa firma będąca liderem sprzedaży odzieży używanej w Europie, która z wyrzuconych na wysypiska tekstyliów potrafi produkować meble? Na Górnym Śląsku natomiast w 2024 r. powstał zakład posiadający 10% światowego (!) rynku odzyskiwania metali ziem rzadkich i innych szlachetnych surowców z wyrzuconej elektroniki… Okazuje się, że GOZ przynosi policzalne korzyści ekonomiczne, bo nie tylko poprawia stan fizycznego i psychicznego zdrowia obywateli (tak ważne wobec słabości systemu służby zdrowia), uniezależnia kraj (od importu, emisyjnego transportu), jest niskokosztowa (potrzebne materiały i surowce odzyskiwane są z odpadów versus z inwazyjnych dla przyrody kopalń, przemysłu ciężkiego itp.) oraz innowacyjna i po prostu – jednocześnie tradycyjna, jak i nowoczesna na miarę wyzwań cywilizacyjnych. 

Geografia historyczna, czyli połączenie historii i geografii, to bardzo ciekawa perspektywa patrzenia na otaczający nas świat: wydarzenia historyczne działy się bowiem w przestrzeni, a przestrzeń wypełniona jest wydarzeniami historycznymi. Jedną z możliwości spojrzenia zarówno na przestrzeń jak i na minione dzieje są dawne mapy, czyli takie, które opracowano w przeszłości przez dawnych kartografów, stosujących ówczesne metody pracy.

Przedstawimy opracowany w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk geoportal “Mapy z przeszłością” (https://atlas.ihpan.edu.pl/pastmaps/) i jego możliwości: wyświetlanie dawnych map (XIX-XX w.), porównywanie ich ze sobą, lokalizację GPS (na urządzeniach mobilnych) czy też wyszukiwanie miejscowości. Uczestnicy będą mogli na żywo przeglądać geoportal na własnych smartfonach lub innych urządzeniach przenośnych oraz dzielić się swoimi odkryciami w mediach społecznościowych (Facebook, Twitter) pod hasztagiem #mapyzprzeszloscia.

Oprócz wspomnianego serwisu zaprezentowana zostanie również platforma „Atlas Fontium” (https://atlasfontium.pl/), na której znajdują się dawne i historyczne mapy, cyfrowe edycje źródeł, dane historyczne i opracowania wybranych tematów badawczych z historii Polski. Obie strony, w połączeniu z pozostałymi cyfrowymi zasobami IH PAN, umożliwiają samodzielną podróż w czasie i przestrzeni, stanowiąc zarazem inspirację do podejmowania własnych wypraw terenowych i odkrywania tajemnic historii lokalnej.

Lobbying jest legalnym, powszechnie stosowanym  w systemach demokratycznych, narzędziem artykułowania racji, postulatów, oczekiwań ze strony grup społecznych, organizacji pozarządowych, biznesu wobec władzy ustawodawczej i wykonawczej. Jest to swoisty dialog pomiędzy społeczeństwem a władzą. Lobbying winien być transparentny, rzetelny, uwzględniający interes oponentów i szeroko pojęty interes społeczny. Lobbying ma swoją ugruntowaną pozycję w organizacjach międzynarodowych ( np. Unia Europejska czy ONZ) oraz w państwach o silnej demokracji np Wielka Brytania, Francja, USA.

W Polsce ma jednak negatywne konotacje co wynika z nieznajomości i braku rozumienia przedmiotu przez polityków, media i pozostałych interesariuszy. Ten wykład ma na celu usystematyzowanie wiedzy na temat Lobbyingu i zasad jego stosowania.

W ostatnich latach pojawiło się wiele pakietów, które przewyższyło Pandas pod względem wydajności pracy na dużych zbiorach danych. Wśród nich rozwiązaniem najbardziej perspektywicznym, kompleksowym i samodzielnym jest Polars. Przez społeczność użytkowników zgodnie określany jako następca Pandasa.

Na warsztacie przedstawimy podstawowe funkcjonalności pakietu Polars i porównamy go ze składnią Pandasa. Dodatkowo wykonamy również testy wydajności i wyjaśnimy jakie są przewagi obydwu pakietów.

Plan warsztatu:
1. Wady i zalety Pandas i Polars.
2. Porównanie wydajności obydwu pakietów.
3. Wprowadzenie do składni Polars.
4. Przegląd funkcji i przykłady w Polars.

Kiedy myślimy o ewolucji, na myśl przychodzi Darwin i świat żywy. Mało kto jednak zdaje sobie sprawę, że minerały także mają swoją historię ewolucyjną. Nasza planeta zaczynała z zaledwie kilkudziesięcioma minerałami, a dziś znamy ich ponad 6000. Jak to możliwe? Odpowiedź poznamy podczas wykładu, który pokaże, że nowe minerały pojawiały się na Ziemi dzięki szeregowi procesów, które stopniowo się manifestowały, tj.: krzepnięciu pierwszej skorupy ziemskiej, różnicowaniu się magmy, utlenieniu atmosfery i mórz oraz pojawieniu się życia. Dzięki tym procesom nasza planeta wzbogacała się w kolejne minerały. Co więcej, same minerały pełnią rolę rejestratorów, przechowując zapis zmian środowiska na przestrzeni miliardów lat. Zrozumienie ich ewolucji okazuje się kluczowe dla poznania historii Ziemi.

Medycyna personalizowana polega na dobieraniu leku nie tylko według cech choroby, ale również według cech pacjenta/tki. Jest ona szczególnie ważna i skuteczna przy leczeniu chorób nowotworowych. Na wykładzie zostaną omówione wybrane przykłady zastosowania metod medycyny personalizowanej oraz jej aktualna sytuacja w Polsce.