Kluby

Jak uniknąć przypadkowego rozpoczęcia trzeciej wojny światowej? Co to jest dzielenie sekretów? Czy istnieje związek między kryptografią a rakietami? Czy można podzielić sekret na 4 części tak, aby każde 3 dawały całość? Wyjaśnimy, dlaczego metody dzielenia sekretu są tak ważne w dzisiejszym świecie. O jakich sekretach mowa? Poznamy szyfry i ich zastosowania oraz przyjrzymy się zabezpieczeniom systemów nuklearnych... Jak sprytnie zakodować możliwość otwarcia sejfu? Wykład z cyklu realizowanego przez Centrum Zastosowań Matematyki i Inżynierii Systemów Polskiej Akademii Nauk w Instytucie Matematycznym PAN, we współpracy z Wyższą Szkołą Informatyki Stosowanej i Zarządzania WIT.

Programy komputerowe są pierwszymi w dziejach ludzkości systemami, nad którymi możemy mieć absolutną władzę. Nie krępują nas nawet prawa fizyki, niekiedy tylko dostępna moc obliczeniowa. Wiele nauk posługuje się tym narzędziem odkąd tylko komputery stały się dostępne czyli już od ponad pół wieku! Z symulacyjnymi komputerowymi ukrytymi pod postacią gier nawet laicy gier stykają się na co dzień. Oczywiście odmienny jest cel – w nauce zrozumienie złożonych procesów, w grach naśladowanie dla lepszej rozrywki odbiorcy. Symulacje komputerowe to jedno z najważniejszych narzędzi badania układów złożonych, a społeczeństwo jest właśnie tego rodzaju systemem. Dzięki niej możemy zrozumieć dynamikę wyborczą, zmiany zachodzące w kulturze na przestrzeni lat czy też problemy wynalazców z zarobieniem na swoich pomysłach.
Na spotkaniu, nieco od kuchni, pokażemy jak wyglądają modele, z których w publikacji naukowej zostają zwykle suche liczby i wykresy.
W ramach bloku "Społeczeństwo - układ złożony"

W ramach bloku "Społeczeństwo - układ złożony"

Czy komputerom może się przydać umiejętność rzucania monetą?

Podstawy działania Enigmy oraz symulacja jej działania za pomocą oprogramowania. Przedstawimy wybrane metody złamania Enigmy i wnioski z tej historii aktualne dla współczesnych systemów ochrony informacji. Wykład z cyklu realizowanego przez Centrum Zastosowań Matematyki i Inżynierii Systemów Polskiej Akademii Nauk w Instytucie Matematycznym PAN, we współpracy z Wyższą Szkołą Informatyki Stosowanej i Zarządzania WIT.

Przyjdź i dowiedz się jak używając taśmy klejącej można minerał wydobyty ze skały przekształcić w nanomateriał. Podczas warsztatów dowiesz się o unikatowych własnościach cienkich próbek półprzewodnikowych - dichalkogenków metali przejściowych, które z roku na rok zyskują coraz większe zainteresowanie naukowców. Każdy z uczestników warsztatów będzie miał okazję stworzenia swojej własnej nanostruktury o grubości kilku lub kilkunastu warstw atomowych.

Przyjdź i dowiedz się jak używając taśmy klejącej można minerał wydobyty ze skały przekształcić w nanomateriał. Podczas warsztatów dowiesz się o unikatowych własnościach cienkich próbek półprzewodnikowych - dichalkogenków metali przejściowych, które z roku na rok zyskują coraz większe zainteresowanie naukowców. Każdy z uczestników warsztatów będzie miał okazję stworzenia swojej własnej nanostruktury o grubości kilku lub kilkunastu warstw atomowych.

Czym się różni obserwatorium astronomiczne od planetarium? Jak powstają obrazy nieba, planet i gwiazdozbiorów pod kopułą planetarium Centrum Nauki Kopernik- Niebie Kopernika? W jaki sposób wyświetlamy film na półsferycznym ekranie, by stworzyć niezwykły świat, który otacza widza obrazem i dźwiękiem ze wszystkich stron? Odpowiedzi na te pytania poznacie oglądając pokaz „Nierówno pod kopułą”. Prezenterzy Nieba Kopernika pokażą Wam planetarium od środka i opowiedzą o kulisach swojej pracy.

Będzie można zobaczyć, jak 16 komputerów tworzy obraz o rozdzielczości ponad 4 tysięcy pikseli, dowiedzieć się, jak pokazywać płaski obraz na okrągłym ekranie i dlaczego prawdziwe gwiazdozbiory nie przypominają tego, co widzimy gołym okiem patrząc w niebo. Nasi prezenterzy rozpędzą Was do ogromnej prędkości (bez wstawania z foteli) i pokażą zakamarki Drogi Mlecznej.

Liczba miejsc ograniczona. Obowiązuje wcześniejsza rezerwacja drogą mailową pod adresem: festiwalnauki@kopernik.org.pl

Wielokrotnie w dziejach powracało przekonanie, że piękne minerały (kamienie szlachetne) mają moc uzdrawiania – zastanowimy się, czy jest ono prawdziwe. Poznamy też minerały – źródła pierwiastków, niezbędnych do życia i rolę tych pierwiastków w nas.

Jest to opowieść o dinozaurach i ich świecie zapisana skamieniałymi śladami stóp znalezionymi w skałach triasowych, jurajskich i kredowych na obszarze od słowackich Tatr po środek morza Bałtyckiego. Obszar ten to w większości obszar Polski która jest krajem ubogim w szczątki kostne dinozaurów, ale bogata w pozostawione przez nie tropy. Na podstawie tego typu skamieniałości, zwanych skamieniałościami śladowymi, można bardzo dużo się dowiedzieć o zwierzętach które je pozostawiły. O zagadkowym świecie dinozaurów opowiadają nam również towarzyszące tropom skamieniałości innych organizmów, a także sama skała w której tropy znajdujemy.

Liczne surowce mineralne są zamieniane w przedmioty użyteczne dzięki potraktowaniu ich wysoka temperaturą. Sprawdzimy, jak dzięki minerałom i ogniowi powstają piękne wyroby ceramiczne, szklane, metalowe, jak rodzi się cement i wapno...

Muzeum Geologiczne PIG-PIB jest jednym z największych muzeów historii naturalnej w Polsce. W swoich zbiorach przechowuje i eksponuje pełny zakres materiałów naukowych dotyczących budowy geologicznej naszego kraju. Kolekcja minerałów, skał oraz skamieniałości liczy sobie ponad 500 000 okazów i wciąż jest powiększana. Część z nich prezentowana jest na sali ekspozycyjnej, jednakże te najcenniejsze lub będące w trakcie opracowywania przechowywane są w Magazynie Zbiorów, który znajduje się w podziemiach Muzeum - tuż pod stopami zwiedzających.

Zwiedzanie będzie obejmować: krótki wykład o zadaniach Muzeum Geologicznego PIG-PIB w zakresie archiwizacji zbiorów i rodzajach przechowywanych materiałów oraz wejście do Magazynu Zbiorów. Odbywać się będzie w dwóch grupach (maksymalnie po 10 osób) o 17:00 i 18:00. Czas trwania zwiedzania: ok. 45 minut. 

Wodę wszyscy znamy i bez niej nie możemy żyć, więc zastanowimy się, czy jej składniki są tego samego wieku, jak ona gromadzi się, jak się zachowuje, jak w niej powstało życie, kiedy z niej wyszło na lądy. I wreszcie dlaczego tak wpływa na klimat i krajobraz.

Park miejski jest dla mieszkańców miast ostoją, namiastką naturalnej przyrody, gdzie można swobodnie odpocząć, spotkać się z przyjaciółmi i poćwiczyć. Park jest również miejscem, gdzie mieszkają liczne zwierzęta oraz tworzą się swoistego rodzaju naturalne ekosystemy. Rozrastające się miasto potrzebuje wciąż nowych enklaw zieleni, brakuje jednak miejsca do ich stworzenia, dlatego też na całym świecie powstają parki w niezwykłych miejscach. Nowe przestrzenie parkowe mogą być lokalizowane na wiaduktach kolejowych, budynkach, czy też w starych fabrykach. W czasie wykładu przeniesiemy się w miejsca niezwykłe, na co dzień nie kojarzące się z zielenią.   

Poznamy historię wytwarzania mydła i innych związków powierzchniowo czynnych. Otrzymamy mydło z tłuszczu naturalnego, a także laurylosiarczan sodu. Zbadamy i porównamy ich własności fizykochemiczne i użytkowe.

Oddziaływanie zapachów na nasz zmysł węchu jest procesem niezwykle złożonym, skomplikowanym, i nie do końca jeszcze poznanym. Wiemy wprawdzie, że nieprzyjemne dla naszego nosa zapachy pochodzą od substancji których cząsteczki są małe - jest to niezwykle ważne ewolucyjne przystosowanie się naszego gatunku, gdyż małe cząsteczki z reguły powstają podczas procesów psucia się pożywienia; dzięki temu nasi praprzodkowie wiedzieli które znalezione pożywienie jest nieświeże i lepiej go nie jeść. Z kolei za piękne zapachy odpowiadają substancje wielkocząsteczkowe. Na pojedynczy zapach, np. kwiatów jaśminu, składa się ponad 100 różnych związków chemicznych. Niektóre z nich nie pachną, lub wręcz mają nieprzyjemną woń, mimo to, chemiczne odtworzona kompozycja jaśminowa, pozbawiona choćby kilku związków, obecnych nawet w minimalnych ilościach, powoduje, że uzyskany zapach jest niepełny. Nasz nos jest niezwykle wrażliwy na pewne substancje, które czasem trudno wykryć i zidentyfikować, a są kluczowe w odbiorze danej kompozycji zapachowej. Dodatkowo, zapach nie jest addytywny, to znaczy, że mieszając dwa pięknie pachnące związki możemy otrzymać mieszankę o niezbyt ciekawej woni. Zdarza się też czasem, że dwa związki nie mające zapachu, połączone razem dają wrażenie zapachowe. Perfumiarz, komponując perfumy, musi więc mieć na uwadze wiele czynników. Samo tworzenie perfum możemy porównać do komponowania muzyki. Każda kompozycja zapachowa składa się z 3 akordów: głowy, serca i bazy. Akord głowy to zapachy najbardziej ulotne, wyczuwalne po otwarciu flakonu. Akord serca składa się z zapachów nieco cięższych i trwalszych. Niezwykle ważny jest akord bazy - znajdują się w nim substancje utrwalające perfumy i pozwalające im harmonijnie rozwijać się w czasie.

Spotkania z Inżynierią Chemiczną

Zakres wykładu obejmuje analizę przykładów zastosowań  układów emulsyjnych w nowoczesnej medycynie - do modyfikowanego uwalniania substancji aktywnych i enkapsulacji komórek macierzystych, kosmetologii oraz jako alternatywnych paliw w aspekcie ochrony środowiska. Omówione będą typy i przykłady emulsji, metody ich otrzymywania, a także ich podstawowe cechy oraz przykłady zastosowań w wymienionych wcześniej obszarach. Pokazane będą zdjęcia emulsji wielokrotnych na tle wyników  badań naszego zespołu, pracującego na Wydziale Inżynierii Chemicznej i Procesowej PW, dotyczących układów rozproszonych o złożonych strukturach. Przedstawiona zostanie również opracowana przez nas szybka i wydajna metoda wytwarzania emulsji wielokrotnych o różnym stopniu złożoności ich struktury, co będzie połączone z prezentacją w laboratorium naszego zespołu (pokaz poprowadzi mgr inż. Agata Metera).

Spotkania z Inżynierią Chemiczną

Termin "broń biologiczna" obejmuje wszelkie świadomie używane żywe organizmy służące zwalczaniu przeciwnika. Kojarzy się głównie z działaniami mającymi na celu wywoływanie u wroga śmiertelnych chorób, jednak pomysły na jej stosowanie są o wiele bardziej wyrafinowane, a wzmianki o nich sięgają czasów starożytnych. Broń biologiczna bywała stosowana do przenoszenia chorób ale również do niszczenia plonów czy trucia zwierząt. Wykorzystywano do tego celu nie tylko bakterie i wirusy, ale również owady. Na szczęście, broń biologiczna rzadko bywa stosowana na dużą skalę. Znając historię konfliktów musimy jednak być świadomi, że zagrożenie zastosowaniem broni biologicznej może być aktualne. Dlatego prowadzi się działania mające na celu zabezpieczenie ludności przed skutkami jej użycia. Nie ma choroby wywoływanej przez broń biologiczną, której nie da się wyleczyć. Często jednak na leczenie bywa za późno. Z tego powodu ważne jest szybkie wykrywanie i identyfikacja czynników chorobotwórczych, najlepiej od razu w miejscu skażenia. Mający w ostatnich latach miejsce postęp w technikach detekcji związany z rozwojem czułości miniaturowych sensorów sprawił, że możliwe staje się automatyczne wykrywanie niebezpiecznych bakterii i wirusów przy użyciu urządzeń mieszczących się w małej walizce. Jedno z takich urządzeń zostało opracowane na Wydziale Inżynierii Chemicznej i Procesowej Politechniki Warszawskiej.

Poznamy historię wytwarzania mydła i innych związków powierzchniowo czynnych. Otrzymamy mydło z tłuszczu naturalnego, a także laurylosiarczan sodu. Zbadamy i porównamy ich własności fizykochemiczne i użytkowe.

Szczepienia profilaktyczne uznawane są za najskuteczniejszą medyczną interwencją  ostatniego stulecia. W skali światowej zapobiegają  około 2- 3 milionom przedwczesnych zgonów rocznie. W historii wakcynologii (nauka o szczepieniach) można wyróżnić kilka punktów zwrotnych. Klasyczne szczepionki to głównie zabite lub pozbawione wirulencji mikroorganizmy oraz ich produkty. Postęp w pracach nad szczepionkami nastąpił w połowie wieku XX i związany był z opracowaniem metod hodowli tkankowych oraz rozwojem inżynierii genetycznej. Nowy „złoty wiek” wakcynologii to przełom XX i XXI wieku, okres rozwoju strategii sekwencjonowanie materiału  genetycznego.  Zdobyta wiedza zaowocowała  rozwojem tzw. „odwrotnej wakcynologii” strategii znacznie skracającej czas wprowadzenia do powszechnego stosowania nowych szczepionek oraz możliwością konstrukcji dotychczas niedostępnych szczepionek . Tym nie mniej musimy stawić czoła nowym wyzwaniom. Nadal przeciwko wielu chorobom infekcyjnym nie dysponujemy skutecznymi i bezpiecznymi szczepionkami. Wraz z rozwojem cywilizacyjnym niezbędne są szczepionki dla innych niż dotąd grup ryzyka np. ludzi w starszym wieku. Oddzielną grupę stanowią szczepionki terapeutyczne przeciwko chorobom nowotworowym. Osiągnięcie tych celów powinno umożliwić wprowadzenie do badań nowych technologii takich jak metody biologii strukturalnej czy biologii syntetycznej. Równolegle szybki postęp następuje  w pracach nad opracowaniem nowych adiuwantów, substancji zdolnych do modulowania aktywności układu immunologicznego. Wykład będzie głównie poświęcony osiągnięciom wakcynologii wieku XXI . 

W społeczeństwie rośnie obawa przed spożyciem mięsa zawierającego hormony i antybiotyki. Czy ta obawa jest uzasadniona? Czy mięso jest bezpieczne? Czym jest żywność funkcjonalna? Co jedzą współczesne zwierzęta hodowlane? Czy kury jedzą fasolę? Jaka jest rola roślin strączkowych w hodowli zwierząt? Odpowiedzi na te i inne pytania dotyczące produkcji, bezpieczeństwa i jakości produktów pochodzenia zwierzęcego usłyszą Państwo na proponowanym wykładzie. Pod koniec spotkania przewidziany jest czas na pytania.

Warsztaty skierowane są do uczniów szkoły podstawowej (klasy 1-3). Dzieci będą mogły dowiedziać się jak wygląda las naturalny a jak las gospodarczy i na czym polaga różnica między nimi, a także poznać mieszkańców martwego drewna i ich role w środowisku. Uzyskana wiedza przyda im się w drugiej części zajęć oraz podczas spaceru po Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Warszawsiego.

W związku z tym, że część zajęć odbywać się będzie na powietrzu prosimy aby dzieci były odpowiednio ubrane.

Samowystarczalne energetycznie domy mieszkalne, wykorzystujące dwutlenek węgla do produkcji gazu i elektryczności, bioreaktory, w których wytwarza się paliwa, czy farmy, na których hoduje się insulinę lub szczepionki - to tylko niektóre możliwości, jakie daje nam biotechnologia roślin.

Podział komórki jest podstawowym procesem niezbędnym do powstania i prawidłowego funkcjonowania organizmu. Inaczej dzielą się komórki, z których powstaną gamety, a inaczej komórki budujące organizm. Niektóre dzielą się tylko w okresie zarodkowym, inne przez całe życie. Efektem podziału jest powstanie dwóch identycznych lub dwóch bardzo różniących się od siebie komórek. Komórka może również nieodwracalnie stracić zdolność do podziału.  Kiedy, w jaki sposób i dlaczego tak się dzieje będzie właśnie przedmiotem wykładu.

Poznanie struktury DNA oraz mechanizmów dziedziczenia jest jednym z najważniejszych odkryć naukowych ludzkości. Rozwinięcie metod  inżynierii genetycznej umożliwiło  m.in. wykorzystywanie genetyki w medycynie a także w rolnictwie czy przemyśle.

W czasie wykładu przedstawione zostaną podstawowe informacje na temat budowy DNA, dziedziczenia, powstawania  i skutków uszkodzenia DNA. Przybliżone zostaną również metody i techniki inżynierii genetycznej m.in. tworzenie i zastosowanie wektorów wirusowych oraz organizmów transgenicznych. Omówione będą również wybrane choroby genetyczne oraz przykładowe zastosowanie terapii genowych.