biologia

warsztaty mikroskopowe, obserwacje i oznaczenia organizmów 

Świecący świat

Podczas zabawy ze świecącą cieczą nienewtonowską odwiedzający dowiedzą się na czym polega zjawisko fluorescencji. Dodatkowo zobaczą w jakich organizmach to zjawisko występuje naturalnie – bakterie fluorescencyjne oraz meduzy Aequorea victoria, z której wyizolowano pierwsze białko zielonej fluorescencji szeroko stosowane w badaniach naukowych.

Neuron

Przy użyciu interaktywnego modelu uczestnicy będą mieli okazje poznać tajniki przekaźnictwa pomiędzy neuronami. Animatorzy będą wyjaśniać także sposób organizacji układu nerwowego za pomocą zdjęć preparatów barwionych fluorescencyjnie.

Poukładaj swój Mózg

Zwiedzający  będą mieli okazję dowiedzieć się w jaki sposób prawidłowo złożyć trójwymiarowy model mózgu i dowiedzieć się jakie funkcje pełnią poszczególne jego elementy. Ochotnicy otrzymają Mózgowe Czapeczki z zarysem poszczególnych struktur mózgu.

Czarodziejskie eliksiry 

Najmłodsi będą mieli okazję zmienić się w chemików pracujących w laboratorium. Za pomocą kolorowych roztworów oraz suchego lodu będą tworzyć parujące mikstury.

Wirus - w dosłownym tłumaczeniu z łaciny virus - jad, oznacza, że wirusy są czynnikami wyłącznie patogennymi. Jednak warto dodać, że są to nie tylko niebezpieczni wrogowie, lecz również współtowarzysze, najdyskretniejsi współpracownicy. Są wszędzie, wewnątrz nas i na zewnątrz, zadziwiają skutecznością działania do tego stopnia, iż można ich uznać za doskonałą formę życia. Ale, czy można powiedzieć, że wirusy żyją? Wirusy określa się przecież jako pogranicze materii żywej i nieożywionej.

Celem warsztatów będzie wprowadzenie młodych uczestników w ważny i ekscytujący świat wirusów. Pierwszym etapem będzie zapoznanie słuchaczy z budową wirusów oraz procesem zakażenia komórek ludzkich, zwierzęcych i bakteryjnych. Pokazane zostaną sposoby namnażania wirusów in vitro oraz metody ich wykrywania – praca z mikroskopem. Następnie, zaprezentowane zostanie ich działanie chorobotwórcze na przykładach chorób ludzi i zwierząt. W kolejnym etapie wspólnie z uczestnikami opisane zostaną sposoby radzenia sobie z wirusami. Pokazana zostanie, walka z inwazją wirusów jaką toczy każdego dnia układ odpornościowy człowieka, i w jakim stopniu organizm skutecznie odrzuca atak niechcianych gości. Analizując rodzaje odpowiedzi przeciwwirusowej uczestnicy zobaczą, że kiedy wirus przeniknie przez pierwsze bariery ochronne i wniknie do komórek, to jedną z ostatnich desek ratunku jest niszczenie samego siebie - własnych komórek.

Młodzi uczestnicy warsztatów dowiadując się o „sile” wirusów i o trudnościach jakie sprawia walka z nimi, być może docenią banalne przestrogi dorosłych i zrozumieją wysiłek jaki, w różnych aspektach codziennego życia, wkłada się w ochronę przed zakażeniem organizmu.

Zapoznanie z przyczynami ptasich wędrówek oraz kierunkami w które się udają. Zgłębienie wiedzy na temat technik lotu. Utrwalanie wiedzy o gatunkach wędrujących oraz osiadłych.

W trakcie zajęć zaprezentujemy uczestnikom zajęć jak ważną rolę odgrywa światło i kolory w przyrodzie, zwłaszcza dla organizmów żywych.

Zapoznanie z różnicą pomiędzy tropem a śladem. Nauka rozpoznawania tropów oraz podstawy tropienia zwierząt. Zgłębienie wiedzy nt. zwyczajów leśnych zwierząt

Teoria dominacji jest jedną z najbardziej znanych w szkoleniu psów. Stosuje się ją od ponad stu lat. Została opracowana na podstawie badań zachowania wilków. Przez wzgląd na pokrewieństwo obu tych gatunków, uznano, że ich zachowania są analogiczne i stworzono zasady, które miały pomóc w szkoleniu psów. Teoria dominacji zakłada, że psy również tworzą stada, w których występuje hierarchia na czele której stoi przywódca – zwany Alfą. Przewodnik stada ma pierwszeństwo do wszystkich zasobów: jedzenia, miejsca odpoczynku, samicy. Według teorii dominacji psy tworzą również stado z ludźmi. Jeśli właściciel chce, by jego pies był posłuszny, powinien zająć pozycję Alfy, stosując reguły panujące w wilczym stadzie. Podczas wykładu zostaną omówione zasady teorii dominacji, a także obecne stanowisko specjalistów zajmujących się zachowaniem psów, na ten rodzaj szkolenia psów. Celem spotkania jest rozwianie wielu mitów krążących wokół tej zasady. Zapraszamy wszystkich, którzy chcą lepiej poznać swojego psa, a także dowiedzieć jakie on ma zdanie na temat dominacji ;-)

60 lat temu dzięki nowoczesnej aparaturze zaczęto poznawać świat przyrody pod olbrzymim powiększeniem w mikroskopach elektronowych. Odkryto np. rybosomy, gdzie odbywa się biosynteza białka i mitochondria produkujące energię w każdej żywej komórce. Uczestnicy zajęć dowiedzą się, jak wygladają osłonki mielinowe i co się dzieje, gdy są one uszkodzone oraz czy można ’zobaczyć’ skutki mutacji prowadzące do różnych schorzeń

Razem przeniesiemy się do fascynującego świata zwierząt. Podczas wykładu zostaną zaprezentowane cechy anatomiczne, fizjologiczne i behawioralne wybranych gatunków. Poznamy mieszkańców chłodnych i ciemnych głębin oceanów, suchych pustyń, gorących lasów równikowych oraz skutych lodem krain. Dowiesz się m.in. dlaczego: oczy kota świecą, koń śpi na stojąco, słoń ma wielkie uszy a po kaczce spływa woda.

Dzieci poznają ogólne zasady budowy ciała zwierzęcia oraz ciekawe przystosowania ewolucyjne kości związane z trybem życia. W przystępny, a niekiedy zabawny sposób przedstawione zostaną cechy anatomiczne szkieletu wybranych gatunków zwierząt domowych i dzikich.

Białka fluorescencyjne, po uprzednim wzbudzeniu, są zdolne do emisji światła o różnych długościach fali, czyli do świecenia w różnych kolorach. Ich wielka kariera rozpoczęła się niepozornie od wyizolowania na początku lat sześćdziesiątych XX w. zielonego białka fluorescencyjnego  (GFP) z komórek stułbiopława Aequorea victoria. Od tego czasu została skonstruowana cała paleta różnokolorowych białek fluorescencyjnych, które stały się potężnym narzędziem w badaniach biologicznych, pozwalając zobaczyć to, co wcześniej pozostawało niewidoczne. Dziś jednym z podstawowych zastosowań białek fluorescencyjnych jest używanie ich jako świecących znaczników. Dzięki dołączeniu takiego znacznika można analizować inne (nieświecące) białka bezpośrednio w komórkach, czyli tam, gdzie normalnie funkcjonują. W 2008 r. badania nad białkami fluorescencyjnymi zostały uhonorowane Nagrodą Nobla, którą otrzymali Osamu Shimomura, Martin Chalfie i Roger Y. Tsien. Na wykładzie będzie można usłyszeć o historii tych badań, o niezwykłej budowie GFP, która warunkuje jego szczególne właściwości oraz o zastosowaniu białek fluorescencyjnych w badaniach biologicznych na poziomie komórkowym.

Komórki macierzyste ze względu na swoje właściwości (zdolność do różnicowania i samoodnawiania własnej populacji) od lat są przedmiotem intensywnych badań. W trakcie wykładu słuchacze poznają rodzaje komórek macierzystych, które występują w ludzkim organizmie, ich właściwości oraz potencjalne wykorzystanie tych komórek w medycynie regeneracyjnej.

Uczestnikom zostaną przedstawione kaskady troficzne oraz relacja drapieżca-ofiara na przykładzie wilka i jelenia.

Podczas dyskusji obalimy najpowszechniejsze mity na temat wilków i jeleni oraz przeprowadzimy warsztaty sprawdzające nabycie praktycznej wiedzy niezbędnej do rozpoznawania obecności tych zwierząt w terenie.

Rozród jest aktywnością organizmu kluczową dla zachowania gatunku. Prawidłowe funkcjonowanie gonad męskich i żeńskich, zależy od aktywności specyficznej struktury mózgu, jakim jest podwzgórze. W strukturze tej znajduje się populacja neuronów syntetyzujących neurohormon gonadoliberynę (GnRH), która tworzy wyspecjalizowaną sieć złożoną ze stosunkowo niewielkiej - u szczura ok. 1200-1400, u myszy ok. 800-900 - liczby komórek. Neurony te nie powstają w obrębie centralnego układu nerwowego, lecz wywodzą się z płytki węchowej zlokalizowanej w przedziale nosowym zarodka, skąd w czasie rozwoju zarodkowego wędrują do podwzgórza. Jedną z najważniejszych właściwości neuronów GnRH jest ich aktywność pulsacyjna. Choć spontaniczna pulsacja neuronów GnRH pojawia się w czasie embriogenezy, to po narodzinach szybko zanika. Wynikiem tego swoistego „funkcjonalnego milczenia” neuronów GnRH jest niezdolność niedojrzałego organizmu do rozrodu. Wznowienie pulsacji neuronów GnRH następuje dopiero w okresie dojrzewania płciowego, czego konsekwencją jest stymulacja rozwoju gamet (plemników i komórek jajowych) i rozwój drugorzędnych cech płciowych. Zaawansowane badania ostatnich lat wykazały, że za regulację pulsacyjnego uwalniania GnRH odpowiada tzw. generator pulsów, w skład którego wchodzą neurony podwzgórzowe wykazujące ekspresję trzech peptydów: kisspeptyny, neurokininy B i dynorfiny.

Rośliny kształtują Ziemię, zmieniają cywilizację, zapewniając nam pożywienie, dach nadgłową i ubranie. Jednak wciąż zbyt mało o nich wiemy i za mało się nimi interesujemy. Wydają się tak bierne, nieruchliwe i zwyczajne...Dopiero, gdy przyjrzymy się im bliżej, okazuje się, że bez nich nie możemy żyć, a z nimi nasze życie będzie piękniejsze i lepsze. Rośliny to zielona nadzieja ludzkości!

Samowystarczalne domy pełne kwiatów, produkcja czystej energii, leki i szczepionki uprawiane na farmach, smaczniejsze i zdrowsze owoce - to wszystko jest w granicach i ich naszych możliwości. Musimy tylko poznać i polubić rośliny! 

Adam Wajrak od 1997 mieszka w Puszczy w Teremiskach. Dziennikarz specjalizujący się w tematyce zwierząt, przyrody oraz zagadnień środowiska. Autor ponad 700 artykułów i trzech książek. Szczególnie zainteresowany relacjami pomiędzy różnymi gatunkami zwierzętami a ich środowiskiem naturalnym jak i wpływem działalności człowieka. Mówi: puszcza Białowieska to jedyny prawdziwy las w Polsce. Pozostałe obszary leśne, stworzone i regulowane przez ludzi, to w zasadzie bardziej lub mniej dzikie plantacje przyszłego drewna. To co dzieje się ostatnio wokół puszczy to niedobra zmiana. Puszcza wyjdzie z niej straszliwie poraniona.

warsztaty badania kości i ich cech

Gdyby nam wyłączyli prąd w trakcie kolacji późnym wieczorem, to mielibyśmy spory problem, żeby skończyć jeść - a co dopiero, gdyby nasz posiłek nie leżał spokojnie na talerzu, ale fruwał (i to szybko) w zupełnych ciemnościach... Jak można upolować sobie jedzenie, kiedy się nic nie widzi - no i jak przy tym nie rozbić sobie głowy o drzewo czy ścianę? Podczas naszych lekcji spróbujemy się trochę dowiedzieć o tym, jak nietoperze to robią. Postaramy się też wczuć w ich położenie i na własnej skórze przekonać, jak to by było, gdybyśmy sami musieli się posługiwać innymi zmysłami niż wzrok. Dowiemy się również, skąd my, ludzie, wiemy cokolwiek o życiu nietoperzy, a dzięki sprytnym technicznym wynalazkom będziemy mieli okazję usłyszeć to, co dla ludzkiego ucha normalnie nie jest słyszalne ani trochę. 

Superfood to ostatnio modny termin określający naturalne produkty spożywcze o niezwykłych wartościach odżywczych, które to włączone do diety mają chronić nas przed wieloma chorobami. Superżywność kojarzy się głównie z tropikalnymi owocami i drogimi suplementami. Jednak na straganach, w ogródkach czy nawet na łąkach możemy znaleźć smaczne, tanie i łatwo dostępne rośliny, pełne cennych substancji odżywczych i pozytywnie wpływających na nasz organizm fitozwiązków. Burak ćwikłowy z warzywniaka, borówka czarna z lasu czy wszędobylska pokrzywa to tylko początek długiej listy super zdrowych produktów rodzimego pochodzenia, których właściwościom przyjrzymy się na wykładzie.

Podczas Pikniku przeprowadzimy:

• gry i zabawy ruchowe,
• rozpoznawanie głosów i tropów zwierząt,
• odkrywanie wieku drzew,
• wyprawę W poszukiwaniu Siedmiomilowego Buta,
• wspólne pieczenie kiełbasek przy ognisku.

Rozwój cywilizacji ludzkiej od samego początku związany był z rzekami. Doliny rzeczne zapewniały swoim mieszkańcom, zarówno ludziom, jak i innym organizmom, zaspokojenie wszystkich podstawowych potrzeb. Dostarczały wody, żywności, możliwości łatwego transportu i skutecznego pozbywania się zanieczyszczeń. Jak każda naturalna i nieprzewidywalna siła rodziły też rozmaite zagrożenia. Nie dziwią więc próby ich spektakularnego ujarzmiania. Nie dziwią również próby wykorzystania rzek do całkiem nowych celów, adekwatnych do aktualnych potrzeb nadrzecznych społeczności. Dynamiczny rozwój wiedzy na temat funkcjonowania rzecznych ekosystemów ukazuje jednak bezsensowność znaczącej części tradycyjnych sposobów gospodarowania nimi. Podczas spotkania porozmawiamy o tym, jak gospodarować rzekami, aby zapewnić sobie bezpieczeństwo i zmaksymalizować wynikające z tego korzyści.

Regeneracja to niezwykły proces prowadzący do odbudowy prawidłowej struktury mięśni szkieletowych, po uszkodzeniu mechanicznym lub wynikającym z miopatii. Podczas wykładu zostaną zaprezentowane najnowsze doniesienia naukowe dotyczące regeneracji mięśni i badań nad wspomaganiem tego procesu oraz mobilizacji komórek macierzystych do uszkodzonej tkanki.

Do niedawna większość badań nad biologicznym podłożem uzależnień prowadzonych na zwierzętach, skupiała się na jednym, wybranym aspekcie zachowania związanego z zażywaniem substancji uzależniającej. W ostatnich latach pojawiły się kompleksowe, tzn. uwzględniające różne aspekty choroby, zwierzęce modele uzależnienia. W czasie wykładu zostanie wyjaśnione, z czego wynika konieczność stosowania modeli zwierzęcych w badaniach nad biologicznymi przyczynami chorób psychicznych.  Zostaną także omówione kompleksowe modele uzależnień, w tym model stosowany w naszym laboratorium. Na koniec zostaną przedstawione wyniki badań eksperymentalnych, prowadzonych przy użyciu tego modelu, nad biologicznym podłożem uzależnienia od alkoholu

1. NEURO

Świecący świat

Zjawisko fluorescencji i właściwości cieczy nienewtonowskiej

Neuron

Tajniki przekaźnictwa pomiędzy neuronami i organizację układu nerwowego.

Poukładaj swój Mózg

Trójwymiarowy model mózgu, funkcje jakie pełnią jego elementy.

1. POSZUKIWANIE ZAGINIONEGO SZCZURA

Wykrywanie śladów

Procedura zbierania śladów biologicznych: pobieranie DNA, wykrywanie moczu.  

Biologia od kuchni: dlaczego szczur jest szczurem a nie bananem?

Izolacja DNA z banana.

Jak rozdzielić DNA?

Próbki z DNA na żelu i rozdzielanie DNA (transiluminatora UV).

Jaki jest Twój niepowtarzalny wzór?

Identyfikacja osobnika przy pomocy wyizolowanego DNA. Przeźrocza z wynikami analizy

. Jak rozpoznać zaginionego osobnika?

Za pomocą przeźrocza ze wzorem genetycznym poszukamy zagubionego szczura. Nagroda za dopasowanie

1. POZNAJ ŻYCIE MRÓWEK

Różne gatunki mrówek w gniazdach obserwacyjnych i poznanie interakcji społecznych. Struktura i funkcjonowanie mrowiska.