wykład
Typ | Tytuł | Opis | Dziedzina | Termin |
---|---|---|---|---|
Lekcja festiwalowa | Do domu po nocy, czyli skąd nietoperz wie, gdzie mieszka |
Wszyscy wiedzą, że nietoperze potrafią latać i polować w zupełnych ciemnościach, posługując się echolokacją. Ale echolokacja pozwala "widzieć" otoczenie na odległość kilkudziesięciu metrów, a im się zdarza co noc pokonywać w drodze na obiad całe kilometry! Jak to wobec tego jest możliwe, że te zwierzaki potrafią po ciemku wrócić tam, gdzie mieszkają? Czy po prostu mają dużo szczęścia, czy też jakiś zmysł podpowiada im, którędy do domu? Łatwo się mówi: wrócić przed świtem do kolonii. A co zrobić, jeśli nasz gatunek ma zwyczaj kryć się na dzień w rozwijających się liściach, które jutro już będą zbyt rozwinięte, by w nich spać i trzeba znaleźć nowe? Czy da się wtedy odszukać "swoich", czy trzeba się kryć gdzie popadnie, bo za chwilę zrobi się jasno? No i skąd nietoperze strefy umiarkowanej wiedzą, gdzie należy się schować na zimę - szczególnie te najmłodsze, które jeszcze żadnej zimy nie spędzały? Przecież wybór właściwego miejsca to w tej sytuacji może być kwestia życia i śmierci... Na te i podobne pytania spróbujemy odpowiedzieć podczas lekcji poświęconej latającym ssakom i ich niezwykłym umiejętnościom. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Grawitacyjna gra planet i planetoid |
|
||
Lekcja festiwalowa | Literatura i władza w Rosji XVIII wieku |
Celem ogólnym wykładu jest przedstawienie relacji między władcami Rosji XVIII wieku od Piotra I do Katarzyny II a pisarzami rosyjskimi (oraz częściowo zagranicznymi powiązanymi z Rosją) tego okresu. Tło interpretacyjne stanowią tendencje oświeceniowe w myśli politycznej i społecznej oraz kulturze i literaturze. Materiał egzemplifikacyjny tworzy literatura piękna (proza, poezja, dramat), publicystyka (zawartość czasopism), literatura dokumentu osobistego (listy, wspomnienia), a także dokumenty historyczne i materiał z zakresu sztuk pięknych (malarstwo, grafika, architektura, rzeźba). Celem szczegółowym jest stworzenie klasyfikacji postaw pisarzy wobec władców i władzy (lojalna, opozycyjna) oraz przegląd tematyki politycznej w literaturze. Problematyka wykładu: 1. Symbole Oświecenia. Oświecenie w Rosji i Polsce. 2. Pisarze wobec władzy i o władzy. Aleksander Radiszczew i jego Podróż z Petersburga do Moskwy. 3. Pisarze jako nauczyciele i doradcy władców. Michaił Łomonosow. Michaił Murawjow. 4. Pisarze wobec rewolucji. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Logika prawnika – czy po mat-fizie dobrze jest iść na prawo? Po co sędziemu nauki ścisłe? |
Czy „lub” oznacza to samo co „albo”? Jak ustalić, kto spowodował zderzenie pojazdów? Czemu runął ten sufit? Co wywołało pożar? Do czego służy rachunek retrospektywny? Czy ktoś to nagranie zmontował? Co to są badania mechanoskopijne? Kto zostawił ten odcisk palca? I czy sędziowie lubią odsetki? Praktycy z warszawskich sądów opowiadają o wykorzystywaniu w swej codziennej pracy nauk ścisłych. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Po co nam to bagno? |
Czy bagna są brzydkie i nieużyteczne? Dostrzeżmy ich urok, wielką rolę środowiskową i pożytki praktyczne. Sprawdźmy, dlaczego powstają, co na nich rośnie i jakie zwierzęta znajdują w nich schronienie. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Polskie skrzydła nad Europą |
Rozwój lotnictwa w międzywojennej Polsce, po odzyskaniu niepodległości, cechował się nieporównywalną z jakimkolwiek innym okresem dynamiką |
|
|
Lekcja festiwalowa | Pomoc rozwojowa – aspekty teoretyczne i praktyczne |
Od dekad zagadnienia pomocy rozwojowej są przedmiotem dyskusji i rokowań na forum międzynarodowym. Problem polaryzacji świata i ogromna dysproporcja między bogatą "Północą", a biednym "Południem" to jedne z największych wyzwań dzisiejszego świata, czego wyrazem są liczne debaty oraz konferencje organizowane w celu stworzenia możliwie jak najefektywniejszych metod walki z ubóstwem, a tym samym podniesienia standardu życia w krajach najuboższych. Na stronie internetowej Ambasady Rzeczpospolitej Polskiej w Nairobi można przeczytać, iż „pomoc rozwojowa stanowi odpowiedź ze strony krajów rozwiniętych na problem ubóstwa, z którym w XXI wieku boryka się wiele krajów. Kraje biedne nie są w stanie rozwijać się wyłącznie własnymi siłami, dlatego korzystają z pomocy innych państw i instytucji międzynarodowych.” Bieda to nie tylko brak środków do życia, dostępu do edukacji czy opieki zdrowotnej, bieda to także, a być może przede wszystkim, brak możliwości, bezsilność i bezbronność. Afryka jest ważnym elementem strategii handlowej i inwestycyjnej wielu państw. Rola tego kontynentu w ostatnich latach istotnie wzrosła. Nie budzi więc wątpliwości, że badanie tej tematyki jest nadal istotne, chociażby ze względu na fakt, że polityka rozwojowa jest często postrzegana jako nieefektywna lub mało efektywna, a kontynent afrykański pomimo wzrostu gospodarczego uchodzi do tej pory za jeden z najbardziej zacofanych gospodarczo regionów świata. Zatem istotna może okazać się analiza przyczyn niskiej skuteczności pomocy rozwojowej i próba wypracowania potencjalnych propozycji zmiany tego stanu rzeczy. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Psychologia robotów |
Czy roboty zastąpią ludzi? Czy mogą być sprzedawcami, nauczycielami, lekarzami, terapeutami, policjantami, mediatorami, itd? Czy powinniśmy się ich bać? Jak reagujemy na roboty o różnym wyglądzie? W czym mogą nam pomóc roboty? Czy roboty mogą rozpoznawać emocje? Czy można się z robotem zaprzyjaźnić czy też pokłócić? Co roboty mówią o naturze człowieka? Na te oraz inne pytania z obszaru HRI (Human - Robot - Interaction) odpowie spotkanie. Podczas niego uczestnicy będą również mogli zobaczyć robota na własne oczy. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Studia wybieraj jak menedżer - czy menedżer zmierzyłby się z decyzją o wyborze studiów? |
Zastanawiacie się, jakie studia wybrać, na której uczelni, w którym kraju? Czeka Was podjęcie strategicznej decyzji, która może mieć ogromny wpływ na to, jak potoczy się Wasze dalsze życie. W bardzo podobnej sytuacji staje menedżer zarządzający częścią lub całością małej czy średniej firmy rodzinnej, dużej międzynarodowej korporacji, fundacji społecznej, instytucji publicznej. Podczas spotkania chcemy podzielić się z Wami kilkoma praktycznymi wskazówkami odnośnie tego, jak menedżer zmierzyłby się z podjęciem decyzji o wyborze studiów. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Unia Lubelska 1569 |
Akt unii lubelskiej z 1569 r. to wyjątkowe świadectwo ustanowienia, w początku epoki nowożytnej, wspólnoty dwu różnych państw, osiągniętego za pomocą negocjacji i argumentacji. Akt utworzenia z Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego Rzeczypospolitej Obojga Narodów cechował się trwałym charakterem, polityczną siłą i kulturową atrakcyjnością. Niezwykle nowatorskie, jak na ówczesne czasy, okazały się przyjęte rozwiązania oraz decydująca w procesie negocjowania i przyjmowania unii rola przedstawicieli społeczeństwa szlacheckiego (parlamentu). Wywodząca się z wielokulturowej i wieloetnicznej tradycji monarchii jagiellońskiej oraz z wcześniejszych unii polsko-litewskich, unia lubelska w szczególny sposób wzmacniała, w praktyce i myśli politycznej tamtego czasu, postawy obywatelskie, republikańskie i demokratyczne. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Wybrane elementy prowadzenia działalności gospodarczej przez spółki handlowe |
Kodeks spółek handlowych wskazuje kilka typów spółek, w jakich dozwolone jest w Polsce prowadzenie działalności gospodarczej. Są to spółki: jawne, partnerskie, komandytowe, komandytowo-akcyjne, z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjne. Każda ze spółek handlowych musi wykonywać pewne obowiązki wynikające z prawa, m.in.: prowadzenie księgowości, sporządzanie sprawozdań finansowych czy płacenie podatków dochodowych. Nie są to jednak jedyne formy organizacyjnoprawne, w jakich dozwolone jest prowadzenie działalności. Prowadzenie księgowości pełnej czy uproszczonej zależy m.in. od przyjętej formy organizacyjnoprawnej. Istotne jest również to, kto jest wspólnikiem takiej spółki. Sprawozdania finansowe sporządzane w oparciu o przepisy ustawy o rachunkowości można poklasyfikować na 3 grupy sprawozdań rozbudowanych oraz 3 grupy sprawozdań uproszczonych. Faktycznie jest to kilka dokumentów sporządzanych z wykorzystaniem danych z ksiąg rachunkowych. Podatki dochodowe stanowią jedynie jeden z tytułów podatkowych obciążających działalność przedsiębiorców. Ze względu na ustawy o podatkach można wskazać 2 kategorie podatników: PIT i CIT. Podatnicy PIT mają do wyboru spośród 4 form opodatkowania dochodów, a podatnicy CIT mogą skorzystać ze zniżki wobec podatku liniowego (mały podatnik). |
|
|
Lekcja festiwalowa | Z wizytą w kraterze, czyli wulkanizm bez tajemnic |
Co kryją w swoim wnętrzu wulkany? Dlaczego wybuchają? Czy wulkan może być uśpiony? Na te i wiele innych pytań można znaleźć odpowiedz w trakcie wykładu poświęconego procesom wulkanicznym. Rozmieszczenie geograficzne wulkanów nie jest wcale przypadkowe. Znajdują się one zarówno na Ziemi, jak i na innych planetach naszego układu. Można je znaleźć zarówno na lądach, jak i w morskich głębinach. Ich aktywność związana jest z procesami endogenicznymi zachodzącymi głęboko pod powierzchnią ziemi – magmatyzmem i aktywnością tektoniczną. Także na terenie Polski można odszukać obszary, gdzie przed milionami lat dymiły stożki wulkaniczne, wyrzucając lawę zastygłą w postaci skał wylewnych i popioły. Erupcjom towarzyszą też inne zjawiska, takie jak gejzery czy wyziewy gazowe, które mogą występować jeszcze długo po wygaśnięciu właściwej aktywności wulkanicznej. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Fuzja jądrowa - czyli krótka historia o tym, jak sprowadzić Słońce na ziemię |
Lekcję rozpoczniemy od wyjaśnienia, dlaczego jedną z kluczowych kwestii w dzisiejszych czasach jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego. Pokrótce zostaną omówione sposoby pozyskiwania energii, do których należą:
Szczegółowo zajmiemy się tematem opanowania kontrolowanej syntezy (fuzji) jądrowej, która może być w przyszłości źródłem energii bezpiecznej dla ludności i środowiska. W wyniku reakcji syntezy jądrowej lekkich pierwiastków, takich jak izotopy wodoru (deuter i tryt), zachodzącej w plazmie wydzielana jest energia, która może być wykorzystana praktycznie. Reakcje fuzji mogą zachodzić jedynie w określonych warunkach, podobnych do tych, które występują we wnętrzach Słońca i gwiazd. Uczniowie podczas lekcji dowiedzą się, na czym polega reakcja syntezy termojądrowej oraz jakie warunki muszą zostać spełnione, aby w kontrolowany sposób można było ją realizować w warunkach laboratoryjnych. Poznają najważniejsze projekty dotyczące syntezy jądrowej prowadzone w Polsce i na świecie oraz sposób działania przyszłej elektrowni termojądrowej. Zaprezentujemy uczniom ekspozycję upowszechniającą fuzję jądrową oraz odwiedzimy:
|
|
|
Lekcja festiwalowa | Sekty destrukcyjne, nowe ruchy religijne, współczesna duchowość – pułapki zagrożenia, manipulacja |
Co to jest sekta destrukcyjna? Czy wiesz, w jaki sposób werbują i uzależniają swoich członków grupy o charakterze parareligijnym, paranaukowym, paramedycznym i |
|
|
Lekcja festiwalowa | Aktywna aerodynamika szybkich pojazdów |
Konstruktorzy szybkich samochodów sportowych zauważają korzyści ze stosowania elementów aerodynamicznych podnoszących ich osiągi. Pojawiają się nowe konstrukcje i nowe modele o czasem zagadkowych kształtach. Wykład ma na celu przybliżenie podstaw procesów przepływu wpływających na zachowanie się szybkiego pojazdu. W trakcie pokazu zaprezentowane zostaną modele różnych elementów aerodynamicznych zmieniających parametry pojazdów. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Ciała stałe, ciecze, gazy i to, co pomiędzy nimi |
Lekcja jest oparta na pokazie doświadczeń, które zajmują ok 80% czasu. Większość eksperymentów wykonywana jest przez uczniów pod nadzorem prowadzącego. Ciekły azot, suchy lód, proces sublimacji i skraplania [skraplanie tlenu], wprowadzenie takich pojęć jak gaz doskonały, gazy rzeczywiste, prawa gazowe. Staramy się pokazać, jakie znaczenie w naukach ścisłych ma eksperyment. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Czy istnieje życie poza bańką informacyjną? |
Życie w społeczeństwie informacyjnym niesie za sobą wiele niebezpieczeństw. Jednym z nich jest zagrożenie bańką informacyjną, tworzeniu której sprzyjają nie tylko nadawcy informacji (ludzie), ale również algorytmy i boty internetowe. O tym, jak wyjść poza obręb własnej bańki informacyjnej, jak analizować i weryfikować informacje i dać sobie czas na chwilę refleksji przed kliknięciem „udostępnij”, opowie dr Paweł Maranowski. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Czy protokół dyplomatyczny jest nam nadal potrzebny w dyplomacji i biznesie |
Co to jest protokół dyplomatyczny? Czy znasz zasady savoir vivre’u w biznesie? Poznaj tajniki prowadzenia oficjalnych rozmów, negocjacji, zjednywania rozmówców, dostosowywania ubioru do okoliczności oraz sztuki wychodzenia z trudnych sytuacji. O tym, czy prezydent Trump zniszczy protokół, opowie w trakcie wykładu dr b. amb. Sławomir Klimkiewicz, dyplomata z 40 letnim doświadczeniem. Słuchacze poznają również historię powstania protokołu dyplomatycznego i jego ewolucję od protokołu dworskiego do współczesnego. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Czy turbulencje są niebezpieczne? |
Podczas przelotu samolotem często zdarza się natrafić na obszar turbulencji. Samolot zaczyna wówczas drgać lub lekko opadać. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Ile właściwie księżyców ma Ziemia? |
|
||
Lekcja festiwalowa | Uwaga reklamy |
Świat reklamy jest coraz bardziej różnorodny. Codziennie docierają do nas setki komunikatów reklamowych, a tylko niektóre są w stanie przebić się do naszej świadomości. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Huawei and 5G technology: US - China conflict |
This lecture will offer secondary school students an example of international relations topics discussed at American Studies Center. Beyond trade and tariffs, United States and China have exchanged accusations over technology uses. President Trump accuses Huawei Technologies Co., Ltd. of violating various international laws such as ignoring sanctions on Iran. That led to the arrest of its founder’s daughter, Huawei CFO Meng Wanzhou, in Canada at request of the United States. Huawei is the largest telecommunications equipment provider in the world since it overtook Ericcson in 2012, and second-largest smartphone manufacturer in the world (after Samsung) once it overtook Apple in 2018. In national security, the “Five Eyes” accused Huawei of “backdoor” spying by including cybersecurity compromising infrastructure in its devices to enable monitoring of data and conversations by Chinese intelligence agencies, that Huawei denies. Huawei has admitted some of its “innovations” came from “reverse engineering”, meaning the deconstruction of technologies patented by American or other Western companies, then reconstructing the same or similar technologies as their own products. Each of these accusations overlaps “G5” technology, meaning an “Internet of Things” or (IoT) that will lead to high speed connection of devices such as to enable driverless automobiles on automated highways, programmed home operation applications, surveillance cameras capable of facial recognition of everyone everywhere, together with deeper and more advanced artificial intelligence. President Trump signed an executive order on 15 May 2019 to secure American technology from “foreign adversaries”. Soon, Western companies began cutting or reducing ties with Huawei. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Opowieści o małych łobuziakach i łobuzicach |
Opowieści dla grzecznych i niegrzecznych dzieci oraz ich grzecznych i niegrzecznych rodziców: o urwisach, wisusach, drapichrustach i innych nicponiach! Nie zabraknie w nich wspólnego hasania i rozrabiania w gronie największych gwiazd tej dyscypliny: Anielki Złośnicy i Asmodeusza z Krainy Ognia i Westchnień. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Swobody Rynku Wewnętrznego UE i możliwości ich ograniczania przez Państwa Członkowskie |
Zgodnie z art. 26 ust. 2 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej Rynek Wewnętrzny obejmuje obszar bez granic wewnętrznych, w którym jest zapewniony swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału, zgodnie z postanowieniami Traktatów. Jednocześnie sam Traktat wskazuje sytuacje, w których swobodny przepływ może być ograniczony przez środki przyjmowane przez Państwa Członkowskie UE, na przykład ze względów porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego. Drugim źródłem ograniczeń swobód Rynku Wewnętrznego jest orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości, w tym w szczególności koncepcja wymogów koniecznych (zwanych też wymogami imperatywnymi lub nadrzędnymi). Przedmiotem wykładu będzie omówienie warunków - na podstawie konkretnych przykładów wynikających z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, jakie muszą spełniać środki ograniczające przyjmowane przez Państwa Członkowskie, aby mogły być dopuszczalne w świetle prawa UE. Wskaże się przy tym rolę, jakie w unijnym porządku prawnym pełnią zasady niedyskryminacji i proporcjonalności. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Co łączy lodówkę i buty sportowe, czyli opowieść o nanocząstkach |
Co łączy lodówkę, buty sportowe i krem z filtrem UV? Uczestnicy lekcji dowiedzą się, co to są nanocząstki i dlaczego są tak wyjątkowe. Pozornie niepozorne, stanowią podstawę niezwykle dynamicznie rozwijającej się nanotechnologii, cieszą się zainteresowaniem zarówno nauki, jak i przemysłu. Popularne wśród naukowców, mało znane przeciętnemu człowiekowi, a przecież obecne w jego życiu. Czemu nanocząstki zawdzięczają swoją wyjątkowość i w jakich jeszcze zaskakujących produktach codziennego użytku można je znaleźć? Na te pytania znajdziemy odpowiedzi w czasie lekcji. Spotkanie podzielone będzie na dwie części. Pierwsza to krótki wykład o wyjątkowych właściwościach i zastosowaniach nanocząstek, często zaskakujących i niezwykłych. Druga część spotkania to gra, w której aby wygrać, trzeba znaleźć odpowiedź na intrygujące pytanie. Droga do odpowiedzi prowadzić będzie przez labirynt pytań i zagadkowych zadań. Przyda się odrobina sprytu i szczęścia, ale przede wszystkim wiedza, nie tylko ta zdobyta w trakcie wykładu… |
|
|
Lekcja festiwalowa | Dlaczego komety i planetoidy różnią się tak bardzo od siebie, ale czasami nie możemy ich odróżnić? |
|
||
Lekcja festiwalowa | Dlaczego Leonardo da Vinci – geniusz z nieprawego łoża nie mógł zostać sędzią? |
Czemu Leonardo do Vinci jako nieślubne dziecko nie mógł wstąpić do gildii sędziów i notariuszy jak jego ojciec? Jakie wymagania stawia się sędziom dzisiaj? Kto to sprawdza? Jakich cech wymaga od sędziów prawo i oczekują obywatele? |
|
|
Lekcja festiwalowa | Do domu po nocy, czyli skąd nietoperz wie, gdzie mieszka |
Wszyscy wiedzą, że nietoperze potrafią latać i polować w zupełnych ciemnościach, posługując się echolokacją. Ale echolokacja pozwala "widzieć" otoczenie na odległość kilkudziesięciu metrów, a im się zdarza co noc pokonywać w drodze na obiad całe kilometry! Jak to wobec tego jest możliwe, że te zwierzaki potrafią po ciemku wrócić tam, gdzie mieszkają? Czy po prostu mają dużo szczęścia, czy też jakiś zmysł podpowiada im, którędy do domu? Łatwo się mówi: wrócić przed świtem do kolonii. A co zrobić, jeśli nasz gatunek ma zwyczaj kryć się na dzień w rozwijających się liściach, które jutro już będą zbyt rozwinięte, by w nich spać i trzeba znaleźć nowe? Czy da się wtedy odszukać "swoich", czy trzeba się kryć gdzie popadnie, bo za chwilę zrobi się jasno? No i skąd nietoperze strefy umiarkowanej wiedzą, gdzie należy się schować na zimę - szczególnie te najmłodsze, które jeszcze żadnej zimy nie spędzały? Przecież wybór właściwego miejsca to w tej sytuacji może być kwestia życia i śmierci... Na te i podobne pytania spróbujemy odpowiedzieć podczas lekcji poświęconej latającym ssakom i ich niezwykłym umiejętnościom. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Jak daleko można zajść bez mózgu? O ewolucji układu nerwowego |
Mózg (i układ nerwowy w ogóle) daje zwierzętom wiele korzyści - dzięki niemu mogą dokładnie poznawać swoje otoczenie, szukać pokarmu, unikać zagrożeń, a także uczyć się na swoich błędach i wchodzić w złożone interakcje z innymi przedstawicielami swojego gatunku. Okazuje się jednak, że nawet organizmy pozbawione mózgu - gąbki, rośliny, grzyby czy |
|
|
Lekcja festiwalowa | Magia mechaniki kwantowej, czyli metafizyka dla fizyków i poetów |
Mechanika kwantowa jest niezwykle skuteczna w opisie zjawisk, ale jej wyniki czasem przeczą tzw. zdrowemu rozsądkowi. Najpierw zrozumiemy istotę kwantowania energii, a potem opiszemy - w prosty, ale nieuproszczony sposób - przechodzenie cząstki przez ściany jak ...duch (ze stuprocentową wydajnością). |
|
|
Lekcja festiwalowa | Mazowsze – raj geologa |
Poznamy niezwykłe krajobrazy wydmowe, różnorodność przepływów wody w rzekach, „przechowalnie wody” – mokradła. Sprawdzimy, czy naprawdę lodowiec pozwolił nam przez stulecia jeść potrawy z mąki. Całość przyprawimy słoną wodą z dużych głębokości... |
|
|
Lekcja festiwalowa | Nie tylko jajko ma białko |
Impreza przybliży dzieciom cudowny świat białek - molekuł, które laikom kojarzą się z jednym białkiem - jaja kurzego. Tymczasem każdy żywy organizm zawiera ich tysiące. Białka mają unikalną strukturę przestrzenną, która umożliwia im pełnienie różnorodnych funkcji (np. transportu innych molekuł, budowania naszego ciała, przyspieszania reakcji chemicznych). Wyznaczenie struktury białek stało się możliwe dzięki rozwojowi nowoczesnych technik biofizycznych. Podczas warsztatów dzieci dowiedzą się, czym są białka dla biofizyków - czego chcieliby, a czego mogą dowiedzieć się o ich strukturze, jak wrażliwa na czynniki fizyczne (np. temperaturę, pH) jest struktura białek. Poznają także świecące na zielono białko, które umożliwia biologom oświetlenie wnętrza komórek. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Unia Lubelska 1569 |
Akt unii lubelskiej z 1569 r. to wyjątkowe świadectwo ustanowienia, w początku epoki nowożytnej, wspólnoty dwu różnych państw, osiągniętego za pomocą negocjacji i argumentacji. Akt utworzenia z Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego Rzeczypospolitej Obojga Narodów cechował się trwałym charakterem, polityczną siłą i kulturową atrakcyjnością. Niezwykle nowatorskie, jak na ówczesne czasy, okazały się przyjęte rozwiązania oraz decydująca w procesie negocjowania i przyjmowania unii rola przedstawicieli społeczeństwa szlacheckiego (parlamentu). Wywodząca się z wielokulturowej i wieloetnicznej tradycji monarchii jagiellońskiej oraz z wcześniejszych unii polsko-litewskich, unia lubelska w szczególny sposób wzmacniała, w praktyce i myśli politycznej tamtego czasu, postawy obywatelskie, republikańskie i demokratyczne. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Z wizytą w kraterze, czyli wulkanizm bez tajemnic |
Co kryją w swoim wnętrzu wulkany? Dlaczego wybuchają? Czy wulkan może być uśpiony? Na te i wiele innych pytań można znaleźć odpowiedź w trakcie wykładu poświęconego procesom wulkanicznym. Rozmieszczenie geograficzne wulkanów nie jest wcale przypadkowe. Znajdują się one zarówno na Ziemi, jak i na innych planetach naszego układu. Można je znaleźć zarówno na lądach, jak i w morskich głębinach. Ich aktywność związana jest z procesami endogenicznymi zachodzącymi głęboko pod powierzchnią ziemi – magmatyzmem i aktywnością tektoniczną. Także na terenie Polski można odszukać obszary, gdzie przed milionami lat dymiły stożki wulkaniczne, wyrzucając lawę, zastygłą w postaci skał wylewnych, i popioły. Erupcjom towarzyszą też inne zjawiska, takie jak gejzery czy wyziewy gazowe, które mogą występować jeszcze długo po wygaśnięciu właściwej aktywności wulkanicznej. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Eksperyment LHCb na Wielkim Zderzaczu Handornów w CERN |
W trakcje lekcji zostanie omówiony Model Standardowy - teoria opisująca oddziaływania cząstek elementarnych. Przedstawiony zostanie także eksperyment LHCb działający na Wielkim Zderzaczu Hadronów w CERN, który zajmuje się zagadką, co stało się z antymaterią we Wszechświecie. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Uwaga reklamy |
Świat reklamy jest coraz bardziej różnorodny. Codziennie docierają do nas setki komunikatów reklamowych, a tylko niektóre są w stanie przebić się do naszej świadomości. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Czy na pewno wiesz, jak zaparzać herbatę? O zdolnościach antyutleniających herbat słów kilka |
Wykład omawia proces parzenia herbaty w taki sposób, aby wydobyć z niej to, co najlepsze. Przybliżony zostanie skład chemiczny herbat, jej rodzaje i właściwości. Omówione zostaną zagadnienia zdolności antyutleniających i roli związków polifenolowych w organizmie człowieka. Poruszone zostanie zagadnienie stresu oksydacyjnego i sposobów walki z nim. W ramach omawiania metod badania zdolności antyutleniających przeprowadzony zostanie pomiar zdolności antyutleniających wybranego naparu herbacianego. Wykład dla fanów herbaty i nie tylko. Jeżeli ktoś chce dowiedzieć się, czy można oszukać czas i zatrzymać proces starzenia się bez ingerencji chirurga plastycznego, to ten wykład jest dla niego.
|
|
|
Lekcja festiwalowa | Problemy techniczne szybkiej kolei próżniowej |
W ramach zajęć przybliżymy słuchaczom propozycję konstrukcji bardzo szybkiego środka transportu - Hyperloop. Przedstawimy wyniki prac dotyczące uruchomienia tego rodzaju systemu transportowego. Skupimy się na zagadnieniach aerodynamiki, które pełnią kluczową rolę w działaniu urządzenia. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Do domu po nocy, czyli skąd nietoperz wie, gdzie mieszka |
Wszyscy wiedzą, że nietoperze potrafią latać i polować w zupełnych ciemnościach, posługując się echolokacją. Ale echolokacja pozwala "widzieć" otoczenie na odległość kilkudziesięciu metrów, a im się zdarza co noc pokonywać w drodze na obiad całe kilometry! Jak to wobec tego jest możliwe, że te zwierzaki potrafią po ciemku wrócić tam, gdzie mieszkają? Czy po prostu mają dużo szczęścia, czy też jakiś zmysł podpowiada im, którędy do domu? Łatwo się mówi: wrócić przed świtem do kolonii. A co zrobić, jeśli nasz gatunek ma zwyczaj kryć się na dzień w rozwijających się liściach, które jutro już będą zbyt rozwinięte, by w nich spać i trzeba znaleźć nowe? Czy da się wtedy odszukać "swoich", czy trzeba się kryć gdzie popadnie, bo za chwilę zrobi się jasno? No i skąd nietoperze strefy umiarkowanej wiedzą, gdzie należy się schować na zimę - szczególnie te najmłodsze, które jeszcze żadnej zimy nie spędzały? Przecież wybór właściwego miejsca to w tej sytuacji może być kwestia życia i śmierci... Na te i podobne pytania spróbujemy odpowiedzieć podczas lekcji poświęconej latającym ssakom i ich niezwykłym umiejętnościom. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Eksperyment LHCb na Wielkim Zderzaczu Handornów w CERN |
W trakcje lekcji zostanie omówiony Model Standardowy - teoria opisująca oddziaływania cząstek elementarnych. Przedstawiony zostanie także eksperyment LHCb działający na Wielkim Zderzaczu Hadronów w CERN, który zajmuje się zagadką, co stało się z antymaterią we Wszechświecie. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Krótki przewodnik po błonie komórkowej – jak wysłać wiadomość do jądra? |
Błona komórkowa stanowi barierę niezbędną do zachowania integralności komórki. Dzięki swojej budowie umożliwia jednak także kontrolowaną wymianę substancji pomiędzy środowiskiem zewnętrznym a wnętrzem komórki. Warto podkreślić, że przez błonę komórkową przekazywane są też informacje. Odbiór komunikatów o tym, co dzieje się w otoczeniu, jest kluczowy, aby komórka mogła reagować na zmieniające się warunki środowiska, np. poruszać się w określonym kierunku czy - jak to jest w przypadku komórek układu odpornościowego - wykryć i zwalczyć zakażenie. Przekazywanie informacji z otoczenia umożliwiają specjalne białka zlokalizowane w błonie komórkowej nazywane receptorami. Na wykładzie dowiecie się Państwo, jaką rolę w kontakcie komórki z otoczeniem pełnią poszczególne elementy błony komórkowej, a zwłaszcza w jaki sposób receptory przesyłają wiadomość do jądra komórkowego. Omówię również, w jaki sposób zmiany w aktywności receptorów i organizacji błony komórkowej mogą być wykorzystane w medycynie. |
|
|
Spotkanie festiwalowe | Jak oni śpiewają? Warianty języka angielskiego w muzyce popularnej |
Spotkanie dotyczyć będzie wybranych zagadnień z zakresu fonetyki języka angielskiego oraz socjolingwistyki ze szczególnym uwzględnieniem zjawiska amerykanizowania wymowy w śpiewie przez wykonawców brytyjskich. Zaprezentowane zostaną także inne tendencje stylistyczne zauważalne w anglojęzycznej muzyce popularnej, takie jak stosowanie gwary londyńskiej, czyli cockneya, zwłaszcza w nurcie punkrockowym, czy też akcentu amerykańskiego Południa, zarówno przez wykonawców brytyjskich, jak i amerykańskich. Wszystkie te zjawiska rodzić mogą pewne pytania i wątpliwości wśród uczących się języka angielskiego, wynikające z odmienności wariantu stosowanego w śpiewie w porównaniu z wymową „podręcznikową”. W trakcie spotkania przyjrzymy się omawianemu problemowi z perspektywy historii anglojęzycznej muzyki popularnej. Posłuchamy wybranych przykładów wyżej wymienionych zjawisk obecnych w śpiewie wokalistów – od The Beatles i Davida Bowiego po Adele i Dizzeego Rascala. Następnie dokonamy analizy fonetycznej fragmentów piosenek w porównaniu z mową danego wokalisty lub wokalistki. Wreszcie spróbujemy wyjaśnić omawiane zjawisko poprzez przyjęcie perspektywy socjolingwistycznej |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Dwie powieści Aleksandra Tierechowa – jak książka może być jednocześnie wciągająca i nieprzyjemna |
Wykład przedstawia praktycznie nieznanego w Polsce współczesnego pisarza rosyjskiego Aleksandra Tierechowa oraz dwie jego najbardziej znane powieści – Kamienny most (Каменный мост) i Niemcy (Немцы). Stanowią one swoisty fenomen, ponieważ obie są trudne w odbiorze ze względu na objętość i specyfikę stylu pisarskiego autora – połączenie realistycznego przekazu z modernistycznym strumieniem świadomości. Ponadto znakiem firmowym autora jest duża dawka cynizmu i jadowitej ironii, co zdecydowanie wpływa na ich odbiór. Lecz mimo to obie powieści zostały docenione przez rosyjskojęzycznych czytelników i krytyków oraz zdobyły nagrody literackie – pierwsza otrzymała nagrodę w konkursie „Wielka książka” w roku 2009, druga – „Narodowy bestseller” w 2012. Pierwsza powieść jest napisana w konwencji śledztwa dziennikarskiego i dotyczy tragicznego wydarzenia z lat 40. XX wieku, czyli tzw. czasów stalinowskich. Drugą można w pewnym sensie nazwać pastiszem powieści środowiskowej i krytycznym spojrzeniem na korupcję i funkcjonowanie aparatu urzędniczego współczesnej Rosji. Głównym celem wykładu jest przestawienie pewnego rodzaju fenomenu, polegającego na tym, że istnieją takie książki, które mogą być jednocześnie wciągające i nieprzyjemne. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Dyskretne modele skomplikowanych zjawisk w przyrodzie i technologii |
Na co dzień jesteśmy przyzwyczajeni do ciągłości czasu i przestrzeni. Wiemy dobrze, że pomiędzy dwoma wybranymi chwilami czasu – choćby oddalonymi od siebie o ułamek sekundy - znajduje się nieskończenie wiele chwil pośrednich. Podobnie pomiędzy dwoma wybranymi punktami w przestrzeni – choćby nawet odległymi od siebie o ułamek grubości włosa - leży nieskończenie wiele innych punktów. Jednak możemy wyobrazić sobie zupełnie inny świat, świat dyskretny. W tym świecie każdy punkt ma ściśle określonych sąsiadów – i nie oddzielają go od nich żadne inne punkty. A zjawiska toczą się leniwie w rytm uderzeń metronomu, który wyznacza jedyne możliwe chwile czasowe. Automaty komórkowe wraz z ciągle ogromnie popularną, mimo upływu prawie pięćdziesięciu lat, grą w życie są chyba najbardziej znanym przykładem układów dyskretnych. Obserwacja ewolucji tych modeli, generowanych przez nie wzorków, może dostarczyć nam wielu wrażeń estetycznych. Czy jednak stanowią one jedynie tylko „zabawkę”, nieco kojarzącą się z grami komputerowymi? Wcale nie! Zjawiska, które pojawiają się w tak uproszczonych, dyskretnych układach, mają swoje odpowiedniki w świecie rzeczywistym. Dlatego też układy dyskretne, o bardzo prostych regułach działania, od dawna służą nam do tłumaczenia całkiem skomplikowanych zjawisk, których jesteśmy często świadkami. Jak szybko następuje mieszanie wody w zbiorniku? Jak zmienia się kształt rozwiewanych wiatrem pustynnych wydm? W którą stronę i kiedy będzie rozbudowywać się miasto? Dlaczego wybory wygrała ta partia, a nie inna? Skąd się biorą epidemie, dlaczego wygasają i w jaki sposób trzeba przeprowadzić akcję szczepień ochronnych, aby im zapobiec? To tylko niektóre z pytań, na które odpowiedzi możemy znaleźć, przyglądając się układom dyskretnym. |
Nauki chemiczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Innowacje w twoim portfelu |
Kiedyś wino, muszle i skóry zwierząt – dziś Blik, WeChat, Alipay i Revolut – sposoby płatności zmieniały się, z czasem stając się coraz bardziej innowacyjne. Dyskusja o tym, czego używamy, płacąc za marchewkę w warzywniaku i kupując drogą torebkę na deptaku w Szanghaju |
Nauki ekonomiczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Litewski ruch przemytników książek – zapomniane początki nowoczesnego państwa litewskiego |
Druga połowa XIX wieku była dla ziem litewskich, pozostających pod władzą carską jako gubernie imperium rosyjskiego, czasem szczególnie dramatycznym i zarazem przełomowym. W 1864 roku, po upadku powstania styczniowego, władze carskie wprowadziły na tych terenach zakaz druku w języku litewskim czcionką łacińską. Taka forma represji, obowiązująca jako prawo przez 40 lat, miała być dotkliwą karą dla mieszkańców Litwy za udział w insurekcji, a równocześnie narzędziem ich ostatecznej rusyfikacji. Plan rosyjskich administratorów Litwy zawiódł jednak całkowicie, stał się bowiem przyczyną narodzin litewskiego ruchu społeczno-kulturalnego, który należał do najskuteczniejszych i najbardziej oryginalnych form oporu przeciw zaborcom. Był to ruch przemytników książek (lit. knygniešiai”), skupiający i aktywizujący tę część społeczeństwa litewskiego, która deklarowała przywiązanie do rodzimego języka i odczuwała potrzebę podkreślania odrębności narodowej, również przez posiadanie własnego piśmiennictwa. Zjawisko to, ze względu na swoją skalę, charakter i konsekwencje, było unikalne w Europie przełomu XIX i XX stulecia i jako takie zostało wyróżnione w 2004 roku przez UNESCO Przedmiotem wykładu są geneza, dzieje i struktura tego ruchu, jego znaczenie w procesie kształtowania się nowoczesnej litewskiej tożsamości narodowej i formowania się koncepcji przyszłego suwerennego państwa litewskiego, a także jego wpływ na relacje polsko-litewskie w tym okresie. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Nauka w walce z przestępczością |
Prezentacja najważniejszych osiągnięć techniki kryminalistycznej, przedstawienie nowych technik śledczych, w szczególności badanie autentyczności dokumentów i pieniędzy, obszary oraz metody antropometrii dla celów identyfikacji; profilaktyka samobójstw. |
Nauki prawne |
|
Spotkanie festiwalowe | Tolerancja w przewodzie pokarmowym |
W układzie pokarmowym dochodzi do kontaktu z ogromną liczbą antygenów pokarmowych, a drobnoustroje chorobotwórcze muszą być natychmiast odróżniane od bakterii |
Nauki biologiczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Współczesny teatr rosyjski |
Wykład będzie poświęcony najważniejszym zjawiskom w teatrze rosyjskim. Zaprezentowane zostaną fragmenty spektakli, najważniejsze dzieła i tendencje rozwojowe. W czasie wykładu omówiony zostanie również proces rozwojowy teatru rosyjskiego. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Biologia molekularna – co piszą w podręcznikach, a jak jest naprawdę? |
Biologia molekularna to dziedzina, która fascynuje wiele osób, ale często jest odbierana jako hermetyczna i trudna do zrozumienia. Problem ten jest szczególnie istotny, gdy weźmie się pod uwagę aparaturę stosowaną w badaniach białek i kwasów nukleinowych, która jest niedostępna w szkołach. Proponowany wykład jest zaproszeniem do świata biologii molekularnej – przewodnikami będą nauczyciel akademicki Wydziału Biologii UW i student Wydziału Fizyki UW realizujący badania dotyczące struktury białek w Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych. Poprowadzą oni krok po kroku po niezwykłym świecie cząsteczek, które oddziałując ze sobą, czynią komórkę żywą. Podróż rozpocznie się od odczytania informacji genetycznej, a skończy na skomplikowanej sieci oddziaływań między białkami. Na wykładzie zostaną poruszone tematy opisywane w podręcznikach licealnych, ale zostaną one uzupełnione o wyniki najnowszych badań. |
Nauki biologiczne |
|