Program - spotkania

W trakcie wykładu omówiona zostanie „wędrówka”  piramid od starożytności po czasy współczesne.  Znaczenia symboliczne piramid.

Wykład związany będzie z geografią starożytną oraz międzykontynentalnymi wyprawami handlowo-eksploracyjnymi.

Spacer śladami twórców Konstytucji 3 Maja i tych, którzy wcześniej i potem walczyli o obywatelskie prawa i swobody. O znakach wydarzeń sprzed lat na ulicach Warszawy opowiada licencjonowany przewodnik i historyk Adrian Sobieszczański.

Na liście niepowetowanych strat polskich zbiorów naukowych i artystycznych znajdują się zbiory Towarzystwa   Królewskiego Warszawskiego Przyjaciół Nauk. Mało kto wie, że w Pałacu Staszica znajdował się oryginalny karton Rafaela. Po upadku powstania listopadowego zbiory bezpowrotnie opuściły dedykowany im gmach. W okresie międzywojennym w wyniku traktatu ryskiego udało się część z nich rewindykować. Współcześnie są one rozproszone, wiele z nich poszukiwane nadal.

Już od połowy XIX stulecia w ramach rozwijających się zainteresowań antyczną i starożytną przeszłością naszych cywilizacji, podejmowano próby rekonstrukcji zarówno obyczajów, kultury duchowej, jak i materialnej naszych odległych przodków. Te pierwsze próby teraz wydają się dziwaczne i nawet w obecnym pojęciu humorystyczne. lecz to one doprowadziły do rozwoju wspólczesnej archeologii doświadczalnej, jako pełnoprawnej nauki o wypracowanych metodach i etycznym kodeksie oraz o popularnonaukowej atrakcyjności.

Przedsiębiorstwo jest głównie przedmiotem zainteresowania nauk ekonomicznych, ale może być badane również z perspektywy innych dyscyplin, w tym filozofii. Założenia filozoficznej koncepcji przedsiębiorstwa przedstawił wybitny XX-wieczny logik, Józef Maria Bocheński OP, profesor i rektor uniwersytetu we Fryburgu szwajcarskim. Rozprawę opublikowano dotychczas w językach niemieckim i polskim (Uwagi filozoficzne o przedsiębiorstwie przemysłowym), a jej angielski przekład ukaże się w 162 numerze czasopisma „Prakseologia”. Zaproponowana przez J. M. Bocheńskiego koncepcja przedsiębiorstwa jako „systemu” obejmuje zagadnienia jego struktury (analiza statyczna) i celów (analiza dynamiczna). Inaczej niż w dominujących ujęciach, zysk nie jest tu głównym celem przedsiębiorstwa, a jedynie jednym z celów, którego realizacja warunkuje osiągnięcie celu głównego. Centralnym elementem systemu jest przedsiębiorca (który nie musi być tożsamy z właścicielem kapitału).  Prezentowana koncepcja dotyczy: filozofii przedsiębiorstwa, teorii celu i hierarchii celów przedsiębiorstwa, etyki przedsiębiorcy, prakseologii, metaekonomii.

Autor wykładu – profesor historii filozofii w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN działający w Towarzystwie Naukowym Prakseologii – przedstawi podstawowe założenia koncepcji filozofii przedsiębiorstwa, jej znaczenie oraz możliwości jej twórczego rozwinięcia. 

Na zajęciach zajmiemy się sprawiedliwym podziałem dóbr. To problem, przed którym stajemy wszyscy: dzieci kłócące się o ostatni kawałek tortu, zbójcy dzielący łup czy ministrowie konstruujący budżet państwa. Trudno o bardziej konfliktogenne zajęcie. Czy matematyka może w tym jakoś pomóc?

Opowiem o problemach z podziałem spadku po Babie Jadze, o tym jak krasnoludki dzielą budyń i kroją makowiec i jak trzy osoby o bardzo trudnym charakterze mogą się podzielić pizzą lub drożdżówką tak, żeby wszystkie były zadowolone (a w każdym razie nie miały żalu do pozostałych).

Rozważać będziemy kolorowania brył i figur geometrycznych, a kolorować będziemy ich wierzchołki, krawędzie lub ściany. Każde takie kolorowanie można utożsamić z funkcją przypisującą każdemu z wierzchołków lub każdej z krawędzi czy ścian element pewnego zbioru kolorów K. Przy takiej definicji trzeba przyjąć, że dwa kolorowania nie są identyczne, innymi słowy – są różne, jeśli pewna ściana, krawędź czy wierzchołek ulegnie pokolorowaniu na inny kolor w jednym kolorowaniu niż w drugim. Liczbę tak rozumianych kolorowań łatwo można policzyć, korzystając z wiedzy szkolnej, ale tak postawiony problem jest mało praktyczny. My jednak przyglądać będziemy się liczbie nie różnych, a rozróżnialnych kolorowań. Za pokolorowane w sposób nierozróżnialny uznamy figury lub bryły, jeśli można jedną z nich przekształcić, na przykład przez pewien obrót, w taki sposób, żeby po tym przekształceniu zobaczyć identyczne kolorowanie jak drugiej. Liczba rozróżnialnych w tym sensie kolorowań jest trudniejsza do znalezienia. Powiemy o kluczowym dla tego problemu pojęciu grupy przekształceń i działaniu tej grupy na zbiorze obiektów podlegających kolorowaniu. Dowiemy się, czym przy działaniu grupy na zbiorze są orbity i dlaczego tworzą one podział interesującego nas zbioru. Przyjrzymy się, dlaczego wskazanie odpowiedniej grupy przekształceń jest konieczne dla ścisłego sformułowania naszego problemu i dlaczego grupa przekształceń, a co za tym idzie i liczba kolorowań, może być inna, gdy rozważamy dziecięcą kolorowankę na papierze, a inna, gdy projekt witraża. Sformułujemy również kluczowe dwa twierdzenia w tej teorii: Twierdzenie Pólyi i prowadzący do niego Lemat Burnside'a, które powiedzą nam, jak liczba orbit wpływa na liczbę kolorowań. Jeżeli czas pozwoli, naszkicujemy dowody tych twierdzeń.

Wszyscy chcą być szczęśliwi! Szczęścia nie można kupić, szczęście jest w nas. Biologicznie szczęście powinniśmy traktować jako stan zdrowia i dobre samopoczucie. Jak więc możemy sami sobie to zapewnić?

Badania naukowe wykazały, że pewne części mózgu (np. ciało migdałowate, hipokamp i układ limbiczny) oraz neuroprzekaźniki (np. dopamina, serotonina, norepinefryna i endorfina) odgrywają kluczową rolę w odczuwaniu szczęścia. Potwierdzono także, że poziom hormonów takich jak kortyzol, adrenalina  i oksytocyna mają znaczący wpływ na nasz nastrój i wpływają na poczucie zadowolenia. Czy chemia jest w stanie generować nasze odczucia i jak to się dzieje?

Należy jednak pamiętać, że nie tylko pojedyncze czynniki chemiczne wpływają na stan równowagi naszego organizmu, który jest kluczem do odczuwania szczęścia, równie ważny jest prawidłowo funkcjonujący metabolizm. Jesteś tym, co jesz – czy to tylko pusty slogan? Dlaczego metabolizm związków odżywczych, czyli węglowodanów, białek i lipidów jest kluczowy w odczuwaniu szczęścia i równowagi? Dlaczego niektórym z nas poprawia się nastrój po zjedzeniu słodyczy i kiedy tak naprawdę szczęśliwe są nasze jelita ? Na wszystkie te pytania odpowiem w trakcie wykładu, uwzględniając rolę mikrobiomu i hormonów kluczowych dla funkcjonowania układu pokarmowego.

Najlepszym wykładnikiem dobrostanu naszego organizmu jest dobre samopoczucie, ale w wielu przypadkach możemy zbadać parametry laboratoryjne, które pozwolą nam monitorować stan organizmu. Co zbadać w poszczególnych sytuacjach zdrowotnych, kiedy wybrać się po poradę do specjalisty? Niech sposób funkcjonowania Twojego organizmu przestaje być niewiadomą, bo tylko będąc świadomym, można właściwie o siebie zadbać. 

Wysiłek fizyczny to praca mięśni szkieletowych, której towarzyszą czynnościowe zmiany w organizmie. W zależności od typów skurczów mięśni rodzaje wysiłków fizycznych dzielimy na wysiłki dynamiczne i wysiłki statyczne. Podejmowanie wysiłku fizycznego wiąże się z pracą mięśni szkieletowych, której towarzyszy szereg zmian adaptacyjnych w obrębie poszczególnych narządów i układów. Zmiany te zależą od rodzaju skurczów mięśniowych, wielkości grup mięśniowych zaangażowanych w podejmowanie określonego typu wysiłku fizycznego oraz jego intensywność. Z prezentacji dowiesz się, jakie są mechanizmy fizjologiczne reakcji układu krążenia i układu oddechowego na wysiłek fizyczny oraz jakie są fizjologiczne zmiany treningowe w czynności układu krążenia.

Większość z nas ma w życiu momenty, w których dąży do tego, aby zmieniać swoje nawyki na lepsze. Niezależnie od przyczyn i pobudek nami kierujących, warto wprowadzać nawet drobne pozytywne nawyki, takie jak regularna, systematyczna aktywność fizyczna, które w dłuższej perspektywie wyjdą nam na dobre. Jak być systematycznym? Jak sprawić, by działania zamieniły się w nawyki? Jakie czynności wpłyną pozytywnie zarówno na nasze zdrowie psychiczne, jak też fizyczne? Czy zawsze sport to zdrowie? Czy są takie stany w naszym organizmie, które powodują, że powinniśmy unikać wysiłku fizycznego? Czy cukrzyca, a może ciąża, są przeciwwskazaniami do stosowania wysiłku fizycznego? Dowiecie się z prezentacji. Zapraszamy na zajęcia i warsztaty.

Wykład będzie trwał około 60 minut, na koniec zajęć (około 30 minut) zostanie przeprowadzony eksperyment interaktywny, dzięki któremu przekonamy się, że ruch pozytywnie wpływa również na uczenie się.

Organizm człowieka od pierwszych chwil po narodzeniu zasiedlany jest przez liczne mikroorganizmy (bakterie, grzyby, wirusy). Mikroorganizmy te stanowią mikroflorę fizjologiczną. W ostatnich latach termin –  mikroflora fizjologiczna – zastępowany jest określeniami mikrobiota bądź mikrobiom, jednakże terminy te nie są tożsame.  

Pojęcie mikrobiomu odnosi się do zbioru genomów mikroorganizmów zasiedlających daną niszę ekologiczną, np. organizm człowieka. Termin mikrobiota określa wszystkie mikroorganizmy występujące w danym organizmie, zarówno te, które są dla niego przyjazne, jak i chorobotwórcze.

Szacuje się, że liczba komórek mikroorganizmów zasiedlających organizm człowieka wynosi około 39 bilionów, a ich masa może stanowić nawet 3 kilogramy. Mikroorganizmy w organizmie człowieka występują m.in.: na skórze, w jamie ustnej  i górnych drogach oddechowych, w przewodzie pokarmowym oraz układzie rozrodczym.

W trakcie prezentacji przedstawione zostaną: mikroorganizmy zasiedlające organizm człowieka, ich rola w funkcjonowaniu organizmu człowieka i ich znaczenie dla zdrowia. Omówione zostaną także czynniki środowiskowe /składniki pożywienia, zwyczaje higieniczne, kosmetyki, antybiotyki, środki odkażające/ wpływające na modyfikację składu mikroflory fizjologicznej i jej konsekwencje. Uczestnicy spotkania dowiedzą się także: czy bakterie stanowiące mikroflorę fizjologiczną mogą stać się przyczyną zakażenia? czy w przebiegu różnych chorób skład mikroflory fizjologicznej jest odmienny niż w stanie zdrowia? czy i jak można modyfikować skład mikroflory fizjologicznej oraz jak może to wpływać na nasze zdrowie?

Wykład będzie trwał około 60 minut, po czym pozostanie 30 minut na pytania, dyskusję oraz pokaz mikroorganizmów pod mikroskopem.

Zapraszamy na zajęcia w Obserwatorium Geofizycznym w Świdrze. W czasie tego spotkania  uczestnicy będą mogli wziąć udział w różnych formach zajęć. W jednym z budynków w Obserwatorium w Świdrze, w tzw. domku modrzewiowym, przygotowano wystawę polarną, na której prezentowane są zarówno przyrządy pomiarowe stosowane do badań Arktyki, jak i sprzęt codziennego użytku niezbędny polarnikom do tego, aby przetrwać trudne warunki klimatu polarnego. Zwiedzaniu wystawy będą towarzyszyć fascynujące opowieści o życiu i pracy w Polskiej Stacji Polarnej Hornsund na Spitsbergenie.

Dodatkowo proponujemy zwiedzanie minimuzeum geofizycznych urządzeń pomiarowych. Przedstawimy historię wybranych badań geofizycznych, w szczególności powstania pierwszego na ziemiach polskich obserwatorium magnetycznego w Świdrze, wyjaśnimy potrzeby prowadzenia ciągłych obserwacji i pomiarów na całym globie. Zaprezentujemy wybraną aparaturę pomiarową stosowaną do pomiarów pól magnetycznych i elektrycznych Ziemi, parametrów meteorologicznych i zanieczyszczeń powietrza.

Podczas wydarzenia zorganizujemy stoisko polarne, gdzie będzie można przenieść się wirtualnie na Spitsbergen, popływać pontonem, czy zajrzeć do lodowej jaskini – a to wszystko dzięki nowoczesnym technologiom i goglom VR.

Najmłodsi będą mogli układać puzzle polarne na czas i wziąć udział w grze terenowej. Starszych zaprosimy do udziału w quizach online. Na uczestników gier i quizów czekają nagrody (oczywiście polarne!).

Dlaczego polski proces karny nie wygląda jak ten na zagranicznych filmach? Jaką rolę w systemie anglosaskim odgrywają przysięgli, sędziowie i precedensy? Spotkanie prowadzi sędzia Natalia Maszkiewicz. 

Dzieła literackie i filmowe z gatunku science fiction często dotykają kwestii kontaktu z „obcym” – przybyszem z innej planety, który różni się od, przeważnie ludzkich, bohaterów wyglądem, sposobami komunikacji, kulturą czy wartościami. Tym samym utwory fantastyki naukowej poruszają pytania fundamentalne dla refleksji antropologicznej – w jaki sposób możliwy jest kontakt z osobami wychowanymi w zupełnie innej kulturze, czego taki kontakt wymaga od badacza, na jaką ocenę obcej kultury badacz może sobie pozwolić i jakie kryteria takiej oceny przyjąć, czy też wreszcie: czy badacz ma prawo interweniować, gdy dostrzega w innej kulturze zjawiska, które on sam uważa za naganne.

Podczas spotkania zastanowimy się nad tymi kwestiami, wychodząc od wspólnego obejrzenia przykładowego filmu SF. Rozważymy specyfikę kontaktu przedstawicieli różnych kultur, jego uwarunkowania kulturowe, językowe i społeczne, a zwłaszcza dylematy etyczne, które mogą wystąpić przy takim spotkaniu. Porozmawiamy również o tym, jak w książkach i filmach SF tworzone są postacie „obcych” i w czym przypominają one obrazy obcych i innych w kulturach europejskich. Zdefiniujemy także pojęcie etnocentryzmu i zastanowimy się nad tym, jak można unikać tego typu postawy w postrzeganiu innych kultur.

Mikołaj Lewicki, socjolog zajmujący się procesami gospodarczymi oraz Andrzej Waśkiewicz, historyk idei, autor książki o utopiach materialistycznych, będą dyskutować o miejscu ekonomii współdzielenia we współczesnej gospodarce oraz jej znaczeniu dla społeczeństwa, w którym zachodzi rewolucja cyfrowa. Czy Uber, Airbnb, CouchSurfing i inne instytucje zmieniają charakter gospodarki późnego kapitalizmu czy też podporządkowują się jej logice? Czy czynią gospodarkę bardziej przyjazną konsumentowi czy też wzmacniają pozycję wielkich korporacji? Egalitaryzują społeczeństwo czy tylko tworzą nową elitę opartą na kapitale intelektualnym? Czy cyfrowe społeczeństwo przyszłości będzie społeczeństwem postamaterialistycznym? Dyskusję poprowadzi Justyna Pokojska, socjolożka prowadząca w Radiu Kampus audycję "Efekt Sieci".

W Europie zachodzą głębokie zmiany demograficzne, społeczeństwa starzeją się, dzieci rodzi się coraz mniej, a liczba Europejczyków zmniejsza się. Czy zatem mamy do czynienia z kryzysem demograficznym? Podczas wykładu analizowane będą uwarunkowania społeczne, kulturowe i ekonomiczne procesów demograficznych w Europie, w tym zmiany modelu rodziny, wzorów dzietności, stylu życia, sytuacji gospodarczej, modeli polityki rodzinnej. Jak te procesy zachodzą w wybranych państwach europejskich? Czy w Polsce mamy do czynienia z zapaścią demograficzną? Jakie są konsekwencje tych zmian, jakie prognozy?

We will look at the history of American elections in search of bizarre developments and candidates (expect films and interviews) in search of an answer to the following question: is democracy a system for the wise or is it not? How smart must the candidates and voters be for democracy to still be democracy? In order to answer these questions in a practical way we are going to design a fool proof (pun intended) set of rules which will "protect" democracy from stupidity .In order to make things interesting we will take into account the actual electoral rules and civil rights to see if they are not the obstacles to making democracy "smarter".

Podczas wykładu zostaną przedstawione istniejące rozwiązania robotów-telemanipulatorów chirurgicznych i medycznych stosowane w praktyce medycznej oraz nowe koncepcje takich robotów i doświadczenia własne autora z zakresu projektowania i konstrukcji manipulatorów do zastosowań w medycynie.

Zostanie zaprezentowane spektakularne zastosowanie robotów chirurgicznych wykorzystywanych do operacji minimalnie inwazyjnych serca dotyczących wykonywania tzw. by-passów w chorobie niedokrwiennej serca. Najbardziej znane roboty dla chirurgii to AESOP i ZEUS oraz daVinci produkcji USA. W referacie zostanie przedstawiona typowa procedura stosowana w chirurgii z użyciem robota-telemanipulatora, w którym narzędzia są sterowane zdalnie, zaś kamera endowizyjna, przekazująca obraz operowanego miejsca, jest sterowana głosem. Stosowana jest tu technika endoskopowa, w której wprowadza się do ciała pacjenta narzędzia laparoskopowe zamocowane do ramion robota i specjalny układ optyczny - obrazowód z kamerą i źródłem światła. Ramiona robota kopiują ruchy rąk chirurga, ale są o wiele precyzyjniejsze, ponieważ drżenie rąk chirurga nie przenosi się na ramiona robota.

Ta nowa technika stała się obecnie bardzo atrakcyjna i dynamicznie się rozwija, brak jeszcze jednolitych standardów technicznych i projektowo-konstrukcyjnych w tym zakresie i wiele zagadnień czeka nadal na rozwiązania. Można je uzyskać na drodze analizy odpowiednio sformułowanych modeli uwzględniających specyfikę podejmowanych zagadnień z pogranicza anatomii, medycyny, biomechaniki i inżynierii medycznej – w referacie zostaną przedstawione nowatorskie metody projektowania i konstruowania innowacyjnych rozwiązań manipulatorów do zastosowania w medycynie.