Instytut Filozofii i Socjologii PAN
| Typ | Tytuł | Opis | Dziedzina | Termin |
|---|---|---|---|---|
| Lekcja festiwalowa | Bez prądu, bez zasięgu, bez planu. Blackout i nasze uzależnienie od technologii |
Smartfon, Wi-Fi, mapy Google, media społecznościowe, płatności bezgotówkowe – technologia jest dla wielu z nas nieodłączną częścią codziennego życia. Ale co się stanie, gdy nagle wszystko przestanie działać? Gdy zniknie zasięg, a kontakt z bliskimi będzie niemożliwy? Blackout w Hiszpanii jest pretekstem do głębszej refleksji: czy jeszcze potrafimy funkcjonować offline? Podczas wykładu porozmawiamy o tym, jak silnie uzależniliśmy się od cyfrowych rozwiązań i jak możemy przetrwać w świecie, który przestaje działać bez ładowarki. Będzie to opowieść o technologii, która zawodzi, i o ludziach, którzy muszą wtedy działać. Serdecznie zapraszam na nasze spotkanie. |
|
|
| Spotkanie festiwalowe | Co świętujemy, co obchodzimy? Święta ustanowione przez parlament i nasze ich postrzeganie |
Dotychczas polski parlament (na podstawie ustaw i uchwał) ustanowił w sumie kilkadziesiąt świąt i dni upamiętniających wybrane wydarzenia, grupy, czy wartości takie jak Święto Narodowe Trzeciego Maja, Narodowy Dzień Zwycięstwa obchodzony 8 maja, czy Dzień Nauki Polskiej obchodzony 19 lutego. Większość z tych świąt i wyróżnionych dni wpisano w oficjalny kalendarz corocznych obchodów w ostatnich dwóch dekadach, wskazując, o czym – jak obywatele polskiego państwa – powinniśmy pamiętać, co chcemy uhonorować, ale też o czym nie możemy zapominać. Czym są dla nas te coroczne obchody i jakie mają znaczenie? Czy nasze postrzeganie takich świąt zmieniało się w czasie? Jak w praktyce postrzegamy i obchodzimy święta i dni wyróżnione przez ustawodawcę? Po co nam one? W trakcie spotkania przedstawione zostaną zestawienia i analizy ustaw i uchwał polskiego paramentu, a także wyniki wybranych badań społecznych dotyczących obchodów świąt państwowych, świąt narodowych i dni (pamięci) wyróżnionych przez polski parlament. Nie mniej istotne będą w tym kontekście założenia jakie towarzyszyły inicjatorom wybranych ustaw i uchwał polskiego parlamentu, a także przeszłe i obecne interpretacje świąt ustanowionych przez Sejm i Senat; widoczne w sposobach świętowania, czy znaczeniach nadawanych obchodom. Pozwolą one na przybliżenie tej narracji wytworzonej przez organy państwa, wskazanie na jej specyfikę, kluczowe treści i sensy, a także dokonanie porównań polskich doświadczeń z doświadczeniami innych państw. Wspólnie zastanowimy się, jakie w praktyce obchody świąt ustanowionych prze parlament mają dla nas znaczenie: czy są dla nas ważne, skłaniają do wspominania przeszłości, celebrowania wybranych wartości czy przeciwne – liczy się głównie to, że niektóre z nich to dni wolne od pracy |
Nauki społeczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | Doktrynalne podstawy polskich koronacji królewskich XI stulecia |
Wykład poświęcony jest doktrynalnym podstawom pierwszych trzech polskich koronacji królewskich ‒ Bolesława Chrobrego (1025), Mieszka II (1025) i Bolesława Śmiałego (1076) ‒ przede wszystkim w zakresie filozofii i teologii politycznej. Omówione będzie znaczenie koronacji dla pojmowania roli władcy w perspektywie zarówno doczesno-politycznej jak i duchowej, a także w odniesieniu do relacji zewnętrznych monarchii i kwestii dynastycznych. Doktryna związana z sakrą królewską będzie zestawiona z tradycją władzy cesarskiej o rodowodzie rzymskim (która miała swoją kontynuację nie tylko u cesarzy koronowanych w Rzymie i w Konstantynopolu, ale również ‒ w pewnych okresach X-XI wieku ‒ u cesarzy hiszpańskich, anglosaskich i bułgarskich), a także z rozwijaną w XI wieku ideą prymatu papiestwa nad władcami świeckimi. Pokazane będzie znaczenie pojęć takich jak princeps (książę) i rex (król), występujących w różnych źródłach historycznych, w tym numizmatycznych (w języku łacińskim, jak również słowiańskim),i to, że przypisywano im niekiedy różne znaczenia. Wyjaśnimy, dlaczego tytułem rex określano niekiedy np. Mieszka I, czy Bolesława Chrobrego jeszcze przed koronacją 1025 r. i dlaczego termin princeps wiązany był w pewnym kontekście z cesarzem. Nie pominiemy źródeł dotyczących pierwszej „koronacji” Bolesława Chrobrego, dokonanej przez cesarza Ottona III podczas zjazdu gnieźnieńskiego (1000), ani zagadnienia powiązanej ideowo z tymi wydarzeniami fundacji, jaką był klasztor eremitów św. Romualda w Międzyrzeczu (których Bolesław Chrobry był nawet konfratrem, wedle przekazu Brunona z Kwerfurtu). |
Nauki humanistyczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | Bez prądu, bez zasięgu, bez planu. Blackout i nasze uzależnienie od technologii |
Smartfon, Wi-Fi, mapy Google, media społecznościowe, płatności bezgotówkowe – technologia jest dla wielu z nas nieodłączną częścią codziennego życia. Ale co się stanie, gdy nagle wszystko przestanie działać? Gdy zniknie zasięg, a kontakt z bliskimi będzie niemożliwy? Blackout w Hiszpanii jest pretekstem do głębszej refleksji: czy jeszcze potrafimy funkcjonować offline? Podczas wykładu porozmawiamy o tym, jak silnie uzależniliśmy się od cyfrowych rozwiązań i jak możemy przetrwać w świecie, który przestaje działać bez ładowarki. Będzie to opowieść o technologii, która zawodzi – i o ludziach, którzy muszą wtedy działać. Serdecznie zapraszam na nasze spotkanie. |
Nauki społeczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | Labirynt Filozoficzny |
Pracownicy naukowi Instytutu Filozofii i Socjologii PAN uosabiają wielkich filozofów z przeszłości. Będzie można porozmawiać prywatnie z Platonem, Kartezjuszem, Heglem i innymi postaciami. Każdy z filozofów będzie przyjmował rozmówców indywidualnie lub grupowo w swoim pokoju w Instytucie, na poszczególnych piętrach Pałacu Staszica. Rozmowa może dotyczyć zagadnień filozoficznych typowych dla każdego z tych filozofów, ale można też stawiać pytania, które odwiedzający uważają za ważne. Każdy z filozofów będzie mógł odpowiedzieć bezpośrednio, ale będzie też mógł zaprosić uczestników do zwrócenia się do innego filozofa. Celem jest pokazanie, że filozofia rodzi się z pytań, jest ciekawością, poszukiwaniem, odwagą, a nawet śmiałością. Labirynt jest skierowany przede wszystkim do młodych osób, ale z przyjemnością witamy i słuchamy osób w każdym wieku. |
Nauki humanistyczne |
|
| Spotkanie festiwalowe | Disputandum est! Bądź świadkiem dysputy dwóch filozofów (jak w XVII wieku)! |
Zderzenie różnych stanowisk jest solą filozofii. W istocie jest to jedyna metoda, jaką zna filozofia. Wiedzieli o tym filozofowie starożytni, tacy jak Platon i Arystoteles, średniowieczni, renesansowi i współcześni. Dlatego filozofowie zawsze kultywowali sztukę argumentowania za lub przeciw (pro et contra) określonej tezie, sztukę obalania rozmówcy, sztukę odkrywania błędów w rozumowaniu innych, w skrócie - dialektykę. Zarówno na uniwersytetach średniowiecznych, jak i nowożytnych, stopień naukowy można było uzyskać jedynie poprzez publiczną obronę tez przed obiekcjami oponenta, ale tak naprawdę każda okazja była dobra do takich dysput. Nie były to zwykłe dyskusje, w których każdy mówi, co mu przyjdzie do głowy, stara się krzyczeć głośniej niż inni, a na końcu wszyscy mają rację (brzmy znajomo?), ale konfrontacje, podczas których każdy z uczestników (respondens, opponens, praeses) odegrał określoną rolę, musiał przestrzegać ścisłych zasad i ram czasowych. Zanurzymy się w tej atmosferze, która dominowała w świecie akademickim przynajmniej do połowy XVIII wieku. Jeden z filozofów IFiS PAN będzie bronił tezy, że "Wspólnoty polityczne powstają z natury" przed atakami drugiego filozofa, który przeciwstawi mu szereg argumentów. Ci dwaj filozofowie staną naprzeciwko siebie. Trzeci, przewodniczący, będzie siedział za nimi, nieco wyżej, i będzie egzekwował zasady i czas. Na koniec, po około półgodzinnej dyskusji, publiczność zdecyduje, czy teza została skutecznie obroniona, czy też nie. W drugiej części spotkania, publiczność może również zadawać pytania i wypowiadać się na temat omawianej tezy i metody, za pomocą której została omówiona. Celem tej praktyki nie jest pokonanie przeciwnika, przez doprowadzenie go do zaprzeczenia samemu sobie, ale wspólne poszukiwanie prawdy! |
Nauki humanistyczne |
|
