Wydział Polonistyki

Typ Tytuł Opis Dziedzina Termin
Lekcja festiwalowa Skąd wiemy to, co wiemy o Słowianach?

Dawni Słowianie są uważani za naszych przodków, jednak zaskakująco niewiele o nich wiemy na pewno. Potoczne wyobrażenia oscylują między wizją dzielnych rolników uprawiających rolę (i od tego ma się wywodzić nazwa plemienia Polan i w konsekwencji całego państwa) z jednej strony, a dzielnych i wojowniczych Lechitów z drugiej. Wiedzę o słowiańskiej historii niezmordowanie kształtuje też popkultura, ta dawna – przykładem są liczne powieści Kraszewskiego, ta nowsza – wystarczy przywołać komiks o Kajku i Kokoszu, na którym wychowały się całe pokolenia, i najnowsza: echa słowiańskiego folkloru znajdujemy na przykład u Sapkowskiego. Ale czy możemy powiedzieć coś pewnego o przeszłości Słowian? I skąd wiemy to, co wiemy o Słowianach? Uczestnicy lekcji spróbują poznać odpowiedzi na te dwa pytania. Na początku zobaczymy, jakie elementy składają się na wiedzę o Słowiańszczyźnie, i postaramy się zweryfikować je z dostępnymi źródłami. Przeczytamy wspólnie wybór fragmentów z dawnych kronik i zastanowimy się, na ile można im wierzyć. Czy rzeczywiście bizantyjscy autorzy byli wiarygodni? Czy złośliwy Thietmar z Magdeburga dobrze znał Bolesława Chrobrego? Dlaczego tak dobrze opisano Obodrytów i Pomorzan, a tak niewiele wiadomo o przodkach i przodkiniach Polaków? Uczestnicy poznają wybrane teksty w przekładzie na język polski. Następnie zostaną omówione również świadectwa archeologiczne jako przykład źródeł materialnych. Celem lekcji jest (1) kształtowanie krytycznego podejścia do stereotypów kulturowych i wskazanie na konieczność weryfikacji ich poprzez dostępne źródła, (2) wyrobienie umiejętności pracy z tekstem źródłowym historycznym, (3) poznanie wybranych elementów wiedzy o przeszłości Słowian.

  • pon., 2025-09-22 13:00 do 14:00
Spotkanie festiwalowe Jak NIE mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak NIE słuchać, żeby dzieci do nas mówiły

Czy to antywarsztaty? Nie! Ale w ten przewrotny sposób, parafrazując tytuł słynnego poradnika dla rodziców, chcemy zachęcić rodziców i opiekunów do refleksji na temat rozwoju mowy dziecka.

W obecnych czasach pełnych łatwych rozwiązań - super interaktywnych zabawek, bajek edukacyjnych, elektronicznych nianiek, gotowych słoiczków z jedzeniem - niełatwo być rodzicem. Co robić a czego nie robić, by mały człowiek mógł rozwijać w pełni swój potencjał?  

W trakcie warsztatów przedstawimy z perspektywy profilaktyki logopedycznej praktyczne aspekty stymulacji rozwoju dzieci. Korzystając z naszego doświadczenia logopedycznego i macierzyńskiego, podpowiemy, czego unikać, aby rozwój mowy dziecka przebiegał bez zakłóceń.

Nauki humanistyczne
  • pon., 2025-09-22 17:00 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Od szacunku do wizerunku - dlaczego grzeczności nie można traktować instrumentalnie

Żyjemy w świecie komunikacji instant – nieprzerwanej, skrótowej, o krótkim cyklu życia informacji. Łatwo w tych warunkach zapomnieć o takich komponentach porozumiewania się, które nie niosą informacji wprost, ale budują relacje. A także współtworzą wizerunek tego, kto potrafi się nimi skutecznie posługiwać.

- Czy grzeczność, uprzejmość to oznaki słabości?

- Czy powinniśmy liczyć na wzajemność, będąc dla kogoś uprzejmym?

- Dlaczego uprzejmość może się „nie opłacać”, ale mimo to warto znać jej prawidła – i stosować je na co dzień?

W czasach, gdy żyjemy i pracujemy w środowiskach zróżnicowanych, wielokulturowych, łatwo pogubić się w różnych kodeksach grzecznościowych i w tym, po co nam one są. Przyjrzymy się standardom zachowań grzecznościowych i poszukamy ich uniwersalnych wyznaczników. Sprawdzimy, jak różnie rozumiemy pojęcia „grzeczności” i „uprzejmości” oraz jak wpływają one na komfort funkcjonowania w społeczeństwie.

Nauki humanistyczne
  • pon., 2025-09-22 17:00 do 18:30
Lekcja festiwalowa Czy istnieje architektura demokratyczna? Budowanie i władza

Architektura władzy pełni szczególną funkcję. Jej rolą jest nie tylko projektowanie siedzib ważnych instytucji czy świątyń. Ma ona dostarczać pożądanych sensów, kształtując krajobraz kulturowy człowieka. Siedziby instytucji władzy zawsze miały szczególne znaczenie i również dziś stanowią ważny element przestrzeni reprezentacyjnych. Splatają się tu względy pragmatyczne i ideologiczne; a wbrew pozorom funkcjonalność bardzo często przegrywa z potrzebami tworzenia pożądanych znaczeń: wystarczy rozejrzeć się po Warszawie, by znaleźć gmachy będące ilustracją potrzeby wywierania wpływu poprzez budowle. Na lekcji zastanowimy się nad tym, jakie kryteria wpływają na wybór określonych stylów czy form architektonicznych; dlaczego każdy reżim inwestuje tak wiele w przebudowę przestrzeni reprezentacyjnych, oraz jakie wyobrażenia rządzą naszym postrzeganiem tego, co ważne w przestrzeni. Przykłady zaczerpniemy z naszego otoczenia: pod ręką jest Warszawa i zmiany, jakie zachodziły w centrum od początku XX wieku. Podręcznikowym przykładem jest Paryż, przebudowany w połowie XIX wieku na stolicę w skali światowej. Ale przyjrzymy się też mniej znanym, a niezwykle wymownym przykładom stolic bałkańskich, w których działanie ideologii poprzez architekturę jest wyraźne. Przebudowa Skopja, Belgradu czy Aten ukazuje działanie stereotypów kulturowych. Zastanowimy się wreszcie, czy ustrój demokratyczny wypracował swój styl w architekturze i w jaki sposób można kodować wartości demokratyczne poprzez budowle publiczne. Celem lekcji jest (1) rozmowa o architekturze w kontekście społecznym i kulturowym, (2) omówienie związków między ideologią i władzą (3) oraz ilustracja wartości demokratycznych na przykładzie architektury.

  • wt., 2025-09-23 13:00 do 14:30
Lekcja festiwalowa "Przygody Alicji w Krainie Czarów" – labirynty i pułapki umysłu. Gra edukacyjna

Jej tej lekcji jest umiejętność pracy w grupach, kreatywność oraz samodzielność myślenia. Uczniowie otrzymają na planszach różne zagadki i polecenia do wykonania. Ich zadaniem będzie je rozwiązać, wykorzystując fragmenty "Przygód Alicji w Krainie Czarów" Lewisa Carrolla (te będą przedmiotem spotkania i zostaną uczniom rozdane). Zwycięzcami będą ci, którzy nie tyle najszybciej odpowiedzą na różne pytania i rozwiążą zagadki, ile rozwiążą je najciekawiej i najbardziej kreatywnie, mówiąc językiem Alicji: „coraz najciekawiej”, „coraz to zdumiewajęcej i zdumiewajęcej”. Celem spotkania jest wyjściowe pytanie: w jakie gry grają bohaterowie "Przygód Alicji w Krainie Czarów" i co możemy nazwać grą. Będziemy się zastanawiać, jak bohaterowie rozumieją świat, jak ten świat nazywają i jakie są tego konsekwencje. Pytaniom prowadzącego będą towarzyszyły zagadki, rebusy, gry słowne, wierszyki obrazkowe. Spróbujemy zastanowić się – jak Alicja – nad kształtem i znaczeniem słów oraz ich definicji. Poddamy refleksji język Alicji i sposoby wypowiadania się innych bohaterów. Zastanowimy się nad pułapkami tkwiącymi w języku, a także nad znaczeniem poszczególnych pojęć i nazw własnych w różnych tłumaczeniach powieści Carrolla. Pomyślimy również nad rolą różnorodnych odniesień kulturowych i językowych do innych znanych tekstów pojawiających się bezpośrednio w wybranych tłumaczeniach Przygód Alicji w Krainie Czarów.

  • śr., 2025-09-24 12:00 do 13:00
  • śr., 2025-09-24 13:30 do 14:30
Lekcja festiwalowa "Przygody Alicji w Krainie Czarów" – labirynty i pułapki umysłu. Gra edukacyjna

Jej tej lekcji jest umiejętność pracy w grupach, kreatywność oraz samodzielność myślenia. Uczniowie otrzymają na planszach różne zagadki i polecenia do wykonania. Ich zadaniem będzie je rozwiązać, wykorzystując fragmenty "Przygód Alicji w Krainie Czarów" Lewisa Carrolla (te będą przedmiotem spotkania i zostaną uczniom rozdane). Zwycięzcami będą ci, którzy nie tyle najszybciej odpowiedzą na różne pytania i rozwiążą zagadki, ile rozwiążą je najciekawiej i najbardziej kreatywnie, mówiąc językiem Alicji: „coraz najciekawiej”, „coraz to zdumiewajęcej i zdumiewajęcej”. Celem spotkania jest wyjściowe pytanie: w jakie gry grają bohaterowie "Przygód Alicji w Krainie Czarów" i co możemy nazwać grą. Będziemy się zastanawiać, jak bohaterowie rozumieją świat, jak ten świat nazywają i jakie są tego konsekwencje. Pytaniom prowadzącego będą towarzyszyły zagadki, rebusy, gry słowne, wierszyki obrazkowe. Spróbujemy zastanowić się – jak Alicja – nad kształtem i znaczeniem słów oraz ich definicji. Poddamy refleksji język Alicji i sposoby wypowiadania się innych bohaterów. Zastanowimy się nad pułapkami tkwiącymi w języku, a także nad znaczeniem poszczególnych pojęć i nazw własnych w różnych tłumaczeniach powieści Carrolla. Pomyślimy również nad rolą różnorodnych odniesień kulturowych i językowych do innych znanych tekstów pojawiających się bezpośrednio w wybranych tłumaczeniach Przygód Alicji w Krainie Czarów.

  • śr., 2025-09-24 12:00 do 13:00
  • śr., 2025-09-24 13:30 do 14:30
Spotkanie festiwalowe Studia trans w Polsce – obserwatorium i znak nawigacyjny

W wystąpieniu, które będzie poświęcone obserwacji, diagnozie rozwoju polskich studiów trans, skorzystam z odniesień do obserwatorium meteorologicznego i latarni morskiej, aby przybliżyć najnowsze tendencje w tworzeniu literatury trans. W zakresie mapy tekstów skoncentrowanych na tematyce transpłciowości, przedstawię pięć jej odmian w celu z jednej strony ich orientacyjnego uporządkowania, z drugiej zaś wyeksponowania szerokiego wachlarza tekstów, w których transpłciowość ujmowana jest w „konwencjonalny” i niekonwencjonalny sposób.

Analizując, interpretując i problematyzując manifest Mai Heban Godność, proszę. O transpłciowości, gniewie i nadziei (2023), reportaże Piotra Jaconia Wiktoria. Transpłciowość to nie wszystko (2024), powieść fikcjonalną Julii Durzyńskiej Gdy słońce wypieka sny (2024), esej J. Szpilki Gorset, wstyd i kocie uszka. O transkobiecosci (2024) stworzę depeszę synoptyczną. W depeszy ujawnię w jaki sposób, za pomocą jakich środków artystycznych, organizacji tematycznej wszystkie wymienione teksty przełamują dominującą odmianę w prezentacji osoby trans, tematu pretranzycji i tranzycji – ciałopisania. Tutaj ważną rolę odegrają: poetyka wyważonego manifestu, przekierowanie tranzycji na boczny tor, teoretyczne, utekstowione rozpoznanie własnych pragnień, potrzeb. Zwrócę również uwagę na odważne odbrązowienie siebie jako aktywisty, na dokonanie demityzacji obrazu idealnego ojca.

Następnie zaproponuję koncepcję zrównoważonego rozwoju studiów trans. Przełożenie sygnałów świetlnych latarni morskiej na ideę lokowania studiów trans w polskim literaturoznawstwie ma na celu wysłanie znaku nawigacyjnego w zakresie badań nad podmiotem transpłciowym.

Koncepcja zrównoważonego rozwoju studiów trans powinna wybrzmieć, aby – dopiero co – kształtująca się w Polsce ich transdyscyplinarna forma dyskursu zachowała swój komparatystyczny i polifoniczny potencjał.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2025-09-27 17:00 do 18:30

©2025 Festiwal Nauki