wykład
Typ | Tytuł | Opis | Dziedzina | Termin |
---|---|---|---|---|
Spotkanie festiwalowe | Świat komórek macierzystych |
Komórki macierzyste budzą wielkie nadzieje związane z ich rzeczywistym i potencjalnym wykorzystaniem w biologii i medycynie regeneracyjnej. Podczas wykładu przedstawiona zostanie charakterystyka różnych rodzajów komórek macierzystych. Wykład stanowi wstęp do kolejnych prezentacji i warsztatów dotyczących komórek macierzystych, prowadzonych przez zespół Zakładu Cytologii UW. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Struktura i funkcje błony komórkowej |
Tematem tego spotkania jest błona komórkowa, która definiuje granice komórki i izoluje ją od środowiska zewnętrznego. Jej pojawienie się w ewolucji sprawiło, ze warunki wewnątrz komórki mogą być inne i niż w środowisku zewnętrznym. Równie ważna jak izolacja jest jednak możliwość kontaktu komórki ze środowiskiem. Nośnikiem takiej informacji może być ligand, zwykle niskocząsteczkowy peptyd, rozpoznawany przez receptory, uruchamiające wewnątrzkomórkowe kaskady sygnałowe. Celem wykładu jest omówienie molekularnych mechanizmów interakcji lipidów, które decydują o formowaniu się dwuwarstwy i ich oddziaływania z białkami błony komórkowej. Przedstawione zostaną generalne mechanizmy przekazywania sygnału przez receptory błony komórkowej. Szczególna uwaga poświęcona będzie molekularnym mechanizmom decydującym o wyodrębnianiu się nanodomen błony komórkowej bogatych w sfingolipidy i cholesterol, które są istotne dla przekazywania sygnału przez wybrane receptory błony. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Antybiotyki |
Antybiotyki należą niewątpliwe do grupy najważniejszych leków stosowanych przez człowieka. Wykład o tym, czym są oraz jak działają antybiotyki. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Jak mądrze użyć kodu genetycznego? |
Wykład będzie się składać z kilku krótszych historii, wszystkie dotyczące kodu genetycznego. Słuchacze poznają kulisy poznania kodu genetycznego i dowiedzą się, jak i po co się go modyfikuje. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Suchoty wciąż w galopie, czyli małe kompendium o gruźlicy |
Gruźlica jako stale aktualny problem zdrowotny na świecie. Historia epidemii. Sukcesy i porażki w walce z gruźlicą. Nowoczesne metody wykrywania i leczenia choroby. Perspektywy i nadzieje na przyszłość (nowe leki i szczepionki). |
biologia |
|
Lekcja festiwalowa | Do domu po nocy – czyli skąd nietoperz wie, gdzie mieszka |
Jak to się dzieje, że nietoperze potrafią po ciemku wrócić do miejsca, gdzie mieszkają? Jak one to w ogóle robią, że w locie nie rozbijają sobie głowy o drzewo? A kiedy trzeba zapaść w sem zimowy, to skąd wiedzą, gdzie się schować - zwłaszcza takie, dla których to będzie pierwsza zima w życiu? Na te i podobne pytania spróbujemy sobie odpowiedzieć podczas lekcji poświęconej latającym ssakom i ich niezwykłym umiejętnościom. Postaramy się też z pomocą elektronicznych urządzeń usłyszeć to, co normalnie dla naszych uszu jest niesłyszalne i na własnej skórze przekonac się, jak to jest, kiedy trzeba się orientować w otoczeniu za pomocą słuchu, a nie wzroku. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Usprawnianie umysłu człowieka („Dr Neuronowski”) cz. II |
Spotkanie ma charakter warsztatów, prezentujących opracowany w Pracowni Neuropsychologii Instytutu Biologii Doświadczalnej PAN innowacyjny program terapeutyczny – „Dr Neuronowski”, adresowany usprawnianiu działania umysłu człowieka. Program obejmuje około 100 gier terapeutycznych. Narzędzie składa się z ok. 100 atrakcyjnych gier komputerowych znajdujących zastosowanie w przypadku seniorów, dzieci z rozwojowymi zaburzeniami językowymi oraz pacjentów po udarze mózgu. Demonstracja przykładowych gier terapeutycznych poszerzona zostanie o przedstawienie wyników badań uzyskanych z ich zastosowaniem, w tym także danych neuroobrazowych. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Wszystkim rządzą pasożyty |
Pasożyty mają wpływ na znacznie więcej procesów, niż się nam wydaje. To one dały impuls do powstania rozmnażania płciowego, wpływają na wybór partnera, chronią przed alergiami, a nawet mogą zmienić zachowanie, i to nie tylko u zwierząt, ale także u ludzi. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Z czego śmieje się sowa śnieżna? |
Sowy – władczynie nocy, mistrzynie cichej śmierci. Żadna grupa ptaków, w toku ewolucji, nie dostosowała się tak dobrze do życia w mrokach nocy... Dlaczego tak się stało? Podczas spotkania przyjrzymy się wyjątkowemu światu tych tajemniczych stworzeń – odkryjemy tajniki bycia sową, poznamy gatunki sów występujące w Polsce, dowiemy się skąd dokładnie wzięła się łacińska nazwa Strix (po polsku puszczyk) oraz jakie wierzenia starosłowiańskie są związane z sowami. A na koniec sprawdzimy z czego tak głośno śmieje się sowa śnieżna...
|
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Biofilmy, zagrożenia i korzyści |
Biofilmy są społecznościami mikroorganizmów przytwierdzonymi do różnorodnych powierzchni. Mogą być przyczyną chorób, które leczenie jest trudne. Z drugiej strony, znajdują liczne zastosowania w przemyśle i pełnią ważną rolę w oczyszczaniu ścieków. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Medycyna spersonalizowana, czyli właściwy lek dla konkretnego pacjenta |
Wykład ma na celu omówienie procesów odpowiedzialnych za różnice w skuteczności konkretnych leków u różnych pacjentów. Przedstawione zostaną praktyczne metody pozwalające na dobieranie leku do konkretnego pacjenta, a nie tylko do konkretnej choroby |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Zagraj w metabolizm! |
Zajęcia mają na celu przybliżenie zagadnień związanych z metabolizmem komórkowym. Po omówieniu podstaw oddychania komórkowego, uczestnicy zagrają w grę, dzięki której utrwalą sobie najważniejsze pojęcia z biochemii i szlaków metabolicznych. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Zwykłe drzewa i ich niezwykłe życie |
Kampinoski Park Narodowy będący Światowym Rezerwatem Biosfery jest wyjątkowo cennym miejscem na Mazowszu. Ten niepowtarzalny teren w około 73% pokryty jest lasami. Drzewa pełnią istotną funkcję we właściwym funkcjonowaniu przyrody. Mimo sowich rozmiarów są niedostrzegalnymi organizmami towarzyszącymi człowiekowi każdego dnia. Czy wystarczająco dużo wiemy na ich temat? Zajęcia mają na celu przybliżyć codzienne życie drzew i pozwolą odpowiedzieć na pytania: - co to jest las, - dlaczego niektóre drzewa gubią liście na zimę, - co to jest wiek drzewostanu i pierśnica, - co to jest oczyszczanie się strzały, - czy drzewa mogą walczyć i odpierać ataki innych, - czy drzewa mogą opowiedzieć o przeszłości. Podczas spotkania będzie można nauczyć się jak rozpoznawać pospolite gatunki drzew, zobaczyć jaki zmierzyć wysokość drzewa bez wchodzenia na nie. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Znane i nie znane rośliny egzotyczne w szklarniach PAN Ogrodu Botanicznego |
Tematem wystąpienia będzie prezentacja roślin, które pochodzą z klimatu umiarkowanego ciepłego (śródziemnomorskiego, subtropikalnego) , tropikalnego (lasów deszczowych) oraz klimatu suchego (stepowego, pustynnego). Autor szczególną uwagę zwróci na wieloaspektową utylitarność drzew, krzewów, lian, pnączy oraz roślin zielnych. Natomiast charakterystyka opisowa gatunków obejmie morfologię, rozmieszczenie geograficzne, ekologiczne warunki występowania tudzież znaczenie roślin w życiu człowieka. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Przystosowania anatomiczne ptaków do życia w różnych środowiskach |
Prowadzący wykład przedstawi ciekawe informacje na temat cech budowy i fizjologii ptaków, które umożliwiają im życie w różnych, nawet ekstremalnych, środowiskach. W czasie wykładu słuchacze będą mieli okazję zobaczyć wiele ciekawych zdjęć.
|
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Jak wygląda DNA rośliny? |
Technikami biologii molekularnej podejrzymy DNA roślin. Z truskawki, kiwi, ogórka, brzozy i rzodkiewnika wyizolujemy DNA. Zobaczymy, jak roślinne DNA wędruje w żelu agarozowym,a następnie oszacujemy z matematyczną dokładnością ilość wyizolowanego DNA. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | 2015 rokiem bakteriofagów |
Świętujemy stulecie odkrycia wirusów bakteryjnych (bakteriofagów), najliczniejszych mieszkańców Ziemi, które zrewolucjonizowały naszą wiedzę o biologii i stanowią rezerwuar informacji genetycznej użytecznej w medycynie, rolnictwie, energetyce etc. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Paleoeko(fizjo)logia - jak czytać informacje ze skamieniałości? |
Wykład raczej łatwy o podstawach wnioskowania na tematy ekologiczne i nawet fizjologiczne na podstawie zapisu kopalnego. Dowody na istnienie drapieżnictwa, pasożytnictwa i konkurencji w przeszłości geologicznej i fundamentalne skutki tych interakcji dla naszej dzisiejszej rzeczywistości. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Struktura i funkcje cytoszkieletu |
Cytoszkielet, czyli szkielet komórki, tworzą trzy podstawowe typy włókien: mikrotubule, mikrofilamenty i filamenty pośrednie. Wbrew nazwie, włókna cytoszkieletu są strukturami dynamicznymi, a ich prawidłowe funkcjonowanie jest niezbędna dla życia każdej komórki Wykład poświęcony budowie i roli cytoszkieletu w komórkach zwierzęcych.
|
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Barwy jesieni - kolorowy świat roślin | biologia |
|
|
Spotkanie festiwalowe | Szczur – bohater nauki, przyjaciel człowieka, szkodnik, pacjent |
W trakcie wykładu zostaną przedstawione wybrane zagadnienia z zakresu anatomii, fizjologii i behawioru szczurów. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Od degeneracji do rekonstrukcji: tajemnice regeneracji mięśni szkieletowych |
Regeneracja to niezwykły proces prowadzący do odbudowy prawidłowej struktury mięśni szkieletowych, po uszkodzeniu mechanicznym lub wynikającym z miopatii. Podczas wykładu zostaną zaprezentowane najnowsze doniesienia naukowe dotyczące regeneracji mięśni i badań nad wspomaganiem tego procesu oraz mobilizacji komórek macierzystych do uszkodzonej tkanki. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Jak długo będziemy oglądać słonia - czyli dlaczego wymierają gatunki |
Żyjemy w świecie w którym coraz szybciej ubywa gatunków. Wspólnie zastanowimy się czy są to procesy naturalne, czy jest za nie odpowiedzialny wyłącznie człowiek i jak długo będziemy mogli oglądać słonie, nosorożce czy goryle. Dlaczego w obecnym świecie tempo wymierania roślin i zwierząt przyśpiesza, a może jest to proces naturalny? Kiedy można uznać gatunek za wymarły i czy czasem nie czeka na nas tajemnicza niespodzianka. Podczas spotkania dowiecie się jak szybko ubywa gatunków na Ziemi, jakie procesy to regulują i kto jest za to odpowiedzialny. Ciekawostki oraz fakty z życia zwierząt pozwolą zrozumieć dlaczego niektóre z nich zniknęły z powierzchni Ziemi, a inne czeka nieunikniona zagłada: dlaczego wymarły dronty dodo?, dlaczego ludziom z kultury Clowis udało się w tak szybkim czasie spustoszyć tereny Ameryki Północnej?, co się stało na Hawajach po osiedleniu się tam człowieka?, dlaczego na Wyspie Wielkanocnej nie ma lasów?, do jakich metod posuwają się przemytnicy handlujący dzikimi gatunkami?. Na te i inne pytania spróbujemy wspólnie odpowiedzieć podczas spotkania. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Mitochondria – rola w komórce i choroby mitochondrialne |
Mitochondria są w komórce nie tylko miejscem powstawania ATP, źródła energii, ale także uczestniczą w wielu procesach: m.in. sygnalizacji komórkowej, jej wzroście i śmierci oraz kontrolują cykl komórkowy. W czasie wykładu omówione zostanie ich znaczenie dla komórki, bioenergetyka i zagadnienie stresu oksydacyjnego, w celu wyjaśnienia ich udziału w patogenezie chorób mitochondrialnych oraz perspektywy nowych strategii diagnostycznych. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Co kryje się na moich rękach – jak mikroorganizmy wpływają na nasze życie. | biologia |
|
|
Spotkanie festiwalowe | Wirusy w walce z nowotworami |
Wirusy to struktury biologiczne, które podczas infekcji doprowadzają często do śmierci zaatakowanych komórek. Te właściwości lityczne są wykorzystywane do specyficznego zwalczania nowotworów, dzięki różnicom w metabolizmie komórek zdrowych i nowotworowych. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Mikroświat w makroskali, czyli bliskie spotkania z roztoczami |
Spotkanie ma na celu przybliżyć słuchaczom wiedzę na temat roztoczy - niepozornych i drobnych pajęczaków, które stanowią niezwykle bogatą pod względem gatunkowym grupę zwierząt. Mimo, iż stykamy sie z nimi bezpośrednio w naszym życiu codziennym i ich obecność nie jest dla nas bez znaczenia, to jednak zagłębianie tajemnic budowy ich małego ciała i poznawanie szczegółów z ich życia wymaga odpowiedniego przygotowania. Przystosowanie roztoczy do różnorodnego środowiska, w którym żyją znajduje odzwierciedlenie m.in. w ich budowie, a tę najlepiej zagłębiać w dużym powiększeniu. Przyjrzyjmy się bliżej budzącym lęk kleszczom, nielubianym świerzbowcom i nużeńcom. Poznajmy lepiej naszych współlokatorów - tych z sypialni i tych z kuchni. Nieco uwagi poświęcimy również tym roztoczom, które atakują rośliny przyczyniając się do powstawania galasów na liściach oraz tym drobnym pajęczakom, które zwinnie poruszają się wśród gęstej sierści mniejszych ssaków. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Możliwości naprawcze w układzie nerwowym-neuroplastyczność |
Układ nerwowy pełni w organizmie człowieka centralną, nadzorującą rolę i jego choroby, czy uszkodzenia często mają tragiczny przebieg, od upośledzenia konkretnych funkcji, nawet do zaniku kontroli nad organizmem. Badania ostatnich lat skupiają się na próbie odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób przywrócić lub choćby usprawnić utracone czynności zawiadywane przez układ nerwowy. Innymi słowy, w jaki sposób pobudzić procesy naprawcze w zniszczonych obszarach. Dzięki intensywnym badaniom, coraz lepiej rozumiemy mechanizmy hamujące procesy regeneracji w ośrodkowym układzie nerwowym, a także mechanizmy umożliwiające kompensację utraconych funkcji. Wykład przybliży słuchaczom pojęcie plastyczności naprawczej i kompensacyjnej. Przedstawione będą najnowsze osiągnięcia dotyczące możliwości neurorehabilitacji dysfunkcji układu nerwowego. Słuchacze dowiedzą się jak mózg radzi sobie z odbudowywaniem uszkodzonych funkcji i jak możemy te procesy wspomagać poprzez stymulację plastyczności neuronalnej.
|
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Ewolucja – krótka historia idei |
Teorię ewolucji zwykliśmy kojarzyć z postacią Karola Darwina (i Alfreda Wallace'a). Tymczasem żaden z nich nie był jej autorem. Koncepcja ewolucji pojawiła się znacznie wcześniej i wiąże się z wieloma mniej lub bardziej znanymi nazwiskami. Zapraszam na podróż w czasie, która przybliży ważne rozdziały historii nauk biologicznych. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Usprawnianie umysłu człowieka („Dr Neuronowski”) cz. I |
Na wykładzie będą prezentowane możliwości usprawniania funkcjonowania umysłu człowieka w świetle najnowszych badań nad mózgiem. Przedstawione zostaną wyniki badań prowadzonych w Pracowni Neuropsychologii Instytutu Biologii Doświadczalnej PAN z zastosowaniem autorskiego innowacyjnego programu komputerowego „Dr Neuronowski”, stworzonego we współpracy z firmą HARPO. Program obejmuje zestaw atrakcyjnych gier komputerowych, służących usprawnianiu działania umysłu, w tym pamięci, uwagi, mowy. Jest adresowany zarówno dzieciom jak i dorosłym wykazujących różnego typu deficyty poznawcze (m.in. zmiany związane z procesem zdrowego starzenia się).
.
|
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Od nasiona do drzewa czyli jak rośnie las | biologia |
|
|
Spotkanie festiwalowe | Mikroflora jelitowa- nowy gracz w rozwoju otyłości i cukrzycy? |
Wykład spróbuje odpowiedzieć na pytania: czy poprzez to co jemy, zmieniamy skład naszej mikroflory jelitowej i z przyjaciela robimy wroga przyczyniającego się do rozwoju chorób ? oraz jaki wpływ na skład mikroflory ma stosowanie pro- lub prebiotyków, antybiotyków oraz syntetycznych słodzików ? |
biologia |
|
Lekcja festiwalowa | Chrońmy przyrodę Ameryki Południowej |
Prezentacja multimedialna najciekawszych gatunków zwierząt Ameryki Południowej ze szczególnym uwzględnieniem tych, które można spotkać w Warszawskim ZOO. Uczestnicy zajęć będą mieli okazję poznać środowisko, tryb życia oraz zagrożenia jakie czyhają na jaguary, wikunie, piękne i kolorowe ary i tukany, płaszczki, żółwie i wiele innych występujących tam rzadkich gatunków zwierząt. Uczniowie dostaną karty pracy - jedną na dwoje uczniów - i po zajęciach na sali konferencyjnej i wycieczce po terenie ZOO z przewodnikiem czeka ich samodzielny spacer w celu wypełnienia kart pracy. Aby wykonać to zadanie będzie trzeba sięgnąc pamięcią do oglądanej wcześniej prezentacji i oczywiście wykładu przewodnika. Po określonym czasie wszyscy uczestnicy spotkają się w Ptaszarni w sali dydaktycznej, gdzie nastąpi oficjalne sprawdzenie efektów pracy. Nagrodą za prawidłowe wykonanie zadania będzie możliwość bezpośredniego kontaktu z kilkoma zwierzętami pochodzącymi z Ameryki Południowej. Dla najpilniejszych uczestników mała niespodzianka! |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Banki genów roślin - zachowanie dla przyszłych pokoleń | biologia |
|
|
Spotkanie festiwalowe | Mały zarodek i jego wielkie możliwości |
Jak powstają wieloraczki, co to są chimery, czy można uzyskać normalny organizm z połowy zarodka i czy możliwe jest stworzenie myszy bez udziału genomu samca? Przyjdź i dowiedz się więcej o rozwoju zarodkowym ssaków! |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Tajniki budowy komórki |
50 lat temu dzięki nowoczesnej aparaturze zaczęto poznawać świat przyrody pod olbrzymim powiększeniem w mikroskopach elektronowych. Odkryto rybosomy, gdzie odbywa się biosynteza białka i jak wyglądają mitochondria produkujące energię w każdej żywej komórce. Uczestnicy dowiedzą się też czy można ’zobaczyć’ skutki mutacji prowadzące do bezpłodności i jak wyglądając osłonki mielinowe oraz co się dzieje, gdy są one uszkodzone |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Mięso z probówki – jak zrobić hamburgera w laboratorium? |
Pierwszy „hamburger z probówki” już powstał i został zjedzony w 2013 roku. Jak uzyskać mięso in vitro? Czy jest smaczne? Na wykładzie zostaną omówione podstawy budowy mięśni szkieletowych oraz techniki uzyskiwania i hodowli komórek, z których powstają mięśnie. |
biologia |
|
Lekcja festiwalowa | Grzyby |
Wykład ilustrowany prezentacją multimedialną oraz filmem na temat bogactwa świata grzybów. Uczniowie zapoznają się z budową i systematyką grzybów, cyklem rozwojowym i sposobami odżywiania się, rolą w życiu i gospodarce człowieka oraz z ochroną grzybów. Część terenowa obejmuje pracę w grupach z kartami pracy, spacer po lesie połączony z obserwacją i rozpoznawaniem napotkanych gatunków grzybów oraz ich oznaczanie za pomocą kluczy i atlasów (grzyby jadalne, trujące, pasożytnicze, saprofityczne, mikoryzowe). Na zakończenie każda z grup dokonuje prezentacji uzyskanych wyników opatrzonej krótkim komentarzem dotyczącym oceny środowiska występowania grzybów oraz ich liczebności.
|
biologia |
|
Lekcja festiwalowa | Śledztwo w laboratorium – co to za próbka? |
Zadaniem uczestników będzie zidentyfikowanie zawartości probówki znalezionej w laboratorium. W ten sposób poznamy podstawowe techniki biologii molekularnej. |
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Anatomia radiologiczna ssaków i ptaków |
Prowadzący wykład przedstawi zagadnienia dotyczące anatomii ssaków i ptaków na podstawie zestawu obrazów radiologicznych. Wykład będzie szczególnie interesujący dla uczniów techników weterynaryjnych i innych szkół ponadgimnazjalnych zainteresowanych anatomią zwierząt.
|
biologia |
|
Spotkanie festiwalowe | Nanotechnologia w żywności |
Nanotechnologia jest dziedziną nauki budząca w ostatnich latach szczególnie duże zainteresowanie zarówno badaczy jak i technologów różnych gałęzi przemysłu. Pokładane są wielkie nadzieje, co do możliwości jej wykorzystania. I tak np. przemysł spożywczy używa jej do produkcji i pakowania żywności. Tworzone są tzw. ”inteligentne opakowania” pozwalające zachować świeżość produktów spożywczych przez dłuższy czas. W medycynie nanocząstki mogą być stosowane jako znaczniki pozwalające na wykrywanie komórek nowotworowych. Jak wykazują prace eksperymentalne wnikające w struktury organizmów żywych nanocząstki nie pozostają dla nich obojętne. Mogą powodować szereg destrukcyjnych procesów. Problemem zasadniczym jeśli chodzi o nanocząstki pozostaje łatwość ich przenikania przez bariery organizmu i trudności w przeciwdziałaniu temu zjawisku. Słowem - nanotechnologia wymaga odpowiedzialnego jej wykorzystania. |
zdrowie i medycyna |
|
Spotkanie festiwalowe | Skuteczna i tania diagnostyka chorób neurodegeneracyjnych – jak daleko ? |
„Skuteczna i tania diagnostyka chorób neurodegeneracyjnych – jak daleko, jak blisko? Biomarkery dla choroby Alzheimera” Rozpowszechnienie otępienia zaczyna osiągać rozmiary globalnej epidemii. Każdego roku rozpoznawanych jest 4,5 mln nowych przypadków, a najczęstszą przyczyną otępienia jest choroba Alzheimera (AD – Alzheimer’s disease). AD jest postępującą chorobą neurozwyrodnieniową, która powoduje przyspieszone zanikanie wielu typów neuronów z kory mózgowej. Klinicznie definiowana jest jako stopniowy zanik pamięci i pogorszenie w zakresie przynajmniej jednej z wyższych funkcji intelektualnych. Występuje ona u 5%-7% osób po 65. roku życia, a jej rozpowszechnienie podwaja się od 65. roku życia co 4,5 lat. Najczęściej rozważaną hipotezą patogenezy AD jest hipoteza kaskady amyloidowej. Przyjmuje się w niej, że nieprawidłowy metabolizm transbłonowego białka βAPP prowadzi do odkładania się w centralnym układzie nerwowym toksycznego dla neuronów peptydu – amyloidu β (beta amyloid - Aβ). Obok bardzo licznych blaszek amyloidowych obecnych w neuropilu obserwuje się w neuronach cechy zwyrodnienia neurofibrylarnego (NFT – neurofibrillarytangles), przede wszystkim w obszarach kory śródwęchowej i hipokampa, a następnie w miarę rozwoju choroby w obszarach kory nowej poszczególnych płatów mózgowych. Głównym składnikiem NFT jest hiperfosforylowane przez kinazy białko tau. Obecność dwu patologicznych białek w mózgu, czyli peptydu Aβ i hiperfosforylowanego białka tau powoduje cały łańcuch procesów, m.in. zaburzenia neurotransmisji (głównie cholinergicznej), śmierć dużych populacji komórek nerwowych (jako skutek zwyrodnienia neurofibrylarnego, toksycznego oddziaływania amyloidu, wolnych rodników, cytokin, przez indukcję apoptozy). W konsekwencji dochodzi do zaburzeń procesów poznawczych i do otępienia, czyli trwałej utraty zdolności poznawczych i intelektualnych. Obecnie wiadomo, że proces chorobowy w AD może zaczynać się kilkadziesiąt lat przed ujawnieniem się objawów klinicznych choroby w postaci otępienia. Początek klinicznej fazy AD jest zwykle trudny do uchwycenia. Rozwój choroby jest powolny ale postępujący. Dzięki szybkiemu rozwojowi metod diagnostycznych można ustalić wczesne rozpoznanie AD - jeszcze w fazie przedotępiennej. Służy temu: (1) wykazanie w rodzinie obecności mutacji genetycznych dziedziczonych autosomalnie-dominująco; (2) zastosowanie w neuroobrazowaniu czynnościowym pozytonowej tomografii emisyjnej (Positron Emission Tomography - PET) znacznika PIB (Pittsburgh Compound B) wskazującego koncentrację w mózgu depozytów amyloidowych; (3) stwierdzenie nieprawidłowego stężenia biomarkerów w płynie mózgowo-rdzeniowym (PMR). Kombinacja obniżonego poziomu Aβ42 oraz podwyższonego poziomu całkowitego tau i fosforylowanego tau w PMR z dużą dokładnością odzwierciedla obecność alzheimerowskich, patologicznych zmian w mózgu.
|
zdrowie i medycyna |
|
Spotkanie festiwalowe | Ruch, wytrzymałość, koordynacja |
Uogólniona forma naszego organizmu związana jest ściśle z zadaniami przed jakimi regularnie stawiamy nasze ciało. Jeśli, na przykład, lubimy koszykówkę, wykonujemy dużo wyskoków i lądowań to nasz organizm będzie sukcesywnie wzmacniał wszystkie tkanki obciążane podczas wyskoku i lądowania (kości, mięśnie, ścięgna) . Jeśli z drugiej strony patrząc nasz dzień oparty będzie głównie na zadaniach statycznych: siedzeniu w samochodzie, przy biurku, w fotelu, to każda inna, trudniejsza aktywność może być dla nas potencjalnym zagrożeniem. Podczas wykładu postaram się przybliżyć mechanizmy i czynniki, dzięki którym nasz organizm może być stymulowany do regeneracji i wzmocnienia, lub dzięki którym wyzwalane są procesy degeneracyjne. |
zdrowie i medycyna |
|
Spotkanie festiwalowe | Terapia "szyta na miarę" |
Dlaczego nie reagujemy jednakowo na zastosowane leczenie? Co sprawia że losy leków w naszych organizmach mogą się różnić? Czym może grozić nieuwzględnienie specyfiki naszego organizmu w toku leczenia? Czy terapia personalizowana stanie się codziennością „medycyny jutra”? Wykład połączony z dyskusją panelową pozwoli na zrozumienie genetycznych i pozagenetycznych uwarunkowań osobniczego zróżnicowania mechanizmów reakcji naszego organizmu na leczenie oraz konsekwencji tego zjawiska dla skuteczności i bezpieczeństwa terapii. Wprowadzeni w podstawy tego interesującego zagadnienia zastanowimy się dlaczego zalecana standardowo dawka określonego leku u pacjentów o tej samej płci, wieku, masie ciała, kondycji ogólnej może niekiedy okazać się dawką zbyt niską, w innych przypadkach natomiast dawką zbyt wysoką, i co może z tego wynikać dla zdrowia pacjenta. Przeanalizujemy konsekwencje społeczne a także ekonomiczne nieuwzględniania osobniczej specyfiki reakcji na leki. Rozszyfrujemy tajemnicze symbole genów, enzymów, nośników i receptorów charakteryzujące indywidualny profil naszego organizmu, którego poznanie pozwala określić czy jesteśmy np. „szybkim”, czy też „wolnym metabolizerem” określonego leku i co to dla nas w praktyce oznacza. |
zdrowie i medycyna |
|
Spotkanie festiwalowe | Dobre zdrowie z serem |
Słuchacz zapozna się z podstawami technologii wyrobu serów, ze szczególnym uwzględnieniem serów podpuszczkowych dojrzewających (popularnie nazywanych serami "żółtymi"), pleśniowych oraz twarogowych. Na wykładzie omówione zostaną główne typy serów najbardziej popularne w Polsce i na świecie oraz najciekawsze aspekty związane z ich wyrobem. Na wykładzie przedstawione będą ciekawostki związane z wyrobem serów tradycyjnych oraz ranking "najbrzydszych " serów świata. Słuchacz zapozna się ze znaczeniem żywieniowym produktów mlecznych, a szczególnie serów. Omówione zostaną zalety serów podpuszczkowych jako najlepszego źródła wapnia spośród produktów spożywczych, zalety tłuszczu mlecznego oraz obecności w serach innych substancji o charakterze prozdrowotnym. W przystępny sposób przedstawione będą także aspekty istotne dla konsumenta, takie jak, zasady poprawnego interpretowania informacji na opakowaniach serów, zasady właściwego przechowywania serów, komponowania półmiska serów, czy oceny jakości serów. |
zdrowie i medycyna |
|
Spotkanie festiwalowe | Witamina D-strażnik naszego zdrowia |
Witamina D nie odpowiada klasycznej definicji zakładającej, że witamina to substancja pochodzenia egzogennego. Początkowo działanie witaminy D wiązane było tylko z gospodarką mineralną, jednak od ponad 20 lat wiemy, że aktywna forma witaminy D bierze udział w regulacji działania układu odpornościowego, homeostazy metabolicznej, układu sercowo-naczyniowego, działania mięśni, mózgu, cyklu komórkowego. Mówimy zatem o działaniu „klasycznym” i „nieklasycznym” witaminy D. Witamina D występuje w dwóch formach oznaczanych jako D2 i D3. Pierwsza z nich – pochodna ergosterolu znajduje się w głównie w roślinach, drożdżach i grzybach. Druga – pochodna cholesterolu obecna jest w organizmach zwierząt. Działanie obu form w organizmie człowieka ocenia się jako równocenne, toteż gdy w tekście pojawia się nazwa „witamina D” – może to oznaczać zarówno witaminę D2jak i D3. Witamina D uzyskuje aktywność w efekcie dwustopniowej aktywacji. Jej forma aktywna działa w sposób podobny hormonów steroidowych. Po związaniu ze specyficznym receptorem aktywna forma witaminy D reguluje ekspresję kilkuset genów – generując szeroki wachlarz korzystnych odpowiedzi biologicznych, które wspólnie przyczyniają się do prawidłowego działania organizmu. Źródła witaminy: Synteza skórna Podczas ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe z zakresu B (UVB) zawarty w naskórku 7-dehydrocholesterol (7DHC, prowitamina D) podlega przekształceniu do prewitaminy D3. Jak stwierdzono, proces ten zachodzi z największą intensywnością przy długości fali promieniowania ultrafioletowego zbliżonej do około 290 nm. Prewitamina D3 jest z kolei przekształcana do witaminy D3 w procesie termokonwersji, po czym trafia do układu krążenia przenoszona przy pomocy białka wiążącego DBP. Nadmierna ekspozycja na światło słoneczne degraduje zarówno witaminę D3 jak i prewitaminę D3 do nieaktywnych fotoproduktów. W warunkach polskich przyjmuje się, że skórna synteza witaminy D aktywna jest w miesiącach kwiecień – wrzesień. Absorpcja jelitowa W przypadku drogi doustnej organizm może otrzymywać zarówno witaminę D3 jak i witaminę D2 (ergokalcyferol). Witaminę D3 zawierają głównie produkty pochodzenia zwierzęcego, a w szczególności tłuste ryby i tran z wątroby dorsza. Inne produkty takie jak mleko, jaja mięso – zawierają znacznie mniejsze ilości witaminy D co oznacza, iż ich spożycie w niewielkim stopniu wpływa na stan zaopatrzenia organizmu w witaminę D. [4, 10-13] Zawarta w pokarmach witamina D podlega absorpcji w jelicie cienkim, a następnie w chylomikronach przenoszona jest z limfą do krwi żylnej. Część puli witaminy D magazynowana jest w komórkach tkanki tłuszczowej. W Polsce z suplementacją żywności witaminą D2 spotykamy się rzadko, natomiast w USA jest ona powszechnie dodawana do niektórych produktów żywnościowych. Metabolizm i działanie witaminy D Witamina D przenoszona jest w układzie krążenia przez białko wiążące (DBP - a-globulina) i transportowana do wątroby, gdzie podlega przekształceniu przez 25-hydroksylazę do 25-hydroksywitaminy D (25OHD). Jest to główna ilościowo forma witaminy D w układzie krążenia, której czas półtrwania w układzie krążenia wynosi od 2 do 3 tygodni. Jej stężenie określa stan zaopatrzenia organizmu w witaminę D (aktualnie preferowany zakres 30 – 50 ng/ml). 25OHD D aktywowana jest w nerce przez 1a-hydroksylazę, dzięki czemu powstaje hormonalna forma witaminy D, 1,25-dihydroksywitamina D (1,25(OH)2D). Aktywność enzymu wytwarzającego 1,25(OH)2D zależy od szeregu czynników. Należą do nich stężenia takich efektorów jak jony wapniowe i fosforanowe, czynnik wzrostowy fibroblastów (FGF23), parathormon (PTH) oraz szeregu innych. Forma aktywna witaminy D, w zależności od jej stężenia, wykazuje działanie plejotropowe. Hormonalna forma witaminy D w drodze sprzężenia zwrotnego hamuje aktywność wytwarzającego go enzymu w nerce, równocześnie obniżając produkcję parathormonu (PTH) w przytarczycach. Stymuluje też aktywność 24-hydroksylazy, katabolizującej 1,25(OH)2D do rozpuszczalnego w wodzie, nieaktywnego kwasu kalcitronowego wydzielanego następnie z żółcią. 1,25(OH)2D (przy współdziałaniu PTH) podwyższa absorpcję wapnia w jelicie cienkim działając zarówno jako regulator transkrypcji, jak i za pośrednictwem receptora błonowego. Odpowiednia podaż wapnia, fosforanów i witaminy D w diecie i z syntezy skórnej, są niezbędne dla zapewnienia optymalnych parametrów mineralizacji kości. Współczesne rozumienie roli witaminy D w organizmie ludzkim koncentruje się jednak nie tylko wokół procesów zapewniających prawidłowy bilans składników mineralnych niezbędnych do budowy szkieletu. Obecnie coraz bardziej doceniana jest rola witaminy D jako regulatora szeregu ważnych procesów nie związanych bezpośrednio z ogólnoustrojową homeostazą wapniową. O znaczeniu witaminy D jako czynnika regulującego ważne funkcje fizjologiczne organizmu świadczy nieustanny rozwój badań, którego wyrazem jest ilość publikacji (w 2013 roku ukazało się ich około 3700).Stwierdzono, że aktywna forma witaminy D reguluje cykl komórkowy nie dopuszczając do stanów nadmiernej proliferacji co sprawia, że niedobór witaminy D jest czynnikiem sprzyjającym powstawaniu nowotworów. Witamina D bierze udział w regulacji działania systemu immunologicznego w zakresie zarówno odporności wrodzonej jak i adaptacyjnej, przy czym jej niedobory zwiększają prawdopodobieństwo chorób infekcyjnych, a także możliwość wystąpienia chorób o podłożu autoimmunologicznym takich jak toczeń rumieniowy czy stwardnienie rozsiane. Stwierdzono również, ze niedobory witaminy D skutkują zaburzeniami działania komórek β trzustki obniżając wydzielanie insuliny, sprzyjając w efekcie nietolerancji glukozy i powstawaniu zespołu metabolicznego. Nieprawidłowe zaopatrzenie organizmu w witaminę D kojarzone jest również ze wzrostem ciśnienia tętniczego, zwiększonymryzykiem procesów miażdżycowych i ryzykiem zawału serca. Właściwy stan zaopatrzenia organizmu w witaminę D kojarzony jest również z prawidłową siłą mięśni i obniżeniem ryzyka upadku, co jest szczególnie ważne u osób starszych. Ostatnio coraz większą wagę przywiązuje się do regulacji czynności mózgu i układu nerwowego przez witaminę D, przy czym jej niedobory zarówno w życiu płodowym jak i w późniejszym okresie życia mają niekorzystny wpływ na ich funkcjonowanie. |
zdrowie i medycyna |
|
Spotkanie festiwalowe | Witaminy o aktywności przeciwnowotworowej |
Szerokie zainteresowanie badawcze witaminą C wynika z jej wielofunkcyjności. Znana jest aktywność antyoksydacyjna witaminy C oraz wpływ na syntezę białek macierzy zewnątrzkomórkowej. Współczesna kosmetologia bardzo często wykorzystuje proregeneracyjne właściwości witaminy C. Ostatnie badania wskazują również, iż witamina C może posiadać w określonych warunkach istotną aktywność przeciwnowotworową. Wykład ukierunkowano na wskazanie aktywności przeciwnowotworowej witaminy C w odniesieniu głównie do nowotworów ginekologicznych. |
zdrowie i medycyna |
|
Spotkanie festiwalowe | Nurkowanie swobodne: wspaniała przygoda czy niebezpieczna zabawa? |
Nurkowanie stało się sportem modnym i prawie każdy może go uprawiać. Przenosi nas w tajemniczy podwodny świat. Jednak na nurka czyha wiele niebezpieczeństw, o których nie może zapominać, wkraczając w środowisko do którego organizm człowieka nie jest przystosowany w sposób naturalny. |
zdrowie i medycyna |
|
Spotkanie festiwalowe | Żywność funkcjonalna – wygoda czy konieczność? |
W ramach zagadnień związanych z zasadami prawidłowego żywienia ważnym problemem staje się świadomy wybór produktów spożywczych, których skład będzie wpływał na utrzymanie zdrowia bądź będą mogły być stosowane w profilaktyce i/lub terapii chorób dietozależnych. W ramach wykładu zostanie przedstawione zagadnienie związane z grupą produktów spożywczych o udokumentowanym profilaktycznym wpływie na organizm - żywności funkcjonalnej. |
zdrowie i medycyna |
|
Spotkanie festiwalowe | Witamina C – fakty i mity |
Witamina C była pierwszą poznaną witaminą, czyli związkiem organicznym nie wytwarzanym przez organizm człowieka, a jednocześnie niezbędnym do jego prawidłowego funkcjonowania. Znana jest od prawie 90 lat – kwas askorbinowy, czyli podstawowa postać witaminy C, został wyizolowany w roku 1928, a dwa lata później zidentyfikowano go jako witaminę C. Wiadomo, że brak w diecie tej witaminy powoduje szkorbut, a niedobory – osłabienie, bóle mięśni i stawów, zwiększenie kruchości naczyń włosowatych, co prowadzi do łatwiejszego powstawania siniaków, a także pogorszenie stanu skóry. Wiadomo również, że zapewnienie wysokiego poziomu witaminy C w diecie zmniejsza ryzyko miażdżycy. Ale czy wszystko, co się o niej powszechnie mówi, jest zgodne z obecnym stanem nauki? Na przykład - czy witamina C zapobiega przeziębieniom? A czy je leczy? Czy uzasadniona jest opinia, że „witamina C leczy raka”? O co chodzi z „lewoskrętną” witaminą C? Jakie są najlepsze źródła witaminy C? Wszyscy wiemy, że znajduje się ona w owocach i warzywach, ale czy wiemy, które z nich są w nią najbogatsze? A co z witaminą C w kosmetykach, czy warto takie stosować? W ramach wykładu poruszone zostaną wszystkie te zagadnienia. Omówione zostaną również mechanizmy działania witaminy C w ludzkim organizmie. |
zdrowie i medycyna |
|
- ‹ poprzednia
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- następna ›