Spotkanie weekendowe

Kara śmierci to nadal jeden z gorących tematów, powracający do ludzi w okolicznościach kontaktu z informacjami o niezwykle brutalnym pozbawieniu kogoś życia, torturowaniu go, zgwałceniu. Spróbujemy więc porozmawiać na podstawie przygotowanych materiałów o tym, jakie są argumenty za karą śmierci i przeciw niej, a także przeanalizować kilka przykładowych opisów wyroków kary śmierci. Warsztat przewiduje czas na indywidualne pytania.

Od czego? Czy istnieje tylko jedna odpowiedź? Przyjrzymy się temu, co może znaczyć bycie dziadkiem/babcią dziś i na tej podstawie zastanowimy się jak zmienia się kultura.

Wietnamczycy żyjący w Polsce stanowią drugą pod względem liczebności społeczność cudzoziemską, jednocześnie wywodzącą z kraju uznawanego za znacząco odmienny kulturowo względem polskiej rzeczywistości. Pod wieloma względami, mogą uchodzić za modelową społeczność migrancką,aktywnie działającą w zakresie gospodarki, stwarzającą miejsca pracy oraz doskonale zorganizowaną wewnętrznie. Z drugiej strony, zwraca się uwagę na szereg problemów adaptacyjnych towarzyszących osobom nowo przybywającym do Polski, które prowadzić mogą do powstania swoistego getta etnicznego. Symbolem takiego getta stał się w ostatnich latach zespół hal targowych w Wólce Kosowskiej. W ramach wydarzenia, przeprowadzana zostanie dyskusja panelowa zogniskowana wokół wyżej wymienionych problemów,  z udziałem przedstawicieli różnych pokoleń Wietnamczyków przebywających w Polsce.

Żyjemy w dobie wszechobecnych sondaży. Czytając je, zazwyczaj nie zastanawiamy się nad takimi kwestiami jak metodologia, rzetelność badań lub konsekwencje ich publikacji. Zajęcia mają pomóc uczestnikom/czkom w nabyciu podstawowych umiejętności krytycznego odczytywania i analizowania sondaży.

Unia Europejska ma istotny wpływ na życie swoich obywateli, jednak rzadko kiedy to dostrzegamy. Wykład w przystępny sposób pokazuje jaki jest ten wpływ i  w których sferach naszego codziennego życia go doświadczamy. Liczne przykłady ilustrują znaczenie regulacji unijnych dla naszych powszechnych aktywności, m.in.  korzystanie z transportu publicznego i rowerowego, dostęp do Internetu, możliwość swobodnego podróżowania, pracy i edukacji na terenie Unii, oznakowanie produktów spożywczych, ich składu i zawartości, ujednolicenie ładowarek do telefonów, ostrzeżeń na paczkach papierosów etc.

Stoimy w obliczu zmiany świadomości tego, czym jest praca. Ludzie będą zatrudniani w sposób, który nam trudno sobie wyobrazić. Nasza wiedza o pracy bazuje na dorobku socjologii pracy przemysłowej. Obecnie dopiero gromadzimy empirię na temat pracy w społeczeństwie nazywanym postindustrialnym informacyjnym, sieciowym, społeczeństwie opartym o wiedzę i in. Wykład przybliży różne dyskursy związane z wpływem nowych technologii, zwłaszcza cyfrowych na pracę. Słuchacz zapozna się z sześcioma nurtami poglądów na przyszłość pracy: (1) Koniec pracy, praca maszyn, bezrobocie; (2) „Wypłukiwanie  środka” –rosnące albo utrzymujące się zapotrzebowanie na high skills i low skills, malejące zapotrzebowanie na mid skills coraz bardziej podatne na umaszynowienie i algorytmizację (3) Maszyny potrzebne ludziom – ludzie potrzebni maszynom. Praca w kolektywie techno-ludzkim; (4) Praca w społecznej fabryce (praca wielości), prosumpcja); (5) Metafora nowobudowanego domu: jesteśmy przy fundamentach społeczeństwa informacyjnego (nie wiadomo, jaki będzie „przyszły dom”); (6) Praca rozproszona (własna, autorska perspektywa)

Wykład w ramach cyklu: CZŁOWIEK 2.0

Katalonia jest jedną z siedemnastu Wspólnot Autonomicznych, które składają sie na współczesną Hiszpanię. Oprócz obowiązującego w całym kraju kastylijskiego, w Katalonii ludzie posługują się swoim językiem – katalońskim. Ma długą historię własnej odrębności, osobną literaturę i tożsamość regionu. W ostatnim czasie wielu mieszkańców coraz mocniej krytykuje przynależność tego regionu do państwa hiszpańskiego przynajmniej z dwóch ważnych powodów.

Pierwszy ma charakter ekonomiczny: Hiszpania a wraz z nią Katalonia są ofiarami globalnego kryzysu ekonomicznego. Bezrobocie w Hiszpanii rośnie od 2007, osiągnięty poziom długu publicznego i rekordowy deficyt budżetowy przedstawiają ponurą wizję.  Trudna sytuacja finansów publicznych spowodowała liczne cięcia budżetowe, które dotknęły m.in. służbę zdrowia i edukację. Katalończycy szczególnie dotkliwie odczuli konsekwencje owych cięć, będąc mieszkańcami  jednego z tych regionów Hiszpanii, które zawsze generowały dużą część dochodu i których sytuacja zachęcała liczne  grupy migrantów, także z innych Wspólnot Autonomicznych do osiedlania się. Dają temu wyraz w licznych marszach protestacyjnych wobec cięć budżetowych. Obecny kryzys finansowy sprawił, że kwestia podatków płaconych przez Katalonię władzom hiszpańskim, by następnie podlegały one redystrybucji tak, aby uboższe regiony także otrzymywały wsparcie centralne stała się przedmiotem publicznej debaty. Wyliczenia katalońskie wskazują, że Katalonia wpłaca więcej do budżetu centralnego niż z niego otrzymuje, co w sytuacji nieustających redukcji budżetu na edukację i służbę zdrowia budzi silny sprzeciw.

Drugim aktualnym powodem silniejszej refleksji nad pozostawaniem w państwie hiszpańskim jest historia paru rodzin pochodzących z innych Wspólnot, które osiedliły się w Katalonii ale zażądały prawa do edukacji swoich dzieci w języku kastylijskim, a nie obowiązującym katalońskim. Sprawa dotarła do Trybunału Konstytucyjnego Hiszpanii, który w 2010 wydał wyrok nakazujący umożliwienie nauki po kastylijsku. Od tego wyroku władze katalońskie usiłują się odwołać, ale sam precedens sprawił, że Katalończycy stanęli w obronie języka niezwykle się aktywizując, podpisując petycje, tworząc grupy wsparcia dla języka na portalu Facebook, wreszcie wychodząc na ulice, między innymi w ramach obchodów świąt.

Narodowe Święto Katalonii to 11 września, co roku z tej okazji odbywa się cały szereg imprez : koncertów, konferencji, uroczystych biesiad sąsiedzkich, wieców politycznych, festynów, podczas których można nabyć flagi, koszulki i inne pamiątki, a także otrzymać ulotki informacyjne. W ostatnich trzech latach jednak zaszła zmiana w skali uczestnictwa w publicznym celebrowaniu 11 września. O ile we wrześniu 2011 obchody zgromadziły w każdym większym mieście po kilka do kilkudziesięciu tysięcy ludzi, to w roku 2012 w samej Barcelonie ulicami przeszedł trudny do oszacowania tłum. Liczba uczestników oceniana jest na między 600.000 a 2 miliony; w ramach Święta 2013 zorganizowano Drogę Katalońską, czyli zmobilizowano ochotników do ustawienia się o godzinie 17.14 w 400km łańcuchu ludzkim po trasie dawnej rzymskiej drogi Via Augusta, władze hiszpańskie mówią o 600.000 uczestników, a władze katalońskie podają, że było ich około 1.600.000. Można zastanawiać się, która z podawanych liczb jest bardziej wiarygodna, ale nawet przyjmując najniższe szacunki, uczestnictwo w Święcie i domniemane zaangażowanie w etniczność katalońską jest zjawiskiem, które ma dużą skalę w Katalonii liczącej sobie 7,5 miliona mieszkańców.

Flagi katalońskie, które do 2012 wywieszone były na stałe tylko w instytucjach typu urzędy i siedziby władz, a na ulicach pojawiały się wyłącznie z okazji  omawianego już Święta Narodowego 11 września, po obchodach w roku 2012 stały się elementem, którym się wymachuje na co dzień wyraźnie celowo. Katalończycy trzymają wywieszone flagi na swoich balkonach, w ogródkach, sklepach na wielu ulicach. Idąc za opiniami swoich wyborców w wyborach parlamentarnych w Katalonii w listopadzie 2012 wiele partii wpisało w swój program referendum niepodległościowe.

Na wykładzie zamierzam opowiedzieć o swoich badaniach prowadzonych w Katalonii, pokazać materiał wizualny – zdjęcia i zastanowić się wspólnie ze słuchaczami, czy możliwe jest spełnienie marzenia radykalniej nastawionych Katalończyków, czyli niepodległości. 

Ostatnie wybory prezydenckie i kampania je poprzedzająca sprawiły, że propozycja zmiany ordynacji wyborczej do Sejmu RP z proporcjonalnej na większościową znalazła się w centrum debaty publicznej. Tematyka systemów wyborczych i ich rozmaitych konsekwencji była od wielu lat podejmowana i gruntownie badana przez politologów i socjologów polityki, warto więc zaprezentować te wyniki i rozważyć, jakie skutki miałaby dla Polski taka zmiana ustrojowa.

Punktem wyjścia prelekcji będzie przedstawienie różnych systemów wyborczych wykorzystujących okręgi jednomandatowe i porównanie wyników ich stosowania z systemami proporcjonalnymi. Jakie przesłanki stoją za wyborem określonej ordynacji wyborczej? Jak działają różne systemy? Jakie paradoksy są z nimi związane? Porównamy konsekwencje różnych ordynacji. Przyjrzymy się niektórym krajom, które wykorzystywały lub nadal wykorzystują system większościowy, np. Nowej Zelandii, Wielkiej Brytanii czy Indiom. Zobaczymy też, jakie były skutki stosowania jednomandatowych okręgów wyborczych w bliskich nam kulturowo państwach Europy wschodniej – przede wszystkim w Chorwacji oraz na Węgrzech, a także na Ukrainie, w Rosji i innych krajach byłego Związku Radzieckiego. Na koniec podejmiemy próbę rozważenia, jakie konsekwencje dla i jakości polskiej polityki miałoby prowadzenie ordynacji większościowej w wyborach do Sejmu.

Spisz, kraina geograficzna leżąca na wschód od Podhala, daje socjologom unikatową możliwość badania wspólnot lokalnych w działaniu. Nieistniejące na tym terenie wspólnoty leśno-gruntowe są ewenementem nie tylko ze względu na ponad dwustuletnią historię, oraz sprawność działania, ale głównie dla tego, że ich powstanie zawdzięczamy mądrze tworzonemu prawu. Stanowią one doskonały przykład na to, że tworzone „odgórnie” prawo  aktywizuje społeczeństwo obywatelskie i poprawia jakość życia wspólnot lokalnych.

W ostatnich latach coraz większą popularność zdobywają różnego rodzaju formy ulicznej sztuki, wśród których na pierwszym miejscu plasuje się Street Art. Wykład skupiać się będzie na muralach, czyli formach przedstawień na ścianach budynków, ale również chodnikach i innych elementach małej architektury miejskiej. Przedstawiona zostanie historia street artu i graffiti, przykłady realizacji w Polsce i na świecie oraz przywołane zostaną główne dyskusje toczące się wokół tematu, m.in. o definicję graffiti i street artu, ocenę estetyczną i moralną (wandalizm & sztuka) oraz status prawny („legal” – „nielegal”). Postawione zostanie również pytanie o motywy grafficiarzy i streetartowców oraz na wpływ murali na jakość przestrzeni miejskiej.

Jest bardzo wiele powodów, dla których nie warto reagować na agresję, której jest się świadkiem: strach przed agresorem, ciekawość, co stanie się dalej, czy też niechęć do wyróżniania się z grupy innych biernych obserwatorów. I tylko jeden powód, dla którego powinno się reagować: moralna słuszność. Ale czy ten powód wystarczy? Niestety, wbrew moralnemu nakazowi reakcji, sama sytuacja społeczna, w jakiej znajdują się świadkowie przemocy, może taką reakcję hamować. W prezentacji pokażę przykład pułapki, w jakiej mogą znajdować się świadkowie przemocy szkolnej.

Celem prezentacji będzie analiza grupowych uwarunkowań dręczenia szkolnego (ang. bullying) w perspektywie teorii gier. Z dręczeniem mamy do czynienia wówczas, gdy ofiara jest w sposób powtarzalny obiektem ataków ze strony agresora lub grupy agresorów. Ten rodzaj agresji charakteryzuje się przy tym wysokim stopniem kalkulacji, planowania, oceny konsekwencji działania przez napastnika oraz niskim natężeniem emocji odczuwanych przez napastnika. Jest to agresja „na zimno”, inicjowana przez napastnika, świadomego konsekwencji swoich działań.
 
Warto podkreślić, że w przypadku tego szczególnego rodzaju przemocy bardzo istotna jest reakcja uczniów będących świadkami przemocy, którzy mogą zachęcić lub zniechęcić dręczycieli do dalszych działań. Problem reakcji świadków przenalizuję przy użyciu teorii gier, która służy do analizy decyzji podejmowanych w sytuacjach interakcyjnych, czyli takich, gdzie na wynik interakcji wpływ ma wielu jej uczestników. Teoria gier to matematyczna teoria, wykorzystywana np. przez politologów i ekonomistów.

Na spotkaniu przedstawię model gry ilustrujący zachowanie świadków dręczenia, którzy z jednej strony odczuwają moralny przymus reakcji (zinternalizowana norma nakazująca bronić słabszych), a z drugiej starają się zachowywać podobnie do swoich koleżanek i kolegów (konformizm). Zachowanie świadków ilustrować będzie wieloosobowa sekwencyjna gra koordynacji rozgrywana w populacji ustrukturyzowanej, czyli takiej, gdzie relacje między graczami mają znaczenie. Opowiem o samej grze i pokażę wyniki symulacji przebiegu gry dla wybranego zakresu warunków początkowych gry i sieci relacji tworzonych losowo.

Wyniki pokazują, że kwestia zależności między cechami grupy a tym, jak ona reaguje na agresję, nie jest wcale oczywista. Szerszemu zakresowi reakcji sprzyjają nie tylko silniejsza norma nakazująca reagowanie i niższy stopień konformizmu, ale też czynniki strukturalne, czyli to, jak wyglądają relacje w grupie. Zależność między gęstością sieci a zakresem reakcji świadków na przemoc jest nieliniowa. Zarówno zbyt niska, jak i zbyt wysoka gęstość sieci nie sprzyjają interwencji świadków. Występują przy tym interakcje między strukturalnymi i niestrukturalnymi cechami grupy, co oznacza, że różne cechy sieci mogą być mniej lub bardziej korzystne w zależności od tego, jak silna jest w grupie norma reagowania na przemoc oraz poziom konformizmu.

Co ważne, wyniki analiz można odnieść również do innych sytuacji o podobnej strukturze interakcji, na przykład do analizy problemu zmowy milczenia dotyczącej podejrzeń stosowania przemocy lub popełnienia przestępstwa przez kogoś z małej społeczności.

Młodzi Polacy i ich działania na rynku pracy są tematem wielu adresowanych do szerokiej publiczności artykułów prasowych i komunikatów medialnych. Wszyscy znamy te hasła: Pokolenie Y, Generacja X, Pokolenie JP2... W czasie spotkania z elementami dyskusji i warsztatów wizja młodych polskich pracowników prezentowana na łamach opiniotwórczych mediów zostanie skonfrontowana z rzeczywistością oraz z wynikami socjologicznych badań. Pytania, jakie zostaną postawione będą dotyczyły następujących kwestii: czy w Polsce istnieje odpowiednik funkcjonującego na Zachodzie Pokolenia Y? Jakie są jego cechy i kto do niego należy? Czy współcześnie można mówić o istnieniu "generacjonalizmu", w myśl którego racjonalne jest mówienie o poszczególnych generacjach i cechach różniących ich reprezentantów? Jeżeli tak, czemu może to służyć i o jakich pokoleniach współcześnie mówią socjologowie? Wreszcie: czym różni się definicja pojęcia "pokolenie" używana przez socjologów od potocznego rozumienia tego pojęcia? Na zajęcia zaproszeni są wszyscy zainteresowani sluchacze, bez względu na wiek i... pochodzenie, jakie reprezentują.

Medytacja, w kulturze zachodniej określana często jako uważność (mindfulness), jest zbiorowym 2500 letnim dziedzictwem ludzkości, najpełniej wyrażonym w tradycjach kontemplatywnych dalekiego wschodu. Uważność opisywana jest jako „szczególny rodzaj uwagi: świadomej, skierowanej na obecną chwilę i nieosądzającej” (Kabat-Zinn, 1994). Od około 3 dekad uważność robi karierę w świecie zachodnim, w dużej mierze ze względu na różne pozytywne efekty jej praktykowania. Medytowanie bowiem pomaga m in. przyjrzeć się temu jak nasz umysł konstruuje rzeczywistość, pomaga zmienić relację z własnymi przeżyciami powodującymi cierpienie, a także rozwinąć oparte na akceptacji i współczuciu podejście do siebie i innych ludzi.

Głównym celem warsztatu jest wyposażenie uczestników w wiedzę o polskiej społeczności Głuchych. Warsztat prze-widuje opanowanie przez słuchaczy podstawowej wiedzy o kulturze głuchych oraz roli PJM w ich życiu.

Zajęcia obejmują rozbudzenie u studentów ciekawości życia i kultury Głuchych i otwartości na praktyczne użycie zachowań wizualno-gestowych w procesie komunikacji między Głuchymi a słyszącymi.

Większość z nas używa pojęć  "kobieta" i "mężczyzna" mając pewne pomysły o tym, co one zawierają, nie tylko w aspekcie fizycznym, ale także psychologiczną. Na tych zajęciach przedstawię wyniki badań, z których wynika, że nasze przekonania i oczekiwania o tym, jakie są kobiety i jacy są mężczyźni nie zawsze znajdują poparcie w danych empirycznych.

Psychologia pozytywna zwraca uwagę  na mocne strony człowieka. Celem warsztatu będzie nauka koncentracji, wyszukiwania mocnych stron i wywoływania pozytywnych emocji.

Warsztat jest skierowany do osób, które są zainteresowane tematyką procesów motywacyjnych oraz zwiększeniem własnego poziomu motywacji w obszarze codziennej aktywności. Na zajęciach zostaną przedstawione najnowsze koncepcje teoretyczne na temat motywacji sukcesu, które będą stanowiły podstawę dla dalszej pracy nad identyfikacją własnych procesów motywacyjnych. Na zajęciach szczególna uwaga zostanie poświęcona efektywnemu wyznaczaniu celów tych bliższych, jak i dalszych oraz zwiększaniu umiejętności monitorowania poziomu motywacji w dążeniu do ich osiągnięcia. Udział w zajęciach będzie niczym innym niż pracą nad planem własnego rozwoju.

Warsztat w ramach cyklu: RÓWNOWAGA I ROZWÓJ

Zapewne wiele osób podczas ćwiczenia wymowy na lekcji angielskiego czy w innego języka zastanawia się czy już brzmi jak „native” i jak dużo jeszcze musi ćwiczyć. Robimy to zazwyczaj bez zastanawiania się dlaczego właściwie mamy brzmieć jak native, ale wiemy, że tak jest po prostu lepiej. Czy faktycznie? Czy zawsze? Podczas warsztatu przedstawię wyniki badań naukowych na ten temat oraz wspólnie zastanowimy się nad tymi pytaniami. Będzie można się też dowiedzieć czy obcy akcent w mowie w ogóle da się wyeliminować. Posłuchamy też nagrań obcokrajowców mówiących po polsku i zastanowimy się jak my postrzegamy osoby, które mówią po polsku z obcym akcentem. Zastanowimy się też wspólnie jak mówiąc w językach obcych możemy zrobić na innych dobre wrażenie i jak sami możemy obiektywniej oceniać innych, którzy mówią po polsku czy angielsku z obcym akcentem.

Jakie zagrożenia niesie ze sobą seksting i pornografia w sieci? Czy młodzi obawiają się pornografii? Zjawisko sekstingu jest stosunkowo nowe. Jego pojawienie się było możliwe dzięki rozwojowi technologii cyfrowych. Szybko stało się popularne wśród dorastającej młodzieży. Równie szybko okazało się, że wniosło do sieci nowy rodzaj zagrożenia dla młodych użytkowników internetu. Uczestnicy wykładu dowiedzą się, czym jest seksting, jak go unikać oraz jak bardzo rozpowszechnione jest to zjawisko wśród młodych w Polsce i w Europie.

Wykład w ramach cyklu: CZŁOWIEK 2.0

Ostatnie dekady wiązały się z dynamicznym rozwojem wiedzy ekonomicznej. Umiejętność rozsądnego gospodarowania pieniędzmi stanowi dziś wyzwanie dla prawie każdego dorosłego człowieka. Warto zastanowić się jaką wiedzę o świecie ekonomii posiadają nasze dzieci, czy wystarczającą, by odnaleźć się w codzienności współczesnego konsumenta? Nasze pociechy wyrastają w kulturze konsumpcjonizmu, w której to, kim się jest zależy coraz bardziej od tego, co się ma. Dodatkowo, reklamy skierowane do najmłodszych i zabiegi sklepów odpowiednio przystosowane do danej grupy wiekowej, przyczyniają się do myślenia: „muszę to mieć", niezależnie, czy jest mi to rzeczywiście potrzebne, czy nie. Proponowany wykład będzie miał na celu przedstawienie rozwoju wiedzy ekonomicznej polskich dzieci wraz z wiekiem, roli edukacji/socjalizacji ekonomicznej, sposobów uczenia najmłodszych o wartości pieniądza, podstaw ekonomii, oszczędzania i świadomej konsumpcji. Wskazane zostaną również mechanizmy wykorzystywane w reklamach, mające na celu wpłynięcie na decyzje zakupowe dzieci oraz sposób odbioru materiałów reklamowych przez nasze pociechy. Ponadto, podczas spotkania zastanowimy się wspólnie z uczestnikami, kiedy i czy warto poruszyć temat pieniędzy z naszymi dziećmi, jaką wiedzę finansową powinno posiadać dziecko w danym wieku oraz jak nauczyć dziecko oszczędzania.

Podczas warsztatu uczestnicy będą mieli okazję poszerzyć swoją wiedzę o uczuciu złości, nauczyć się rozpoznawania destrukcyjnych sposobów radzenia sobie z nim oraz korzystania z narzędzi samokontroli niezbędnych do konstruktywnego działania w sytuacjach, kiedy złość zaczyna szkodzić.

Słynna książka lingwisty George Lakoffa i filozofa Marka Johnsona „Metafory w naszym życiu” pokazała nam jak często wyrażamy się w sposób metaforyczny. Podobno co 25 słowo, którego używamy jest metaforą.  Metaforycznych porównań używają często politycy, aby przekonać słuchaczy do przyjęcia określonego stanowiska czy poglądu. W jednej z analiz wykazano, że charyzmatyczni prezydenci używają w swoich przemówieniach większej liczby metafor. Metafory pomagają nam zrozumieć otaczającą nas rzeczywistość, są jednym z narzędzi poznania, stanowią wręcz dodatkowy zmysł, który wykorzystujemy aby doświadczyć świata. Tego rodzaju wyrażenia pozwalają przybliżyć dany problem, okiełznać trudną, nieuchwytną problematykę w terminach fizycznych – łatwych, do wyobrażenia, namacalnych. Używanie jakiejś metafory oznacza więc przyjęcie określonych ram myślenia - zgodnie z powszechnie znaną tezą Benjamina Whorfa, iż język, którym mówimy, wpływa na sposób myślenia o świecie. 

Wykład w ramach cyklu: HOMO POLITICUS

Wykład dotyczy złudzeń percepcyjnych, które w kulturze zachodniej są zjawiskiem powszechnym. Na przykładach zostaną scharakteryzowane podstawowe typologie złudzeń oraz poznawcze i neuropsychologiczne mechanizmy leżące u podstaw określonych złudzeń wzrokowych. Psychologiczne badania potwierdzają występowanie różnic indywidualnych w podatności na określone złudzenia, dlatego część wykładu zostanie poświecona zagadnieniom treningów poznawczych, sprzyjającym odporności na złudzenia. Niezwykle ważnym aspektem jest wpływ złudzeń percepcyjnych na dezorientację przestrzenną u pilotów i np. efektywność zachowania sportowców.

Wykład w ramach cyklu: CZŁOWIEK 2.0

Zajęcia dla dorosłych i młodzieży w wieku od 13 lat