wiedza o języku i kulturze

Na spotkaniu omówione zostaną elementy apokaliptyczne w "Jądrze Ciemności" Josepha Conrada, oraz to jak zostały one zaadaptowane w filmie "Czas Apokalipsy" Francisa Forda Coppoli.

Punktem kluczowym spotkania będzie przedstawienie roli filmów fabularnych, jaką odgrywają w nauczaniu języka obcego, a dokładniej rosyjskiego. Chodzi głównie o filmy, które odzwierciedlają życie codzienne Rosjan, szeroko przedstawiają ich zainteresowania, sposób bycia oraz ich stosunek do otaczającego świata. Pokaz filmu w celach dydaktycznych sprzyja rozwijaniu umiejętności rozumienia tekstu ze słuchu, a dodatkowo pozwala urozmaicić lekcję, zwiększając zainteresowanie słuchaczy, a tym samym i ich motywację do nauki języka.

Tytuł filmu „Любовь-морковь”

Zapraszamy na interaktywny wykład, który przede wszystkim zacznie się od ogólnego i przystępnego przedstawienia mózgu, jego struktury i funkcji oraz roli jaką spełnia on w naszym codziennym życiu. Co więcej, zarówno nauczyciele jak i uczniowie będą mogli przekonać się jak istotny jest mózg i jego plastyczność w procesie uczenia się oraz w procesie uczenia języków obcych. Dowiedzą się również gdzie zlokalizowane są ośrodki mowy i języka oraz jak należy wspierać mózg w czasie wysiłku intelektualnego. Ponadto, przedstawione zostaną liczne przykłady na zoptymalizowanie nauki jak i sposoby na to w jaki sposób uczyć (się) języków obcych tak aby zapewnić jak najlepszą retencję przedstawionego materiału gramatycznego i leksykalnego. Każde doświadczenie poznawcze pozostawia po sobie neuro-ślad albo w postaci nowych neuronów albo też w postaci nowego połączenia pomiędzy istniejącymi już neuronami. Nie sposób więc pominąć perspektywy neurolingwistycznej w procesie nauki języków obcych. Należy mieć nadzieję, że wykład ten jaki i jemu podobne inicjatywy przyczynią się do szerzenia neurolingwistycznej świadomości w kontekście uczenia się/nauczania języków obcych.

W trakcie dyskusji postawione zostaną np. następujące pytania: "Co to jest wiedza?", "Co to znaczy, że ktoś coś wie?", "Czym się różni wiedza od przekonania?", "Czym się różni wiedza od informacji?", "Czy istnieje wiedza fałszywa?". Za pomocą filozoficznych i lingwistycznych argumentów zostanie podjęta próba odpowiedzi na te pytania.

Wszyscy, którzy uczyli się kiedykolwiek języka obcego przyznają, że bardzo ważną – jeśli nie najważniejszą – umiejętnością jest znajomość słówek. To one pozwalają przekazać to, co chcemy powiedzieć, i choć nie można pominąć znaczenia innych elementów wiedzy językowej (gramatyki czy wymowy), to bez wyrazów nie ma komunikacji. To dlatego naukę języka obcego zaczynamy najczęściej od zakupu słownika.

Jednak większość z nas nie zdaje sobie sprawy z ilościowych aspektów znajomości słownictwa języka obcego. A przecież mierząc się z nowym zadaniem warto zdawać sobie sprawę z jego rozmiaru. Celem tego spotkania jest przedstawienie faktów, które zdemistyfikują wyzwanie, przed którym staje każdy z nas rozpoczynając naukę. Podczas wykładu uczestnicy poznają odpowiedzi na następujące pytania:

1. Ile wyrazów jest w języku polskim i angielskim?
2. Ile wyrazów w języku polskim znają uczestnicy wykładu?
3. Ile wyrazów zna przeciętny użytkownik języka angielskiego?
4. Ile wyrazów trzeba znać w języku angielskim, aby swobodnie rozmawiać, czytać i pisać w tym języku?
5. W jaki sposób mierzy się te wartości?

Spotkanie będzie miało charakter wykładu z elementami warsztatu. Uczestnicy będą zachęcani do uczestnictwa we wspólnym poszukiwaniu odpowiedzi na wymienione powyżej pytania.

Różnego rodzaju rzemiosła odgrywały niegdyś niezwykle ważną rolę, zarówno na wsi, jak i w mieście. Rzemieślnicy (cechowi miejscy lub wiejscy bez dyplomów cechowych), zgodnie ze swoimi specjalizacjami, wykonywali to, co było potrzebne w gospodarstwach zarówno do produkcji rolnej i hodowlanej – np. pługi, kopaczki, kosy czy sznury, jak i w domu – np. beczki, kołowrotki, kosze, naczynia ceramiczne, meble, a także zabawki dla dzieci. Część potrzebnych przedmiotów wytwarzano własnoręcznie na potrzeby gospodarstw przy użyciu surowców naturalnych, głównie z drewna lub wici roślinnych, niekiedy z form samorodnych niemożliwych do uzyskania technologicznie.

Lekcja zostanie przeprowadzona na wystawie „Porządek rzeczy. Magazyn Piotra B. Szackiego”. Uczestnicy zapoznają się z dawnymi narzędziami i wyrobami rzemieślniczymi. Zobaczą także fotografie, fragmenty filmów, usłyszą o nadal działających w Polsce warsztatach rzemieślniczych. Pozwoli to wspólnie zastanowić się, jaką wartość mają wyroby ludzkich rąk i czy warto z nich rezygnować na rzecz produktów przemysłowych.

Żeby osobiście poczuć rzemiosło, każdy z uczestników będzie mógł wejść w rolę tkaczki lub tkacza i utkać fragment chodnika, tzw. szmaciaka, ze zużytych tkanin. Chodniki takie były powszechne w wiejskich domach, a obecnie można je nabyć w Ikei czy sklepach Zara Home. W ramach recyclingu zachęcamy uczestników do przyniesienia starych podkoszulków. Wetkanie ich w chodnik to nie tylko zabawa i okazja do nabycia nowej umiejętności, ale też możliwość pozostawienia fragmentu swojej historii w muzealnych murach. Zagramy także w grę „Rzemieślnicze potyczki”, zaprojektowaną wspólnie przez pracowników Muzeum i Stowarzyszenie z „Siedzibą w Warszawie”.

Czy zastanawiasz się czasem, dlaczego musimy uczyć się języków obcych? Czy nie byłoby dużo wygodniej i oszczędniej, gdyby cały świat posługiwał się jednym, wspólnym językiem? W ramach naszego wykładu przyjrzymy się tym pytaniom i zastanowimy się:

• jak powstał język
• czy historia wieży Babel ma coś wspólnego z aktualnym stanem wiedzy naukowej
• jak to się dzieje, że języki należące do jednej rodziny tak się od siebie różnią
• jak powstają słowa
• jaka jest przyszłość języków świata
• dlaczego sztuczne języki cieszą się tylko umiarkowanym sukcesem

Wykłady będą poświęcone zjawisku kobiet-wojowniczek w kulturze, folklorze i historii Rosji oraz Ukrainy. Omawiane tereny od VIII wieku były zasiedlane przez wędrowne plemiona scytyjskie i sarmackie, co nie pozostało bez wpływu na późniejszą kulturę ukraińską i rosyjską. To właśnie wśród rzeczonych plemion poszukiwano mitycznych Amazonek, i to w ich przypadku odkryto archeologiczne dowody na istnienie walczących kobiet.

Słuchacze będą mieli niepowtarzalną okazję poznać oblicza bojowych kobiet ze wschodniej perspektywy: począwszy od kurhanów z pochówkami uzbrojonych kobiet, poprzez staroruskie eposy o pojedynkach bohaterów z wojowniczymi „polanicami”, a skończywszy na ludowych opowiastkach o „miastach kobiet” i piosenkach o „wojsku kobiecym”. Oprócz przeglądu źródeł folklorystycznych część wykładu zostanie poświęcona historycznym przykładom kobiet-wojowniczek na terenie Ukrainy i Rosji od czasów średniowiecznych, poprzez okres wojen i powstań kozackich, a skończywszy na XX wieku.

Pomimo ograniczenia prezentowanego materiału do rosyjskiego i ukraińskiego obszaru, omawiane zagadnienia zostaną zaprezentowane także w szerszym kontekście euroazjatyckim; zostaną przytoczone analogiczne przykłady występowania motywu kobiet-wojowniczek (z terenów Kazachstanu, Kaukazu, Mazowsza), będące efektem czerpania ze wspólnego scytyjskiego dziedzictwa albo lokalnymi modyfikacjami mitu o Amazonkach.

Warsztaty będą poświęcone praktycznej nauce języka angielskiego z elementami kultury i tradycji Wielkiej Brytanii. Szczególna uwaga zostanie poświęcona architekturze, a głównie stylowi gotyckiemu, który w tym kraju zyskał wyjątkową i unikalną formę m.in. w postaci tzw. gotyku perpendykuarnego. W ramach zajęć słuchaczom zostaną przedstawione najsłynniejsze gotyckie zabytki Wielkiej Brytanii począwszy od katedry w Durham będącej jednym z pierwszych angielskich obiektów, w których zastosowano sklepienie żebrowe poprzez katedrę w Canterbury, gdzie męczeńską śmiercią zginął arcybiskup Tomasz Beckett a skończywszy na gotyckich zabytkach Londynu i Edynburga. Spośród atrakcji stolicy Anglii omówione zostaną m.in. Opactwo Westminsterskie – jedna z najważniejszych świątyń anglikańskich w tym kraju będąca miejsce koronacji i pochówku jego władców, Pałac Westminsterski – miejsce posiedzeń obu izb parlamentu Zjednoczonego Królestwa oraz słynna londyńska Tower, gdzie zginęła druga żona króla Henryka VIII, Anne Boleyn, i angielski filozof Tomasz Morus. Z kolei w stolicy Szkocji odwiedzimy Holyrood Abbey i St Giles Cathedral. W miarę możliwości czasowych zostaną również omówione mniej znane lecz równie ciekawe zabytki, takie jak Bath i Fountains Abbey. Po utrwaleniu słownictwa słuchacze w grupach zdecydują, który zabytek chcieliby odwiedzić.

W czasie spotkania zostaną przedstawione kolejne etapy przygotowania edycji listów XIX-wiecznych:

- Przeprowadzenie kwerendy

- Digitalizacja materiałów

- Kolacjonowanie: zasady modernizacji pisowni, lapsusy, oznaczenia tekstów nieczytelnych

- Ustalenie chronologii materiałów

- Rodzaje przypisów
- Przykłady śledztw edytorskich

W gramatyce języka angielskiego znane są kategorie gramatyczne, takie jak liczba pojedyncza, liczba mnoga, rzeczownik policzalny oraz rzeczownik niepoliczalny. Zjawiska językowe, których kategorie te dotyczą są ze sobą ściśle związane. Jeszcze większy związek istnieje pomiędzy wyżej wymienionymi kategoriami gramatycznymi a czynnikami zewnętrznymi, motywującymi użycie danego rzeczownika. W trakcie spotkania zastanowimy się nad tym, co może powodować, że dany rzeczownik jest używany zazwyczaj w takiej, a nie innej formie. Analizując różne przypadki spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, czy „policzalność” lub „niepoliczalność” rzeczownika coś „znaczy”. Dla uczących się języka angielskiego istotne jest, czy rzeczowniki policzalne i niepoliczalne stanowią coś w rodzaju dwóch oddzielnych list słów, które można zapamiętać. Zwrócimy uwagę na to, że wiele rzeczowników jest używanych w obu formach, co powoduje, że tworzenie oddzielnych list jest problematyczne. Innym sposobem rozprawienia się z tymi rzeczownikami jest próba zrozumienia ich znaczenia (znaczeń). Chcemy sprawdzić, czy rzeczowniki policzalne, to takie, które można policzyć, natomiast niepoliczalne, to te, których policzyć się nie da. Samo „liczenie” danego rzeczownika może być również kłopotliwe. Zrobimy to w oparciu o przykłady użyte w naturalnym kontekście. Głównym celem tej dyskusji jest sprawdzenie, czy mamy do czynienia z bałaganem wśród rzeczowników, czy też panuje porządek i jesteśmy w stanie ustalić zasady „gry”.

Zaprezentowani zostaną wybrani twórcy XX-wieczni jak np. W. Bykau, I. Szamiakin, I. Mieleż, U. Karatkiewicz, U. Arłou, A. Bacharewicz, A. Klinau, S. Aleksijewicz i ich wpływ na rozwój literatury białoruskiej, a także znajomość wyżej wymienionych pisarzy poza granicami Białorusi. Omówione zostaną tendencje w literaturze białoruskiej XX wieku wraz z kierunkami rozwoju z uwzględnieniem kontekstu historyczno-kulturowego, w tym przemian politycznych po 1991r. Szczególna uwaga zostanie poświęcona S. Aleksijewicz, laureatce Literackiej Nagrody Nobla – pierwszej dla Białorusi w kategorii literatury.

Czy zdarza się, że good morning można przetłumaczyć na polski jako do widzenia? Czy słowo good zawsze znaczy to samo co dobry i czy second floor to na pewno drugie piętro? Celem proponowanych przez nas warsztatów tłumaczeniowych jest zaprezentowanie przypadków, w których zastosowanie najbardziej oczywistego „ekwiwalentu” może okazać się złym pomysłem, a otrzymane zdanie, nawet jeśli dobrze brzmi, może mieć zupełnie inne znaczenie niż oryginał. Przyjrzymy się również sytuacjom, w których trudno zdecydować co oznacza zawarte w tekście słowo, mimo że bez kontekstu jego znaczenie wydaje się nie budzić wątpliwości. Zajęcia kładą nacisk na fakt, że, po pierwsze, słowa rzadko są jednoznaczne; po drugie, ich sens zawsze zależy od kontekstu, w którego rozszyfrowaniu nie zawsze pomagają słowa towarzyszące; po trzecie, od dwóch różnych języków nigdy nie należy oczekiwać, że będą do siebie podobne; a po czwarte, słowniki tylko czasem są w stanie pomóc tłumaczowi w znalezieniu ostatecznego rozwiązania. Uczestnicy warsztatów będą tłumaczyć krótkie fragmenty tekstów z języka angielskiego na polski, po czym wspólnie omówimy napotkane problemy oraz porównamy propozycje wersji polskich. Przewidujemy pracę indywidualną, w parach i grupach, w zależności od preferencji uczestników. 

Kim jest tytułowa Sublokatorka z powieści Hanny Krall? Na jakich warunkach funkcjonuje w społeczeństwie i kto te warunki stawia? Czego nie wypada robić i mówić Sublokatorce, a jaka być powinna? Sublokatorka jest osobą, której nie wypada się skarżyć, bo w każdym momencie może przecież zostać przez lokatorkę poproszona o opuszczenie lokalu. Funkcjonuje zatem na czyichś warunkach; w swojej, lecz obcej przestrzeni. Jasność, do której dąży, jest poczuciem bycia na swoim miejscu, wśród swoich, z bogatą i adekwatną przeszłością. Jednak czego by Sublokatorka nie zrobiła – zawsze pozostanie sublokatorką.

Prezentacja poświęcona będzie symbolice i funkcji dzwonów kościelnych z trzech punktów widzenia: sakralnego, apotropaicznego i antropocentrycznego. Każdy z trzech profili znaczeniowych ukazuje inny aspekt dzwonu. W profilu sakralnym ujawnia się mediacyjna funkcja dzwonu, łączącego niebo z ziemią. Dzwon występuje w roli duchowego przewodnika, który ma człowieka przeprowadzić z doczesności do wieczności.Przypisywana dzwonom moc oczyszczania powierza, odpędzania złych duchów, chorób, pokonywania burz i huraganów, uwypuklona jest w profilu apotropaicznym. Profil antropocentryczny kreuje podmiotowy wizerunek dzwonu jako istoty czującej, posiadającej dar mowy i zdolność wyrażania uczuć, dzielącej z ludźmi radość, wesele i smutek. Symbolika dzwonu obrazuje kosmiczną jedność w aspekcie przestrzennym i czasowym, wiążąc niebo z ziemią i doczesność z nieskończonością.

„Poganka” Narcyzy Żmichowskiej to niezwykła, tajemnicza powieść o namiętności i zbrodni. Opowieść o losach Beniamina, który wpada w sidła miłości i zostaje w zamku pogańskiej Aspazji, zapominając o całym świecie mówi o problemach nieostrego podziału między dobrem i złem, o możliwościach ludzkiego poznania i o złożoności świata i człowieka. Powieść po jej opublikowaniu stała się z miejsca sensacją w warszawskich kręgach i przysporzyła autorce sławy. Używając obecnej „nomenklatury” można powiedzieć, iż „Poganka” zyskała status powieści kultowej. Stanowiła niezwykłe, oryginalne zjawisko w literaturze polskiej. A to za sprawą głównej bohaterki powieści, Aspazji. Do dziś jest ona zagadką dla badaczy literatury. Podczas wykładu zastanowimy się, jakie postacie fantastyczne, charakterystyczne dla Słowian, ale nie tylko, mogły stać się podstawą do jej stworzenia. 

Nasze warsztaty to odpowiedź na znak czasu, jakim jest cyberprzestrzeń, rozwój mediów, zwłaszcza lokalnych i społecznościowych.
Rynek pracy przyszłych dziennikarzy ulega nieustannym zmianom. Tradycyjna telewizja ustępuje miejsca internetowej.
Dzisiaj Ty też możesz być uczestnikiem wymiany myśli, poglądów i działań w świecie wirtualnym pod warunkiem, że potrafisz robić media elektroniczne, znasz ich język i sposób funkcjonowania. 
Tego właśnie będziemy uczyć na tych warsztatach. Jeśli więc jesteś ciekawy świata, kreatywny, fascynuje Cię świat mediów i chcesz w nim zostawić swój ślad – przyłącz się do nas.
Zapraszamy wszystkich zainteresowanych poznawaniem tajników tworzenia i funkcjonowania TV Internetowej. Sprawdzisz się w roli operatora kamery oraz reportera. Poznasz żargon dziennikarski, (m.in., co to jest prompter, biała i zielona czy surówka).

Celem zajęć jest wskazanie przyczyn konfliktów wynikających z norm kulturowych. Zachowania normatywne jednej grupy wobec przedstawicieli innych grup etnicznych są ważnym elementem w budowaniu trwałych pokojowych relacji.

Motto wykładu stanowią słowa Freuda: „Trudno psychoanalitykowi odkryć coś nowego, czego przed nim nie przeczuwałby poeta”. Odnieść je można w szczególności do wielkich utworów literatury romantycznej, począwszy od „Cierpień młodego Wertera” Goethego, a w literaturze polskiej do takich utworów jak „Maria”  Malczewskiego, „Godzina myśli”  Słowackiego, „Dziadów” cz. IV  Mickiewicza czy niedocenianych  „Wspomnień Pustelnika” znakomitego pisarza epoki romantyzmu, Stanisława Morawskiego. Połączenie dwu dziedzin wiedzy humanistycznej: badań literackich i wiedzy o człowieku, wnoszonej przez psychoanalizę, pozwala odkryć w tych utworach wiele nierozpoznanych dotychczas, przekazywanych określonymi środkami artystycznymi znaczeń.  Należą do nich znaczenia związane ze słynnym zjawiskiem tzw. miłości romantycznej, w której dopatrywano się dotąd najczęściej tylko określonej konwencji literackiej czy składnika romantycznej pozy:  czegoś książkowego i branego z książek. Wykorzystanie podstawowych odkryć i pojęć psychoanalitycznych pozwala dostrzec, że w zjawisku miłości romantycznej kryją się pewne istotne, autentyczne  prawdy ludzkie, które sięgają tak głębokich doświadczeń każdego człowieka, że trudno je wyrazić w sposób bezpośredni. Toteż przekazywane są   w stwarzanych w literaturze obrazach artystycznych,  które stanowią ich ukryty, domagający się  wydobycia wyraz.  

        Cykl wykładów jest poświęcony roli i miejscu kobiet w rozwoju kultury (i częściowo nauki) w Rosji drugiej połowy XVIII i pierwszej połowy XIX wieku. Część pierwsza dotyczy epoki oświecenia, druga – romantyzmu. W obu zjawiska kulturalne w Rosji są prezentowane na szerokim tle europejskim. Przedmiotem rozpatrzenia staną się indywidualne i zespołowe inicjatywy kulturalne; drugie z nich odzwierciedlają proces instytucjonalizowania się życia kulturalnego w Rosji. Każdy z wykładów składa się z trzech części: 1. rys historyczny epoki, 2. sylwetki pisarek i działaczek kultury, 3. notki o pisarkach i działaczkach kultury w najstarszych słownikach biobibliograficznych.

        Problematyka wykładu „Kobiety w kulturze rosyjskiej – oświecenie”:

1. Kultura w Rosji oświeceniowej. Literatura i władza. Europeizacja. 

2. Sylwetki Katarzyny II i Jekatieriny Daszkowej (rozwój czasopiśmiennictwa satyrycznego, rozwój nauki i jej instytucji). „Rodziny literackie” – relacja „ojciec – córka”, „brat – siostra”, „mąż – żona” w literaturze (na przykładzie m.in. rodziny Sumarokowów). Portrety kobiet.

3. Pierwsze próby stworzenia słownika pisarek rosyjskich (Stiepana Russowa, Michaiła Makarowa) i obecność w nich haseł o przedstawicielkach oświecenia.