Szkoła średnia

Większość z nas lubi robić fotografie i dzielić się nimi. Po pewnym czasie nasza kolekcja składa się z setek, tysięcy czy nawet dziesiątek tysięcy fotografii. Wcześniej czy później taka kolekcja robi się trudna do przeglądania, a my sami nie wiemy, co w niej mamy. W ramach warsztatów pracownicy ŻIH podzielą się swoim doświadczeniem w katalogowaniu, opisywaniu i przechowywaniu fotografii cyfrowych.

Podczas wykładu/konwersatorium uczestnicy zapoznają się z problemami i komplikacjami, jakie twórcy napotykają w trakcie przekładu i adaptacji na potrzeby innego medium jak np. film czy telewizja, dawnych oraz współczesnych dzieł literatury angielskiego obszaru językowego. Dodatkowo uczestnicy poznają strategie i rozwiązania stosowane przez różnych twórców w trakcie dostosowywania dzieła do nowej formy przekazu. Przedstawione będą także różne konsekwencje takiego transferu, zarówno pozytywne, jak i negatywne, wpływające na oryginalny przekaz czy wrażenia docelowego odbiorcy. Na przykładzie wybranych tekstów oraz ich adaptacji na różne formy przekazu kulturowego omawiane będą problemy będące konsekwencją zastosowania różnych technik adaptacyjnych mających na celu ułatwienie przeniesienie dzieła, takiego jak powieść lub dzieło sceniczne, na nową formę przekazu. Omawiane będą takie zagadnienia jak problemy ze skutecznym przeniesieniem i utrzymaniem zawieszenia niewiary, problematyka przeniesienia pewnych koncepcji scenicznych i literackich na ekran, czy wpływ odmiennego obszaru kulturowego na ostateczny format oraz odbiór dzieła. Przybliżone będą też wybrane techniki adaptacyjne, np. transpozycja, przybliżenie czy ekwiwalencja, formy ich zastosowania oraz efekty intepretacyjne.

Podczas zajęć zostanie omówiony zarys historii biopolityki. Poza nakreśleniem znaczenia tego pojęcia, które jest wielorako interpretowane przez znawców, oraz podstawowych założeń tej problematyki, zostaną przedstawieni kluczowi dla jej rozwoju „projektanci”, tacy jak Claude-Nicolas Ledaux, Pierre le Play, Thomas Malthus, czy Herbert Spencer. Wraz z opisem rozwoju narzędzi biopolitycznych zostaną poruszone takie zagadnienia jak zarządzanie przestrzenią i projektowanie miast w dobie Oświecenia, walka z epidemiami (np. dżumą), dbanie o higienę i czystość, dostępność pożywienia, modele rodziny, zasady eugeniki i funkcje panoptykonu. Ta ostatnia koncepcja, nakreślona w oparciu o pojęcia norm i dyscypliny przez Michela Foucaulta, posłuży zrozumieniu roli nowoczesnych armii, szpitali, więzień i szkół.

Cała opowieść zostanie oparta na obrazach – rycinach, projektach architektonicznych, malowidłach, rysunkach i zdjęciach. Zostaną przedstawione przede wszystkim rysunki architektoniczne miast oświeceniowych, budynków użyteczności publicznej, a także urządzeń, takich jak choćby panoptykon.

Uczeń po wzięciu udziału w zajęciach będzie potrafił odpowiedzieć na pytanie, czym jest biopolityka, w jaki sposób rozwijała się przez ostatnie stulecia oraz w jaki sposób służy władzy do kontroli populacji, zwiększania efektywności i sprawowania nadzoru. Celem lekcji będzie także próba odpowiedzi na pytanie, na ile w dzisiejszym świecie jesteśmy odlegli od dawnych rozwiązań, a na ile doświadczamy ich kolejnych wersji. Lekcja ma za zadanie uwrażliwić młodych obywateli na ograniczanie przez władzę prywatności w imię bezpieczeństwa, ciche pozbawianie praw politycznych i obywatelskich.

Razem spróbujemy dokonać rzeczy niemożliwej: w godzinę przeanalizować definicję przestępstwa (co trwa zwykle cały rok akademicki), posługując się przykładami z kanonu popkultury. Lojalnie uprzedzam: świat nie będzie już taki sam – tropienie śladów prawa karnego jest zaraźliwe.

Od kiedy mogę zawrzeć umowę? Co prawo cywilne mówi o tym, że pożyczam 5 złotych? Do czego mi te wszystkie ubezpieczenia? Co to znaczy, że otwiera się spadek? Jak można komuś coś podarować? Jak to jest z tym ściąganiem filmów z netu? Jak mogę chronić swój wizerunek w sieci? Czym się różni gwarancja od rękojmi?

Dolny Śląsk był dawniej jednym z ważnych obszarów srebronośnych w Europie. Po wstępie, przedstawiającym najdawniejsze wydobycie srebra rodzimego przez ludność rejonu Mezopotamii i in., zwięźle przestawiono pozyskiwanie srebra na Dolnym Śląsku w późnym średniowieczu, a także mapę, na której zaznaczono ponad 50 wystąpień minerałów tego metalu. Na kilku przykładach pokazano kruszce z tych wystąpień, by następnie szczegółowo omówić minerały srebra z 16 nowych znalezisk na obszarze polskiej części granitowej intruzji karkonoskiej. Wskazano także warunki krystalizacji tych minerałów.

Współczesne samoloty wojskowe wymagają od pilota szczególnych predyspozycji zdrowotnych i wytrzymałościowych. Podczas wykonywania misji bojowych i treningowych organizm pilota poddawany jest oddziaływaniu różnych czynników obciążających. Działania takie niosą ryzyko utraty zdrowia, życia lub bardzo drogiego samolotu. W celu zminimalizowania tych zagrożeń piloci muszą być cyklicznie badani i szkoleni na symulatorach w Wojskowym Instytucie Medycyny Lotniczej. Jednym z takich urządzeń jest wirówka przeciążeniowa – symulator szkoleniowy, który umożliwia wszechstronne odwzorowanie warunków występujących podczas misji lotniczych, a trening w niej pozwala na podniesienie tolerancji przeciążeń, co skutkuje zmniejszeniem ryzyka wystąpienia powyższych zagrożeń. A w myśl starej wojskowej maksymy ,, im wiecej potu wylanego na ćwiczeniach, tym mniej krwi w boju”.

Czym są odpady promieniotwórcze? Czy wszystkie składujemy i zabezpieczamy w ten sam sposób? Jak to jest w końcu
ze świeżym i wypalonym paliwem jądrowym?

W trakcie wykładu zostaną omówione różne rodzaje promieniowania jonizującego oraz sposoby jego oddziaływania z materią. Prześledzimy cykl paliwowy uranu od skał zawierających minerały uranonośne po przetworzenie i składowanie wypalonego paliwa jądrowego.

Wykład będzie połączony z pokazami detekcji różnego rodzaju promieniowania jonizującego, a także chemicznych sposobów separacji pierwiastków ważnych
w energetyce jądrowej.

Układ hormonalny to nie tylko sprzężenia zwrotne dodatnie i ujemne, nadnercza, przysadka czy tarczyca, o których dokładnie uczymy się w szkole – to szereg wzajemnych zależności wpływających na funkcjonowanie naszego organizmu, jak również na nasze samopoczucie. Na zajęciach poruszymy tematykę mniej znanych i omawianych hormonów takich jak endorfiny – hormony, które wywołują dobre samopoczucie i zadowolenie z siebie, grelina, której wysoki poziom odpowiada za odczuwanie głodu, czy wytwarzanej w podskórnej tkance tłuszczowej leptyny, która z kolei działając na receptory w podwzgórzu, zmniejsza apetyt. Omówimy również zastosowanie hormonów w leczeniu onkologicznym, skupiając się na hormonoterapii stosowanej w raku piersi.

Wszyscy, którzy uczyli się kiedykolwiek języka obcego, przyznają, że bardzo ważną – jeśli nie najważniejszą – umiejętnością jest znajomość słownictwa. To ono pozwalaja przekazać to, co chcemy powiedzieć, i choć nie można pominąć znaczenia innych elementów wiedzy językowej (gramatyki czy wymowy), to bez wyrazów nie ma komunikacji. To dlatego naukę języka obcego zaczynamy najczęściej od zakupu słownika.

Jednak większość z nas nie zdaje sobie sprawy z ilościowych aspektów znajomości słownictwa języka obcego. A przecież mierząc się z nowym zadaniem, warto zdawać sobie sprawę z jego rozmiaru. Celem tego spotkania jest przedstawienie faktów, które zdemistyfikują wyzwanie, przed którym staje każdy z nas, rozpoczynając naukę. Podczas wykładu uczestnicy poznają odpowiedzi na następujące pytania:

1. Ile wyrazów jest w języku polskim i angielskim?
2. Ile wyrazów w języku polskim znają uczestnicy wykładu?
3. Ile wyrazów zna przeciętny użytkownik języka angielskiego?
4. Ile wyrazów trzeba znać w języku angielskim, aby swobodnie rozmawiać, czytać i pisać w tym języku?
5. W jaki sposób mierzy się te wartości?

Spotkanie będzie miało charakter wykładu z elementami warsztatu. Uczestnicy będą zachęcani do uczestnictwa we wspólnym poszukiwaniu odpowiedzi na wymienione powyżej pytania.

Nanotechnologia – to ogólna nazwa całego zestawu technik i sposobów tworzenia rozmaitych struktur o rozmiarach nanometrycznych (od 0,1 do 100 nanometrów), czyli na poziomie pojedynczych atomów i cząsteczek. 

     Do struktur nanometrycznych można zaliczyć: druty, kropki kwantowe, tworzywa sztuczne, włókna sztuczne, nanorurki – których struktura jest kontrolowana na poziomie pojedynczych cząsteczek, oraz nanocząstki – materiały rozdrobnione do postaci pyłu o ziarnach będących np. klasterami atomów metalu. Na masową skalę wykorzystywane jest srebro i złoto w tej postaci. W środowisku dominują nanocząstki naturalne, antropogeniczne oraz inżynierskie.

    Nanocząstki (NPs) wytwarzane są metodami chemicznymi, fizycznymi oraz „biologicznymi” (mogą być wytwarzane przez bakterie, grzyby a także niektóre rośliny). Srebro nanocząstkowe jest ponad 100 000 razy czystsze niż srebro jonowe Ag+.

    Nanocząstki mają właściwości charakterystyczne dla metalu szlachetnego oraz dla substancji o dużym rozdrobnieniu. Czym mniejsza nanocząstka, tym większa jej skuteczność? Powierzchnia, z którą oddziałują nanocząstki, w stosunku do ich małego rozmiaru jest ogromna. Wykazują więc one bardzo silną aktywność biologiczną, już nawet w bardzo małych ilościach. W ramach wykładu zostaną przedstawione zastosowania nanocząstek srebra i złota w medycynie, biotechnologii oraz w przemyśle; omówiony zostanie również mechanizm ich działania oraz zastosowanie jako potencjalnych terapeutyków antybakteryjnych. Oprócz nanocząstek metali szlachetnych omówione zostanie zastosowanie nanocząstek tlenku cynku w stomatologii oraz „nanoroboty” w krwioobiegu i inteligentne opatrunki, jako najnowsze zastosowania NPs.

Wyjątkowy warsztat – z możliwością dojazdu do szkoły na terenie Warszawy i dostosowania terminu.

Prawo karne zazwyczaj wydaje nam się bardzo odległe, ale okazuje się, że może być bliżej niż nam się wydaje. I jest zdecydowanie fascynującą dziedziną, którą zawsze warto znać. W ramach interaktywnego, aktywizującego warsztatu postaramy się zapoznać uczestników z podstawowymi definicjami i pojęciami tej ciekawej dziedziny i odpowiedzieć na wiele ważnych pytań. A uczestnicy otrzymają potężną dawnę wiedzy teoretycznej i praktyki. 

Europa się starzeje. Statystyki nie kłamią. Społeczeństwa nie tylko w lepszym zdrowiu żyją dłużej, ale też znacznie zwiększa się liczba osób starszych w porównaniu do minionych dziesięcioleci, a zwłaszcza kobiet. Co z kolei oznacza, że świat jaki do tej pory znaliśmy, podkreślający znaczenie młodości, szybkości i ciągłych zmian, będzie musiał (chcąc czy nie) zmienić się. Jak sprawić, żeby ta zmiana przyniosła korzyści dla wszystkich w społeczeństwie i czy jest to w ogóle możliwe? Czy w którymś kraju już tak się dzieje? A tak na marginesie kogo dzisiaj można nazwać „starym” i czy jest to poprawne politycznie? Na te i inne pytania postaramy się znaleźć odpowiedzi podczas warsztatu.

Pokazane zostały pozostałości po wulkanach w zachodniej części Dolnego Śląska jako wystąpienia przykładowe dla aktywności erupcyjnej dolnopaleozoicznej, permskiej oraz paleogeńskiej obszaru dolnośląskiego. Powstały wówczas skały wylewne o składzie bazaltoidów oraz ryolitu – ogólnie scharakteryzowany został także ich skład. Omówione zostały także cechy mechaniczne tych skał – oddzielność słupowa i skorupowa, twardość, podatność na ścieranie i wynikające stąd zastosowania praktyczne. Zwrócono uwagę na oddziaływanie termiczne na skały ościenne. Wskazana została przyczyna wulkanizmu paleogeńskiego i jego zaniknięcia, związana z migracją płyt skorupy ziemskiej i rozbudową dna Oceanu Atlantyckiego.

W poszukiwaniu cennych roślin ludzie udawali się w dalekie podróże. Niektóre z przypraw były wyżej cenione niż złoto. Z ich powodu Europejczycy podbijali nowe lądy. Skąd pochodzą powszechnie używane dziś rośliny przyprawowe? Jaka jest ich historia? Dlaczego dawniej były tak bardzo pożądane?

Pomiędzy człowiekiem a mikroorganizmami chorobotwórczymi trwa nieustanny wyścig zbrojeń – patogeny ewoluują w sposób umożliwiający im rozprzestrzenianie się w ustroju, a organizm doskonali strategie mające na celu wykrycie i unieszkodliwienie nieproszonych gości. Obronę przed mikroorganizmami chorobotwórczymi zapewnia nam układ odpornościowy, który po wykryciu patogenów uruchamia proces nazywany odpowiedzią zapalną. Poszczególne elementy tego układu mają określone funkcje i współpracują ze sobą, aby jak najskuteczniej zwalczyć zakażenie. Jednak nie wszystkie mikroorganizmy, z którymi mamy kontakt, są dla nas szkodliwe. Wprost przeciwnie, niektóre przyczyniają się do utrzymania naszego dobrego zdrowia. Powierzchnia skóry, jama ustna czy jelita są naturalnym środowiskiem życia różnorodnych mikroorganizmów określanych mianem mikrobiomu. W jelicie żyje kilkaset gatunków bakterii, a jego ostatni odcinek, jelito grube, jest jednym z najbardziej zatłoczonych ekosystemów mikrobiologicznych.  Najnowsze badania dowodzą, że prawidłowa flora jelita nie tylko bierze udział w pozyskiwaniu substancji odżywczych, ale przyczynia się do obrony przed patogenami, a nawet może wpływać na nasz nastrój. Na wykładzie poznacie, jak nasz organizm współpracuje z mikroorganizmami i jak zwalcza patogeny. Co dzieje się w miejscu zakażenia i jak przebiega odpowiedź zapalna? Jaką role w utrzymaniu zdrowia odgrywa prawidłowy mikrobiom i czy warto wspierać jego funkcjonowanie?

„Peregrynacja Maćkowa”, żartobliwy utwór z pocz. XVII wieku, daje się odczytać jako kpina z ambicji edukacyjnych chłopskich synów, ukazywanych poprzez peregrynację do Krainy Obfitości (Schlaraffenland, Kukania, Kraj Jęczmienny etc), jako potwierdzenie konieczności utrzymania granic systemu stanowego. Autor Peregrynacji Maćkowej „udaje” monolog niepiśmiennego chłopa z wyznaczającym jego status posługiwaniem się gwarą (m.in. z prawie stałym, choć z wieloma niekonsekwencjami, tzw. „mazurzeniem”).

Fantazje dotyczące Krainy Obfitości ukazują stale główne obsesje ludzi cywilizacji agrarnej: lęk przed głodem. Większość z obrazów obecnych w utworze dotyczy doświadczenia głodu, okazuje się, że wszystko, co potrzebne człowiekowi (w szczególności pokarm) zostaje mu dane bez jakiejkolwiek jego zasługi. Praca i własność są zbyteczne w Krainie Obfitości, natomiast konsumpcja i dobra stają się częścią naturalnej cyrkulacji niewyczerpanych zasobów.

Utwór potwierdza, także poprzez przekręcanie słów – jedno z ważniejszych źródeł komizmu – niezdolność chłopskiego syna do uczestnictwa w kulturze wyższej i w edukacji.

Autor Peregrynacji Maćkowej sięga (z intencją parodystyczną) po dobrze znane konwencje średniowiecznego romansu rycerskiego, w którym poszczególne epizody (najczęściej wymienne) pozwalają bohaterowi dowodzić stale swej chwały i rycerskości. Ważnym elementem, z którego korzystał autor Peregrynacji Maćkowej, jest pielgrzymka, a nawet sama idea pielgrzymki duchowej.

Narracja Peregrynacji Maćkowej budowana jest prawie wyłącznie za pomocą tzw.  adynatów, tworząc ciąg następujących po sobie sprzeczności (tkwiący już w samym fakcie peregrynacji pańszczyźnianego chłopa).

Wydaje się, że poznanie spraw geologicznych „w terenie” wymaga wyjazdu do kopalni, kamieniołomu a przynajmniej w góry. Tymczasem wystarczy wychylić się ze swego osiedla (a nawet to nie bywa konieczne), by zetknąć się z „czystą geologią”. Co trzeba robić? Tylko patrzeć uważnie i obserwować ze zrozumieniem. Prezentacja pokazuje szereg problemów i obiektów geologicznych, które poznać można w okolicy Warszawy (oczywiście są takie i w otoczeniu innych miast). To przede wszystkim piasek i jego nagromadzenia polodowcowe – wydmy, ozy, kemy, gleby kopalne, ponadto iły np. warwowe. W piasku ukrywają się narzutniaki, przyniesione przez lodowiec, a potem modelowane przez wiatr. Potraficie wyrzeźbić w kamieniu niedźwiedzia stojącego na tylnych łapach? A wiatr i piasek potrafią.

Wszechświat jest pełen galaktyk, a te – pełne gwiazd. Gwiazdy emitują w przestrzeń kosmiczną swoją materię, nazwalibyśmy ją wiatrem gwiazdowym, a obszar wypełniony wiatrem gwiazdowym i  gwiazdowym polem magnetycznym – astrosferą.

Obszar przestrzeni kosmicznej zanurzony w ekspandującej koronie słonecznej przenikniętej słonecznym polem magnetycznym to heliosfera.  Heliosfera jest naszą rodzimą astrosferą. Dużo już o niej wiemy, bo badamy więcej niż pół wieku. I chociaż misje Voyager są już poza granicą heliosfery – heliopauzą, to jednak za blisko, by mieć widok jak na astrosfery innych gwiazd – z daleka.

By tak się stało, musimy polecieć w kosmos znacznie dalej niż Voyagery, które niestety zakończą swoją misję około 2025 roku. I właśnie to jest zadanie Sondy Międzygwiazdowej, którą ludzkość zamierza wysłać około 2030 roku prawie 10 razy dalej od Słońca niż Voyagery.

O tej misji Sondy Międzygwiazdowej  opowiemy.

Medycyna jest jedną z najszybciej rozwijających się dziedzin nauki. Efektem wynajdywania coraz to nowszych leków jest wydłużenie średniej długości życia o ponad 30 lat. Na początku XX w. średnia długość życia wynosiła 50 lat, zaś obecnie powyżej 80 lat. Co stoi za tak dużą zmianą, mimo iż industrializacja wpływa niekorzystnie na środowisko i powoduje rozwój wielu chorób cywilizacyjnych? Pojawiają się nowe potrzeby zdrowotne co implikuje badania nad nowymi lekami. Jednak poważnym problemem związanym z dalszym rozwojem badań są koszty ich przeprowadzania, czyli koszty poszukiwania nowych leków. Im wyższy poziom rozwoju wiedzy, tym bardziej skomplikowane i wymagające większych nakładów projekty badawcze. Czy rzeczywiście dlatego leki są coraz droższe i czy rzeczywiście ceny leków wciąż będą rosły? Kogo będzie stać na najnowocześniejsze leki?

Branża przekładu audiowizualnego rozwija się obecnie z dużą prędkością; jedną z najpopularniejszych form takiego przekładu są napisy, które w Polsce cieszą się ogromną popularnością dzięki, między innymi, dostępności licznych platform streamingowych. Ponadto, wiele społeczności internetowych angażuje się w przygotowywanie „fansubs”, czyli napisów tworzonych „przez fanów, dla fanów”.

Niniejsze warsztaty będą wprowadzeniem do fascynującego tematu tworzenia napisów. Poznamy bardziej lub mniej restrykcyjne zasady tego procesu i sprawdzimy, jak powinien wyglądać odpowiednio przygotowany przekład w takiej formie. Kiedy dopiero zaczynamy naszą przygody z tworzeniem napisów, mamy również wiele wątpliwości dotyczących konkretnych przypadków: Jakie informacje koniecznie powinny znaleźć się w napisach? Co możemy pominąć? Co zrobić z informacjami, które są ściśle związane z kulturą wyjściową? A co jeżeli bohaterowie mówią bardzo szybko? Razem poszukamy odpowiedzi na te pytania i przyjrzymy się licznym przykładom. Będziemy mieli także okazję spróbować swoich sił w samodzielnym tłumaczeniu tekstów do napisów.

W czasie lekcji uczniowie przy pomocy zachowanych inskrypcji poznają historię zwyczajnej kamienicy z niezwyczajną przeszłością.  

Ultradźwięki to fale akustyczne o częstotliwości powyżej 20 kHz, które są niesłyszalne dla człowieka. Pomimo że ich nie słyszymy, to możemy za ich pomocą wiele zobaczyć! Ultradźwięki są wykorzystywane do obrazowania w medycynie (aparaty USG) oraz do wizualizacji wad w materiałach (badania nieniszczące). Podstawową techniką jest metoda „echa”, w której wysyłamy krótki impuls fali i mierzymy czas docierającej do nas fali odbitej od obiektu (wady, granicy tkanek, itp.). Metodą echa możemy nie tylko określić odległość od obiektu, ale także jego prędkość – co jest podstawą działania sonaru oraz metod pomiaru przepływu krwi w naczyniach.

Na naszej prezentacji pokażemy, jak falami ultradźwiękowymi możemy zajrzeć do wnętrza obiektów i ukazać ich strukturę. Zaprezentujemy miniaturowe sensory ultradźwiękowe, które pozwalają na określanie odległości od przeszkody i są stosowane w samochodowych systemach do parkowania. Opowiemy także o innych aplikacjach ultradźwięków w medycynie i przemyśle oraz aparaturze elektronicznej stosowanej do prowadzenia badań.

W czasie zajęć słuchacze poznają pojęcie kryzysu gospodarczego – czym tak naprawdę jest kryzys, kiedy faktycznie możemy mówić o kryzysie z punktu widzenia finansów i gospodarki oraz jakie jest jego miejsce w cyklach koniunkturalnych w gospodarce. Słuchacze poznają również przyczyny i przebieg kilku największych kryzysów gospodarczych oraz metody jakimi próbowano z tymi kryzysami walczyć, a następnie porównamy je z obecnym kryzysem wywołanym COVID 19 pod kątem różnic i podobieństw, jakie można zaobserwować. Kolejnym elementem zajęć będzie próba odpowiedzi na pytanie, jak Polska gospodarka radzi sobie z kryzysem i co można zrobić, żeby jak najszybciej wrócić do normalności i funkcjonowania gospodarki bez ograniczeń wynikających z konieczności zapewnienia bezpieczeństwa epidemiologicznego obywatelom. Ostatnim elementem zajęć będzie próba odpowiedzi na pytania: – jak będzie wyglądała gospodarka naszego kraju po kryzysie,  – jakie mogą być negatywne, a jakie pozytywne skutki dla Polaków oraz dla przedsiębiorstw działających na polskim rynku,  – co może się zmienić w gospodarce światowej i jakie będą tego konsekwencje dla Polski, Unii Europejskiej i świata w dłuższej perspektywie.