wykład

Termin aerozol w potocznym rozumieniu tego słowa oznacza urządzenie do rozpraszania substancji zapachowych w powietrzu. W nazwie tej kryje się sporo prawdy, gdyż z reguły urządzenia tego typu generują chmurę kropel, które odparowując rozprzestrzeniają substancje zapachowe. Chmura kropel zawieszonych w powietrzu tworzy układ zwany aerozolem, a więc stosowany skrót myślowy nie pozbawiony jest podstaw fizycznych. Aerozole są to układy koloidalne (gazozole), w których fazę ciągłą stanowi powietrze, a fazę rozproszoną cząstki ciała stałego lub krople cieczy. Podczas wdechu do organizmu wprowadzamy więc cząstki aerozolowe zawieszone w powietrzu, które mogą wywoływać niepożądane efekty zdrowotne. Jednocześnie zauważono, że aerozole mogą być wykorzystywane, jako środek leczniczy. Wdychanie dymów powstałych ze spalania ziół i okadzanie, praktykowane już 4000 lat temu, można potraktować, jako pierwotne formy aeroloterapii – gdzie lek wprowadzany jest do układu oddechowego w formie aerozolu. W trakcie wykładu poruszone zostaną zagadnienie związane z transportem i depozycją cząstek aerozolowych w układzie oddechowym człowieka. Omówione zostaną mechanizmy obronne układu oddechowego przed cząstkami oraz sposoby oczyszczania powietrza chroniące bezpośrednio nasz układ oddechowy. Poruszone zostaną również zagadnienia związane z projektowaniem urządzeń dozujących leki do układu oddechowego (inhalatorów).

Potencjał zastosowań algorytmów sztucznej inteligencji (AI) w medycynie jest niezwykle szeroki i obejmuje m.in. proces opracowywania nowych leków, diagnostykę, wybór właściwej terapii, optymalizację opieki nad pacjentem, a także zarządzanie w ochronie zdrowia.Technologia AI, podobnie jak sieć neuronów w mózgu, analizuje dane, aby zrozumieć ich istotę. Wykorzystuje do tego celu algorytmy, korelację wzorców, reguły oraz techniki uczenia głębokiego i przetwarzania kognitywnego. Techniki te mogą zostać wykorzystane w celu wsparcia pracowników ochrony zdrowia w ich codziennej pracy. Poza korzyściami, jakie daje technologia AI dla rozwoju medycyny istnieją także uzasadnione obawy natury etycznej i prawnej. Konieczna jest szeroka debata dotycząca technologii AI w medycynie. Głosy sprzeciwu oraz argumenty wskazujące na zagrożenia związane z AI w medycynie muszą być częścią wspólnej debaty.

Prowadzący wykład przedstawi zagadnienia dotyczące anatomii ssaków i ptaków na podstawie zestawu obrazów radiologicznych.  Wykład będzie szczególnie interesujący dla uczniów techników weterynaryjnych i innych szkół ponadgimnazjalnych zainteresowanych anatomią zwierząt.

Na spotkaniu zostaną zaprezentowane 2 bajki, które powstały dzięki inspiracji Mitologią Słowian. W czasie edukacji szkolnej dzieci poznają mitologię grecką, rzymską. Brakuje w programie nauczania możliwości przekazywania wiedzy na temat naszych dawnych wierzeń, brakuje mitologii słowiańskiej. Spotkanie ma na celu wypełnić tę lukę. W czasie lekcji zostaną zaprezentowane wybrane postacie z panteonu bogów słowiańskich, które są bohaterami prezentowanej później bajki. W celu lepszego zrozumienia treści bajki przekazana zostanie również wiedza dotycząca wybranych zwyczajów i obchodzenia świąt. Po takim wprowadzeniu nastąpi odczyt autorskiej bajki, która powstała dzięki inspiracji mitologią Słowian.

Białoruś – sąsiad, o którym prawie nic nie wiemy. Chociaż jest to kraj niezwykle bliski nam kulturowo i geograficznie, nasza wiedza na jego temat ogranicza się do kilku informacji, które na dodatek nie zawsze są prawdziwe. Podczas spotkania chcielibyśmy przybliżyć Państwu naszego wschodniego sąsiada, odczarować mity na jego temat i może sprawić, że chociaż trochę polubią Państwo Białoruś, bez względu na to, czy kiedyś byli Państwo w Grodnie, Brześciu lub Mińsku, czy nie.

Serdecznie zapraszamy na wirtualną podróż na Białoruś!

W jakim wieku dziecko może bezpiecznie zacząć używać urządzeń cyfrowych takich jak smartfon czy tablet? Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta, ale coraz więcej badań prowadzonych na całym świecie pokazuje, że może nawet ważniejszym pytanie od kiedy, jest jak – jakie używanie, w jaki sposób jest bezpieczne? Badanie Brzdąc w sieci przeprowadzone w Polsce w 2020 roku przez zespół z Instytutu Psychologii Akademii Pedagogiki Specjalnej pokazało, czy dzieci w wieku do 6. roku życia w korzystają z urządzeń cyfrowych takich jak smartfon czy tablet, jak często to robią i na czym takie używanie polega. W badaniu poruszono także kwestie zagrożeń związanych z używaniem urządzeń cyfrowych przez małe dzieci. Badanie Brzdąc w sieci, jak podobne badania prowadzone w innych krajach ukazują bardzo dużą potrzebę informowania o tym jak bezpiecznie wprowadzać małe dzieci w świat technologii, co robić, aby technologia wpierała ich rozwój, a nie go ograniczała. Podczas wykładu zostaną przedstawione wybrane wyniki badania Brzdąc w sieci wraz z rekomendacjami dla bezpiecznego, prorozwojowego używania urządzeń cyfrowych przez dzieci, a także rodziców.

Od zarania dziejów ludzie pragnęli nieśmiertelności. W dzisiejszych czasach, stosując bardziej naukowe podejścia, wciąż szuka się odpowiedzi na pytanie czy człowiek może żyć tak długo jak biblijny Matuzalem. Dzięki badaniom genów i czynników epigenetycznych dowiadujemy się coraz więcej informacji na temat starzenia człowieka. I chociaż długość życia dorównująca  długości życia Matuzalema jest ciągle w domenie fantastyki naukowej, to mamy pewne wskazówki odnośnie tego co możemy zrobić żeby starzeć sie zdrowiej i żyć dłużej.

„Znani z tego, że są znani” – najsłynniejsza definicja celebrytów, którą sformułował w latach 60 XX wieku amerykański historyk i kulturoznawca Daniel Boorstin jest aktualna do dziś. Celebryci ogniskują społeczną uwagę, wszyscy się nimi interesujemy, choć nie wszyscy się do tego przyznajemy. W czasie lekcji omówiona zostanie geneza medialnego celebrytyzmu oraz społeczne funkcje celebrytyzmu. Zastanowimy się czym różnią się celebryci ery telewizyjnej od celebrytów ery Instagrama i Tik-toka. W czasie lekcji poszukamy także odpowiedzi na pytanie, czy celebryci są lub mogą być użyteczni i pożyteczni dla społeczeństwa.

W dzisiejszych czasach gry wideo są wydawane w kilkunastu, a niekiedy nawet kilkudziesięciu różnych wersjach językowych na całym świecie. Nie zawsze jednak gracze są usatysfakcjonowani grą w rodzimej wersji językowej. Wielokrotnie na forach internetowych krytykują oni wydawców za błędy w grach wydawanych po polsku. Najczęściej wymienianymi usterkami są nienaturalna intonacja aktorów udzielających głosów pojawiającym się w grach postaciom, nadgorliwość w przekładaniu nazw własnych, czy nieścisłości gramatyczne lub ortograficzne negatywnie wpływające na odbiór gry. Błędy pojawiające się w polskich wersjach gier przetłumaczonych z innych języków nie zawsze muszą jednak wynikać z nieuwagi tłumaczy. Czasem mogą być one spowodowane strategiami podejmowanymi przez producentów, organizacją procesu tworzenia nowych wersji językowych gry, czy strukturą samych gier. Na spotkaniu przedstawione zostaną najczęściej wskazywane przez odbiorców błędy tego rodzaju oraz możliwe powody ich pojawiania się. Towarzyszyć im będą przykłady pochodzące z gier reprezentujących różne gatunki oraz wydanych zarówno w ostatnich latach, jak i w początkach dystrybucji gier w Polsce.

Na naszym wykładzie spróbujemy opowiedzieć o cieple z punktu widzenia fizyki. Zaprezentujemy szereg pokazów przybliżających to pojęcie i demonstrujących, jak je rozumieją fizycy. Opowiemy o związku ciepła z energią i przedstawimy podstawowe prawa rządzące przemianami energetycznymi w przyrodzie.

Zapraszamy do uczestnictwa w interaktywnych lekcjach edukacyjnych z zakresu żywienia człowieka (i zwierząt). Wspólnie zajrzymy do naszych lodówek i pnąc się po półkach omówimy ich zawartość odnosząc się do Piramidy Żywienia. W trakcie wspinaczki porozmawiamy o tym, jakie produkty są zalecane bardziej lub mniej do spożycia przez ludzi i zwierzęta domowe, a jakich lepiej unikać i nie podawać pupilom. Dowiecie się jak żywność wpływa na nasz organizm i samopoczucie, czy „zdrowe przekąski” są naprawdę zdrowe i czy hamburger z frytkami to dobry pomysł na obiad. Nie możemy się doczekać Waszych pytań! Po spotkaniu zapraszamy na krótkie zajęcia w laboratoriach Instytutu.

Co łączy lodówkę, buty sportowe i krem z filtrem UV? Uczestnicy lekcji dowiedzą się co to są nanocząstki i dlaczego są tak wyjątkowe. Pozornie niepozorne, stanowią podstawę niezwykle dynamicznie rozwijającej się nanotechnologii, cieszą się zainteresowaniem zarówno nauki, jak i przemysłu. Popularne wśród naukowców, mało znane przeciętnemu człowiekowi, a przecież obecne w jego życiu. Czemu nanocząstki zawdzięczają swoją wyjątkowość i w jakich jeszcze zaskakujących produktach codziennego użytku można je znaleźć? Na te pytania znajdziemy odpowiedzi w czasie lekcji. Spotkanie podzielone będzie na dwie części. Pierwsza to krótki wykład o wyjątkowych właściwościach i zastosowaniach nanocząstek, często zaskakujących i niezwykłych. Druga część spotkania to gra, w której aby wygrać, trzeba znaleźć odpowiedź na intrygujące pytanie. Droga do odpowiedzi prowadzić będzie przez labirynt pytań i zagadkowych zadań. Przyda się odrobina sprytu i szczęścia ale przede wszystkim wiedza, nie tylko ta zdobyta w trakcie wykładu…

Czego nauczyliśmy się od robaków na temat ludzkiego starzenia się. O wiele więcej niż mogłoby się nam wydawać. Badacze odkryli podstawowe mechanizmy odpowiedzialne za starzenie się dzięki maleńkiemu robakowi znanego jako Caenorhabditis elegans (C. elegans). C. elegans jest niezwykle cennym modelem, ze względu na wiele zalet, w tym łatwość manipulacji genetycznych, krótki czas życia i wyraźne zmiany fizjologiczne zależne od wieku. Starzejące się C. elegans wykazują spadek cech anatomicznych i funkcjonalnych, w tym integralności tkanek, ruchliwości, uczenia się i pamięci oraz odporności. Wiele nowych technik i pomysłów jest początkowo testowanych na C. elegans, ze względu na jego wszechstronność jako organizmu badawczego. Wykorzystanie robaków pozwoliło na identyfikacje genów i mechanizmów, które modulują długość życia oraz biomarkerów starzenia się. W niniejszym wykładzie przedstawię ogólne podstawy pracy z robakami, w tym selektywną listę niektórych z ważniejszych wyników studiów nad starzeniem się, oraz aktualnych tematów badawczych wykorzystujących robaki C.elegans.

Z pomocą mikroskopów poznamy tajniki życia roślin. Poznamy czar i moc kryjącą się w roślinie. Jak również zobaczymy jak ta magia i czas działa na nas, bo przecież rośliny są w naszym życiu i to pod różną postacią.

Coraz częściej algorytmy sztucznej inteligencji zaskakują nas (zarówno pozytywnie, jak i negatywnie) swoimi decyzjami. Często ani twórca, ani sam algorytm nie umie jednak wytłumaczyć dlaczego. Czy istnieje jakiś sposób aby dowiedzieć się czemu zapadła akurat ta decyzja? W swojej prezentacji opowiem o metodzie SHAP, która znajduje która kwestia była kluczowa przy podjęciu decyzji. Metoda ta opiera się na teorii gier. Tylko gdzie tu jest gra...?

Obecnie zyski wiodących producentów gier wideo są wyższe, niż te w innych branżach rozrywki, takich jak muzyka czy film. Sukces ten nie byłby możliwy bez tworzenia, dystrybucji i promocji gier na wielu różnych rynkach. Proces taki jest przez graczy nazywany tłumaczeniem, podczas gdy w branży gier wideo używane jest określenie „lokalizacja”. W trakcie spotkania uczestnicy dowiedzą się nie tylko tego, skąd wzięła się taka nazwa, ale również poznają jej części składowe. Działania ukierunkowane na stworzenie nowych wersji językowych gier obejmują bowiem nie tylko przetłumaczenie elementów językowych tworzących daną grę, ale również modyfikacje warstwy graficznej, dźwiękowej czy nawet fabularnej oraz materiałów promocyjnych i strategii marketingowej. Spotkanie będzie okraszone licznymi przykładami takich rozwiązań nie tylko w lokalizacjach z języka polskiego i na język polski, ale również dotyczącymi innych języków, regionów i kultur.

Czy komputery mogą myśleć jak ludzie? Na pewno nie! Jednak proste operacje mogą wykonywać dużo szybciej od człowieka.  Okazuje się, że dowody niektórych twierdzeń matematycznych wymagają sprawdzenie kilku, kilkudziesięciu tysięcy stosunkowo prostych przypadków. Wymagałoby to pracy dziesiątków matematyków przez dziesiątki lat, natomiast komputer może to zrobić w kilka godzin.

Na wykładzie zostaną omówione dwa przykłady takich twierdzeń: ile kolorów potrzeba do pomalowania dowolnej mapy, tak, aby państwa mające wspólną granicę nie były oznaczone tym samym kolorem oraz jak pakować pomarańcze do skrzynek, aby zmieścić ich tam jak najwięcej.  Do dowodu tych twierdzeń wykorzystano komputery oraz metody mało znanej techniki obliczeniowej zwanej  analizą  przedziałową.

Mózg jest głównodowodzącym w procesie zdobywania wiedzy i przyswajania informacji. Kiedy się uczymy: 1) tworzymy nowe neurony lub 2) budujemy nowe połączenia między istniejącymi neuronami albo też 3) wzmacniamy istniejące już połączenia międzyneuronalne. Jeśli mózg funkcjonuje prawidłowo, synapsy (czyli miejsca, w których następuje komunikacja między neuronami) przenoszą informacje w układzie nerwowym a aksony i dendryty (czyli wypustki komórek) przewodzą impulsy nerwowe, wówczas możliwy jest proces przyswajania wiedzy. Nauka języka obcego jest zjawiskiem zależnym od wielu procesów, w tym psychologicznych i psycholingwistycznych, czyli między innymi od emocji. Z tego powodu przyswajanie wiedzy w emocjonalnie niesprzyjających uczącemu się okolicznościach może szybko zmienić się z intelektualnej przygody i przyjemności w źródło stresu. Stres wywołany np. mówieniem w języku obcym jest jak najbardziej realny. Stres stanowi zaporę dla bodźców językowych i zapobiega pełnemu przetworzeniu ich przez mózg. Efektem tego są słaba koncentracja, niewykorzystanie naszego potencjału pamięciowego i brak postępu w kształceniu kompetencji językowych. Czy można temu przeciwdziałać? W czasie wykładu interaktywnego odpowiemy sobie na pytanie jakie procesy zachodzące w „zestresowanym” mózgu hamują naukę języka obcego, czym jest nauczanie „przyjazne mózgowi” i w jaki sposób można przeciwdziałać negatywnemu wpływowi stresu na mózg, a tym samym na naukę języka obcego oraz dlaczego mózg nie zawsze jest naszym sprzymierzeńcem w nauce języka obcego.

Wykład omawia proces parzenia herbaty w taki sposób, aby wydobyć z niej to, co najlepsze. Przybliżony zostanie skład chemiczny herbat, jej rodzaje i właściwości. Omówione zostaną zagadnienia zdolności antyutleniających i roli związków polifenolowych w organizmie człowieka. Poruszone zostanie zagadnienie stresu oksydacyjnego i sposobów walki z nim. W ramach omawiania metod badania zdolności antyutleniających przeprowadzony zostanie pomiar zdolności antyutleniających wybranego naparu herbacianego. Wykład dla fanów herbaty i nie tylko. Jeżeli ktoś chce dowiedzieć się, czy można oszukać czas i zatrzymać proces starzenia się bez ingerencji chirurga plastycznego, to ten wykład jest dla niego.

Druga połowa XIX wieku w dziejach ziem polskich i litewskich to nie tylko czas dramatycznych zmagań o zachowanie tożsamości narodowej i równocześnie wzmożonych represji pod zaborem rosyjskim. W ostatnich dekadach tego stulecia na Litwie powstał ruch polityczno-kulturowy, znany w historiografii pod nazwą ruchu odrodzenia narodowego, którego celem było rozbudzenie świadomości narodowej wśród mówiących po litewsku mieszkańców dawnego Wielkiego Księstwa. Ruch ten skupiał zarówno nieliczną miejską inteligencję deklarującą różnie rozumianą „litewskość”, jak i przedstawicieli warstwy chłopskiej. Bardzo ważnym przejawem jego aktywności była działalność „knygniešiai”, przemytników książek, objętych zakazem wydanym przez władze carskie. Zjawisko to, ze względu na swoją skalę, charakter i konsekwencje, było unikalne w Europie przełomu XIX i XX stulecia i jako takie zostało wyróżnione w 2004 roku przez UNESCO. Przemytnicy książek mieli ogromny udział w uformowaniu się koncepcji przyszłego suwerennego, samodzielnego państwa litewskiego i w jej realizacji.

Wykład ma na celu przybliżenie biologii kilku gatunków mięczaków występujących w Polsce. Niektóre z nich to powszechnie występujące gatunki (np. winniczek, ślimak zaroślowy). Inne to gatunki rzadko spotykane, których obecność świadczy o stabilnych warunkach środowiskowych. Mięczaki te charakterystyczne są dla siedlisk o niskiej antropopresji i większość z nich objeta jest ochroną gatunkową (np. skójka gruboskorupowa, poczwarówka zwężona, poczwarówka jajowata, zatoczek łamliwy). W ramach wykładu zostanie przedstawiona biologia i wymagania siedliskowe tych gatunków wraz z prezentacją muszli i metodami rozpoznawania.

W wykładzie chciałabym przyjrzeć się zagadnieniu uprzejmości i nieuprzejmości w komunikacji językowej, a w szczególności temu, jak używamy wybranych elementów gramatycznych dla wyrażania znaczeń związanych z uprzejmością i nieuprzejmością. Chciałabym skupić się przede wszystkim na elementach gramatycznych sygnalizujących dystans społeczny pomiędzy mówiącym a słuchaczem lub jego brak i przyjrzeć się, jak elementy sygnalizujące dystans lub jego brak używane są dla osiągnięcia różnych efektów interpersonalnych. Takie zachowania w ludzkiej komunikacji językowej chciałabym porównać do pewnych zachowań, które zaobserwować można w komunikacji psów, stawiając pytanie, czy uprzejmość/nieuprzejmość w komunikacji to rzeczywiście wyłącznie domena ludzkiej komunikacji językowej.

DNA – kwas deoksyrybonukleinowy jest w każdej żywej komórce i odpowiada za jej funkcjonowanie. Dzięki odkryciom z zakresu genetyki, biochemii i biologii molekularnej naukowcy potrafią je wyizolować i badać. Pozwala to na poznanie cech wrodzonych jakie ma każdy żywy organizm w tym predyspozycji do różnych chorób. W ramach tego spotkania dzieci dowiedzą się czym jest DNA, jak wpływa na funkcjonowanie organizmów żywych oraz jak możemy je wyizolować i badać. Natomiast w części praktycznej każdy uczestnik samodzielnie wykona izolację DNA z owocu kiwi, żeby przekonać sie na własne oczy, że DNA istnieje.