biologia

Podczas tej lekcji uczestnicy zapoznają się z podstawowymi informacjami na temat zmian ciśnienia barometrycznego wraz ze wzrostem wysokości n.p.m., oraz z towarzyszącymi zmianami innych parametrów( temperatura, wilgotność powietrza). Omówiony zostanie także wpływ tych zmian na organizm człowieka. W dalszej części wycieczki nastąpi prezentacja symulatorów obniżonego ciśnienia barometrycznego, nagłej dekompresji wraz z wyjaśnieniem, jakie badania i szkolenia wykonywane są dla pilotów. Zostanie także omówiony sposób zabezpieczenia pilotów i pasażerów przed skutkami obniżonego ciśnienia barometrycznego wraz z prezentacją wysokościowego ubioru kompensacyjnego.

Opowiemy, czym są nanocząstki i nanomateriały, oraz wyjaśnimy, co sprawia, że nanobiotechnologia to dzisiaj jedna z najbardziej obiecujących technologii. Dowiecie się, w jakich produktach codziennego użytku możemy znaleźć nanocząstki, które gałęzie przemysłu korzystają ze zdobyczy nanotechnologii, a które dopiero będą z nich korzystać, czyli nad czym pracują naukowcy. Podczas praktycznych warsztatów poznacie metody wytwarzania nanocząstek, m.in. wykorzystując takie produkty jak kawa i herbata – czyli ekologiczną metodę zielonej syntezy. Zobaczycie, jak można zmierzyć nanocząstki. Dowiecie się również, jak prowadzić hodowle mikrobiologiczne, przygotowując posiewy mikroorganizmów z własnych palców, oraz wspólnie z nami zbadacie właściwości antybakteryjne nanocząstek, w tym najpopularniejszych nanocząstek srebra.

Podczas lekcji uczestnicy rozcieńczą DNA do "homeopatycznych" stężeń, a następnie przeprowadzą PCR - łańcuchową reakcję polimerazy, pozwalającą wykryć nawet śladowe ilości DNA. Następnie uczestnicy przeprowadzą elektroforezę w żelu agarozowym, aby na własne oczy zobaczyć DNA. Dodatkowo w czasie trwania reakcji i elektroforezy przedstawiony zostanie krótki wykład o wykorzystaniu "molekularnej kserokopiarki" jaką jest PCR. Uczestnicy będą mieli także okazję zajrzeć w zakamarki laboratorium inżynierii genetycznej.

Zajęcia dotyczą metod analizy kwasów nukleinowych (PCR, q-PCR, sekwencjonowanie, elektroforeza). Uczestnicy powtórzą budowę kwasów nukleinowych i dowiedzą się, jak wykorzystywana jest współcześnie szkolna wiedza o DNA i RNA. Są to tematy, które co raz częściej pojawiają się na maturach.

Podczas planowanej lekcji wykorzystana będzie prezentacja, w której prowadzący omówi biologię występujących w Polsce kleszczy (przede wszystkim zwyczajnego i pastwiskowego). Uczestnicy poznają objawy najważniejszych chorób przenoszonych przez kleszcze (zapalenie mózgu i opon mózgowych oraz borelioza u ludzi, babeszjoza u psów), zdobędą również wiedzę na temat sposobu unikania ataku kleszczy i usuwania ich jeśli już do ataku doszło. Planowane jest także oglądanie spreparowanych kleszczy i okazów żywych (jeśli uda się takowe złapać).

Części prezentacji: 1. wprowadzenie do budowy mózgu; 2. gdzie w mózgu jest czucie, ruch, widzenie, mowa, zręczność, myślenie, pamięć; 3. co się dzieje, gdy mózg jest uszkodzony. Prezentacja, omówienie modelu mózgu, krzyżówka, bingo.

Prezentacja hydroponicznych upraw warzyw i ziół w SOD, omówienie uprawy i pokazy pielęgnacji roślin w szklarni, ocena jakości owoców trzech odmian pomidora słodszych i mniej słodkich, pomiar refraktometrem owoców i ich degustacja oraz organoleptyczna ocena smaku słodkiego.

Co łączy inhalator z substancją zamkniętą pod ciśnieniem w puszce, elektrociepłownię, e-papieros oraz osobę, która za moment kichnie? Wszyscy wymienieni stanowią źródła aerozolu. Aerozol powstaje gdy cząstki materiału w postaci kropel czy rozdrobnionej fazy stałej przechodzą do powietrza i zawieszone są w nim w miarę trwale, pozostając w nim rozproszone. Wpływ cząstek aerozolowych może być negatywny, stąd wyrafinowane metody odpylania gazów odlotowych, czy działania w kierunku poprawy skuteczności maseczek w ograniczaniu transmisji COVID-19. Krople powstające w e-papierosach powinny być tak małe, aby opuszczały układ oddechowy wraz z wydechem (jednak tak się nie dzieje). Cząstki aerozolowe mogą być dogodnym nośnikiem leków podawanych drogą wziewną. Problematyka aerozoloterapii obejmuje techniczne możliwości wytworzenia i podania takiego aerozolu w odpowiedniej dawce. Niezależnie od podejścia, przy redukcji stężenia zanieczyszczeń stałych w powietrzu, ograniczeniu transmisji zainfekowanych wirusem aerozoli, optymalizacji budowy inhalatorów, czy przy badaniu oddziaływania mgły z e-papierosów na zdrowie – potrzebne jest zrozumienie podstawowych praw fizyki, jakie rządzą mechaniką aerozoli. Informacje o cząstkach aerozoli zdobywamy przy użyciu urządzeń pomiarowych. Najważniejszymi cechami cząstek są: rozmiar, morfologia, stężenie w danym obszarze oraz skład chemiczny. Stężenie i skład chemiczny cząstek mają wpływ na ich oddziaływanie z komórkami organizmu, a wielkość i morfologia (kształt) – na ich transport i osadzanie w układzie oddechowym.

Celem lekcji jest zapoznanie z technikami pomiaru aerozoli z inhalatorów lub obecnych w zanieczyszczonym powietrzu (PM10, PM2.5) - demonstracja urządzeń pomiarowych stosowanych w laboratorium mechaniki aerozoli.

Zajęcia z ekspertką w obszarze ergonomii i poprawnego wykonywania ćwiczeń podstawowych będą szansą dla młodzieży, aby przyswoić podstawowe techniki ruchu. Koncepcja joint-by-joint jest jedną z ciekawszych zasad ćwiczeń, którą warto stosować w samodzielnych programach ćwiczeń. Kończąc szkołę ponadpodstawową i rozpoczynając życie zawodowe czy studenckie, często wracamy do chęci uprawiania różnych form aktywności fizycznych w czasie wolnym, w tym do biegania, ćwiczeń w siłowni i we własnym domu, aby zredukować poziom stresu. Aktywność fizyczne jest dowiedzionym „lekiem” na zdrowie. Wracając do ćwiczeń korzystamy z wiedzy i umiejętności zdobytej podczas zajęć wychowania fizycznego. Zawsze jednak dobrze jest znać tajniki ćwiczeń, wiedzieć na co zwrócić uwagę szczególnie podczas ćwiczeń, które są naturalną formą ruchu, jak na przykład przysiad. Świadomość swojego ciała i przekonania o wykonywaniu ćwiczeń warto jest weryfikować z ekspertami, aby zapobiegać przeciążeniom w stawach i układzie mięśniowym oraz wiedzieć jak dbać o ergonomię przyjmowania pozycji podczas czynności dnia codziennego.

Lekcja będzie szansą dla młodych ludzi na zebranie dobrych praktyk na przyszłość w samodzielnym podejmowaniu aktywności fizycznej i zwracanie uwagi na poprawność wykonywania ruchu tak, aby jak najdłużej cieszyli się zdrowiem i wysokim poziomem sprawności fizycznej. Lepiej zapobiegać niż leczyć w myśl legendarnego stwierdzenia mentora polskiej rehabilitacji profesora Wiktora Degi „Ruch może zastąpić wiele leków, ale żaden lek nie zastąpi ruchu”.

Niska sprawność ludzkiego wzroku w warunkach nocnych stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa nocnych misji lotniczych. Celem warsztatu jest wyjaśnienie uczestnikom Festiwalu Nauki dlaczego w nocy jest ciemno oraz zaprezentowanie osiągnięć techniki, które wspomagają widzenie człowieka w warunkach niedostatecznego oświetlenia. Uczestnicy będą mieli okazję zrozumieć jak działa narząd wzroku, noktowizor oraz na czym polega i gdzie znalazło zastosowanie zjawisko fotoelektryczne. Uczestnicy wcielą się w rolę pilota i na własne oczy przekonają się, jak wygląda świat nocą po założeniu gogli noktowizyjnych. Zobaczą, jak przy różnych efektach świetlnych wygląda nocą pas startowy lotniska, miasto oraz teren niezabudowany.

Podczas lekcji uczestnicy rozcieńczą DNA do "homeopatycznych" stężeń, a następnie przeprowadzą PCR - łańcuchową reakcję polimerazy, pozwalającą wykryć nawet śladowe ilości DNA. Następnie uczestnicy przeprowadzą elektroforezę w żelu agarozowym, aby na własne oczy zobaczyć DNA. Dodatkowo w czasie trwania reakcji i elektroforezy przedstawiony zostanie krótki wykład o wykorzystaniu "molekularnej kserokopiarki" jaką jest PCR. Uczestnicy będą mieli także okazję zajrzeć w zakamarki laboratorium inżynierii genetycznej.

Prezentacja na temat suszenia rozpyłowego m.in. charakterystyka metody, zastosowanie w przemyśle spożywczym. Część laboratoryjna – suszenie rozpyłowe miodu i określenie podstawowych właściwości otrzymanego proszku – aktywność wody, sypkość, gęstość nasypowa, wykonanie zdjęć mikroskopowych.

Anatomia opisowa i topograficzna psa. W czasie zajęć prowadząca opowie o charakterystycznych cechach anatomicznych psa wykorzystując preparaty osteologiczne i mokre preparaty utrwalone

Biofilm to struktura powstająca zazwyczaj na powierzchniach stałych. W zależności od mikroorganizmów wchodzących w jej skład może być ona płaską mozaiką lub wielowarstwową złożoną społecznością mikroorganizmów jednogatunkową lub wielogatunkową. Komórki wchodzące w skład biofilmu wykazują odmienne cechy metaboliczne w porównaniu z ich wolnożyjącymi odpowiednikami. Struktura biofilmu zapewnia komórkom przeżycie w skrajnie trudnych warunkach. Jedną z unikatowych cech biofilmu jest jego wysoka oporność na antybiotyki co ma szczególne znacznie w przypadku bakterii patogennych. Zagrożenia wynikające z powstawania struktur biofilmowych dotyczą zdrowia publicznego, szeroko pojętej medycyny oraz wielu gałęzi przemysłu. Złożoność struktury znacząco wpływa na skuteczne metody ich eradykacji. W ramach wykładu przedstawiona zostanie struktura i funkcjonowanie biofilmów ich rozprzestrzenienie oraz mechanizmy wpływające na ich zwiększoną antybiotykoporność.

Opowiemy, czym są nanocząstki i nanomateriały, oraz wyjaśnimy, co sprawia, że nanobiotechnologia to dzisiaj jedna z najbardziej obiecujących technologii. Dowiecie się, w jakich produktach codziennego użytku możemy znaleźć nanocząstki, które gałęzie przemysłu korzystają ze zdobyczy nanotechnologii, a które dopiero będą z nich korzystać, czyli nad czym pracują naukowcy. Podczas praktycznych warsztatów poznacie metody wytwarzania nanocząstek, m.in. wykorzystując takie produkty jak kawa i herbata – czyli ekologiczną metodę zielonej syntezy. Zobaczycie, jak można zmierzyć nanocząstki. Dowiecie się również, jak prowadzić hodowle mikrobiologiczne, przygotowując posiewy mikroorganizmów z własnych palców, oraz wspólnie z nami zbadacie właściwości antybakteryjne nanocząstek, w tym najpopularniejszych nanocząstek srebra.

Warsztat mają na celu przybliżenie uczniom szkół ponadpodstawowych sposoby oceny jakości żywności. Podczas naszych lekcji festiwalowych uczniowie będą brać czynny udział w tzw. teście na daltonizm smakowy (rozpoznawania smaków podstawowych żywności). Zaplanowaliśmy również możliwość rozpoznawania zapachów różnych próbek żywności. W trakcie naszych warsztatów uczniowie będą również degustować serki homogenizowane oraz uczestniczyć w procesie tworzenia nowego aromatu tych produktów w taki sposób, aby był on zbliżony do wskazanego standardowego produktu. Zapraszamy serdecznie do wzięcia udziału w naszych lekcjach festiwalowych!

Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) choroby sercowo-naczyniowe stanowią ogromny problem zdrowotny i są główną przyczyną przedwczesnej śmierci wielu ludzi. Rocznie umiera z tego powodu ok. 18 mln ludzi, co stanowi około 30% wszystkich zgonów na świecie. Uszkodzenie śródbłonka naczyniowego jest uważane za główną przyczynę tych schorzeń. Przez lata uważano, że tkanka ta tworzy jedynie pasywną barierę, coś na kształt folii wyścielającej wnętrze naczyń. Obecnie wiadomo, że komórki te tworzą wyspecjalizowaną warstwę wyścielającą naczynia, przedsionki i komory serca oraz naczynia limfatyczne, która stanowi skuteczną barierę pomiędzy krążącą krwią a pozostałymi tkankami. Ponadto śródbłonek, obok wątroby, jest największym organem wydzielniczym w organizmie człowieka i wytwarza szereg naczyniowo-aktywnych czynników, w tym tlenek azotu. Oprócz regulowania przepływu krwi i utrzymywania integralności ścian naczynia, komórki śródbłonka aktywnie odpowiadają na czynniki znajdujące się we krwi, w tym czynniki wywołujące stres komórkowy i aktywację stanu zapalnego. Stan zapalny, związany z aktywacją śródbłonka, charakteryzuje zwiększenie wytwarzania reaktywnych form tlenu, które, wraz z nieskuteczną ochroną antyoksydacyjną, doprowadzają do powstawania uszkodzeń w komórkach.

Wykład wprowadzi słuchacza do struktur układu krążenia przybliżając tajemnicze funkcje i zadania śródbłonka naczyniowego. Prof. Aird z Harvard Medical School twierdzi, że nie ma takiej choroby, która by nie dotykała śródbłonka. Zadamy sobie pytanie, czy funkcjonalność tej niepozornej tkanki może decydować o naszym losie? Czy rzeczywiście śródbłonek może być strażnikiem prawidłowego działania wielu organów? Komu zagrażają choroby sercowo-naczyniowe i jak in zapobiegać? 

W trakcie lekcji pokazowej uczestnicy zapoznają się z podstawowymi informacjami na temat znakowania i jakości handlowej jaj. Poznają domowe i laboratoryjne metody oceny jakości jaj. Poznają urządzenia laboratoryjne wykorzystywane w ocenia jakości jaj. W trakcie warsztatów uczestnicy samodzielnie badają jakość jaj i zapoznają się ze zmianami zachodzącymi w jajach w trakcie przechowywania.

Problem nabywania oporności na antybiotyki przez bakterie i jej rozprzestrzeniania w środowisku jest w ostatnich latach szczególnie niepokojący. Coraz częściej antybiotyki stosowane do leczenia ludzi są nieskuteczne. Dlaczego bakterie stają się niewrażliwe na antybiotyki? Na spotkaniu z uczniami szkół średnich odpowiemy na to pytanie oraz poruszymy zagadnienie rozprzestrzeniania się wśród bakterii genów kodujących oporność na antybiotyki. Opowiemy też zjawiskach, które do tego prowadzą, i o nośnikach takich informacji, i o tym, co z tego wszystkiego wyniknąć może.

Produkty fermentowane stanowią bardzo zdrowe i odżywcze produkty. Właściwości kiszonek zawdzięczamy mikroorganizmom przeprowadzającym fermentację, głównie bakteriom wytwarzającym kwas mlekowy. To mikroorganizmy probiotyczne, niezwykle ważne w naszej diecie, wpływające na prawidłowy mikrobiom naszego organizmu. W Polsce znamy głównie kiszoną kapustę i kiszone ogórki. Jednak coraz więcej nowych kiszonek pojawia się w naszych sklepach, np.: kiszone buraki i cytryny, kimchi, kombucha. To produkty pochodzące z Japonii, Korei czy Islandii. W naszym laboratorium chcemy pokazać bakterie i grzyby, które stanowią „mikroświat” kiszonek.

Lekcja 1

Kości człowieka kryją wiele informacji o nim samym. Na ich podstawie możemy powiedzieć, kim był, jak żył, czym się odżywiał, a nawet jakie choroby przebył dany człowiek. Płeć i wiek w chwili śmierci, to jedne z podstawowych informacji, jakie można odczytać w oparciu o cechy szkieletu.

Celem zajęć jest zapoznanie z metodami oceny płci i wieku, ze wskazaniem na ograniczenia, jakie niosą zarówno metody, jak i materiał szkieletowy. Zajęcia prowadzone są w oparciu o badanie ludzkiego materiału kostnego, przy wykorzystaniu standardowych metod i technik antropometrycznych.

+

Lekcja 2

Kwas szczawiowy należy do substancji naturalnie obecnych w żywności i może wykazywać antyodżywcze działanie w stosunku do składników mineralnych, tworząc nierozpuszczalne sole - szczawiany, powodując obniżenie ich wykorzystania z pożywienia. Kwas szczawiowy jest rozpuszczalny w wodzie, jego sole sodowe i potasowe są również rozpuszczalne w wodzie, natomiast sole wapniowe, magnezowe i sole metali ciężkich są bardzo trudno rozpuszczalne w wodzie. Podczas warsztatów uczestnicy dokonają oznaczenia szczawianów rozpuszczalnych w wybranych używkach.

Kiedy powietrze/atmosfera staje się coraz bardziej nam nieprzyjazne należy znaleźć najskuteczniejszą metodę podniesienia jakości tego, czym oddychamy. Naszym sprzymierzeńcem w tych staraniach staje się roślina.

Geograficzne Systemy Informacyjne to jedno z najprężniej rozwijających się narzędzi w geografii, coraz śmielej stosowane także w naukach biologicznych, inżynierii środowiska i archeologii. Na warsztatach dowiecie się, w jaki sposób wykonywane są naloty, czym różnią się naloty "leaf off" od "leaf on" oraz co odróżnia je od zdjęć satelitarnych, które możecie obejrzeć w GoogleMaps. Dowiecie się, co to takiego Mapa Koron Drzew i jak w oparciu o nią określany jest dobrostan drzewostanu. Na koniec zobaczycie jak wygląda Mapa Koron Drzew dla Warszawy i wspólnie zastanowimy się, czy drzewa w Lasach Bielańskim i Kabackim są w dobrej kondycji zdrowotnej i nie zagrażają bezpieczeństwu użytkowników.

Probiotyki są to żywe drobnoustroje, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny wpływ na zdrowie gospodarza. Jednym z podstawowych kryteriów selekcji mikroorganizmów probiotycznych, w tym bakterii jest ich zdolność do przeżycia w organizmie gospodarza. Adhezja, czyli zdolność mikroorganizmów do przylegania do śluzówki jelita umożliwia kolonizację przewodu pokarmowego, a tym samym wydłuża czas działania probiotyków i przyczynia się do poprawy równowagi mikrobiologicznej przewodu pokarmowego. Również inne cechy, takie jak oporność na niskie pH, czy sole żółciowe, wytwarzanie różnych metabolitów, w tym substancji przeciwko innym, konkurencyjnym drobnoustrojom, decydują o zdolności do przeżycia bakterii w przewodzie pokarmowym zwierząt czy ludzi. Adhezja ponadto, umożliwia mikroorganizmom i komórkom nabłonka bezpośredni kontakt co jest czynnikiem istotnym, w przypadku wielu efektów prozdrowotnych obserwowanych dla szczepów probiotycznych. W trakcie lekcji przedstawimy bakterie mlekowe, grupę drobnoustrojów, do której należy najwięcej szczepów z poznanych dotychczas bakterii probiotycznych. Pokażemy, jak wyglądają ich komórki, jak zbadać ich właściwości pod kątem zastosowań probiotycznych przy użyciu prostych testów mikrobiologicznych i biochemicznych, oraz opowiemy o badaniach probiotyków z wykorzystaniem nowoczesnych technik omicznych (genomiki, metagenomiki, transkryptomiki, proteomiki i metabolomiki).