Spotkania weekendowe

Spotkanie składa się z trzech części.

1. Jak dziś wygląda poród?   Opowiemy o tym, jak zmieniła się opieka okołoporodowa w porównaniu z tą sprzed kilkudziesięciu lat oraz o tym czego młodzi rodzice mogą dziś spodziewać się na sali porodowej. Zwrócimy szczególną uwagę na kwestie niefarmakologicznych metod łagodzenia bólu porodowego oraz pozycji porodowych innych niż horyzontalna („na plecach”).

2. Jak opiekować się maluchem i jego mamą?   Przyszłych dziadków zapoznamy z najnowszymi zaleceniami dotyczącymi pielęgnacji noworodków. Skupimy się na pielęgnacji kikuta pępowiny oraz skóry dziecka, omówimy zasady zapobiegania zespołowi nagłej śmierci łóżeczkowej, poruszymy także kwestię szczepień ochronnych dzieci. Zajmiemy się także opieką nad młodą mamą w połogu. Pomożemy zrozumieć zmiany hormonalne zachodzące w ciele kobiety po porodzie i związane z nimi wahania nastroju. Opowiemy o depresji poporodowej – na jakie objawy zwracać uwagę i gdzie ewentualnie szukać pomocy. Doradzimy też, jak wspierać mamy karmiące piersią.

3. Jak rozmawiać z młodymi rodzicami, żeby chcieli słuchać?   W tej części spotkania zapoznamy i poćwiczymy z uczestnikami skuteczne sposoby komunikacji z młodymi rodzicami. W jaki sposób proponować chęć pomocy ze strony dziadków, aby młodzi rodzice chcieli z niej skorzystać.

Ucząc się języka angielskiego nabywamy sprawności w różnych dziedzinach: w zakresie słownictwa, struktur gramatycznych, wymowy czy pragmatyki.

W niniejszym warsztacie przyjrzymy się tym czterem obszarom poprzez pryzmat dowcipów językowych, to znaczy każdy z nich będzie zilustrowany przykładami pochodzącymi z zabawnych użyć języka. Uczestnicy będą zachęcani do wspólnego rozwiązywaniu zagadek językowych (na przykład, do wyjaśnienia reguły, która rządzi danym dowcipem). Taka wspólna analiza zabawnych form językowych pomoże nam uświadomić sobie bogactwo języka (którego się uczymy), oraz wskazać obszary, o których mogliśmy wcześniej nie myśleć (w czasie uczenia się języka). Zaproponuję uczestników także ułożenie własnego dowcipu językowego. Warsztat jest interaktywny i wymaga od uczestników znajomości języka angielskiego.

Lekooporność mikroorganizmów to zjawisko nabywania odporności przez wirusy, bakterii i grzyby na leki, na które wcześniej te mikroorganizmy były wrażliwe. Największą grupę stanowią bakterie oporne na antybiotyki, co powoduje, że już w niedalekiej przyszłości nie będziemy mieli czym leczyć nawet najdrobniejszych infekcji. Antybiotyki są stosowane nie tylko w medycynie, ale w dużych ilościach w weterynarii, rolnictwie i hodowlach ryb. Transmisja mikroorganizmów pomiędzy tymi środowiskami sprawia, że nabierają one oporności na kolejne antybiotyki, mutują i stają się jeszcze bardziej groźne.

Szacuje się, że w 2019 roku na całym świecie oporność na antybiotyki przyczyniła się do 1.27 miliona zgonów, a do 2050 roku ta liczba może wzrosnąć do 10 milionów rocznie. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) umieściła lekooporność mikroorganizmów na liście 10 największych zagrożeń dla zdrowia ludzi i zwierząt. Kluczem do walki z rozwojem lekooporności jest systemowe podejście (z ang. One Health) obejmujące różnorodne działania mające na celu przeciwdziałanie rozprzestrzeniania się oporności nie tylko u ludzi, ale także u zwierząt i w całym środowisku.

Jeśli nie antybiotyki, to co? Naukowcy pracują nad wieloma alternatywnymi metodami walki z bakteriami, m.in. nad enzybiotykami – bacteriobójczymi enzymami. Są to białka pochodzenia wirusowego albo bakteryjnego, które w naturalnych warunkach służą bakteriom i wirusom w normalnym cyklu rozwojowym, natomiast wytworzone i zmodyfikowane przez człowieka stają się śmiercionośną bronią w walce z bakteriami, a co najważniejsze, też tymi, które nabyły oporność na antybiotyki. Powstały już enzybiotyki przeciwko takim opornym szczepom bakterii jak gronkowiec złocisty, Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumoniae, Escherichia coli i inne. Enzybiotyki są również testowane w rolnictwie i hodowli ryb w akwakulturach oraz jako środek konserwacji żywności.

Zapraszamy na zabawy z przyrodą w jesiennej scenerii Ogrodu Botanicznego. Przyjrzymy się kolorowym liściom i różnokształtnym owocom. Sprawdzimy zapachy i zbadamy faktury. Będziemy wprawiać w ruch, przekierowywać i układać. Zachwycimy się różnorodnością darów jesieni i sprawdzimy na ile różnorodnych sposobów możemy się z nimi bawić.

Na wykładzie omówione zostaną niskoemisyjne  źródła energii: fotowoltaiczna,  wiatrowa i jądrowa. Dowiemy się czy istnieją ograniczenia w produkcji energii ze źródeł niskoemisyjnych i jakie to ograniczenia. Przedyskutujemy koszty produkcji energii i koszty środowiskowe dla każdego z omawianych źródeł. Czy jesteśmy skazani na ograniczenia w korzystaniu z energii, czy też wykorzystując osiągnięcia nauki będziemy mogli korzystać z energii w skali do jakiej przywykliśmy, nie niszcząc naszej Planety-Ziemi?

Inhalacje solankowe należą do najstarszych i jednych z bardziej popularnych tradycyjnych metod leczenia chorób układu oddechowego. Jak się okazuje, ich stosowanie jest nie tylko skuteczne, ale ma również naukowe uzasadnienie. Inhalacje solankowe łagodzą bowiem objawy alergii i infekcji dróg oddechowych, hamują stan zapalny w ich obrębie, upłynniają zalegający śluz i umożliwiają jego odkrztuszanie. Tym samym łagodzą większość objawów chorób górnych i dolnych dróg oddechowych, ułatwiają oddychanie i poprawiają jakość życia pacjentów, bez względu na to czy dotyczy to zwykłego przeziębienia, zapalenia zatok, czy astmy. Są zatem idealną terapią uzupełniającą klasyczne metody leczenia, pozbawioną praktycznie skutków ubocznych. Inhalacje solankowe to nie tylko inhalatory, ale również tężnie solankowe, jaskinie solne czy choćby kąpiele w gorących źródłach mineralnych i spacery nad brzegiem morza. Czy można zatem wyleczyć zatoki solą?

Pracownicy ŚLCJ oprowadzą Państwa po Laboratorium. Będzie można zobaczyć „serce” Laboratorium – czyli cyklotron, oraz usłyszeć o tym jak działa ten akcelerator. Zwiedzić będzie można też halę eksperymentów – czyli miejsce, do którego docierają wiązki ciężkich jonów przyspieszone w cyklotronie i gdzie wykorzystując różnego rodzaju układy detektorów prowadzi się badania z fizyki jądrowej (i nie tylko). Zwiedzanie laboratorium poprzedzone będzie pokazem filmu animowanego "Tajemniczy świat jąder atomowych", który zabierze widza w podróż do mikroświata. Pokaże, jak odkryto istnienie jądra atomowego i jak badamy jego strukturę.

Kolejne pory roku przynoszą zmiany w przyrodzie. Jesień to prawdziwe poruszenie! Niektóre ptaki lecą za morze, jeże tuptają do schronień, w których prześpią zimę, niektóre zwierzęta chomikują zapasy, a co z roślinami? Nasze warsztatowe działania zaowocują poznaniem roślinnych sposobów na podróże. Czy rośliny lubią zaczepiać przechodniów? Czy wybierają zorganizowany transport? Czy podróżują z biletem czy na gapę? Czy w drodze są uskrzydlone?

Zapraszamy na podróż w świecie przyrodniczych zabaw i eksperymentów!

Immunoterapia nowotworów to niezwykle obiecująca strategia walki z rakiem. U niektórych chorych immunoterapia przynosi trwałe działanie przeciwnowotworowe, w tym również u osób z zaawansowaną postacią choroby nowotworowej. Większość dostępnych obecnie immunoterapii skupia się na poprawie skuteczności naturalnych mechanizmów układu odpornościowego, zależnych od limfocytów T. Na wykładzie zostaną poruszone zagadnienia dotyczące stosowanych obecnie immunoterapii z uwzględnieniem terapii adoptywnych. Adoptywny transfer komórek jest rodzajem immunoterapii nowotworów, która wykorzystuje pobrane od pacjentów komórki cytotoksyczne (limfocyty T lub komórki NK). Komórki te poddawane są aktywacji i modyfikacjom w warunkach laboratoryjnych, mającym na celu nasilenie rozpoznawania i zabijania komórek nowotworowych. Niedawno zastosowana modyfikacja tej techniki, wykorzystująca chimeryczne receptory antygenowe (ang. chimeric antygen receptors – CARs), okazała się niezwykle skuteczną metodą leczenia pacjentów z zaawansowanymi nowotworami układu krwiotwórczego. Największą zaletą receptorów CAR jest unikatowy mechanizm rozpoznawania antygenów na komórkach nowotworowych. Jak dotąd, najlepiej przebadanym celem terapii wykorzystującej receptor CAR jest cząsteczka CD19, obecna na limfocytach B i nowotworach wywodzących się z tych komórek, takich jak chłoniaki i białaczki, a której nie ma na powierzchni żadnej innej tkanki. W badaniach klinicznych testujących skuteczność CAR anty-CD19 u pacjentów z ostrą białaczką limfoblastyczną uzyskano spektakularne efekty terapeutyczne. Terapia CAR-T jest już dostępna w Polsce, a więcej o niej opowiemy na wykładzie podczas Festiwalu Nauki.

Zapoznanie z podstawowymi informacjami dotyczącymi oceny lasu i zasad interpretacji środowiska przyrodniczego na podstawie zdjęć lotniczych. Przykłady wykorzystania zdjęć w ocenie stanu zdrowotnego lasu oraz próba oceny zmian w czasie

Skąd badacze wiedzą, że ludzie się uczą? Jakie urządzenia pomagają poznawać ten proces? Zapraszamy do odwiedzin laboratoriów Pracowni Przewrotu Kopernikańskiego - centrum badawczo-rozwojowym Centrum Nauki Kopernik.

Pracownia Przewrotu Kopernikańskiego jest miejscem prowadzenia interdyscyplinarnych prac badawczo-rozwojowych. Łączy badania z zakresu edukacji, psychologii i socjologii oraz nowych technologii i nauk inżynieryjnych. Ich wyniki to punkt wyjścia do tworzenia prototypów i innowacyjnych rozwiązań edukacyjnych wspierających rozwój kompetencji kluczowych w XXI wieku.

Uczestnicy spotkania poznają laboratoria Pracowni Przewrotu Kopernikańskiego i ich aparaturę badawczą. Będą mogli wcielić się na chwilę w rolę badaczy i dokonać obserwacji.i wstępnych analiz.  Będzie można podejrzeć prototypy powstających eksponatów i pomocy edukacyjnych.. Uczestnicy dowiedza się też o korzyściach panującej w Pracowni interdyscyplinarności zarówno dla prowadzonych projektów badawczych, jak i prototypowania nowych obiektów.

Jedna grupa zwiedzająca PPK będzie mogła liczyć maksymalnie 25 osób.

Pracownicy ŚLCJ oprowadzą Państwa po Laboratorium. Będzie można zobaczyć „serce” Laboratorium – czyli cyklotron, oraz usłyszeć o tym jak działa ten akcelerator. Zwiedzić będzie można też halę eksperymentów – czyli miejsce, do którego docierają wiązki ciężkich jonów przyspieszone w cyklotronie i gdzie wykorzystując różnego rodzaju układy detektorów prowadzi się badania z fizyki jądrowej (i nie tylko). Zwiedzanie laboratorium poprzedzone będzie pokazem filmu animowanego "Tajemniczy świat jąder atomowych", który zabierze widza w podróż do mikroświata. Pokaże, jak odkryto istnienie jądra atomowego i jak badamy jego strukturę.

Wystawa „Korzenie powstania” towarzyszy tegorocznemu Marszowi Pamięci 22 lipca 1942 roku. Opowiada o oporze w getcie warszawskim poprzedzającym wybuch powstania – wbrew rozpowszechnionemu przekonaniu zryw nie był spontaniczny, poprzedziły go wielomiesięczne przygotowania do walki zbrojnej i lata pracy konspiracyjnej.

Chcemy pokazać zwiedzającym różne środowiska działaczy żydowskiego podziemia w trakcie okupacji niemieckiej, ich strategie, sposób działania i dynamikę współpracy. Opowieść osnuta będzie wokół losu kilkorga działaczy i działaczek: przedstawicieli różnych pokoleń i ugrupowań politycznych i środowisk. Chcemy pokazać ich wspólny wysiłek i współpracę, ale też trudności, których ona wymagała.

Wystawa ma formę kobierca z roślinnością muranowską, która przed wojną rosła spontanicznie w ogródkach i na podwórzach domów, a następnie jako pierwsza powróciła na gruzowiska i do dzisiaj bywa spotykana w okolicy. Rośliny zostały dobrane na podstawie badań prof. Romana Kobendzy z lat 1945-1949.

Enzymy to biologiczne katalizatory, cząsteczki, które przyspieszają przebieg reakcji metabolicznych. Działają w każdym żywym organizmie, a bez ich aktywności nie jest możliwe życie. I chociaż utrata aktywności enzymów jest przyczyną wielu chorób u ludzi, to istnieją także liczne leki, których efekt terapeutyczny wynika z hamowania aktywności specyficznych enzymów. Wykład przybliży zagadnienia związane z enzymami jako celem działania leków. Zostanie omówione pojęcie enzymu, rola fizjologiczna enzymów oraz konsekwencje utraty ich aktywności dla żywych organizmów. Słuchacze będą także mogli poznać przykłady leków, których celem działania są enzymy.

Konstruktorzy szybkich samochodów sportowych zauważają korzyści ze stosowania elementów aerodynamicznych podnoszących ich osiągi. W zmiennych warunkach jazdy, szybkie zakręty i jeszcze szybsze odcinki jazdy po prostej wymagają zmian własności aerodynamicznych ich nadwozi. Pojawiają się nowe konstrukcje i nowe modele o czasem zagadkowych kształtach. Zajęcia mają na celu przybliżenie podstaw procesów przepływu wpływających na zachowanie się szybkiego pojazdu.

Teren Kampinoskiego Parku Narodowego charakteryzuje się ułożonymi równoleżnikowo i leżącymi naprzemiennie dwoma pasami wydmowymi i dwoma pasami bagiennymi.
Kampinoskie wydmy to unikatowy kompleks wydm śródlądowych, jeden z największych i najlepiej zachowanych w Europie. Na wydmach tych można znaleźć nieduże, ale cenne płaty siedlisk przyrodniczych chronionych w ramach programu Natura 2000 z wieloma rzadkimi gatunkami roślin, porostów i zwierząt.
Postaramy się przybliżyć uczestnikom wycieczki historię powstania wydm, a także zagrożenia z którymi się spotykają oraz działania Kampinoskiego Parku Narodowego zmierzające do ich zachowania.

Czas trwania ok. 3 godz.

Trasa wycieczki ma kształt pętli dł. ok. 6,5 km.

Przebieg trasy: Parking przy Dąbrowie Leśnej– szlak niebieski – Uroczysko Łuże – szlak żółty – Nadłuże (Kamień Ułanów Jazłowieckich) – czarna ścieżka spacerowa przez Łużową Górę – Parking przy Dąbrowie Leśnej.

Zapraszamy do poznania zasad i zagrania z nami w jedną z najstarszych gier planszowych na świecie, czyli w Królewską grę z Ur (znaną również jako Gra Dwudziestu Kwadratów). Nasz warsztat będzie okazją do zapoznania się z historią odkrycia gry oraz ze spektakularnymi wynikami badań wykopaliskowych prowadzonych na terenie starożytnego miasta Ur. Można też będzie dowiedzieć się jak samodzielnie zrobić planszę do tej gry oraz własnoręcznie ulepić pionki potrzebne do jej rozegrania.

W starożytności Ur było jednym z najważniejszych miast-państw Sumeru. Było to wówczas miasto portowe, położone na brzegu Eufratu.

Królewska gra z Ur została odkryta w trakcie wykopalisk prowadzonych pod kierunkiem Brytyjczyka Sir Leonarda Wolleya w latach 20 i 30. XX wieku, na terenie cmentarzyska królewskiego (obecnie w Iraku). W latach 50. XX wieku dokładnie zbadano i odczytano tabliczkę klinową ze zbiorów British Museum, spisaną przez babilońskiego skrybę Itti-Marduk-balāṭu w latach 177-176 p.n.e. zawierającą zasady tej gry.

To nieskomplikowana, lecz zapewniająca dużo emocji gra – zachęcamy do poznania jej zasad i zagrania z nami!

Zajęcia mają charakter popularno-naukowy. Uczestnicy zdobędą podstawową wiedzę o funkcjonowaniu układu odpornościowego człowieka, a w szczególności o mechanizmach obronnych, jakie są uruchamiane w trakcie rozwoju nowotworu oraz o tym jak nowotwór unika rozpoznania i zniszczenia przez układ odpornościowy. Na zakończenie uczestnicy będą mogli wziąć udział w quizie i zdobyć certyfikat zwycięzcy.

Czy komputery mogą myśleć jak ludzie? Jeszcze nie, ale ostatnie osiągnięcia sztucznej inteligencji prowadzą do wniosku, że być może taki moment kiedyś nastąpi. Ale nawet bez sztucznej inteligencji  proste operacje komputery mogą wykonywać dużo szybciej od człowieka, i co więcej, na ogół się nie mylą (mylą się co najwyżej programiści).  Okazuje się, że dowody niektórych twierdzeń matematycznych wymagają sprawdzenie kilku, kilkudziesięciu tysięcy stosunkowo prostych przypadków. Wymagałoby to pracy dziesiątków matematyków przez dziesiątki lat, natomiast komputer może to zrobić w kilka godzin.

Podczas wykładu zostaną omówione dwa przykłady takich twierdzeń: ile kolorów potrzeba do pomalowania dowolnej mapy, tak aby państwa mające wspólną granicę nie były oznaczone tym samym kolorem oraz jak pakować pomarańcze do skrzynek, aby zmieścić ich tam jak najwięcej.  Do dowodu tych twierdzeń wykorzystano właśnie komputery.

Wykład dla młodzieży i dorosłych.

Małe rozmiary i wysoka częstotliwość ruchów skrzydeł owadów czynią je interesującym, a jednocześnie trudnym obiektem badań. Podczas wykładu zostaną przedstawione podstawy aerodynamiki lotu owadów zilustrowane animacjami wyników badań numerycznych. Czy w dobie panowania dronów możemy się czegoś nauczyć od owadów?

Lina Bögli w latach 1892-1902 odbyła podróż dookoła świata - sama, bez pieniędzy. Rozpoczęła ją w Kwiatonowicach koło Gorlic. Z Brindisi popłynęła do Australii i dalej -
przez Tasmanię, Nową Zelandię, Samoa, Hawaje, Kalifornię, Wschodnie Wybrzeże Stanów Zjednoczonych, Kanadę. Gdy po dziesięciu latach wróciła do Kwiatonowic,
napisała książkę, która stała się bestsellerem w języku niemieckim, angielskim i polskim. Motorem podróży Liny była nieszczęśliwa miłość do polskiego oficera armii austro-
węgierskiej, Juliusza Bijaka.

Spotkanie to jest pomyślane jako eksperyment przeprowadzony wspólnie z uczestnikami, aby pokazać osobom biorącym udział w wydarzeniu, w jaki sposób można zrozumieć tekst filozoficzny i poprzez zrozumienie wytworzyć nową wiedzę. Warunkiem uczestnictwa jest ciekawość, wyobraźnia i chęć wspólnej zabawy. Pomysł polega na zaprezentowaniu projektu ERC KnowStudents w bezpośredni sposób, poprzez "laboratorium wiedzy" wykonane przez uczestników pod kierunkiem zespołu ERC.

Podczas wykładu zostaną przedstawione istniejące rozwiązania robotów-telemanipulatorów chirurgicznych i medycznych stosowane w praktyce medycznej oraz nowe koncepcje takich robotów i doświadczenia własne autora z zakresu projektowania i konstrukcji manipulatorów do zastosowań w medycynie.

Zostanie zaprezentowane spektakularne zastosowanie robotów chirurgicznych wykorzystywanych do operacji minimalnie inwazyjnych serca dotyczących wykonywania tzw. by-passów w chorobie niedokrwiennej serca. Najbardziej znane roboty dla chirurgii to AESOP i ZEUS oraz daVinci produkcji USA. W referacie zostanie przedstawiona typowa procedura stosowana w chirurgii z użyciem robota-telemanipulatora, w którym narzędzia są sterowane zdalnie, zaś kamera endowizyjna, przekazująca obraz operowanego miejsca, jest sterowana głosem. Stosowana jest tu technika endoskopowa, w której wprowadza się do ciała pacjenta narzędzia laparoskopowe zamocowane do ramion robota i specjalny układ optyczny - obrazowód z kamerą i źródłem światła. Ramiona robota kopiują ruchy rąk chirurga, ale są o wiele precyzyjniejsze, ponieważ drżenie rąk chirurga nie przenosi się na ramiona robota.

Ta nowa technika stała się obecnie bardzo atrakcyjna i dynamicznie się rozwija, brak jeszcze jednolitych standardów technicznych i projektowo-konstrukcyjnych w tym zakresie i wiele zagadnień czeka nadal na rozwiązania. Można je uzyskać na drodze analizy odpowiednio sformułowanych modeli uwzględniających specyfikę podejmowanych zagadnień z pogranicza anatomii, medycyny, biomechaniki i inżynierii medycznej – w referacie zostaną przedstawione nowatorskie metody projektowania i konstruowania innowacyjnych rozwiązań manipulatorów do zastosowania w medycynie.

Uczestnicy wcielą się w rolę naukowców badających powiązania między roślinami a ich zapylaczami. Zajęcia odbędą się zarówno w specjalnie przygotowanej i odpowiednio wyposażonej pracowni oraz na terenie Ogrodu Botanicznego. W pracowni uczestnicy zdobędą niezbędną wiedzę, materiały i sprzęt potrzebny do dalszej części. Następnie wyruszą w teren, aby przeprowadzić samodzielnie obserwacje grup zapylaczy występujących w mieście. Po zakończeniu obserwacji uczestnicy będą mieli okazję zajrzeć do wnętrza kwiatów oraz odkryć jakie powiązania występują pomiędzy budową kwiatów, a ich zapylaczami.