Spotkania weekendowe

Typ Tytuł Opis Dziedzina Termin
Spotkanie festiwalowe Młodzi innowatorzy 2023

Młodzi innowatorzy’ 2023. Swoje działania w ich identyfikacji, promocji, wsparciu i rozwoju przedstawią stowarzyszenia, fundacje oraz organizacje prywatne i publiczne. Poznamy źródła inspiracji, osiągnięcia i potrzeby laureatów konkursów. Specjalna sesja poświęcona będzie możliwościom wykorzystania innowacyjnych modeli biznesowych i cyfryzacji do wspierania rozwoju talentów w warunkach współczesnych przemian.

Nauki ekonomiczne
  • sob., 2023-09-23 12:00
Spotkanie festiwalowe Nowoczesne rakiety przeciwnowotworowe - przeciwciała jako oręż w walce z nowotworami

Zajęcia mają charakter popularno-naukowy. Uczestnicy zdobędą podstawową wiedzę o immunologicznej odpowiedzi przeciwnowotworowej i nowych skutecznych lekach przeciwnowotworowych opracowanych w oparciu o zastosowanie przeciwciał. Na zakończenie uczestnicy będą mogli wziąć udział w quizie i zdobyć certyfikat zwycięzcy.

Nauki medyczne
  • sob., 2023-09-23 12:00
Spotkanie festiwalowe Pokaz robotów przemysłowych

Podczas pokazu będzie można zobaczyć roboty przemysłowe "na żywo". Są to jedne z najnowocześniejszych urządzeń aktualnie stosowanych w światowym przemyśle. Zaprezentujemy, jakie zadania mogą wykonywać roboty w warunkach pracy przemysłowej i w jakim stopniu mogą wyręczyć ludzi. Opowiemy także o istotnych zagadnieniach bezpieczeństwa pracy z robotami.

Nauki techniczne
  • sob., 2023-09-23 10:00
  • sob., 2023-09-23 11:00
  • sob., 2023-09-23 12:00
  • sob., 2023-09-23 13:00
  • sob., 2023-09-23 14:00
  • sob., 2023-09-23 15:00
Spotkanie festiwalowe Wawerskie spacery naukowe

Spacery tematyczne po Wawrze, realizowane w języku angielskim.
Zapraszamy na 3 ścieżki tematyczne:

Ścieżka technologiczna, spacer po firmie ABB.
Firma ABB mieści się w zakładach Szpotańskiego, które przed II wojną światową zaczęło się zajmować produkcją supernowoczesnych aparatów pomiarowych używanych m.in. w medycynie, a także urządzeń do przesyłu energii wysokich napięć, dzięki czemu Warszawa po raz pierwszy w historii mogła otrzymać prąd z elektrowni znajdującej się poza aglomeracją. W tej chwili w dawnych zakładach Szpotańskiego mieści się globalna firma technologiczna, która stymuluje transformację gospodarek i społeczeństw, budując ich przyszłość w sposób wydajny i zrównoważony. Wzbogacając produkty elektryfikacji, robotyki, automatyki i systemów napędowych o rozwiązania cyfrowe, ABB wyznacza nowe granice technologii i poziomy efektywności. Podczas spaceru zostaną zaprezentowane roboty, które firma ABB projektuje i wdraża do produkcji.

Ścieżka historyczna
Wyjątkowy klimat tych terenów podkreślała od zawsze architektura. Powstawały tu drewniane, kunsztownie zdobione wille, nazwane przez Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, stałego bywalca naszych letnisk, świdermajerami. Podczas spaceru opowiemy o bogatej historii dzielnicy, która związana jest ze społecznością żydowską. Poznamy założyciela Falenicy, Jakóba Hannemana, inżyniera, specjalistę od budowy kolei i mostów. Zapraszamy do przedwojennej Falenicy, w której funkcjonowały mykwy, uczelnia talmudyczna, rzeźnia koszerna, sanatoria, domy rabinów, wypełniając ulice życiem.

Ścieżka przyrodnicza
Wawer rozciąga się między dziką Wisłą i zielonym łukiem Mazowieckiego Parku Krajobrazowego, co oznacza, że dzielnica jest unikatowa pod względem przyrodniczym. Na spacerze poznamy wiele gatunków roślin oraz zależności między organizmami, dowiemy się jak obecność jednych gatunków umożliwia życie innych. 

  • sob., 2023-09-23 12:00
Spotkanie festiwalowe „Mądry pisze dla zabawy, głupi czyta, bo ciekawy...” Inskrypcje, jako świadectwo historii Warszawy

Pomimo ogromnych zniszczeń, których doznała Warszawa w II wojnie światowej w przestrzeni miasta wciąż można znaleźć historyczne inskrypcje. Wiele z nich - o
proweniencji wojskowej - jednoznacznie zaświadcza o przeszłości konkretnego miejsca, a także o zmiennych kolejach losów miasta i państwa polskiego. Są to najczęściej imiona
i nazwiska, czy inicjały i daty. Niektóre inskrypcje wyróżniają się ze względu na długość zapisu i bardzo dobry stan zachowania.

  • sob., 2023-09-23 12:00
Spotkanie festiwalowe Co zostawi nam po sobie pandemia COVID-19 i jak ją zapamiętamy?

W trakcie spotkania  przedstawimy wyniki naszych badań nad społecznymi skutkami pandemii Covid-19. W ich ramach od 2020 r. przeprowadziliśmy w sumie kilkaset wywiadów dotyczących życia w  pandemii, trzykrotnie wracając do tych samych osób i rozmawiając rokrocznie tak o bieżącej sytuacji, jak i trwalszych zmianach. Pozwoliło nam to zaobserwować, jak w różnym czasie reagowaliśmy na pandemię: jak ją oswajaliśmy, jak się do niej przyzwyczajaliśmy, jak zmienialiśmy nasze nawyki,  ale też jak zapominaliśmy o zagrożeniu lub zmienialiśmy nasze zdanie na jego temat. Wspólnie zastanowimy się też nad tym, jakie wnioski płyną z tych doświadczeń, które były udziałem nas wszystkich, a także nad ich interpretacjami. Postaramy się też przewidzieć, jak będziemy opowiadać o pandemii za kilka, kilkanaście czy kilkadziesiąt lat.

Po naszym wystąpieniu planujemy dyskusję o roli i wadze osobistych doświadczeń i wspomnień na temat pandemii Covid-19, a także ich znaczeniu dla nas i całego społeczeństwa.

Nauki społeczne
  • sob., 2023-09-23 12:30
Spotkanie festiwalowe Mobilizacja diaspory: jak społeczności imigranckie organizują pomoc w czasach wojen i kryzysów?

Podczas wykładu omówiona zostanie mobilizacja ukraińskiej diaspory w Polsce w wyniku rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Ukraińska diaspora w Polsce jest heterogeniczna: składa się z dużej grupy migrantów oraz z zasymilowanej mniejszości ukraińskiej. Ukazane zostaną kluczowe zadania  diaspory w sytuacji krytycznej: jej funkcja polityczna, informacyjna, integracyjna i ekonomiczna. Prezentacja pokaże uniwersalne mechanizmy konsolidacji społeczeństwa obywatelskiego w diasporach w momentach kryzysowych.

Nauki społeczne
  • sob., 2023-09-23 12:30
Spotkanie festiwalowe Wielkie odkrycia geograficzne a dziedzictwo kulturowe państw Afryki Subsaharyjskiej

Osoby uczestniczące poznają grę planszową, quiz i grę memo na temat przebiegu i skutków wielkich odkryć geograficznych, które miały miejsce wzdłuż i w głąb Afryki. Spotkanie skierowane jest do uczniów i uczennic szkół podstawowych (od klasy 6) i ponadpodstawowych. Celem pokazu jest zaprezentowanie osobom uczestniczącym problematyki wielkich odkryć geograficznych w kontekście dziedzictwa kulturowe państw Afryki Subsaharyjskiej. Szczególny nacisk zostanie położony na poznanie przebiegu wypraw i ich konsekwencji kulturowo-gospodarczych, w tym skutków kolonialnych. Osoby uczestniczące zdobędą wiedzę na temat przełomowego znaczenia afrykańskich zasobów i wynalazków, które zmieniły nie tylko sposób oglądu świata, ale doprowadziły do rozwoju wielu dyscyplin nauki – geografii, historii i ekonomii. Dzięki symbolicznej podróży po mapie (z użyciem obszernej planszy - mapy, pionków do gry i kart z opisami miejsc, osób, zasobów i wynalazków) osoby uczestniczące będą mogły odwrócić perspektywę patrzenia na rolę „europejskich odkryć” i w etyczny sposób spojrzeć na działania grabieżcze w Afryce i doniosłość lokalnych zasobów. Użycie podczas gry etycznej narracji pozwoli poznać wydarzenia historyczne, ale też zbudować nowe kompetencje międzykulturowe. Warsztatowi towarzyszyć będzie prezentacja multimedialna.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2023-09-23 12:30
Spotkanie festiwalowe Jak działa pompa ciepła

W trakcie zajęć zostanie przedstawione jak wyglądają i jak działają pompy ciepła, które tak powszechnie są ostatnio wykorzystywane do ogrzewania domów i do produkcji ciepłej wody użytkowej. Na działającym urządzeniu zostanie zaprezentowane krok po kroku, jak to jest, że z jednego kWh energii elektrycznej uzyskuje się do ogrzewania aż 4 kWh ciepła. Osoby uczestniczące w pokazie prześledzą obieg czynnika roboczego w układzie zaczynając od sprężarki przez skraplacz, zawór rozprężny i parownik, dowiedzą się po co te wszystkie elementy się tam znajdują i co właściwie robią. Na koniec zostanie też zaprezentowane, gdzie oprócz domków jednorodzinnych można spotkać pompy ciepła.

Nauki techniczne
  • sob., 2023-09-23 11:00
  • sob., 2023-09-23 13:00
Spotkanie festiwalowe Komputerowe systemy do tworzenia modeli 3D

Proces budowy maszyn, urządzeń i różnego rodzaju przedmiotów użytkowych we współczesnym świecie nierozerwalnie związany jest z projektowaniem, w czasie którego inżynierowie wykorzystują złożone systemy wspomagania komputerowego. Programy CAD (ang. Computer Aided Design) pozwalają na tworzenie w wirtualnej przestrzeni trójwymiarowej elementów o wyrafinowanych kształtach w bardzo krótkim czasie. Spasowanie poszczególnych części rzeczywistej konstrukcji, które pojawiły się na początku w głowie konstruktora, a następnie na ekranie komputera, jest idealne. Możemy tego doświadczyć oglądając sprzęty i przedmioty codziennego użytku. Ten efekt potęguje możliwość współpracy programów CAD i CAM (ang. Computer Aided Manufacturing) z maszynami do automatycznej, cyfrowo sterowanej obróbki materii. Z kolei współpraca komputerowych systemów CAD i CAE (ang. Computer Aided Engineering) pozwala na drodze obliczeń numerycznych zaprojektować urządzenie, które może być bardzo skomplikowane i odpowiedzialne, a jednocześnie będzie lekkie i bezpieczne. Systemy CAD-CAM-CAE wyparły już deskę kreślarską, ołówek, linijkę, kalkulator... Całe szczęście komputery we wszystkim nie wyręczą człowieka, gdyż człowiek nadal jest twórcą pomysłu, ale spowodowały, że inżynierowie osiągają swoje cele szybciej i w znacznie bardziej komfortowych warunkach.

Nauki techniczne
  • sob., 2023-09-23 10:00
  • sob., 2023-09-23 13:00
Spotkanie festiwalowe Pokaz robotów przemysłowych

Podczas pokazu będzie można zobaczyć roboty przemysłowe "na żywo". Są to jedne z najnowocześniejszych urządzeń aktualnie stosowanych w światowym przemyśle. Zaprezentujemy, jakie zadania mogą wykonywać roboty w warunkach pracy przemysłowej i w jakim stopniu mogą wyręczyć ludzi. Opowiemy także o istotnych zagadnieniach bezpieczeństwa pracy z robotami.

Nauki techniczne
  • sob., 2023-09-23 10:00
  • sob., 2023-09-23 11:00
  • sob., 2023-09-23 12:00
  • sob., 2023-09-23 13:00
  • sob., 2023-09-23 14:00
  • sob., 2023-09-23 15:00
Spotkanie festiwalowe Rozpoznaj wroga, celuj i zwyciężaj – o personalizowanym leczeniu nowotworów

Zajęcia mają charakter popularno-naukowy. Uczestnicy zdobędą podstawową wiedzę o molekularnym mechanizmie nowotworzenia, celach molekularnych oraz skuteczności personalizowanego leczenia nowotworów. Na zakończenie uczestnicy będą mogli wziąć udział w quizie i zdobyć certyfikat zwycięzcy.

Nauki medyczne
  • sob., 2023-09-23 13:00
Spotkanie festiwalowe Silniki rotacyjne wykorzystujące sprężanie falami uderzeniowymi

W czasach rozwoju samochodów hybrydowych i walki o czystość środowiska, rotacyjny silnik wykorzystujący jako paliwo wodór może być interesującą alternatywą dla silników tłokowych. Brak elementów wymagających smarowania pozwala na wytwarzanie tylko wody jako produktu spalania.

Nauki techniczne
  • sob., 2023-09-23 13:00
Spotkanie festiwalowe Warsztat mówcy, czyli jak mówić dobrze

Uczestnicy warsztatów dowiedzą się, na czym polegają najczęstsze nieprawidłowości w wymowie, a także dokonają analizy własnej artykulacji. Podczas warsztatów wykonywane będą ćwiczenia oddechowo-fonacyjne i artykulacyjne, a uczestnicy poznają techniki autokorekcji dostosowane do swoich potrzeb. Dla chętnych planowany jest także dykcyjny konkurs z atrakcyjnymi nagrodami.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2023-09-23 13:00
Spotkanie festiwalowe 360 tysięcy tzw. emerytur groszowych – czy to znaczy, że emeryci biednieją?

Podczas wykładu opowiem o:

  • reformie systemu emerytalnego, która doprowadziła do powstania zjawiska „emerytur groszowych” – niższych od najniższej emerytury,
  • dynamice tego zjawiska,
  • metodologicznych trudnościach związanych z jego badaniem,
  • wynikach jakościowego badania socjologicznego, zrealizowanego w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN (z naciskiem na to, co socjologia może wnieść do wyjaśniania omawianego zjawiska),
  • mitach związanych z „emeryturami groszowymi”.
Nauki społeczne
  • sob., 2023-09-23 13:30
Spotkanie festiwalowe ChatGPT, BARD, ERNIE - jakie szanse i zagrożenia niesie rozwój sztucznej inteligencji?

Algorytmy i modele matematyczne, które tworzą sztuczną inteligencję są coraz większą częścią naszego życia dlatego budzą zarówno zainteresowanie jak i uzasadnione obawy. Czy sztuczna inteligencja to dla rozwoju ludzkości szansa czy zagłada? Czy jest się czego bać? Podczas wykładu dowiemy się jak możemy wykorzystać sztuczną inteligencję w codziennym życiu, poznamy jej wpływ na społeczeństwo, odkryjemy potencjalne zagrożenia i konsekwencje. 

Nauki społeczne
  • sob., 2023-09-23 14:00
Spotkanie festiwalowe Immunologiczne dozbrajanie – o „szczepionkach” przeciwnowotworowych

Zajęcia mają charakter popularno-naukowy. Uczestnicy zdobędą wiedzę na temat rodzajów i zasad działania „szczepionek” przeciwnowotworowych. Na zakończenie uczestnicy będą mogli wziąć udział w quizie i zdobyć certyfikat zwycięzcy.

Nauki medyczne
  • sob., 2023-09-23 14:00
Spotkanie festiwalowe O czym mówić, aby wygrać? Manipulacja agendą w kampanii wyborczej

Kampania wyborcza to dla polityków czas obietnic i intensywnych starań o jak najkorzystniejszy wizerunek. Jak partie i kandydaci radzą sobie z wyborem treści prezentowanych w tym czasie? W trakcie wykładu zostanie pokazane, w jaki sposób systematycznie badać strategiczny dobór tematów kampanii wyborczej. Zostaną zaprezentowane i przeanalizowane niektóre strategie polskich partii politycznych z okresu 1991-2019 związane z wyborem podejmowanych tematów oraz stosowaniem kampanii negatywnej. Na koniec spotkania przyjrzymy się trwającej kampanii przed wyborami parlamentarnymi 2023 roku.

Nauki społeczne
  • sob., 2023-09-23 14:00
Spotkanie festiwalowe Pokaz robotów przemysłowych

Podczas pokazu będzie można zobaczyć roboty przemysłowe "na żywo". Są to jedne z najnowocześniejszych urządzeń aktualnie stosowanych w światowym przemyśle. Zaprezentujemy, jakie zadania mogą wykonywać roboty w warunkach pracy przemysłowej i w jakim stopniu mogą wyręczyć ludzi. Opowiemy także o istotnych zagadnieniach bezpieczeństwa pracy z robotami.

Nauki techniczne
  • sob., 2023-09-23 10:00
  • sob., 2023-09-23 11:00
  • sob., 2023-09-23 12:00
  • sob., 2023-09-23 13:00
  • sob., 2023-09-23 14:00
  • sob., 2023-09-23 15:00
Spotkanie festiwalowe Problemy techniczne szybkiej kolei próżniowej

W ramach zajęć przybliżymy słuchaczom propozycję konstrukcji bardzo szybkiego środka transportu – Hyperloop. Przedstawimy wyniki prac dotyczące możliwości uruchomienia tego rodzaju systemu transportowego w Polsce. Skupimy się na zagadnieniach aerodynamiki, wynikających z nich ograniczeniach i możliwych rozwiązaniach. Rozważymy systemy organizacji ruchu i zapewnienia bezpieczeństwa. Będzie możliwość zajęcia miejsca w modelu kabiny takiego pojazdu oraz odbycia wirtualnego przejazdu jego symulatorem.

Nauki techniczne
  • sob., 2023-09-23 14:00
Spotkanie festiwalowe Stranger Things. Lessons on friendship and trust in a weird world

Friendship and trust are essential features of our social lives. They are universal experiences but they also change over time. Can we borrow ideas about friendship and trust from the past to meet the challenges of the present? What can we keep and what must we leave behind? This interactive workshop seeks to answer these questions by drawing on the cultural imagination of our time. What happens when the ways in which these ancient philosophical themes of friendship and trust re-emerge in our time? The underlying idea is that friendship and trust emerge in these circumstances and help us to repair a sense of social emptiness. Growing up, discovering that we are similar to those who seemed different, interacting with our family, becoming part of a society in which we feel protected – all these ‘ordinary’ experiences often lead us to do extraordinary things for ourselves and for others. These situations require us to come to terms with a world that seems strange, and that can make us feel ‘weird’, both inside and outside our reality. In this light, friendship and trust have a dual role: to connect us with others and to help us find our place in the world.
Spotkanie w jęz. angielskim.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2023-09-23 14:30
Spotkanie festiwalowe Pokaz robotów przemysłowych

Podczas pokazu będzie można zobaczyć roboty przemysłowe "na żywo". Są to jedne z najnowocześniejszych urządzeń aktualnie stosowanych w światowym przemyśle. Zaprezentujemy, jakie zadania mogą wykonywać roboty w warunkach pracy przemysłowej i w jakim stopniu mogą wyręczyć ludzi. Opowiemy także o istotnych zagadnieniach bezpieczeństwa pracy z robotami.

Nauki techniczne
  • sob., 2023-09-23 10:00
  • sob., 2023-09-23 11:00
  • sob., 2023-09-23 12:00
  • sob., 2023-09-23 13:00
  • sob., 2023-09-23 14:00
  • sob., 2023-09-23 15:00
Spotkanie festiwalowe Ryzyko biznesowe, a historyczny problem lichwy i etos przedsiębiorczości

O ryzyku w biznesie często mówi się we współczesnych dyskusjach o gospodarce ― między innymi w związku podejmowaniem nadmiernego  ryzyka przez banki przy udzielaniu kredytów i przyczynami kryzysu finansowego lat 2007-2009. Z drugiej strony ryzyko omawiane jest w również kontekście pozytywnym: gotowość do jego podejmowania wiązana jest z etosem przedsiębiorcy (m.in. w niektórych pracach austriackiej szkoły ekonomii). Temat ryzyka jest również obecny w wielowiekowej historii języka ekonomicznego i koncepcji ekonomicznych, rozwijanych zwłaszcza od XIII stulecia. W perspektywie historycznej zagadnienie to również miało dwie strony: negatywną – dotyczącą lichwy – i pozytywną,  w ramach koncepcji „godziwego zysku”.

Historyczne pojęcie ryzyka – łac. periculum – było jednak rozumiane inaczej niż dziś… Chodziło o przejmowanie na siebie odpowiedzialności za przedsięwzięcia gospodarcze, albo – w sensie negatywnym – o zakaz przerzucania takiej odpowiedzialności na innych. Do tego dochodzi rozróżnienie między ryzykiem biznesowym sensu stricto, a ryzykiem związanym niebezpieczeństwami takimi jak katastrofa okrętu handlowego lub napaść na gościńcu. Przykład tego drugiego rozumienia ryzyka znajdujemy w słynnym kanonie papieskim „Naviganti” z 1234 r., dotyczącym tzw. pożyczki morskiej (X. 5.19.19). Brak właściwego rozumienia dawnego pojęcia ryzyka prowadzi do istotnych nieporozumień, dotyczących zwłaszcza historii bankowości i problemu lichwy (nie jest nich wolna np. opublikowana niedawno monografia Jakub Fugger i jego epoka. Największy bogacz wszech czasów). 

Historia gospodarcza i historia instytucji ekonomicznych  pokazują, iż etyczne aspekty ryzyka przyczyniły się niegdyś do upowszechnienia określonych form prawnych w działaniach gospodarczych (np. spółki komendy). Istotne jest również pytanie: czy i na ile pozytywna strona koncepcji ryzyka była historycznie katalizatorem rozwoju przedsiębiorczości. 

Nauki humanistyczne
  • sob., 2023-09-23 15:00
Spotkanie festiwalowe Śladami zbrodni komunistycznych na warszawskiej Pradze - spacer historyczny

Uczestnicy spaceru będą mogli zobaczyć: Pomnik ku Czci Pomordowanych w Praskich Więzieniach przy ul. Namysłowskiej, skwer Żurowskiego, dawną Sowiecką Komendanturę Miasta przy ul. Wileńskiej 2/4, itp. Spacer rozpocznie się przy Izbie Pamięci Strzelecka 8. Spacer prowadzi pracowik Izby Pamięci Strzelecka 8.
 

Nauki humanistyczne
  • sob., 2023-09-23 15:00
Spotkanie festiwalowe Katastrofa klimatyczna: (nie)wiedza o klimacie i jej społeczne konsekwencje

Zarówno nauka, jak i zdrowy rozsądek wytwarzają obraz klimatu, zmiany klimatycznej i roli człowieka w tym procesie. I choć te dwa źródła poznania pozostają ze sobą w związku, to nie pokrywają się. Sprawa ma się jeszcze gorzej, gdy chcemy wprowadzić szerokie reformy, które mają powstrzymać metamorfozę Ziemi o poważnych konsekwencjach społecznych i uruchomić procesy racjonalnej adaptacji. Nauka dostarcza recept, które nakazują natychmiastową i głęboką transformację stylów życia, transportu, polityki energetycznej itd. Zdrowy rozsądek domaga się z kolei m.in. zachowania zasady sprawiedliwości w wymiarze międzynarodowym i społecznym, kalkulacji rachunku zysków i strat na poziomie realnych wspólnot politycznych oraz przestrzegania zasady politycznego realizmu. Powstające konflikty wartości wydają się nierozwiązywalne, lecz zrozumienie ich jest konieczne do skutecznego i sprawiedliwego projektowania rozwiązań politycznych.

Nauki społeczne
  • sob., 2023-09-23 16:00
Spotkanie festiwalowe Społeczna strona psychoanalizy

Z pozoru między naukami społecznymi a psychoanalizą jest przepaść: nauki społeczne badają życie zbiorowe, psychoanaliza dotyczy tego, co jednostkowe – a nawet więcej, tego, co w każdej jednostce osobne i unikalne. A jednak klasycy psychoanalizy mieli wiele do powiedzenia o społeczeństwie i kulturze. Wykład będzie zaproszeniem do powiązania idei Sigmunda Freuda i Jacquesa Lacana z badaniem społeczeństwa, a skoncentrowany będzie na kilku stopklatkach z prac klasyków psychoanalitycznej teorii.

Nauki społeczne
  • sob., 2023-09-23 17:40
Spotkanie festiwalowe Gwiazda wśród organizmów modelowych - elegancki nicień Caenorhabditis elegans

Caenorhabditis elegans jest małym (długość do 1 mm), niepasożytniczym nicieniem żyjącym w glebie. Wiele cech nicienia przyczyniło się do tego, że został on jednym z najbardziej popularnych organizmów modelowych. Przezroczyste ciało C. elegans znacząco ułatwia obserwacje mikroskopowe wszystkich jego 959 komórek somatycznych. Jedną trzecią wszystkich komórek nicienia stanowią neurony. Nicień jest dotychczas jedynym organizmem z kompletną mapą połączeń neuronalnych. Cykl życiowy nicieni jest bardzo szybki – rozwój od jaja do dorosłego organizmu wynosi około 72 godzin. Przez kolejne 3 dni pojedynczy osobnik może złożyć do 400 jaj, co znacząco ułatwia uzyskanie dużych populacji na potrzeby badań. C. elegans był pierwszym organizmem wielokomórkowym z całkowicie odczytaną sekwencją nukleotydów w jego DNA. Genom nicieni zawiera wiele genów mających swoje odpowiedniki u człowieka. Ze względu na fakt, że mutacje w wielu z tych genów skutkują rozwojem poważnych schorzeń u ludzi, nicień jest wykorzystywany jako model wielu chorób.

Spotkanie będzie składać się z wykładu oraz części praktycznej. Uczestnicy będą mogli zapoznać się z podstawowymi wiadomościami na temat nicieni: ich budową, cyklem życiowym i fizjologią. Zaprezentowany zostanie przegląd głównych odkryć naukowych dokonanych na nicieniach i najciekawsze kierunki przyszłych badań. W trakcie zajęć praktycznych uczestnicy poznają podstawowe techniki pracy z nicieniami, przeprowadzą obserwacje nicieni przy użyciu mikroskopii fluorescencyjnej, zapoznają się z podstawami genetyki klasycznej (mendlowskiej) i metodą genotypowania za pomocą techniki łańcuchowej reakcji polimerazy PCR.

Nauki biologiczne
  • ndz., 2023-09-24 10:00
  • ndz., 2023-09-24 14:00
Spotkanie festiwalowe Czemu on się nie słucha?

Kupiłeś już książkę, albo znalazłeś stronę w Internecie o szkoleniu psów. Robisz wszystko, co tam napisali, a Twój pies wciąż nie jest idealny? Myślisz, że jest za głupi na szkolenie, że jemu to już nic nie pomoże. Metoda pozytywna na niego nie działa. A może jednak chodzi o coś innego? Podczas wykładu dowiesz się o najczęstszych błędach popełnianych przy szkoleniu psa i dlaczego jednak często warto udać się do specjalisty.

Nauki weterynaryjne
  • ndz., 2023-09-24 11:00
Spotkanie festiwalowe Hymny z tatarskich zaścianków Króla Sobieskiego
Autorska prezentacja wystawy w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie poświęconej unikalnej i zadziwiającej kulturze Tatarów dawnej Rzeczypospolitej, którzy w swych orientalnych księgach zapisywanych pismem arabskim – kresową polszczyzną – przechowali przez stulecia swe tradycje, obrzędy i wierzenia, poszukując przy tym tego, co łączyło ich wyznanie z religią chrześcijańskich sąsiadów. W ten sposób w muzułmańskich księgach Tatarów obok średniowiecznych hymnów z Azji i arabskich wersetów z Koranu pojawiły się staropolskie fragmenty Pisma św., protestanckich polemik z czasów renesansu i średniowiecznych pieśni z katolickich kancjonałów. Wszystko to ubrane w staropolski kostium wyobrażeń i mowy kresowych zaścianków opowiadających legendy o prorokach, o pustyniach Arabii, o aniołach i dżinach na rozstajach leśnych dróg. Po raz pierwszy w historii na wystawie muzealnej zobaczyć będzie można unikalne dawne księgi Tatarów z Wileńszczyzny, Podlasia, Nowogródczyzny – i dzięki specjalistycznej prezentacji poznać ich niepowtarzalny nastrój i orientalny koloryt. Posłuchać będzie można też ostatnich ludzi, którzy potrafią je odczytywać i recytować zapisane w nich hymny ukryte od wieków pod szatą arabskich liter. Po wystawie oprowadza jej kurator dr hab. Andrzej Drozd z Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego.
Nauki humanistyczne
  • ndz., 2023-09-24 11:00
Spotkanie festiwalowe Oprowadzanie po wystawie „Pomniki oporu. Sztuka wobec powstania w getcie warszawskim (1943-1956)”

Pomniki oporu to największa i jak dotąd najbardziej zróżnicowana prezentacja sztuki o powstaniu w getcie warszawskim rozpięta między wojną a początkami odwilży (1943–1956). Wybrane przez kuratorów rzeźby, pomniki, plakaty, grafiki i zdjęcia przybliżają nie tylko wielowymiarowość tematu oraz jego ogromne znaczenie towarzyszące całym pokoleniom, ale także trudności i emocje bliskie ich twórcom.

Na wystawie prezentowany jest obszerny wybór prac plastycznych, również tych do tej pory nieznanych, między innymi wielkoformatowe socrealistyczne obrazy olejne, projekty plakatów rocznicowych z lat 1945-1948, a także rysunki, fotografie, rzeźby i dzieła metaloplastyczne z epoki. Zgromadzone na ekspozycji prace pochodzą w przeważającej mierze z unikatowych zbiorów ŻIH‑u. Ich wybór poprzedziła szczegółowa kwerenda przeprowadzona przez kuratorów. Wśród artystów, których prace będzie można zobaczyć warto wymienić m.in Tadeusza Kulisiewicza, Natana Rapoporta, Alinę Szapocznikow, Henryka Hechtkopfa, Tadeusza Gronowskiego, Ignacego Witza czy Bronisława Linke. 

Obszar sztuki
  • ndz., 2023-09-24 11:00
Spotkanie festiwalowe What is Quantum cryptography?

I will start with the inception of Shor’s algorithm for prime factoring, which threatens the security of popular RSA encryption. RSA is used by banks, payment portals, etc to secure our transactions. Then, I will discuss two simple quantum cryptographic protocols, the famous BB84 and E91 protocols. I will also discuss some recent developments in quantum cryptography. If time permits, I will discuss the advancements on quantum internet modules developed between different cities across our globe and on space-based quantum communication.

Nauki fizyczne
  • ndz., 2023-09-24 11:00
Spotkanie festiwalowe Czy rozumiemy Wszechświat?

Wszechświat w największych skalach obserwujemy dziś w pełnym zakresie fal elektromagnetycznych, łowimy nadlatujące z niego cząstki takie jak neutrina, a od niedawna – dzięki falom grawitacyjnym – również go „słuchamy”. Tego rodzaju obserwacje – wsparte zaawansowanym modelowaniem komputerowym i interpretowane poprzez modele teoretyczne oparte na ogólnej teorii względności Einsteina – wskazują na bardzo peryferyjną rolę ludzkości na kosmicznej scenie. Mieszkamy w pobliżu przeciętnej gwiazdy na obrzeżach przeciętnej galaktyki. Co więcej, większość kosmicznej materii jest odmienna od tej znanej z życia codziennego i laboratoriów, i ma nieznaną nam dotąd „ciemną” formę. Jakby tego było mało, zachowanie Wszechświata w największych skalach napędza niezrozumiała „ciemna energia”. Opowiem o tym, jak doszliśmy do tak zaskakujących wniosków, i pokrótce omówię obecne i planowane wielkie projekty obserwacyjne, które mają nam pomóc zrozumieć, z czego tak naprawdę zbudowany jest Wszechświat.

Nauki fizyczne
  • ndz., 2023-09-24 12:00
Spotkanie festiwalowe Orientalna Sarmacja: o wschodnim stylu dawnej Rzeczypospolitej

Autorski wykład dr. hab. Andrzeja Drozda z Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego, orientalisty i badacza kultury Orientu w dawnej Rzeczypospolitej, połączony z prezentacją wybranych eksponatów Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. Wydarzenie poświęcone będzie obecności sztuki muzułmańskiego Wschodu w kulturze staropolskiej. Ten niezwykły fenomen ukształtował – w sposób dziś już nieuświadamiany przez wielu mieszkańców naszego kraju, i niestety coraz bardziej zapomniany – wiele głębokich skojarzeń, cały system kodu wizualnego, przy pomocy którego identyfikujemy po dziś dzień „staropolskość”, a w gruncie rzeczy „polskość”. Kod ten opiera się przecież na takich artefaktach, jak kontusz i karabela – obydwa te „całkowicie polskie” rekwizyty sprowadziliśmy z Turcji i Krymu. Tak samo zresztą, jak wiele innych, dzięki którym chcieliśmy być rozpoznawalni i odróżniać się od sąsiadów. I nie chodziło tu o paradność, urodę stroju, lecz o manifestowanie własnego poglądu na świat i życie narodu, poglądu opartego w szczególności na uznaniu państwa za rzecz wspólną – Rzeczpospolitą, a nie za rzecz własną monarchów absolutnych, jak było to w wielu państwach ówczesnej Europy. Dlatego też później, ratując się przed niewolą w czasie Sejmu Wielkiego przywdziano ten strój polski, o orientalnych korzeniach i skojarzeniach, jako polityczną manifestację oporu wobec przemocy i tyranii sąsiadów, podobnie jak i jeszcze później, w czasach zaborów. Opowieść o tych meandrach kodu polskiej tożsamości historycznej będą ilustrowały eksponaty we wnętrzach Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie – rezydencji króla-zwycięzcy spod Wiednia, ostatniego monarchy heroicznego w naszych dziejach, a zarazem miłośnika stylu Orientu i kreatora wizerunku sarmaty-wojownika. Wizerunku, który wraz ze splendorem zwycięzcy spod Wiednia usiłowali po śmierci Sobieskiego przejąć konkurenci do korony polskiej w swej europejskiej grze o trony.

 

Nauki humanistyczne
  • ndz., 2023-09-24 12:30
Spotkanie festiwalowe Mysteries of Redshift: Unlocking the Secrets of the Expanding Universe

Redshift, a fascinating phenomenon in astronomy, has revolutionized our understanding of the cosmos. By observing the shifting of light towards longer wavelengths, scientists have been able to discern crucial information about the vastness and evolution of the universe. In this talk, I will embark on an exciting journey to explore the mysteries hidden within redshift. During the presentation, I will discuss the concept of redshift and its significance in

unraveling the secrets of our expanding universe. I will explain the fundamental principles behind redshift, including the cosmological redshift caused by the expansion of space itself. By understanding these concepts, we can decipher the age, distance, and composition of celestial objects, enabling us to construct a cosmic timeline.

Furthermore, I will discuss the crucial role of redshift in supporting the Big Bang theory and our current understanding of the origin of our universe. Through observations of distant galaxies and quasars, we can trace the cosmic expansion and infer the existence of dark matter and dark energy, two enigmatic components that dominate the universe's structure and dynamics.

Additionally, I will explore the diverse applications of redshift in cosmology, such as

measuring the rate of cosmic expansion, mapping the large-scale structure of the universe, and detecting cosmic microwave background radiation. These applications not only provide insights into the universe's past but also hold the key to predicting its future evolution. By the end of this talk, I will discuss the incredible scientific discoveries made possible by redshift measurements and the remarkable power of human curiosity.

Nauki fizyczne
  • ndz., 2023-09-24 13:00
Spotkanie festiwalowe Jak powstaje wystawa w muzeum?

Czy na każdy temat da się zrobić wystawę? Jak dobrać odpowiednie eksponaty? Jak poprzez przedmioty opowiedzieć historię, która poruszy serca i zainspiruje? Zapraszamy na spotkanie z kuratorami wystaw Muzeum Fryderyka Chopina: Martą Tabakiernik, Łukaszem Kaczmarowskim i Marią Kominek-Karolak.

Obszar sztuki
  • ndz., 2023-09-24 13:30
Spotkanie festiwalowe Betelgeuse: Will Orion lose its one member?

Orion is one of the most easily spotted constellations in the night sky. The weird dimming and brightening of one of its “member” star Betelgeuse has kept the astronomers in hopes to see a galactic star go supernova in recent times. The last observed supernova was in the 1600s. So, what makes a star explode? It’s when it runs out of nuclear fuel and collapses under its own mass or it accumulates so much mass that it exceeds a certain mass limit (ChandarShekhar Limit). In this talk, I will discuss how this happens. Is Betelgeuse really going to be a supernova and how will the sky look after it explodes? 

Nauki fizyczne
  • ndz., 2023-09-24 14:00
Spotkanie festiwalowe Gwiazda wśród organizmów modelowych - elegancki nicień Caenorhabditis elegans

Caenorhabditis elegans jest małym (długość do 1 mm), niepasożytniczym nicieniem żyjącym w glebie. Wiele cech nicienia przyczyniło się do tego, że został on jednym z najbardziej popularnych organizmów modelowych. Przezroczyste ciało C. elegans znacząco ułatwia obserwacje mikroskopowe wszystkich jego 959 komórek somatycznych. Jedną trzecią wszystkich komórek nicienia stanowią neurony. Nicień jest dotychczas jedynym organizmem z kompletną mapą połączeń neuronalnych. Cykl życiowy nicieni jest bardzo szybki – rozwój od jaja do dorosłego organizmu wynosi około 72 godzin. Przez kolejne 3 dni pojedynczy osobnik może złożyć do 400 jaj, co znacząco ułatwia uzyskanie dużych populacji na potrzeby badań. C. elegans był pierwszym organizmem wielokomórkowym z całkowicie odczytaną sekwencją nukleotydów w jego DNA. Genom nicieni zawiera wiele genów mających swoje odpowiedniki u człowieka. Ze względu na fakt, że mutacje w wielu z tych genów skutkują rozwojem poważnych schorzeń u ludzi, nicień jest wykorzystywany jako model wielu chorób.

Spotkanie będzie składać się z wykładu oraz części praktycznej. Uczestnicy będą mogli zapoznać się z podstawowymi wiadomościami na temat nicieni: ich budową, cyklem życiowym i fizjologią. Zaprezentowany zostanie przegląd głównych odkryć naukowych dokonanych na nicieniach i najciekawsze kierunki przyszłych badań. W trakcie zajęć praktycznych uczestnicy poznają podstawowe techniki pracy z nicieniami, przeprowadzą obserwacje nicieni przy użyciu mikroskopii fluorescencyjnej, zapoznają się z podstawami genetyki klasycznej (mendlowskiej) i metodą genotypowania za pomocą techniki łańcuchowej reakcji polimerazy PCR.

Nauki biologiczne
  • ndz., 2023-09-24 10:00
  • ndz., 2023-09-24 14:00
Spotkanie festiwalowe What Are Black Holes and How to Observe Them?

In this talk, we get familiar with the concept of curved spacetime in the theory of general relativity. We discuss the life cycles of stars and the formation of black holes and other compact objects. Ultimately, we explore possible direct and indirect ways to observe black holes. The audience will learn about recent scientific megaprojects, such as LIGO-Virgo and other gravitational wave observatories, as well as the very first image taken from a black hole by the Event Horizon Telescope (ETH).

Nauki fizyczne
  • ndz., 2023-09-24 15:00
Spotkanie festiwalowe Na tropie sześcionogów, spacer w poszukiwaniu owadów

Spacer entomologiczny, w przypadku złych warunków pogodowych zajęcia w formie warsztatowej w sali laboratoryjnej.

Zajęcia poprzedza wykład o owadach, o tym, po co się je bada, a także o podstawowych metodach badawczych.

Nauki biologiczne
  • ndz., 2023-09-24 15:30
Spotkanie festiwalowe Rosyjski neofaszyzm XXI wieku – genealogia i symptomy choroby

Wykład poświęcony będzie sięgającej schyłku XVIII wieku genezie poglądów imperialistycznych i nacjonalistycznych w kulturze rosyjskiej, ze szczególnym uwzględnieniem wątków anty-okcydentalistycznych, ksenofobii i kulturowego rasizmu, które znalazły pełny wyraz w ideologii inwazji na Ukrainę w latach 2014 – 2023. Za szczególnie rozwiniętą i podbudowaną teoretycznie wersję tak rozumianego rosyjskiego neofaszyzmu uznaje się teorię geopolityczną Aleksandra Dugina (tzw. „Czwarta Teoria Polityczna”), która w trakcie wykładu zostanie przedstawiona jako jedna z wersji ponowoczesnego, rewolucyjnego tradycjonalizmu (m. in. w kontekście myśli Rene Guenona i Juliusa Evoli). Pod względem genezy socjokulturowej rosyjskiego neofaszyzmu wskazane zostaną także inne jego możliwe źródła, bardziej zbliżone do potocznej świadomości rosyjskiej inteligencji: konserwatywna i rosjo-centryczna myśl rosyjska oraz jej formy kulturowo-literackiego wyrazu – twórczość Tołstoja, Dostojewskiego, popularnych autorów powieści „anty-nihilistycznych” drugiej połowy XIX wieku (Leskow, Gonczarow, Krestowskij), a także malarstwo podejmujące wątki patriotyczne, heroiczne i anty-okcydentalne (np. malarstwo Ilji Głazunowa). Postawione zostanie pytanie o możliwą skalę wpływu tego dziedzictwa kulturowego na poglądy współczesnych Rosjan.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2023-09-30 11:00
Spotkanie festiwalowe Orzeszkowa, złote runo i hejterzy. Sprawa „Argonautów” (1898-1899)

Wystąpienie (wykład z prezentacją) będzie poświęcone sprawie ataków na Elizę Orzeszkową spowodowanych ukazaniem się na rynku rosyjskim przekładu powieści „Argonauci” wcześniej niż książkowego wydania polskiego. W związku z tym publicyści warszawskiego „Głosu” i lwowskiego „Przeglądu Wszechpolskiego” zarzucali autorce zdradę ideałów patriotycznych na rzecz pogoni za zyskiem. Pisarka i wydawcy usiłowali tłumaczyć swój punkt widzenia obroną praw autorskich - w listach otwartych na łamach prasy oraz w prywatnej korespondencji, której niepublikowane dotąd przykłady (listy od rosyjskiego wydawcy) pokazują skomplikowane relacje między polityką, handlem i literaturą na rynku wydawniczym Królestwa Polskiego i Cesarstwa Rosyjskiego pod koniec XIX wieku.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2023-09-30 13:00
Spotkanie festiwalowe Prus jako fotograf, Prus na fotografii

Prus jako właściciel aparatu fotograficznego Kodak nr 1 oddawał się pasji fotografowania rzeczywistości końca XIX i początku XX wieku głównie w czasie wakacyjnych pobytów w Nałęczowie. W zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie czy Muzeum Bolesława Prusa (Filii Muzeum Narodowego w Lublinie) zachowało się wiele zdjęć pisarza przedstawiających jego bliskich, rodzinę Stefana Żeromskiego, nałęczowskich kuracjuszy czy dzieci z tamtejszej ochronki oraz malowniczych krajobrazów uzdrowiska. Fotografie te pozostają dotąd niezbadanym świadectwem epoki i zainteresowań autora „Lalki”. W publikacjach poświęconych Prusowi czy też w opracowaniach materiałów źródłowych powiela się wciąż te same zdjęcia pisarza, opisy fotografii są często ubogie lub po prostu ich brakuje, pojawiają się w nich błędne datacje czy niezidentyfikowane (bądź opisane nieprawidłowo) osoby lub miejsca.

Wykład połączony z prezentacją zgromadzonego dotychczas materiału ikonograficznego ma z jednej strony ukazać fotograficzną pasję Prusa (tworzącego albumy znanych postaci i ulubionych miejsc), z drugiej zaś – utrwalone na fotografiach ślady jego życia (zdjęcia rodziny, przyjaciół, otoczenia itd.), co stanowi cenne uzupełnienie informacji biograficznych o pisarzu i wiadomości o jego epoce.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2023-09-30 14:30
Spotkanie festiwalowe Wierna adaptacja? Różnice między filmem "Rok 1863" i powieścią "Wierna rzeka" Stefana Żeromskiego

Czy wiedźmin miał szczękę Supermana? Czy Galadriela uczestniczyła w bitwie o Pierścień? Liet-Kynes była kobietą? Różnice między adaptacją a materiałem źródłowym zawsze budzą wiele emocji, szczególnie wśród miłośników danego dzieła. Także w epoce kina niemego wywoływały one niemałe zainteresowanie, szczególnie wśród krytyki (zarówno filmowej, jak i literackiej). Z jednej strony „popularność” wręcz wpisywano w definicję samego medium, z drugiej dopatrywano się w nim doskonałego narzędzia edukacyjnego dla mas. Dlatego adaptacje filmowe literatury pięknej były w tamtym czasie tak pożądane: dawały praktycznie gotowy materiał do scenariuszy oraz zapoznawały osoby niepiśmienne z kanonem kultury polskiej, co miało ogromne znaczenie dla państwa, które dopiero co odzyskało niepodległość.

Jedną z klasycznych adaptacji literatury pięknej był film Rok 1863 w reżyserii Edwarda Puchalskiego, którego premiera odbyła się w 1922 roku. Scenariusz oparty był na powieści Wierna rzeka Stefana Żeromskiego. Mimo że film uchodzi za adaptację raczej wierną oryginałowi, różni się od książki – poczynając od tytułu – w wielu znaczących momentach. Celem wykładu będzie przyjrzenie się wybranym różnicom między dziełami i próba refleksji nad tym, co mogą one oznaczać w kontekście zarówno ówczesnej krytyki filmowej (oraz literackiej), jak i atmosfery politycznej epoki.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2023-09-30 16:00

©2022 Festiwal Nauki