Odmienne stany świadomości. O psychodelikach słów kilka

Skąd się wziął ”renesans” psychodelików we współczesnym świecie? Jakie są jego przyczyny? Jakie społeczne czynniki napędzają to zjawisko, ze szczególnym uwzględnieniem ich potencjału terapeutycznego, kto prowadzi nad nimi badania, w jakim celu oraz komu mogą pomóc, a komu zaszkodzić? Te pytania zadaje sobie chyba każdy, kto obserwuje życie społeczne, zarówno w obszarze terapii, jak i w obszarze zabawy. 

Może to odpowiedź na samotność? To narastające zjawisko społeczne, dotyka ludzi w każdym wieku, niosąc poważne konsekwencje dla zdrowia psychicznego i fizycznego. Samotność, jako subiektywne poczucie odseparowania od innych, często wiąże się z trudnościami w zakresie empatii i teorii umysłu, kluczowych umiejętności dla budowania relacji. Osoby doświadczające samotności mogą mieć ograniczoną zdolność wchodzenia w perspektywę innych, a to pogłębia ich izolację, tworząc błędne koło. Badania wskazują, że substancje psychodeliczne, takie jak psylocybina, mogą zwiększać empatię oraz zmieniać wzorce komunikacji między obszarami mózgu odpowiedzialnymi za interakcje społeczne. Dzięki temu osoby stosujące je w kontrolowanych warunkach stają się bardziej otwarte i mniej skupione na negatywnych myślach o sobie. Czy te zmiany mogą prowadzić do trwałego zwiększenia poczucia więzi z innymi i przełamania samotności?

A jaka jest rola psychodelików w innych kulturach? Czy ich sakralne użycie mogło wpłynąć na charakter danej kultury? W XIII w. p.n.e. powstały hymny Rygwedy, w których opisywane są rytuały z użyciem tajemniczego napoju wytwarzanego z nieznanej do dziś rośliny zwanej soma. Prawdopodobnie zawierała substancję psychodeliczną, bo jak opisują autorzy hymnów, soma miała dawać doświadczenie boskości, nieśmiertelności i natchnienia twórczego. Utrata dostępu do tej rośliny zainicjowała wielowiekowy proces poszukiwania jej efektów bez jej użycia – poprzez praktyki pracy z ciałem i umysłem, który był najważniejszą przyczyną narodzin jogi uprawianej zarówno w hinduizmie, jak i w buddyzmie w celu doświadczeń wychodzących poza codzienne poznanie, jak i — zwłaszcza na Zachodzie — w celu zachowania zdrowia i równowagi psychicznej.