biologia

Serdecznie zapraszamy uczniów LICEÓW PLASTYCZNYCH do udziału w BIO-Mikroplenerze zorganizowanym przez Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie oraz Instytut Biologii Doświadczalnej PAN im. M. Nenckiego. Celem warsztatów jest poszukiwanie inspiracji dla prac plastycznych w mikroskopowych obrazach tworzonych przez naukowców. Ze względu na ograniczenia wielkości pracowni możemy przyjąć maksymalnie 24 uczestników warsztatów. Uczniowie wezmą udział w pokazie różnych preparatów mikroskopowych oraz zdjęć z mikroskopii fluorescencyjnej wykonanych przez naukowców z Instytutu Nenckiego PAN. Następnie zapoznają się ze zdjęciami mikroskopowymi próbek organicznych i mineralnych, które zaprezentują pracownicy Zakładu Badań Specjalistycznych i Technik Dokumentacyjnych Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP.

W drugiej części zajęć uczestnicy wykonają własne prace w pracowni sitodruku, linorytu lub ciemni fotograficznej na Wydziale Grafiki ASP. Po zakończeniu warsztatów prace będą omówione z prowadzącymi oraz wybrane będę prace, które zostaną wystawione w Showroom ASP (północna kordegarda Pałacu Czapskich przy Krakowskim Przedmieściu 5), Tuż po warsztatach uczniowie są proszeni o wzięcie udziału w wystawie wieńczącej Bio-Mikroplener (wydarzenie 357), żeby będą mogli porozmawiać z publicznością o inspiracjach swoich prac. Potrwa to około godziny po warsztatach. WYDARZENIE PRZEZNACZONE WYŁĄCZNIE DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PLASTYCZNYCH!

Podczas zajęć słuchacze zapoznają się z budową szkieletu osiowego oraz szkieletu kończyn u wybranych gatunków zwierząt domowych. Zaprezentowane będą zarówno całe, złożone szkielety zwierząt jak również kości wyizolowane.

Chód człowieka wydaje się być bardzo prostym i nieskomplikowanym ruchem. Jest to dla nas tak automatyczna czynność, że w zasadzie nie myślimy o tym, jak chodzimy. Wszystko się odmienia, gdy przytrafi nam się jakaś kontuzja. Uraz kończyny, odcisk w trakcie długiego marszu czy wrastający paznokieć mogą sprawić, że nasz chód zacznie się zmieniać a z nim praca całego ciała. Te bardziej i mniej poważne zdarzenia sprawiają, że zaczynamy skupiać się na tym, jak idziemy. W przypadku bólu nie chcemy obciążać kończyny, więc przenosimy ciężar ciała na zdrową nogę. Jeśli nasza stopa była unieruchomiona przez wiele tygodni np. w gipsie, to musimy nauczyć się chodzić od nowa. W powrocie do zdrowia pomaga nam diagnostyka 
i analiza chodu. W świecie nauki już od wielu lat chód jest bardzo dobrze opisany i rozłożony na konkretne fazy. Możemy analizować go za pomocą różnych sposobów. Wybrane badania pomagają fizjoterapeutom dobierać odpowiednie metody, aby przywracać prawidłowy wzorzec chodu po urazach. Na zajęciach przyjrzymy się w jaki sposób badamy chód człowieka, poznamy metody którymi posługują się fizjoterapeuci, odpowiemy na pytania kto korzysta 
z diagnostyki chodu, jak się ją wykonuje i komu pomaga najbardziej. Dodatkowo, zapoznamy się z tym, jak ewoluuje chód człowieka od momentu postawienia pierwszych kroków, do osiągnięcia wieku podeszłego.

Na zajęciach sprawdzimy czy reklamy środków codziennego użytku, z którymi powszechnie spotykamy się w mediach, są prawdziwe. Zastanowimy się czy ich działanie i skuteczność została prawidłowo przedstawiona w przekazie medialnym, a następnie zweryfikujemy swoje hipotezy z zastosowaniem metody naukowej.

Czy zastanawialiście się kiedyś, co dzieję się w waszym mózgu, kiedy się uczycie? Jak to jest, że pewne rzeczy pamiętamy, a pewne nie? Jeśli chcecie dowiedzieć się czym jest pamięć, to ta lekcja jest dla was! Razem poznamy mechanizmy jej funkcjonowania. Dowiemy się, jakie struktury mózgu są szczególnie ważne dla pamięci, jakie ćwiczenia je rozwijają i zachowują w dobrej kondycji. Przyjrzymy się też zjawisku plastyczności synaptycznej i dowiemy się, jaki typ uczenia jest dla was najbardziej korzystny. 

Problem nabywania oporności na antybiotyki przez bakterie i jej rozprzestrzeniania w środowisku jest w ostatnich latach szczególnie niepokojący. Coraz częściej antybiotyki stosowane do leczenia ludzi są nieskuteczne. Dlaczego bakterie stają się niewrażliwe na antybiotyki? Na spotkaniu z uczniami szkół średnich odpowiemy na to pytanie oraz poruszymy zagadnienie rozprzestrzeniania się wśród bakterii genów kodujących oporność na antybiotyki. Opowiemy też o zjawiskach, które do tego prowadzą i o nośnikach takich informacji oraz o tym, co z tego wszystkiego wyniknąć może. Uczniowie sami wykonają posiewy na podłożach stałych. Zdjęcia płytek Petriego z posiewami zostaną wysłane e-mailem.

Białka są składnikami wszystkich żywych komórek, a ich nieustanna praca zapewnia prawidłowe funkcjonowanie całych organizmów. Naukowcy starają się zgłębić tajniki białek, aby jak najlepiej zrozumieć mechanizmy komórkowe, w tym te odpowiedzialne za procesy chorobowe. Z drugiej strony, białka są wykorzystywane jako leki (np. insulina), a dzięki swoim zróżnicowanym właściwościom znajdują zastosowanie także w przemyśle, np. spożywczym i chemicznym. Zarówno niektóre cele badawcze (coraz lepsze poznawanie białek), jak i praktyczne zastosowania przemysłowe wymagają uzyskania wyizolowanych białek, oczyszczonych od innych składników komórkowych. W trakcie zajęć opowiemy o tym, jak skłonić bakterie, by produkowały dowolne (nawet ludzkie) białko oraz zaprezentujemy wybrane metody, które naukowcy stosują na co dzień do otrzymywania białek, ich oczyszczania i podstawowej analizy. W trakcie lekcji  uczniowie będą również mogli w kilkuosobowych zespołach własnoręcznie przeprowadzić prostą procedurę eksperymentalną

Czy wiesz, co siedzi w kostce drożdży? Miliardy komórek, które sprawiają, że ciasto drożdżowe rośnie, a sok z winogron staje się winem! Owalne i podłużne, z pseudogrzybnią (co to jest?!), czasami grzyby szlachetne, choć w lesie ich zazwyczaj nie znajdziesz. Poznaj budowę i właściwości najpopularniejszych grzybów jednokomórkowych.

To jest lekcja o tym, jak się patrzy. Czyli o naszym wzroku, o tym, jak i do czego go używamy - oraz jakie potrafi nam płatać figle. 
Czasem się zdarza, że próbujemy przekonać kogoś do czegoś, a on nie chce uwierzyć, że tak było naprawdę. I jeden z najmocniejszych argumentów w takich sytuacjach to "Ależ ja widziałem na własne oczy!". Bo przecież wzrok nas nie myli...
Prawda?
Prawda???
Spróbujemy podczas naszej lekcji przyjrzeć się bliżej temu, jak nasz wzrok przekazuje nam informacje o świecie i jak my te informacje przyjmujemy. I na własnej skórze przekonamy się, czy to, co dostrzegamy, zawsze zgadza się z rzeczywistością. A jeśli nie zawsze, to spróbujemy wskazać winnych (i zastanowimy się, czy bardzo powinniśmy im tę winę mieć za złe). 

Dowiecie się w jaki sposób małe RNA (takie jak mikroRNA i siRNA) wpływają na ekspresję genów.
Spróbujemy rozwikłać tajemnice epigenetycznego dziedziczenia międzypokoleniowego
Zastanowimy się czy możliwe jest  przekazywanie cech z dziadków na wnuki.
Zapoznacie się z zaskakującymi eksperymentami i najnowocześniejszymi badaniami.

Na koniec wykładu, krótki Quiz z nagrodami dla najlepszych !!!!

Do zobaczenia

Zapraszamy młodych naukowców do fascynującego świata nowoczesnych technologii! W ostatnich dziesięcioleciach przełomowe metody zrewolucjonizowały świat badań medycznych. Przyjrzyjmy się niezwykłym narzędziom, które otworzyły ogromne możliwości zrozumienia działania genów i genomów. Na naszych zajęciach dowiecie się, jak analizy z zastosowaniem mikromacierzy DNA i sekwencjonowania nowej generacji (NGS) pomagają odkrywać tajemnice ludzkiego genomu. Mikromacierze DNA: mali- wielcy Detektywi Wyobraź sobie maleńki chip pokryty tysiącami fragmentów DNA. Istnieją mikromacierze, które pozwalają naukowcom na jednoczesne badanie aktywności wielu tysięcy genów ujawniając, które z nich są aktywne w określonych tkankach lub w określonych warunkach. Są też takie mikromacierze, które pomagają w identyfikacji zmian w budowie naszego genomu Sekwencjonowanie nowej generacji (NGS): Dekodowanie genomu i transkryptomu NGS zmieniło zasady gry. Umożliwiło badaczom szybkie i dokładne odczytywanie całych sekwencji DNA i RNA. Analizując te sekwencje, naukowcy mogą odkrywać zmienności genetyczne, mutacje powodujące choroby. Możliwe stało się nowe spojrzenie na ludzkie zdrowie. Dlaczego ma to znaczenie? Technologie te pozwalają zagłębić się w naszą genetykę, prowadzą do przełomów w medycynie spersonalizowanej, zapobieganiu chorobom i zrozumieniu chorób dziedzicznych. Wykład połączony będzie z prezentacją urządzeń służących do wykonywania analiz mikromacierzowych i sekwencjonowania nowej generacji. Dołącz do nas w tej porywającej podróży przez świat nowoczesnych technologii! Na koniec wykładu mały test z nagrodami!!!

Uczestniczki i uczestnicy warsztatów będą mieli okazję odwiedzić pracownię hodowli komórek, a także własnoręcznie wykonają doświadczenie z wykorzystaniem komórek macierzystych. W trakcie zajęć będą mogli także wziąć udział w grze dotyczącej komórek macierzystych i obejrzeć ciekawy film na ich temat. Na zakończenie warsztatów przeprowadzimy quiz. 

Wykład „Od biologii do inżynierii materiałowej”to fascynująca podróż przez świat natury, w którym zjawiska i struktury biologiczne stanowią inspirację do tworzenia innowacyjnych rozwiązań technologicznych.

Podczas prezentacji uczniowie dowiedzą się, czym jest biomimetyka oraz jakie zjawiska i procesy występujące w przyrodzie, są  wykorzystywane przez inżynierów w projektowaniu nowoczesnych materiałów.
Słuchacze poznają również przykłady zastosowania biomimetyki w różnych dziedzinach, takich jak budownictwo, medycyna, elektronika, czy kosmonautyka.

Wykład ten pozwoli spojrzeć na świat z zupełnie nowej perspektywy oraz dostrzec nieskończone możliwości, jakie otwiera przed nami natura.
  

Uzupełnieniem części praktycznej będzie interaktywna prezentacja, podczas której wspólnie z uczestnikami lekcji Festiwalowej, będziemy zastanawiać się nad tym jakie zmiany w funkcjonowaniu ekosystemów mogą zachodzić gdy „znikną” pojedyncze kluczowe elementy (np. ryby lub glony). W trakcie prezentacji poruszymy także problemy ekologiczne wynikające m.in. z nadmiernej eutrofizacji czy niekontrolowanego zarybiania. Uczestnicy zapoznają się również z naturalnymi procesami zachodzącymi w zbiornikach wodnych następujące po sobie w ciągu roku oraz zjawiskami takimi jak dobowe migracje pionowe.

Zapraszam w podróż do niesamowitego świata owadów społecznych, od zbudowanych z niezwykłą precyzją gniazd pszczół, poprzez tajemnicze, podziemne tunele mrówek aż po wysokie termitiery. W trakcie lekcji zapoznamy się z najpospolitszymi gatunkami omawianych zwierząt, a także z tymi najrzadszymi i najbardziej niezwykłymi. Przyjrzymy się również różnym ciekawym strategiom ułatwiającym owadom społecznym przeżycie w rozmaitych warunkach i wyróżniającym je spośród innych podobnych stworzeń. Poświęcimy też nieco uwagi roli, jaką owady społeczne odgrywają w środowisku oraz ich znaczeniu dla człowieka.

Łańcuchowa reakcja polimerazy, w skrócie PCR, to podstawowa technika stosowana w każdym laboratorium. Stosowana do badania i poznawania genów, do wykrywania wirusów i GMO, a także do badań genetycznych w kryminalistyce. Podczas warsztatów przedstawimy tę prostą, ale wszechstronną metodę, pozwalającą wykryć nawet śladowe ilości materiału genetycznego. Uczestnicy zajęć będą mieli okazję, aby nauczyć się pipetować i rozcieńczyć DNA do homeopatycznych stężeń, a także wykonać własnoręcznie PCR i zwizualizować wyniki poprzez elektroforezę i skanowanie pod światłem UV. Dodatkowo w czasie trwania reakcji przedstawimy krótki wykład i zajrzymy do laboratorium inżynierii genetycznej.

Co w komórce roślinnej się rusza? Liście roślin wodnych bywają b. cienkie. W świetle przechodzącym mikroskopu optycznego można wtedy zobaczyć pojedyncze komórki i niektóre większe organelle. Coś też w środku się rusza. Co i dlaczego?

Czy plazmoliza zabija komórkę? Komórka roślinna ma ścianę komórkową i dlatego w pewnych warunkach środowiska zewnętrznego przechodzi plazmolizę. Coś się przemieszcza, ale bardzo wolno. Dlaczego się przemieszcza? Czy ten proces prowadzi do śmierci komórki?

Czy zarodnik skrzypu może się poruszać? Zarodnik niesiony wiatrem oczywiście porusza się. Jednak nawet bez wiatru ta komórka (bo to pojedyncza komórka) wykonuje ruchy. Jaki jest ich cel? Jakie jest ich podłoże?

Czy owoc fioletowy zawsze jest fioletowy? Owoce ligustru są ciemnofioletowe (aż czarne) od obecnych w miękiszu antocyjanów. Ale nie w każdych warunkach jest to kolor fioletowy. Zobaczymy, jak ten kolor zmienić.

Czy można odróżnić ziarna pyłku żywe od martwych? Pojedyncza roślina wytwarza setki, a raczej tysiące ziaren pyłku. Część z nich dotrze na znamię słupka. Czy wszystkie przeżyją?

Czy chloroplast może być czerwony? W mikroskopie fluorescencyjnym (trochę innym od typowego mikroskopu optycznego) chloroplast będzie widoczny jako struktura o barwie czerwonej. Dlaczego? Do czego służą takie sztuczki?

Czy w mikroskopie elektronowym widać, że coś się rusza? Transmisyjny mikroskop elektronowy to b. duże powiększenia, ale też i wysokie podciśnienie wewnątrz. Czy da się tu zaobserwować (bardzo szczegółowo!) ruch organelli w żywej komórce?

Jak szybka jest krwiożercza rosiczka? Mięsożerna rosiczka żywi się głównie owadami. Czy jest taka szybka, że zdąży złapać ofiarę, zanim ta ucieknie?

Probiotyki są to żywe drobnoustroje, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny wpływ na zdrowie gospodarza. Jednym z podstawowych kryteriów selekcji mikroorganizmów probiotycznych, w tym bakterii jest ich zdolność do przeżycia w organizmie gospodarza. Adhezja, czyli zdolność mikroorganizmów do przylegania do śluzówki jelita umożliwia kolonizację przewodu pokarmowego, a tym samym wydłuża czas działania probiotyków i przyczynia się do poprawy równowagi mikrobiologicznej przewodu pokarmowego. Również inne cechy, takie jak oporność na niskie pH, czy sole żółciowe, wytwarzanie różnych metabolitów, w tym substancji przeciwko innym, konkurencyjnym drobnoustrojom, decydują o zdolności do przeżycia bakterii w przewodzie pokarmowym zwierząt czy ludzi. Adhezja ponadto, umożliwia mikroorganizmom i komórkom nabłonka bezpośredni kontakt co jest czynnikiem istotnym, w przypadku wielu efektów prozdrowotnych obserwowanych dla szczepów probiotycznych. W trakcie lekcji przedstawimy bakterie mlekowe, grupę drobnoustrojów, do której należy najwięcej szczepów z poznanych dotychczas bakterii probiotycznych. Pokażemy, jak wyglądają ich komórki, jak zbadać ich właściwości pod kątem zastosowań probiotycznych przy użyciu prostych testów mikrobiologicznych i biochemicznych, oraz opowiemy o badaniach probiotyków z wykorzystaniem nowoczesnych technik omicznych (genomiki, metagenomiki, transkryptomiki, proteomiki i metabolomiki).

Tematem zajęć jest przedstawienie procesu zapłodnienia, rozwoju wewnątrzmacicznego i narodzin człowieka z punktu widzenia biologii, fizjologii, psychologii i socjologii.

Od kiedy Edward Jenner opracował szczepionkę przeciwko ospie prawdziwej rozpoczęła się nowa era w walce z chorobami zakaźnymi. Układ immunologiczny dzięki szczepionce ma szansę zapoznać się z intruzem i nauczyć się z nim walczyć. Naukowcy opracowują coraz to nowe podejście do konstrukcji szczepionek. W trakcie prelekcji Uczestnicy zapoznają się ze szczepionkami klasycznymi oraz nowej generacji – opracowanymi przy wykorzystaniu metod inżynierii genetycznej. Podczas zajęć praktycznych Uczestnicy przeprowadzą elektroforezę, która jest jednym z etapów izolacji DNA kodującego antygen szczepionkowy.

Przez wiele lat naukowcy byli przekonani, że płaskie, pojedyncze warstwy atomów węgla, ułożone w strukturę podobną do plastra miodu, są jedynie wygodnym elementem teoretycznego opisu właściwości elektrycznych i optycznych kryształu grafitu. Taka swobodna warstwa, jako niestabilna wydawała się mało interesująca. Dopiero po uzyskaniu warstw grafenowych z wykorzystaniem taśmy klejącej, przyszli laureaci nagrody Nobla pokazali jak interesujące ma on właściwości. Wybuch zainteresowania grafenem otworzył zupełnie nowy obszar badań związany z innymi kryształami dwuwymiarowymi, takimi jak np. MoS2 (disiarczek molibdenu), który dotychczas był wykorzystywany jako smar odporny na wysoką temperaturę! Duża cześć tych nowych materiałów to półprzewodniki i izolatory (np. azotek boru), które wspólnie z grafenem można układać tak jak klocki Lego, uzyskując struktury kwantowe o niezwykłych właściwościach optycznych i elektrycznych. Otwiera to nowe możliwości dla nanotechnologii – w szczególności w dziedzinie elastycznej elektroniki, baterii słonecznych i wielu innych zastosowań, które postaram się przedstawić w kontekście badań prowadzonych na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Wykład będzie ilustrowany pokazami.

Gatunek ludzki charakteryzuje neuroróżnorodność, w ramach której istnieją dwie grupy: neutorypowi i neuroatypowi. Pierwsza grupa to, osoby, których funkcje i struktury mózgu, determinują typowy dla większości sposób percypowania świata i reagowania na bodźce, wchodzenia ze światem w interakcje. Do drugiej grupy należą osoby, których mózgi warunkują bardziej idiosynkratyczny sposób percypowania świata. W tej grupie znajdują się przede wszystkim osoby w spektrum autyzmu i na ich przykładzie przybliżę temat neuroróżnorodności. Autyzm jest genetycznie uwarunkowanym ludzkim wariantem neurologicznym. Autystyczne mózgi charakteryzują się szczególnie wysokim poziomem łączności synaptycznej i reaktywności. To sprawia, że subiektywne doświadczenie jednostki autystycznej staje się bardziej intensywne i chaotyczne niż u osób nie autystycznych: zarówno na poziomie czuciowo-ruchowym, jak i poznawczym, umysł autystyczny ma tendencję do rejestrowania większej ilości informacji, a wpływ każdego fragmentu informacji ma tendencję do bycia zarówno silniejszym i mniej przewidywalnym.