Wydział Lingwistyki Stosowanej UW

W gramatyce języka angielskiego znane są kategorie gramatyczne, takie jak liczba pojedyncza, liczba mnoga, rzeczownik policzalny oraz rzeczownik niepoliczalny. Zjawiska językowe, których kategorie te dotyczą są ze sobą ściśle związane. Jeszcze większy związek istnieje pomiędzy wyżej wymienionymi kategoriami gramatycznymi a czynnikami zewnętrznymi, motywującymi użycie danego rzeczownika. W trakcie spotkania zastanowimy się nad tym, co może powodować, że dany rzeczownik jest używany zazwyczaj w takiej, a nie innej formie. Analizując różne przypadki spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, czy „policzalność” lub „niepoliczalność” rzeczownika coś „znaczy”. Dla uczących się języka angielskiego istotne jest, czy rzeczowniki policzalne i niepoliczalne stanowią coś w rodzaju dwóch oddzielnych list słów, które można zapamiętać. Zwrócimy uwagę na to, że wiele rzeczowników jest używanych w obu formach, co powoduje, że tworzenie oddzielnych list jest problematyczne. Innym sposobem rozprawienia się z tymi rzeczownikami jest próba zrozumienia ich znaczenia (znaczeń). Chcemy sprawdzić, czy rzeczowniki policzalne, to takie, które można policzyć, natomiast niepoliczalne, to te, których policzyć się nie da. Samo „liczenie” danego rzeczownika może być również kłopotliwe. Zrobimy to w oparciu o przykłady użyte w naturalnym kontekście. Głównym celem tej dyskusji jest sprawdzenie, czy mamy do czynienia z bałaganem wśród rzeczowników, czy też panuje porządek i jesteśmy w stanie ustalić zasady „gry”.

        Cykl wykładów jest poświęcony roli i miejscu kobiet w rozwoju kultury (i częściowo nauki) w Rosji drugiej połowy XVIII i pierwszej połowy XIX wieku. Część pierwsza dotyczy epoki oświecenia, druga – romantyzmu. W obu zjawiska kulturalne w Rosji są prezentowane na szerokim tle europejskim. Przedmiotem rozpatrzenia staną się indywidualne i zespołowe inicjatywy kulturalne; drugie z nich odzwierciedlają proces instytucjonalizowania się życia kulturalnego w Rosji. Każdy z wykładów składa się z trzech części: 1. rys historyczny epoki, 2. sylwetki pisarek i działaczek kultury, 3. notki o pisarkach i działaczkach kultury w najstarszych słownikach biobibliograficznych.  

        Problematyka wykładu „Kobiety w kulturze rosyjskiej – romantyzm”:

1. Kultura w Rosji pierwszej połowy XIX wieku. Moda i obyczaje. Romantyzm.

2. Sylwetki poetek (Karolina Jaenisch-Pawłowa i in.). „Muzy” poetów romantycznych (Aleksandra Puszkina i in.). Bohaterki literatury romantycznej. Salony literackie w Moskwie i Petersburgu. Teatr i muzyka. Portrety kobiet. Czasopisma dla kobiet.

3.  Słowniki pisarek rosyjskich od słownika Nikołaja Golicyna (1889) do słownika Jeleny Tonczu (2015) i obecność w nich haseł na temat literatury romantycznej.

Wszyscy, którzy uczyli się kiedykolwiek języka obcego przyznają, że bardzo ważną – jeśli nie najważniejszą – umiejętnością jest znajomość słówek. To one pozwalają przekazać to, co chcemy powiedzieć, i choć nie można pominąć znaczenia innych elementów wiedzy językowej (gramatyki czy wymowy), to bez wyrazów nie ma komunikacji. To dlatego naukę języka obcego zaczynamy najczęściej od zakupu słownika.

Jednak większość z nas nie zdaje sobie sprawy z ilościowych aspektów znajomości słownictwa języka obcego. A przecież mierząc się z nowym zadaniem warto zdawać sobie sprawę z jego rozmiaru. Celem tego spotkania jest przedstawienie faktów, które zdemistyfikują wyzwanie, przed którym staje każdy z nas rozpoczynając naukę. Podczas wykładu uczestnicy poznają odpowiedzi na następujące pytania:

1. Ile wyrazów jest w języku polskim i angielskim?
2. Ile wyrazów w języku polskim znają uczestnicy wykładu?
3. Ile wyrazów zna przeciętny użytkownik języka angielskiego?
4. Ile wyrazów trzeba znać w języku angielskim, aby swobodnie rozmawiać, czytać i pisać w tym języku?
5. W jaki sposób mierzy się te wartości?

Spotkanie będzie miało charakter wykładu z elementami warsztatu. Uczestnicy będą zachęcani do uczestnictwa we wspólnym poszukiwaniu odpowiedzi na wymienione powyżej pytania.

Część I Rewolucja rosyjska (od I wojny światowej do października 1917 roku)

Rewolucja rosyjska to jedno z najważniejszych wydarzeń w historii świata. W wyniku wydarzeń z 1917 roku przestało istnieć jedno z najpotężniejszych państw – Cesarstwo Rosyjskie i powstało inne Związek Sowiecki. W czasie wykładu zostanie podjęta próba odpowiedzi na kluczowe pytania: czy przejęcie władzy przez bolszewików to rewolucja, przewrót, a może powstanie zbrojne? Czemu rewolucja wybuchła w Cesarstwie Rosyjskim, które było państwem słabo uprzemysłowionym? Kto był liderem rewolucji? Czy można było uniknąć rewolucji i wojny domowej? Jak długo trwała rewolucja: do października 1917 roku, do 1921 roku czy też jeszcze dłużej? W czasie wykładu będę starał się przedstawić dokonania historiografii rosyjskiej, polskiej i zachodniej. Jak bardzo różnią się opinie sowietologów amerykańskich (Richard Pipes) od rosyjskich (Rudolf Pichoja, Aleksandr Szubin)? Oddzielnym wątkiem będzie tzw. „sprawa polska”, czyli udział Polaków w rewolucji rosyjskiej (Feliks Dzierżyński, Józef Unszlicht, Feliks Kon, Jakub Hanecki i inni) oraz jak wydarzenia z 1917 roku wpłynęły na odzyskanie niepodległości przez Polaków.

Spotkanie jest podzielone na dwie części:

1. Mówimy po szwedzku! – wprowadzenie podstawowych struktur oraz zwrotów w języku szwedzkim, niezbędnych przy pierwszym spotkaniu; krótka prezentacja Szwecji, ciekawostki o języku oraz kraju.

2. Wikingowie i runy (warsztaty runiczne) – krótka historia alfabetów runicznych w Skandynawii, prezentacja szwedzkich kamieni runicznych, warsztat czytania run.

Celem spotkania jest poznanie podstawowej terminologii dotyczącej prawa spółek (wyrażenia, zwroty dotyczące instytucji polskiego prawa spółek i prawa spółek Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej), przy użyciu następujących technik służących wprowadzeniu nowego słownictwa: synonim, antonim, objaśnienie, polski odpowiednik, definicja oraz technik służących utrwaleniu słownictwa: skojarzenia tematyczne, wyraz niepasujący do pozostałych. Tematyka spotkania obejmuje kategoryzację spółek, ich cechy oraz dokumenty niezbędne do ich założenia.

Proponujemy wprowadzenie do warsztatu tłumacza kabinowego, obejmujące tłumaczenie pokazowe w wykonaniu instruktorów oraz szereg ćwiczeń i zabaw, które stymulują podzielność uwagi, mechanizm antycypacji, wykorzystywanie redundancji, wiedzy pozajęzykowej, kompetencji kulturowej itp. Warsztat jest pomyślany jako prezentacja tego, co się dzieje w kabinie – i poniekąd również w głowie tłumacza podczas tłumaczenia symultanicznego. Poza „oswajaniem” z kabiną (w sensie jak najbardziej dosłownym, czyli technicznym) poprzez ćwiczenia postaramy się przybliżyć słuchaczom dzień powszedni tłumacza kabinowego, chętnie odpowiemy na pytania, podzielimy się własnymi doświadczeniami. Jeśli chodzi o przygotowanie uczestników warsztatu - właściwie nie jest wymagana biegła znajomość żadnego języka obcego – zaprezentujemy ćwiczenia na przykładzie języka polskiego, choć możemy się odwołać do rosyjskiego i angielskiego (tytułem ilustracji).

Celem spotkania będzie przedstawienie idei Slow food. Zajęcia będą polegać na zaznajomieniu słuchaczy z tematyką zdrowego odżywiania oraz prowadzenia zdrowego stylu życia w rosyjskich realiach.

Zapraszamy na interaktywny wykład, który przede wszystkim zacznie się od ogólnego i przystępnego przedstawienia mózgu, jego struktury i funkcji oraz roli jaką spełnia on w naszym codziennym życiu. Co więcej, zarówno nauczyciele jak i uczniowie będą mogli przekonać się jak istotny jest mózg i jego plastyczność w procesie uczenia się oraz w procesie uczenia języków obcych. Dowiedzą się również gdzie zlokalizowane są ośrodki mowy i języka oraz jak należy wspierać mózg w czasie wysiłku intelektualnego. Ponadto, przedstawione zostaną liczne przykłady na zoptymalizowanie nauki jak i sposoby na to w jaki sposób uczyć (się) języków obcych tak aby zapewnić jak najlepszą retencję przedstawionego materiału gramatycznego i leksykalnego. Każde doświadczenie poznawcze pozostawia po sobie neuro-ślad albo w postaci nowych neuronów albo też w postaci nowego połączenia pomiędzy istniejącymi już neuronami. Nie sposób więc pominąć perspektywy neurolingwistycznej w procesie nauki języków obcych. Należy mieć nadzieję, że wykład ten jaki i jemu podobne inicjatywy przyczynią się do szerzenia neurolingwistycznej świadomości w kontekście uczenia się/nauczania języków obcych.

Punktem kluczowym spotkania będzie przedstawienie roli filmów fabularnych, jaką odgrywają w nauczaniu języka obcego, a dokładniej rosyjskiego. Chodzi głównie o filmy, które odzwierciedlają życie codzienne Rosjan, szeroko przedstawiają ich zainteresowania, sposób bycia oraz ich stosunek do otaczającego świata. Pokaz filmu w celach dydaktycznych sprzyja rozwijaniu umiejętności rozumienia tekstu ze słuchu, a dodatkowo pozwala urozmaicić lekcję, zwiększając zainteresowanie słuchaczy, a tym samym i ich motywację do nauki języka.

Tytuł filmu „Любовь-морковь”

Zapraszamy na interaktywny wykład, który przede wszystkim zacznie się od ogólnego i przystępnego przedstawienia mózgu, jego struktury i funkcji oraz roli jaką spełnia on w naszym codziennym życiu. Co więcej, zarówno nauczyciele jak i uczniowie będą mogli przekonać się jak istotny jest mózg i jego plastyczność w procesie uczenia się oraz w procesie uczenia języków obcych. Dowiedzą się również gdzie zlokalizowane są ośrodki mowy i języka oraz jak należy wspierać mózg w czasie wysiłku intelektualnego. Ponadto, przedstawione zostaną liczne przykłady na zoptymalizowanie nauki jak i sposoby na to w jaki sposób uczyć (się) języków obcych tak aby zapewnić jak najlepszą retencję przedstawionego materiału gramatycznego i leksykalnego. Każde doświadczenie poznawcze pozostawia po sobie neuro-ślad albo w postaci nowych neuronów albo też w postaci nowego połączenia pomiędzy istniejącymi już neuronami. Nie sposób więc pominąć perspektywy neurolingwistycznej w procesie nauki języków obcych. Należy mieć nadzieję, że wykład ten jaki i jemu podobne inicjatywy przyczynią się do szerzenia neurolingwistycznej świadomości w kontekście uczenia się/nauczania języków obcych.

Spotkanie będzie miało na celu przybliżenie zainteresowanym tajników tłumaczenia ustnego, ze szczególnym uwzględnieniem tłumaczenia konsekutywnego. Będzie ono składało się z trzech głównych części.

Pierwszą częścią spotkania będzie krótki wykład (z elementami konwersatorium) wygłoszony przez prowadzącego, a dotyczący głównych wydarzeń z historii tłumaczenia ustnego, problemów pojawiających się w trakcie takiego tłumaczenia oraz podstawowych technik i rozwiązań stosowanych przez tłumaczy konsekutywnych w trakcie ich pracy.

Kolejna część spotkania obejmie krótki pokaz/prezentację właściwie realizowanego tłumaczenia konsekutywnego przez prowadzącego spotkanie (być może również z udziałem studenta/ów kursu tłumaczenia konsekutywnego) oraz omówienie wyników tego tłumaczenia, spostrzeżeń, uwag i pytań uczestników spotkania.

W trzeciej części spotkania uczestniczy będą mieli możliwość samodzielnego wykonania konsekutywnego tłumaczenia krótkiego wystąpienia. Jeśli będzie to możliwe, to takie tłumaczenie wykonają wszyscy uczestnicy spotkania – liczba tłumaczeń będzie zależała od liczby uczestników.

Tłumaczenia konsekutywne wykonane przez uczestników zostaną omówione przez prowadzącego spotkanie, który zaprezentuje również sposoby, techniki i ćwiczenia umożliwiające usprawnienie tłumaczeń konsekutywnych wykonywanych przez uczestników spotkania w przyszłości.

Warsztaty mają charakter wielojęzyczny i są dostępne dla wszystkich chętnych. Spotkanie przewiduje krótkie wprowadzenie na temat specyfiki przekładu poetyckiego i źródeł przekonania o nieprzekładalności wypowiedzi poetyckich oraz metod, które ułatwiają znalezienie właściwych rozwiązań w tłumaczeniu. Następnie zostanie przedstawiony utwór wybrany przez prowadzącą warsztaty – tekst polski, który będziemy przekładać na różne języki, zgodnie z kompetencjami uczestników (proszę o zadeklarowanie znanych języków po wejściu na warsztaty). Wspólna analiza będzie ukierunkowana na problemy translatorskie i ustalenie wraz z uczestnikami inwariantów tłumaczenia. Poprzedzi indywidualną lub kolektywną pracę tłumaczeniową (w zależności od preferencji uczestników). Jej efekty zostaną porównane z przyjętymi wcześniej założeniami translatorskimi, tzn. sprawdzimy, czy powstałe przekłady zachowują odpowiedniość względem oryginału w aspektach uznanych za istotne oraz czy są dobrymi utworami w języku docelowym. W zależności od tempa pracy możliwe przełożenie dwóch utworów. Przygotowanie teoretyczne ani doświadczenie w tłumaczeniu nie jest wymagane, konieczna jest tylko znajomość polskiego i jakiegoś języka obcego. Nieprzekładalne? – Spróbujmy…

Wykłady będą poświęcone zjawisku kobiet-wojowniczek w kulturze, folklorze i historii Rosji oraz Ukrainy. Omawiane tereny od VIII wieku były zasiedlane przez wędrowne plemiona scytyjskie i sarmackie, co nie pozostało bez wpływu na późniejszą kulturę ukraińską i rosyjską. To właśnie wśród rzeczonych plemion poszukiwano mitycznych Amazonek, i to w ich przypadku odkryto archeologiczne dowody na istnienie walczących kobiet.

Słuchacze będą mieli niepowtarzalną okazję poznać oblicza bojowych kobiet ze wschodniej perspektywy: począwszy od kurhanów z pochówkami uzbrojonych kobiet, poprzez staroruskie eposy o pojedynkach bohaterów z wojowniczymi „polanicami”, a skończywszy na ludowych opowiastkach o „miastach kobiet” i piosenkach o „wojsku kobiecym”. Oprócz przeglądu źródeł folklorystycznych część wykładu zostanie poświęcona historycznym przykładom kobiet-wojowniczek na terenie Ukrainy i Rosji od czasów średniowiecznych, poprzez okres wojen i powstań kozackich, a skończywszy na XX wieku.

Pomimo ograniczenia prezentowanego materiału do rosyjskiego i ukraińskiego obszaru, omawiane zagadnienia zostaną zaprezentowane także w szerszym kontekście euroazjatyckim; zostaną przytoczone analogiczne przykłady występowania motywu kobiet-wojowniczek (z terenów Kazachstanu, Kaukazu, Mazowsza), będące efektem czerpania ze wspólnego scytyjskiego dziedzictwa albo lokalnymi modyfikacjami mitu o Amazonkach.

Wykłady będą poświęcone zjawisku kobiet-wojowniczek w kulturze, folklorze i historii Rosji oraz Ukrainy. Omawiane tereny od VIII wieku były zasiedlane przez wędrowne plemiona scytyjskie i sarmackie, co nie pozostało bez wpływu na późniejszą kulturę ukraińską i rosyjską. To właśnie wśród rzeczonych plemion poszukiwano mitycznych Amazonek, i to w ich przypadku odkryto archeologiczne dowody na istnienie walczących kobiet.

Słuchacze będą mieli niepowtarzalną okazję poznać oblicza bojowych kobiet ze wschodniej perspektywy: począwszy od kurhanów z pochówkami uzbrojonych kobiet, poprzez staroruskie eposy o pojedynkach bohaterów z wojowniczymi „polanicami”, a skończywszy na ludowych opowiastkach o „miastach kobiet” i piosenkach o „wojsku kobiecym”. Oprócz przeglądu źródeł folklorystycznych część wykładu zostanie poświęcona historycznym przykładom kobiet-wojowniczek na terenie Ukrainy i Rosji od czasów średniowiecznych, poprzez okres wojen i powstań kozackich, a skończywszy na XX wieku.

Pomimo ograniczenia prezentowanego materiału do rosyjskiego i ukraińskiego obszaru, omawiane zagadnienia zostaną zaprezentowane także w szerszym kontekście euroazjatyckim; zostaną przytoczone analogiczne przykłady występowania motywu kobiet-wojowniczek (z terenów Kazachstanu, Kaukazu, Mazowsza), będące efektem czerpania ze wspólnego scytyjskiego dziedzictwa albo lokalnymi modyfikacjami mitu o Amazonkach.

Zaprezentowani zostaną wybrani twórcy XX-wieczni jak np. W. Bykau, I. Szamiakin, I. Mieleż, U. Karatkiewicz, U. Arłou, A. Bacharewicz, A. Klinau, S. Aleksijewicz i ich wpływ na rozwój literatury białoruskiej, a także znajomość wyżej wymienionych pisarzy poza granicami Białorusi. Omówione zostaną tendencje w literaturze białoruskiej XX wieku wraz z kierunkami rozwoju z uwzględnieniem kontekstu historyczno-kulturowego, w tym przemian politycznych po 1991r. Szczególna uwaga zostanie poświęcona S. Aleksijewicz, laureatce Literackiej Nagrody Nobla – pierwszej dla Białorusi w kategorii literatury.