klasy gimnazjalne

Część II Rewolucja rosyjska (od października 1917 roku do wojny domowej)

Rewolucja rosyjska to jedno z najważniejszych wydarzeń w historii świata. W wyniku wydarzeń z 1917 roku przestało istnieć jedno z najpotężniejszych państw – Cesarstwo Rosyjskie i powstało inne Związek Sowiecki. W czasie wykładu zostanie podjęta próba odpowiedzi na kluczowe pytania: czy przejęcie władzy przez bolszewików to rewolucja, przewrót, a może powstanie zbrojne? Czemu rewolucja wybuchła w Cesarstwie Rosyjskim, które było państwem słabo uprzemysłowionym? Kto był liderem rewolucji? Czy można było uniknąć rewolucji i wojny domowej? Jak długo trwała rewolucja: do października 1917 roku, do 1921 roku czy też jeszcze dłużej? W czasie wykładu będę starał się przedstawić dokonania historiografii rosyjskiej, polskiej i zachodniej. Jak bardzo różnią się opinie sowietologów amerykańskich (Richard Pipes) od rosyjskich (Rudolf Pichoja, Aleksandr Szubin)? Oddzielnym wątkiem będzie tzw. „sprawa polska”, czyli udział Polaków w rewolucji rosyjskiej (Feliks Dzierżyński, Józef Unszlicht, Feliks Kon, Jakub Hanecki i inni) oraz jak wydarzenia z 1917 roku wpłynęły na odzyskanie niepodległości przez Polaków.

W Muzeum Archidiecezji Warszawskiej w tzw. Złotej Komnacie zgromadziliśmy wyroby złotnicze powstałe na przestrzeni wieków. Piękne, stare naczynia ze złota, srebra, ze szlachetnymi kamieniami – prawdziwe złoto dla zuchwałych!

A kto jest tym zuchwalcem? Twórca złotniczego dzieła, czy oglądający te wyroby i odkrywający ukryte w monstrancjach i kielichach tajemnice?

Mistrz złotnictwa musiał wykazywać się pewną zuchwałością, czyli odwagą sięgając po tak drogocenny materiał jak złoto, aby wyczarować z niego piękno.  Poza odwagą, musiał posiadać zdolności manualne i artystyczne, wiedzę o przyrodzie i musiał być bardzo pracowity, bo droga od ucznia (czeladnika) do mistrza złotnictwa była długa i wymagająca.   

Zuchwały twórca – jednym z nich był sam król Zygmunt III Waza, który złotnictwem zajmował się hobbystycznie a wykonane przez króla naczynie można oglądać w Muzeum. Z kolei zawodowiec, Michał Mair z Augsburga wykonał tzw. komplet augsburski (kielich, taca i ampułki), misternie zdobione kamieniami szlachetnymi i ręcznie malowanymi emaliami.

Wielu dawnych twórców pozostaje bezimiennych, choć zuchwały zwiedzający może odnaleźć na naczyniu specjalne znaki stanowiące "logo" warsztatu złotniczego.
 

Podczas lekcji uczniowie będą mogli poznać znakomite wyroby jak monstrancje, kielichy, puszki, patery, krzyże ołtarzowe, kadzielnice i wiele innych wyrobów liturgicznych. Najstarsze pochodzą ze średniowiecza, wiele z XVIII i XIX wiecznych warsztatów europejskich. 

Dzieła zgromadzone w Złotej komnacie oczarowują widza, budzą zachwyt i chęć ich głębszego poznania. Zatem zapraszamy wszystkich odważanych odkrywców na lekcję  „Złoto dla Zuchwałych”.

Powierzchnia jest wszechobecna, każdy istniejący obiekt ma swoją powierzchnię, której stan wpływa na sprawność funkcjonowania całości. Od wielu lat inżynieria powierzchni tworzy nowe metody polepszania jakości powierzchni pod kątem trwałości, odporności na zużycie i korozję, a także bada jej własności co w przypadku cienkich warstw często jest wyzwaniem samym w sobie.

Warstwa wierzchnia jest wszędzie: natura wyposażyła w nią wszystkie żywe organizmy. Skóra człowieka, łuski ryby, kora drzew to tylko niektóre tego przykłady. Ze względu na nie do końca zdefiniowaną jej strukturę, nurtowała naukowców od bardzo dawna: - co to jest warstwa wierzchnia? - czy nie ma elementu bez warstwy wierzchniej? - gdzie się zaczyna i gdzie się kończy? - czy powierzchnia to warstwa wierzchnia, czy oddzielny twór? - dlaczego w różnych skalach warstwa wygląda inaczej? Na te i szereg innych pytań spróbujemy odpowiedzieć podczas spotkania o roli warstwy wierzchniej w zastosowaniach inżynierskich. Pokażemy też unikalne urządzenia (implantator jonów) do wytwarzania warstw, a także do mierzenia ich własności (mikro i nano indenter oraz profilometr).

Barwa owoców i warzyw oraz ich przetworów jest istotną cechą jakości i atrakcyjności. Konsumenci kupując produkty żywnościowe bardzo zwracają uwagę na ich barwę. Poszukują produktów o naturalnej dla danego surowca intensywnej barwie, która jest wynikiem obecności w żywności barwników i produktów ich przemian oraz substancji bezbarwnych, które w wyniku reakcji,  w czasie przetwarzania i przechowywania produktów stają się barwne.

W owocach i warzywach substancje barwne są związkami mało stabilnymi o złożonej budowie chemicznej. Ulegają one łatwo przemianom pod wpływem procesów fizycznych, chemicznych i biochemicznych. Intensywność przemian substancji decydujących o barwie produktów z owoców i warzyw zależy od rodzaju surowców, zawartych w nich towarzyszących barwinkom substancji i enzymów oraz czynników zewnętrznych.

Celem zajęć jest zapoznanie uczniów z podstawowymi operacjami technologicznymi wykorzystywanymi w produkcji przetworów owocowo-warzywnych, a także przedstawienie zmian barwy surowców owocowych i warzywnych pod wpływem działania naturalnych enzymów obecnych w surowcach oraz jonów metali, utleniacza, reduktora, kwasu, zasady i ogrzewania.

Lekcja ma na celu pokazać proste sposoby pomiaru globu ziemskiego, m.in. długości równika. W czasie lekcji uczniowie dowiedzą się m.in. jak można wyznaczać rozmiar i wagę Ziemi za pomocą metody pomiar

Omówienie cyklu życia produktu oraz metody projektowania produktów w oparciu o Design Thinking. Praca w grupach dotycząca zaprojektowania produktu lub rozwoju określonego produktu. Zaprezentowanie kilku przykładów "nowych", "niestandardowych" produktów żywnościowych wraz z ich degustacją.

Zajęcia będą składać się z dwóch części – wykładu oraz części laboratoryjnej. W czasie wykładu zostaną omówione struktury uporządkowane (krystaliczne), które powstają w układach bardzo długich cząsteczek polimerowych. W ramach zajęć laboratoryjnych pokazane będą struktury wybranych polimerów, w tym również polimerów biodegradowalnych stosowanych w medycynie regeneracyjnej. Pierwszą z metod badawczych będzie mikroskopia optyczna w świetle spolaryzowanym, pozwalająca nie tylko uwidocznić  w pełnej krasie te bardzo małe i wewnętrznie zdefektowane, ale też i piękne obiekty, lecz również prowadzić pomiary takich struktur. Jako drugą metodę badań struktur krystalicznych pokażemy skaningową kalorymetrię różnicową, w której mierzone są niezwykle małe efekty cieplne związane z powstawaniem i topnieniem kryształów. Pokazany też będzie unikalny przyrząd, w którym możliwe jest jednoczesne prowadzenie obserwacji mikroskopowych i pomiarów kalorymetrycznych, co pozwala na uzyskanie w jednym eksperymencie informacji z obu tych metod badawczych.

W trakcie zajęć uczestnicy dowiedzą się jak zbudowana jest zapora wodna, poznają największe i najstarsze tego typu obiekty w Polsce i na świecie. Zobaczą jak przebiegały różne katastrofy zapór. 

Zajęcia podzielone są na dwie części: wykład i pokazy doświadczalne. W pierwszej części spotkania omówimy materiały funkcjonalne (tzw. materiały inteligentne), które zmieniają swoje właściwości pod wpływem działania czynników zewnętrznych. Kontrolowanie tych czynników sprawia, że materiały inteligentne znajdują zastosowanie w innowacyjnych rozwiązaniach technologicznych. W drugiej części zajęć przeprowadzimy pokazy doświadczalne, m.in. z wykorzystaniem wybranych materiałów inteligentnych.

Materiały inteligentne zmieniają swoje właściwości pod wpływem czynników zewnętrznych, co można wykorzystać w innowacyjnych rozwiązaniach technologicznych.

Rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną oraz wyczerpywanie się złóż surowców naturalnych stawiają przed współczesnym przemysłem coraz większe wyzwania, którym coraz trudniej sprostać. Zajęcia zaczniemy od zbudowania prostego silnika elektrycznego, aby lepiej zrozumieć zjawisko wytwarzania prądu elektrycznego. Następnie zajmiemy się źródłami energii oraz metodami jej przetwarzania, by ostatecznie przybliżyć budowę i zasadę działania nietypowego urządzenie, jakim jest silnik Stirlinga, a więc napędu, który być może zrewolucjonizuje energetykę odnawialną.

Omówienie podstawowych opakowań do żywności i ich właściwości w odniesieniu do bezpiecznego ich stosowania. Najczęstsze błędy konsumentów w stosowaniu materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością tj. patelnie, tworzywa sztuczne, opakowania do żywności itp. Refleksja dotycząca tego jak świat by wyglądał bez opakowań (film) oraz zaprezentowanie nowych rozwiązań w pakowaniu żywności.

W trakcie lekcji pokazowej uczestnicy poznają podstawowe surowce mięsno-tłuszczowe służące do produkcji parówek. Zapoznają się także z dodatkami stosowanymi w produkcji tego typu kiełbas. Biorą czynny udział w produkcji parówek w skali półtechnicznej, zapoznając się z podstawowym wyposażeniem technicznym niezbędnym w procesie produkcji kiełbas homogenizowanych (wilk, kuter, komora wędzarnicza). Wyprodukowane parówki uczestnicy poddają ocenie sensorycznej. W trakcie lekcji uczestnicy otrzymują informacje dotyczące mitów związanych z produkcją kiełbas np. dotyczących pochodzenia i jakości surowców oraz stosowanych dodatków funkcjonalnych.