Kluby

Typ Tytuł Opis Dziedzinasortuj malejąco Termin
Spotkanie festiwalowe Obliczenia: co optymalizuje ewolucja?

Ewolucję można traktować jako swego rodzaju obliczenie. Bardzo upraszczając oblicza ona nowe pokolenie ze starego (oczywiście używając po drodze losowości). Osobniki bardziej dostosowane do środowiska średnio zostawiają więcej potomków. Można by więc uważać, że ewolucja „dąży do“ stworzenia osobników idealnych. Ale czy aby na pewno? W przyrodzie istnieją dwa najbardziej powszechne sposoby rozmnażania: rozmnażanie bezpłciowe i rozmnażanie płciowe. Rozmnażanie bezpłciowe jest zapewne bardziej powszechne, ale nietrudno zauważyć, że bardziej zaawansowane organizmy zazwyczaj rozmnażają się płciowo. Można więc z tego wysnuć wniosek, że rozmnażanie płciowe jest niejako lepsze. W informatyce opracowano algorytmy wzorujące się na obu metodach rozmnażania w celu znajdowania optymalnych obiektów w pewnej puli możliwości. Algorytmy przeszukujące przestrzeń rozwiązań w sprytny sposób można uznawać za analog rozmnażania bezpłciowego. Z kolei na rozmnażaniu płciowym wzorują się z kolei tak zwane algorytmy genetyczne. Wydaje się, że algorytmy wzorujące się na algorytmach płciowych powinny zdecydowanie wygrywać z tymi wzorującymi się na algorytmach bezpłciowych. A jednak tak nie jest! Powszechnie używa się symulowanego wyżarzania, które jest algorytmem przeszukującym przestrzeń możliwości. A niektóry bardzo szanowani naukowcy twierdzą nawet, że algorytmy genetyczne nie sprawdzają się w praktyce. Gdzie w takim razie tkwi haczyk? Może ewolucja wcale nie tworzy osobników optymalnych. Co więc w takim razie może optymalizować? Zastanowimy się tym problemem i spróbujemy udzielić chociaż częściowej odpowiedzi.

matematyka i informatyka
  • pt., 2017-09-29 18:00
Spotkanie festiwalowe Czy matematyka może zlikwidować sieci terrorystyczne?

Opowiem o tym, jak patrząc na sieć powiązań, wskazać najważniejszy element. Zagadnienie to nazywane jest "analizą centralności". Ma ono bardzo dużo zastosowań - od wyznaczanie najbardziej wpływowych osób w sieciach społecznych, przez kluczowe węzły w infrastrukturze drogowej czy informatycznej, aż po analizę istotności genów w sieciach biologicznych. W swojej prezentacji skupię się na sieciach terrorystycznych i pytaniu, jak znaleźć terrorystę, który jest "mózgiem" operacji. Czy jest to możliwe, analizując jedynie sieć znajomości i interakcji? Patrząc na siatkę terrorystyczną, która przeprowadziła zamach na World Trade Center 11 września 2001 roku, zobaczymy, jak działają podstawowe miary centralności. Zastanowimy się także, których terrorystów powinniśmy "wyeliminować" z sieci, aby zapobiec atakowi przez rozbicie siatki terrorystycznej na części. Z pomocą przyjdzie nam tu teoria gier, a konkretniej metody oparte na rozwiązaniach gier koalicyjnych.

matematyka i informatyka
  • śr., 2017-09-27 18:00
Spotkanie festiwalowe Jeden obraz bywa lepszy niż 1000 słów

W czasie wykładu zaprezentuję przykłady tzw. dowodów bez słów - przekonujących ilustracji, które pozwalają ,,zobaczyć twierdzenie". Dowody takie, wbrew pozorom, nie ograniczają się jedynie do geometrii. Pojawią się liczne równości, nierówności, skończone i nieskończone sumy liczb, pewne ciekawe ciągi, znane tożsamości trygonometryczne, rozmaite średnie... A wszystko to udowodnimy właściwie wyłącznie na obrazkach, praktycznie bez słów, wzorów czy innych napisów.    

matematyka i informatyka
  • pon., 2017-09-25 18:00
Spotkanie festiwalowe Techniki dzielenia sekretu

Co to jest dzielenie sekretów? Czy istnieje związek między kryptografią a rakietami? Czy można podzielić sekret na 4 części tak, aby każde 3 dawały całość? Wyjaśnimy, dlaczego metody dzielenia sekretu są tak ważne w dzisiejszym świecie. O jakich sekretach mowa? Poznamy szyfry i ich zastosowania oraz przyjrzymy się zabezpieczeniom systemów nuklearnych... Jak sprytnie zakodować możliwość otwarcia sejfu?

Wykład z cyklu realizowanego przez Centrum Zastosowań Matematyki i Inżynierii Systemów Polskiej Akademii Nauk w Instytucie Matematycznym PAN.

matematyka i informatyka
  • wt., 2017-09-26 15:00
Spotkanie festiwalowe Teoria gier. Od dylematu więźnia do konfliktów nuklearnych

Jak radzić sobie w sytuacji konfliktu interesów? Na to pytanie odpowiada teoria gier, której najciekawsze elementy będą tematem przewodnim wykładu. Przyjrzymy się, jak pozwala ona poradzić sobie w codziennych sytuacjach, takich jak organizacja przyjęcia, jak i tych o znaczeniu globalnym, takich jak zapobieganie konfliktom nuklearnym.

Wykład z cyklu realizowanego przez Centrum Zastosowań Matematyki i Inżynierii Systemów Polskiej Akademii Nauk w Instytucie Matematycznym PAN.

matematyka i informatyka
  • wt., 2017-09-26 17:00
Spotkanie festiwalowe Obliczenia: rachunki, dowody i gry

Co da się obliczyć, a czego nie? Dziś informatycy pytają o to rutynowo w kontekście przeróżnych problemów, jednak pierwsza odpowiedź na to pytanie na dobrą sprawę pojawiła się zanim ktokolwiek zdążył je zadać i wprawiła środowisko naukowe w zakłopotanie. Na początku XX wieku matematycy wierzyli, że każdy problem matematyczny da się rozstrzygnąć za pomocą obliczeń. U szczytu tego optymizmu, w 1928 roku, Dawid Hilbert postulował opracowanie uniwersalnej metody pozwalającego na obliczenie prawdziwości dowolnego stwierdzenia sformułowanego w języku logiki pierwszego rzędu – czyli za pomocą spójników logicznych I, LUB, NIE oraz kwantyfikatorów ISTNIEJE i DLA KAŻDEGO. Niecałe 10 lat później Alan Turing udowodnił, że taki algorytm nie istnieje. A więc są rzeczy, których obliczyć się nie da! Ale co to właściwie znaczy? Wydaje się, że wiemy, co to znaczy obliczyć. Jednak aby pokazać, że czegoś obliczyć się nie da, potrzebujemy więcej niż tylko nieformalnej intuicji. Potrzebujemy definicji obliczenia. W czasie wykładu poznamy trzy co raz ogólniejsze definicje obliczenia i zastanowimy się nad ich wzajemnymi związkami. Dowiemy się również, na czym polega najsłynniejszy problem otwarty teoretycznej informatyki, tj. czy P=NP.

matematyka i informatyka
  • pt., 2017-09-29 17:00
Spotkanie festiwalowe Czy matematyka może zlikwidować korki w ruchu drogowym?

Opowiem o tym, w jaki sposób można modelować ruch drogowy w dużych miastach oraz w skali całego kraju (np. Polski), korzystając m.in. z grafów i automatów komórkowych, oraz w jaki sposób to modelowanie może przydać się do optymalizacji transportu i mobilności. Przedstawię też ciekawe badania dotyczące szacowania wyników symulacji komputerowej ruchu drogowego przy pomocy sieci neuronowych oraz podstawy teoretyczne, które stoją za tymi badaniami, a dotyczą m.in. twierdzenia o uniwersalnej aproksymacji. Wspomnę dlaczego wyniki tych badań są ważne i mogą zrewolucjonizować sposób, w jaki zarządza się ruchem drogowym, projektuje sieć drogową i miasta, a ich zastosowania mogą znacznie wykraczać poza obszar transportu. Zaprezentuję algorytm genetyczny, dzięki któremu można znajdować dobre ustawienia sygnalizacji świetlnej w miastach, dobre lokalizacje i pojemności parkingów oraz stacji ładowania pojazdów elektrycznych. Opowiem również o "nadjeżdżającej" rewolucji w transporcie, związanej z pojazdami autonomicznymi (sterowanymi przez programy komputerowe korzystające z algorytmów sztucznej inteligencji, a nie przez człowieka), która może sprawić, że ofiar wypadków drogowych będzie znacznie mniej, będzie się nam podróżowało bezpieczniej, szybciej i przyjemniej.

matematyka i informatyka
  • śr., 2017-09-27 17:00
Spotkanie festiwalowe Jak wykorzystać wiedzę tłumu do przewidywania przyszłości?

Czym są rynki predykcyjne? Jak pozwalają wykorzystać wiedzę tłumu, żeby przewidywać przyszłość? Kiedy są skuteczne? Na ile możemy ufać takim prognozom? Na te i inne pytania odpowiedzi udzieli dr Kulesza oraz opowie o działaniu rynku predykcyjnego L.E.M. nano (http://lem-nano.pl/), którego użytkownicy przewidują przyszłość rozwoju nowych technologii.

Wykład z cyklu realizowanego przez Centrum Zastosowań Matematyki i Inżynierii Systemów Polskiej Akademii Nauk w Instytucie Matematycznym PAN.

matematyka i informatyka
  • śr., 2017-09-27 17:30
Spotkanie festiwalowe Okiem matematyka: działanie tomografu komputerowego

Tomograf komputerowy jest jednym z ważniejszych narzędzi diagnostycznych w medycynie, umożliwiającym wgląd we wnętrze ludzkiego organizmu bez interwencji chirurgicznej. Aby mogło powstać tak zaawansowane urządzenie, niezbędne były liczne osiągnięcia z fizyki, inżynierii, informatyki i matematyki. Chcąc opisać działanie tomografu komputerowego, napotykamy kilka ciekawych problemów matematycznych związanych m. in. z przetwarzaniem obrazów i obliczeniami maszynowymi. Na wykładzie zostanie krótko przedstawiona historia powstania tomografu komputerowego i zasada jego działania. Główna część będzie jednak poświęcona problemom matematycznym związanym z działaniem tych urządzeń. Mimo że problemy te wymagają zaawansowanej wiedzy matematycznej, przybliżone one będą za pomocą elementarnych pojęć i analogii matematycznych.

matematyka i informatyka
  • wt., 2017-09-26 17:00
Spotkanie festiwalowe Jak łamie się szyfry – omówienie na przykładzie maszyny rotorowej Enigma.

Podstawy działania Enigmy oraz symulacja jej działania za pomocą oprogramowania. Przedstawimy wybrane metody złamania Enigmy i wnioski z tej historii aktualne dla współczesnych systemów ochrony informacji.

Wykład z cyklu realizowanego przez Centrum Zastosowań Matematyki i Inżynierii Systemów Polskiej Akademii Nauk w Instytucie Matematycznym PAN.

matematyka i informatyka
  • śr., 2017-09-27 16:00
Spotkanie festiwalowe Okiem matematyka: jak upakować chromosomy, żeby się nie poplątały?

Nasz genom składa się z około 6 miliardów pojedynczych nukleotydów i ta informacja (pochodząca od obojga rodziców) opisuje wszystkie nasze cechy dziedziczne. To wie dziś prawie każdy, ale nie każdy zastanawia się jak ta informacja jest przechowywana w naszych komórkach. Kiedy uświadomimy sobie, że te 6 miliardów znaków mieści się na małej pamięci USB, to myślimy, że to zminiaturyzowany zapis. Jednak biologicznie, te 2 metry DNA są upakowane w każdej z dziesiątek bilionów naszych komórek, podczas gdy bilion pamięci USB ważyłby ponad milion ton! Dodatkowo, chromosomy te nie mogą być powrzucane do jąder komórkowych losowo, bo mogłyby poplątać się podczas ich kopiowania przy podziale komórki. Co więcej, każda komórka podczas swojego życia musi „uruchamiać” produkcję RNA z tysięcy genów, a więc fizycznie „odszukać” te miejsca w odpowiednich momentach. Jak zrealizować strukturę 3D chromosomów, która zapewni te wszystkie cechy naraz? Zrozumienie i opisanie tych skomplikowanych struktur to ogromne zadanie badawcze stojące przed nauką, ale na tym wykładzie zajmiemy się obliczeniowymi aspektami tego problemu. Między innymi odpowiemy na pytania: Jak opisać strukturę chromosomów składających się z miliardów części. Czy możemy rozróżnić struktury od siebie? Czy każda komórka ma chromosomy ułożone tak samo? Czy możemy obliczyć postać struktury, której nie widać nawet pod mikroskopem elektronowym?

matematyka i informatyka
  • wt., 2017-09-26 18:00
Spotkanie festiwalowe Między Bachem a Banachem; matematyczne struktury w muzyce i sztuce

Tajemnicze powiązania między matematyką a sztuką fascynują ludzi od dawna. Na przykład, w muzyce Jana Sebastiana Bacha można dostrzec rozliczne przejawy matematycznych idei, takich jak symetria czy rekurencja. W sztuce współczesnej fenomen tej zadziwiającej interakcji nasila się. W trakcie wykładu przedstawię kilka spektakularnych przykładów bezpośredniego wykorzystania struktur matematycznych w muzyce, grafice i architekturze.

matematyka i informatyka
  • śr., 2017-09-27 17:00
Spotkanie festiwalowe Awangarda meteorologii i klimatologii

       Fizyka chmur: od pobocznej gałęzi fizyki klasycznej do awangardy meteorologii i klimatologii
Fizyka chmur jest od lat samodzielną specjalnością naukową. Nowoczesne metody modelowania i pomiarów chmur powodują, że staje się na awangardą meteorologii i klimatologii. Opowie o tym światowej klasy specjalista.

astronomia, fizyka, biofizyka
  • czw., 2017-09-28 18:00
Spotkanie festiwalowe Podróż do świata cząstek elementarnych

Niedawno odkryty bozon Higgsa wymagał konstrukcji skomplikowanych urządzeń badawczych: akceleratora, w którym zderzane są wiązki protonów oraz detektorów, w których rejestrowane są zdarzenia wiązek. Urządzenia te działają w laboratorium CERN w Szwajcarii. Przy akceleratorze LHC, czyli przy Wielkim Zderzaczu Hadronów umieszczony jest miedzy innymi eksperyment CMS. Ten „Kompaktowy Solenoid Mionowy” jest ogromnym mikroskopem, dzięki któremu można oglądać cząstki elementarne. Podczas wykładu opowiem, jak on działa, jakie rekordy ustanowiono, konstruując detektor oraz jak wybierano przypadki, w których pojawił się sygnał nieznanej dotychczas cząstki.

astronomia, fizyka, biofizyka
  • czw., 2017-09-28 17:00
Spotkanie festiwalowe GIS w geologii - modelowanie powierzchni terenu

Nowoczesne technologie informatyczne pozwalają nam na tworzenie różnych modeli w oparciu o rozbudowane bazy danych. Jedną z nich jest GIS, który między innymi pozwala nam na stworzenie modelu powierzchni terenu. Dla geologa jest to wielkie ułatwienie zarówno w pracach kartograficznych jak i poszukiwania różnego typu złóż. Na warsztatach uczestnicy samodzielnie, przy wykorzystaniu specjalistycznego oprogramowania, wykonają model powierzchni terenu.

geologia
  • czw., 2017-09-28 17:00
Spotkanie festiwalowe GIS w geologii - modelowanie powierzchni terenu

Nowoczesne technologie informatyczne pozwalają nam na tworzenie różnych modeli w oparciu o rozbudowane bazy danych. Jedną z nich jest GIS, który między innymi pozwala nam na stworzenie modelu powierzchni terenu. Dla geologa jest to wielkie ułatwienie zarówno w pracach kartograficznych jak i poszukiwania różnego typu złóż. Na warsztatach uczestnicy samodzielnie, przy wykorzystaniu specjalistycznego oprogramowania, wykonają model powierzchni terenu.

geologia
  • pt., 2017-09-29 15:00
Spotkanie festiwalowe Geology in the kitchen: eksploatacja surowców to konieczność czy fanaberia

Rozwój cywilizacyjny człowieka jest możliwy tylko z wykorzystaniem zasobów naturalnych Ziemi. Eksploatacja surowców była prowadzona od tysięcy lat, o czym świadczą liczne znaleziska archeologiczne. Przechodzenie na coraz wyższe poziomy rozwoju powodowało lawinowy wzrost zapotrzebowania na surowce. Z kolei pojawienie się potrzeb estetycznych u człowieka spowodowało, że zaczęto wykorzystywać surowce również do produkcji ozdób (biżuteria), zdobienia ciała i wykonywania malowideł naskalnych (farby mineralne). Czy możemy sobie wyobrazić nasze funkcjonowanie bez surowców mineralnych. Rozglądnijmy się dookoła: wszystko co nas otacza, a jest wytworem człowieka jest zbudowane z przetworzonych surowców mineralnych. Paradoksem natomiast jest to, że o wiele większą wagę przywiązujemy do ochrony odnawialnych elementów przyrody niż jej elementów nieodnawialnych, jakimi są złoża surowców mineralnych.

geologia
  • czw., 2017-09-28 18:00
Spotkanie festiwalowe Czy mniej lub bardziej szlachetne kamienie mogą uzdrawiać?

Wielokrotnie w dziejach powracało przekonanie, że piękne minerały (kamienie szlachetne) mają moc uzdrawiania – zastanowimy się, czy jest ono prawdziwe. Poznamy też minerały – źródła pierwiastków, niezbędnych do życia i rolę tych pierwiastków w nas.

geologia
  • czw., 2017-09-28 18:00
Spotkanie festiwalowe Pory życia Ziemi (część 1) – od jej powstania do kryzysu permskiego.

Sprawdzimy, z jakiej substancji i dlaczego powstała Ziemia, jak rozwijała się od „dzieciństwa”, co spowodowało ukształtowanie się kontynentów i oceanów, czy w przeszłości były „kryzysy klimatyczne”. Prześledzimy, jak powstało i rozwijało życie się, kiedy wyszło na lądy.

geologia
  • wt., 2017-09-26 18:00
Spotkanie festiwalowe Najciekawsze geostanowiska Polski

Geostanowiska to pojedyncze lub złożone obiekty o wybitnych walorach geologicznych. Mogą być nimi np. zarówno obiekty naturalne (interesujące formy krajobrazu, głazy narzutowe, miejsca występowania ciekawych minerałów czy skamieniałości), jak i sztuczne (np. pozostałości górnictwa jak szyby czy kamieniołomy). Są one niezwykle ważne z punktu widzenia nauki, kultury i historii, gdyż dokumentują historię geologiczną obszaru i często ilustrują poszczególne procesy geologiczne. Wiele z nich objętych jest ochroną prawną, wciąż jednak gro, w tym liczne o ogromnym znaczeniu dla światowej nauki, są pozostawione same sobie.

Podczas wykładu przedstawione zostaną najciekawsze geostanowiska Polski, poruszony zostanie również problem ich prawnej ochrony oraz znaczenie jakie mają lub mogą mieć dla ochrony przyrody, nauki i rozwoju geoturystyki w regionie.

geologia
  • czw., 2017-09-28 17:00
Spotkanie festiwalowe Tajemnice plastra miodu

Jakie tajemnice kryje w sobie popularny miód. Czego możemy dowiedzieć się oglądając ukryte w nim mikroskopijne pyłki. W jaki sposób spowodowac, żeby stały się dla nas widoczne i co z tym wszystkim wspólnego ma geologia. Na warsztatch przeprowadzona będzie maceracja miodu, barwienie pyłków, własnoręczne wykonywanie preparatów i oglądanie ich pod mikroskopem. Odkryjemy słodką tajemnicę plastra miodu.

geologia
  • śr., 2017-09-27 15:00
  • śr., 2017-09-27 16:30
Spotkanie festiwalowe Mieszkać i modlić się wśród kamieni

Zapraszam do odwiedzin kamiennych budowli – najstarszych, starych i trochę młodszych, które ludzie wznosili dla potrzeb materialnych i duchowych. Poznamy zwłaszcza te dość mało znane obiekty z różnych kontynentów i niektórych wysp.

geologia
  • pon., 2017-09-25 18:00
Spotkanie festiwalowe Gwiezdny pył, czyli najstarsze minerały na Ziemi.

Odległe od Ziemi obiekty gwiezdne są niedostępne dla bezpośrednich badań  mineralogicznych i chemicznych. Jednakże dzięki zachowanym w najbardziej prymitywnych odmianach meteorytów cząstkom materii uważanej bona fide za starszą niż Układ Słoneczny, możliwe jest odczytywanie procesów zachodzących w czerwonych olbrzymach i nadolbrzymach, czy też w trakcie spektakularnych zjawisk eksplozji supernowych.

W wykładzie zaprezentowano historię odkrycia tych niezwykłych i najstarszych nam znanych minerałów. Przedstawiono także aktualne interpretacje ich składu chemicznego, form krystalicznych oraz pokazane zostały powiązania genetyczne pierwotnej materii Układu Słonecznego z rozwojem i schyłkowymi etapami aktywności obecnie już nieistniejących gwiazd.

geologia
  • czw., 2017-09-28 17:00
Spotkanie festiwalowe Personalny model 3D. Modelowanie powierzchni terenu z wykorzystaniem GIS.

Nowoczesne technologie informatyczne pozwalają nam na tworzenie różnych modeli w oparciu o rozbudowane bazy danych. Jedną z nich jest GIS, który między innymi pozwala nam na stworzenie modelu powierzchni terenu. Dla geologa jest to wielkie ułatwienie zarówno w pracach kartograficznych jak i poszukiwania różnego typu złóż. Na warsztatach uczestnicy samodzielnie, przy wykorzystaniu specjalistycznego oprogramowania, wykonają model powierzchni terenu.

geologia
  • czw., 2017-09-28 15:00
Spotkanie festiwalowe Personalny model 3D. Modelowanie powierzchni terenu z wykorzystaniem GIS.

Nowoczesne technologie informatyczne pozwalają nam na tworzenie różnych modeli w oparciu o rozbudowane bazy danych. Jedną z nich jest GIS, który między innymi pozwala nam na stworzenie modelu powierzchni terenu. Dla geologa jest to wielkie ułatwienie zarówno w pracach kartograficznych jak i poszukiwania różnego typu złóż. Na warsztatach uczestnicy samodzielnie, przy wykorzystaniu specjalistycznego oprogramowania, wykonają model powierzchni terenu.

geologia
  • pt., 2017-09-29 17:00
Spotkanie festiwalowe Muzea jako ważne centra naukowe: historia i kolekcje muzeów przyrodnicznych

Muzea są ważnymi centrami naukowymi, wystawienniczymi i edukacyjnymi. Szczególnie w ostatnich 20-tu latach muzea historii naturalnej nabrały dużego rozmachu, stosując nowe technologie, w tym i komputerowe, w organizacji wystaw i w prowadzonej przez siebie edukacji.

geologia
  • wt., 2017-09-26 17:30
Spotkanie festiwalowe Od kalcytu do szmaragdu, czyli w mineralogicznym tyglu

Wykład o mineralogii dziś i w przeszłości oraz o minerałach – i tych pozornie mało efektownych, ale bardzo ważnych, i tych szlachetnych, pięknie ukształtowanych przez naturę.

geologia
  • wt., 2017-09-26 16:00
Spotkanie festiwalowe Pory życia Ziemi (część 2) – od dinozaurów do dziś.

Odtworzymy sposób przełamania przez Ziemię kryzysu środowiskowego na początku ery mezozoicznej i odtworzymy drogi jej rozwoju, które doprowadziły do stanu dzisiejszego. Poznamy kolejne „eksplozje życia”, okresy wymierania, pojawienie się ptaków i ssaków.

geologia
  • śr., 2017-09-27 18:00
Spotkanie festiwalowe Wielkie wymierania w dziejach Ziemi

Życie na naszej planecie istnieje od co najmniej 3,4 miliarda lat. W tym czasie przechodziło ono zarówno okresy intensywnego rozwoju, kiedy to w krótkim czasie powstawało wiele różnorodnych nowych form, jak okresy, gdy - często w wyniku nałożenia się na siebie kilku czynników środowiska - dochodziło do masowej zagłady.

Wykład przybliży historię badań nad masowymi wymieraniami, przedstawi przyczyny, skutki i ofiary największych z nich oraz jak zmieniły one późniejsze losy życia na Ziemi.

geologia
  • śr., 2017-09-27 17:00
Spotkanie festiwalowe Narciarze, turyści i przyroda - czyli po co nam park narododowy w Tatrach.

Krótka historia powstania, działania i współczesnych problemów parków narodowych w Polsce na przykładzie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Wszystko na tle historii powstania oraz kształtowania się obecnego obrazu i formy masywu tatrzańskiego, ze szczególnym podkreśleniem unikatowości form tatrzańskiej przyrody nieożywionej - w skali Polski, a nawet Europy.

geologia
  • wt., 2017-09-26 17:00
Spotkanie festiwalowe Krajobraz niedoceniona wartość

O krajobrazie w Polsce mówi się mało albo wcale a w społeczeństwie cały czas panuje przekonanie, że na własnej ziemi jej właściciel może robić wszystko co mu się żywnie podoba. Między innymi przez to wokół nas panuje trudny do ogarnięcia chaos. Co robić, jak temu zapobiec, czy polski krajobraz da się uratować? Spróbujemy znaleźć odpowiedź na te pytania.

geografia
  • pon., 2017-09-25 16:00
Spotkanie festiwalowe Geograficzne "czytanie" Wisły i krajobrazów nadwiślańskich

Na spotkaniu zostaną zaprezentowane różne sposoby "czytania" Wisły związane zarówno z locją, jak i ze znajomością geograficznego, całościowego i aksjologicznego spojrzenia na rzekę oraz jej dolinę. Poznamy  różnorodność form, zjawisk i procesów  występujących w korycie Wisły, jak też zróżnicowanie gatunków roślin i zwierząt żyjących w rzece i na jej brzegach. Spojrzymy z różnych punktów widzenia na społeczno-kulturowe wartości rzeki i związane z nią krajobrazy. Zwrócimy uwagę na wieloaspektowe, geograficzne badania rzeki, jak też na edukację o tej rzece. Edukację prowadzoną permanentnie – nie tylko w 2017 r.– Roku Wisły!

geografia
  • śr., 2017-09-27 15:00
Spotkanie festiwalowe Łowcy roślin

Niebagatelną rolę w odkrywaniu naukowym świata odegrali wysyłani przez ogrody botaniczne, muzea przyrodnicze, a także stowarzyszenia ogrodników czy prywatne firmy ogrodnicze profesjonalni kolekcjonerzy. Ich zadaniem było odnajdywanie nowych gatunków roślin ozdobnych do ogrodów i oranżerii, gatunków o znaczeniu gospodarczym czy nowych ziół i leków. Poznamy historię kilku fascynujących postaci botaników i jeszcze ciekawsze, często zawiłe drogi dotarcia do naszych ogrodów kilku gatunków ozdobnych roślin.

geografia
  • czw., 2017-09-28 17:00
Spotkanie festiwalowe Wirtualna podróż z biegiem Wisły

Na spotkaniu zostaną zaprezentowane aplikacje webGIS umożliwiające wirtualne zwiedzanie ciekawych miejsc nad Wisłą.  Uczestnicy spotkania wezmą udział w quizie polegającym na odgadnięciu miejsca pokazanego na fotografiach, mapach i zdjeciach lotniczych.

geografia
  • czw., 2017-09-28 15:30
Spotkanie festiwalowe Drożdże - nie tylko do pieczenia

Dowiemy się, jak wygląda praca laboratoryjna z drożdżami, które są intentywnie wykorzystywane w procesach biotechnologicznych. Wyizolujemy własnoręcznie z drożdży DNA i "obejrzymy" go za pomocą wybranych metod laboratoryjnych.

chemia
  • śr., 2017-09-27 15:00
Spotkanie festiwalowe Nanocząstki – siła małego

Badania nad nanocząstkami są obecnie jedną z najszybciej rozwijających się dziedzin nauki. Zainteresowanie nanocząstkami wynika ze zmiany właściwości materiałów wraz ze zmianą skali. Rozwój intensywnie prowadzonych badań zaowocował duża liczbą zastosowań nanocząstek w różnych obszarach życia ludzkiego. Nanocząstki są w wykorzystywane do tworzenia nowych materiałów, rozwoju elektroniki, ochronie środowiska czy medycynie. O tym, że nanocząstki, są teraz wokół nas wiedzą wszyscy. Jednak fakt, że towarzyszyły nam od początku istnienia ludzkości nie jest już taki oczywisty. Otrzymanie najstarszych nanocząstek przypisywane jest kulturom starożytnych Rzymian, Egipcjan i Chińczyków. Wszystkie syntetycznie powstałe nanocząstki są tylko próbą naśladowania najbardziej złożonych i funkcjonalnych materiałów stworzonych przez naturę. Świadectwa istnienia tych naturalnych nanocząstek może obserwować każdy z nas. Rozwój dziedzin związanych z mikroskopią pozwolił nam dowiedzieć się o istnieniu nanocząstek i teraz próbujemy korzystać z ich niezwykłych właściwości. Wyzwaniem dla naukowców jest nie tylko, otrzymanie nanocząstek o oczekiwanych właściwościach, ale również opisanie świata i zjawisk im towarzyszących. Wymaga to zastosowania wiedzy różnych dziedzin nauki począwszy od fizyki, poprzez inżynierię chemiczną, kończąc na biologii.

chemia
  • śr., 2017-09-27 16:00
Spotkanie festiwalowe Elektrochemiczna konwersja dwutlenku węgla

W trakcie wykładu zostaną omówione podstawy działania układów elektrochemicznych umożliwiających redukcję dwutlenku węgla do prostych związków organicznych, w tym paliw. Procesy takie w pewnym stopniu przypominają naturalnie zachodzącą fotosyntezę, ale z wykorzystaniem innych materiałów. Zostaną zaprezentowane współczesne koncepcje badawcze w tej dziedzinie oraz możliwe osiągnięcia praktyczne, istotne też z punktu widzenia ekologii.

chemia
  • wt., 2017-09-26 15:30
Spotkanie festiwalowe Dwuwartościowy węgiel czyli historia karbenów

Jesteśmy przyzwyczajeni do czterowartościowego atomu węgla, wyjątkiem są tlenek węgla i izonitryle. Ale nie tylko - ważną grupą użytecznych w syntezie organicznej cząstek aktywnych są karbeny, nietrwałe pochodne węgla dwuwartościowego. Zostaną przedstawione: historia odkrycia tych cząstek, najważniejsze sposoby ich generowania oraz charakterystyczne reakcje.

chemia
  • wt., 2017-09-26 15:00
Spotkanie festiwalowe Kataliza międzyfazowa czyli strip-tease anionów

Na wykładzie zostanie przedstawiony ogólny sposób prowadzenia reakcji z udziałem anionów organicznych, znany pod nazwą kataliza międzyfazowa. Ta metodologia została odkryta na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej i jest szeroko stosowana zarówno w przemyśle, jak i praktyce laboratoryjnej. Wyjaśnimy też o co chodzi ze strip-teasem.

chemia
  • czw., 2017-09-28 15:00
Spotkanie festiwalowe Inteligentne materiały polimerowe i możliwości ich wykorzystania

Niektóre polimery po odpowiednim usieciowaniu tworzą hydrożele poprzez zaabsorbowanie dużej ilości wody. Dzięki temu posiadają właściwości i cieczy, i ciał stałych. Posiadają jeszcze inną interesującą cechę: pod wpływem zmiany warunków zewnętrznych mogą ulegać odwracalnej przemianie fazowej (objętościowemu przejściu fazowemu) i wyrzucać z siebie wodę. Mogą więc w zależności od warunków zewnętrznych istnieć w dwóch stanach: napęczniałym i skurczonym. Związana z tym zmiana objętości może być nawet tysiąckrotna. Ta cecha hydrożeli spowodowała, że zaliczają się one do materiałów inteligentnych.

Odpowiednia funkcjonalizacja żeli polimerowych powoduje że nabierają one zdolności do samonaprawiania i samoporządkowania się. Zachowania takie powodują, że zrobione z nich materiały upodabniają się do tkanek miękkich w ssakach. Znane jest wykorzystanie zjawiska przejścia fazowego żeli przez niektóre organizmy do regulacji ich gospodarki wodnej oraz obrony przed drapieżnikami.

Zjawisko objętościowego przejścia fazowego, samonaprawiania i samoporządkowania się oraz możliwości praktycznych ich zastosowań będą szczegółowo omówione w trakcie wykładu.

chemia
  • śr., 2017-09-27 15:30
Spotkanie festiwalowe Hodowle komórkowe w inżynierii biomedycznej

Pojęciem kultur komórkowych określa się proces hodowli komórek wyizolowanych z organizmów roślinnych i zwierzęcych w odpowiednio dobranym środowisku, umożliwiającym ich przeżycie oraz namnażanie się – czyli utrzymanie funkcji życiowych komórek poza organizmem, w sztucznym środowisku. Hodowle komórkowe stały się obecnie podstawowym narzędziem pracy w biotechnologii i inżynierii biomedycznej. Wykorzystuje się je do badania biologii komórek zwierzęcych przy użyciu wygodnego modelu wzrostu in vitro, ale także do testowania wpływu nowych związków syntetycznych i naturalnych na organizmy żywe. Dzięki temu możliwe jest zastąpienie doświadczeń na zwierzętach metodami in vitro. Obecnie prowadzone są badania nad specjalnymi rusztowaniami (tzw. scaffoldami) do hodowli komórkowych, które mogą wspólnie tworzyć sztuczne narządy.

Słuchacze wykładu poznają podstawy biologii komórki, a także zapoznają się z krótkim rysem historycznym hodowli komórkowych. Dowiedzą się jakie wyróżniamy rodzaje hodowli komórkowych, jak wygląda tzw. clean-room, laboratorium do pracy z komórkami, a przede wszystkim co można osiągnąć stosując hodowle komórkowe w laboratorium.

chemia
  • pon., 2017-09-25 16:00
Spotkanie festiwalowe Regulacja transkrypcji

Parafrazując Bukę można powiedzieć, że DNA jest jak otwarta księga, ale o fizyce kwantowej i po chińsku. Niełatwo jest więc ją czytać, a jeszcze trudniej jest zastosować odczytane informacje w praktyce. DNA zawiera zapis informacji niezbędnych do życia, ale przecież żadna księga nie jest w stanie robić nic użytecznego sama z siebie. Zawarte w niej informacje muszą być odczytane i właściwie zinterpretowane. Komórki żywe posiadają w tym celu odpowiednie mechanizmy, a najważniejszym z nich są czynniki transkrypcyjne. Są to białka rozpoznające różne regiony DNA i podejmujące decyzje, który odcinek DNA będzie odczytywany, kiedy i w jakich okolicznościach. Takie mechanizmy będą przedmiotem niniejszego wykładu

biologia
  • czw., 2017-09-28 16:00
Spotkanie festiwalowe Termogeneza – czy rośliny mogą się ogrzać podczas zimy?

Ogromnym zaskoczeniem dla świata nauki było odkrycie na początku XX wieku u niektórych gatunków z rodziny obrazkowatych (Araceae) istnienia osobliwego oddychania związanego z podgrzewaniem kwiatostanów. Badania wykazały, że termogeneza jest możliwa dzięki wysokiej aktywności małego białka łańcucha oddechowego - oksydazy alternatywnej. Badając obrazkowate zaobserwowano, że podanie cyjanku, w przeciwieństwie do zwierząt, nie powoduje hamowania oddychania. Obecnie wiadomo, że oddychanie cyjanoodporne jest typowe i powszechne w świecie roślin. Wykład będzie poświęcony odpowiedzi na następujące pytania: Czy oksydaza alternatywna bierze udział w oddychaniu jedynie w kwiatach czy też w innych organach? Jaką funkcję oksydaza alternatywna pełni u gatunków innych niż Araceae? Czy energia w postaci ciepła rozpraszana przy udziale oksydazy alternatywnej może mieć znaczenie w zwiększaniu temperatury roślin kiedy jest zimno?

biologia
  • czw., 2017-09-28 18:00
Spotkanie festiwalowe Rośliny - nieznani przyjaciele

Rośliny kształtują Ziemię, zmieniają cywilizację, zapewniając nam pożywienie, dach nadgłową i ubranie. Jednak wciąż zbyt mało o nich wiemy i za mało się nimi interesujemy. Wydają się tak bierne, nieruchliwe i zwyczajne...Dopiero, gdy przyjrzymy się im bliżej, okazuje się, że bez nich nie możemy żyć, a z nimi nasze życie będzie piękniejsze i lepsze. Rośliny to zielona nadzieja ludzkości!

Samowystarczalne domy pełne kwiatów, produkcja czystej energii, leki i szczepionki uprawiane na farmach, smaczniejsze i zdrowsze owoce - to wszystko jest w granicach i ich naszych możliwości. Musimy tylko poznać i polubić rośliny! 

biologia
  • pon., 2017-09-25 18:00
Spotkanie festiwalowe Dunkleosteus – drapieżnik: historia naturalna

Dunkleosteus uważany jest za szczytowego drapieżnika w morzach późnodewońskich. Pancerne ryby tego rodzaju dorastały bowiem do kilkunastu metrów długości, miały potężne szczęki i były świetnymi pływakami. Przez miliony lat to one, a nie rekiny, trzymały inne grupy kręgowców w swoim cieniu. Jednak zanim na Ziemi pojawił się dunkleosteus, plakodermy ewoluowały przez niemal 50 milionów lat. Ich początki właśnie poznajemy i okazują się one zaskakująco zbieżne z linią rozwojową kostnoszkieletowych z których powstały m in. tetrapody. Wykład będzie dotyczył powstania i ewolucji ryb pancernych, których zwieńczeniem, na krótko przed wymarciem był właśnie dunkleosteus.

biologia
  • śr., 2017-09-27 18:00
Spotkanie festiwalowe Co ma wspólnego genomika regulacji z pismem węzełkowym i hyperlinkami?

Mechanikę regulacji ekspresji genów można porównać do odczytywania opowieści zapisanych za pomocą pisma węzełkowego Inków. Opowieści te są przechowywane jedna za drugą, w postaci bardzo długich zwojów, w przypadku pisma Inków – sznurka, a w przypadku komórki – tworzącego chromosomy włókna, zwanego chromatyną, zbudowanego z DNA i białek. Prawidłowa interpretacja opowieści wymaga przeczytania – zbliżenia do siebie – fragmentów zwojów położonych w znacznej odległości od siebie. Mechanizm odnajdywania się odległych obszarów regulatorowych przypomina funkcjonowanie internetowych hyperlinków i jest powiązany z trójwymiarową strukturą chromatyny

biologia
  • wt., 2017-09-26 16:00
Spotkanie festiwalowe Anatomia radiologiczna ssaków i ptaków

Prowadzący wykład przedstawi zagadnienia dotyczące anatomii ssaków i ptaków na podstawie zestawu obrazów radiologicznych.  Wykład będzie szczególnie interesujący dla uczniów techników weterynaryjnych i innych szkół ponadgimnazjalnych zainteresowanych anatomią zwierząt.

biologia
  • czw., 2017-09-28 16:00
Spotkanie festiwalowe Światełko w ciemności - białka fluorescencyjne w badaniach biologicznych

Białka fluorescencyjne, po uprzednim wzbudzeniu, są zdolne do emisji światła o różnych długościach fali, czyli do świecenia w różnych kolorach. Ich wielka kariera rozpoczęła się niepozornie od wyizolowania na początku lat sześćdziesiątych XX w. zielonego białka fluorescencyjnego  (GFP) z komórek stułbiopława Aequorea victoria. Od tego czasu została skonstruowana cała paleta różnokolorowych białek fluorescencyjnych, które stały się potężnym narzędziem w badaniach biologicznych, pozwalając zobaczyć to, co wcześniej pozostawało niewidoczne. Dziś jednym z podstawowych zastosowań białek fluorescencyjnych jest używanie ich jako świecących znaczników. Dzięki dołączeniu takiego znacznika można analizować inne (nieświecące) białka bezpośrednio w komórkach, czyli tam, gdzie normalnie funkcjonują. W 2008 r. badania nad białkami fluorescencyjnymi zostały uhonorowane Nagrodą Nobla, którą otrzymali Osamu Shimomura, Martin Chalfie i Roger Y. Tsien. Na wykładzie będzie można usłyszeć o historii tych badań, o niezwykłej budowie GFP, która warunkuje jego szczególne właściwości oraz o zastosowaniu białek fluorescencyjnych w badaniach biologicznych na poziomie komórkowym.

biologia
  • śr., 2017-09-27 16:30
Spotkanie festiwalowe Neurony w walce z czasem, czyli o tym jak starzenie zmienia układ nerwowy

Starzenie się to proces dotyczący wszystkich narządów, który skutkuje pogorszeniem funkcjonowania całego naszego organizmu. Proces ten nie oszczędza również mózgu, który jest jednym z najważniejszych organów organizmu, gdyż steruje skomplikowanymi reakcjami i procesami życiowymi. Starzenie się mózgu i całego układu nerwowego to proces skomplikowany i postępujący, prowadzący ostatecznie do spadku funkcji ruchowych, czuciowych oraz poznawczych człowieka. Pomimo przytaczanego często w literaturze stwierdzenia, że deficyty poznawcze ujawniają się dopiero po 60-tym roku życia, wiele wyników eksperymentalnych wskazuje, że w rzeczywistości zaczynają się one o wiele wcześniej, niektóre nawet w okolicach 40-go roku życia.

Przebieg procesu starzenia się układu nerwowego jest wypadkową progra­mu genetycznego i uwarunkowanych środowiskowo wielokierunkowych zmian na poziomie molekularnym. Zmiany anatomiczne i funkcjonalne, które możemy obserwować w starzejącym się mózgu, są niejednorodne i specyficzne dla poszczególnych jego obszarów. Dotyczą one m.in. objętości tkanki mózgu, gęstości i liczby komórek nerwowych, a także ich morfologii; liczby połączeń między komórkami nerwowymi oraz efektywności komunikacji pomiędzy nimi.

W czasie wykładu przeanalizujemy zmiany jakie obserwowujemy w starzejącym sie układzie nerwowym i ich konsekwencje. Zadamy równiez pytania: czy są one nieuchronne? Czy w jakiś sposób możemy pracować nad sprawnością i efektywnością starzejącego się układu nerwowego

biologia
  • śr., 2017-09-27 18:00
Spotkanie festiwalowe DNA jako komputer – czy to możliwe?

Już od ponad 20 lat prowadzi się badania nad skonstruowaniem tzw. komputera DNA, czyli "urządzenia", które rozwiązywałoby problemy, a nie byłoby oparte o układy scalone, znane z konwencjonalnych komputerów czy smartfonów. Na wykładzie krótko zostanie omówiona historia badań nad komputerami DNA, ale co istotniejsze, zostaną przedstawione także najświeższe wyniki badań dotyczące tych fascynujących i bardzo wydajnych maszyn molekularnych. Czy przyszłość informatyki do komputery DNA?

biologia
  • pt., 2017-09-29 17:00