wykład

Manuskrypty są niewyczerpanym źródłem informacji nie tylko o języku, ale także o technologii i kulturze dawnych wieków. Wywołują podziw swym wyglądem: ozdobnym pismem i bogato zdobionymi ilustracjami. Jednakże wiele z nich zawiera różne niedoskonałości wynikające z błędów w produkcji, pomyłek, nieodpowiedniego przechowywania, nanoszenia zmian czy usuwania co cenniejszych ozdób. Nie należy ich jednak traktować jak wady. Niedoskonałości te bowiem są w stanie bardzo wiele nam powiedzieć o życiu w dawnych czasach, o pracy jakiej wymagało wykonanie manuskryptów oraz o wartości jaką przedstawiały dla ówczesnych ludzi.

Zagadnienia medyczne bardzo długo nie były uważane za właściwy przedmiot badań dla socjologów oraz antropologów - jako fakty natury przyrodniczej były postrzegane w oderwaniu od społecznych, kulturowych i politycznych kontekstów, w których występują. Jednak kultura nie tylko stanowi podstawę naszych przekonań i praktyk jako społeczeństwa, ale kształtuje również nasze poglądy i zachowania (pro)zdrowotne.  Ma też niebagatelny wpływ na procesy diagnozy, leczenia oraz rekonwalescencji.

Nauki społeczne badając zagadnienia medyczne pozwalają lepiej zrozumieć jak definiujemy, rozumiemy i praktykujemy zdrowie, jak postrzegamy choroby oraz w jaki sposób radzimy sobie ze zmianami zachodzącymi w naszym ciele. Pozwalają również zobaczyć jakie przekonania i wierzenia, jako społeczeństwo, mamy na temat tego, czym jest medycyna i jak działa.

Podczas wykładu opowiem o najważniejszych badaniach i teoriach dotyczących społecznych aspektów zdrowia, choroby i leczenia. Przyjrzymy się przejawom medykalizacji życia codziennego oraz zastanowimy się nad możliwościami krytycznej analizy tak zwanego biomedycznego modelu wiedzy.

Rzecz dotyczy archeologii, ale tej specyficznej związanej ze środowiskim. Zabytki, całe duże obiekty, a także pozostałości ludzkich ciał są skarbnicą wiedzy o pradziejowych pokoleniach.

Żelazo od niepamiętnych czasów stanowiło „metal bogów”. Pierwsze jego fragmenty znane człowiekowi pochodziły ze spadających z nieba meteorytów, które przekuwano, tworząc ozdoby i broń nie tylko godne królów, ale i roztaczające aurę przedmiotów „z innego świata”. Nawet kiedy ludzie nauczyli się wytwarzać żelazo z rudy, zachowało ono swe magiczne znaczenie, przy jego wytwarzaniu trzeba było przecież posłużyć się wszystkimi żywiołami.

Jeszcze w starożytności odkryto sposób na zapanowanie nad procesem krystalizacji stali. Pozwoliło to na oczyszczenie jej z resztek żużla oraz produkcję wysokowęglowej stali tyglowej – jednego z najdoskonalszych, najbardziej wytrzymałych i najpiękniejszych materiałów, jakie wytworzył człowiek. Metal ten był tak niezwykły, że wpłynął na wykształcenie całkowicie odrębnych technik produkcyjnych. Zadecydował też o różnicach pomiędzy metalurgią „świata islamskiego” a europejską.

Wysiłki hutników i kowali oraz osiągnięcia ich rzemiosła umożliwiły rozwój ludzkiej cywilizacji, najlepsze i najpiękniejsze tych osiągnięć przykłady znajdujemy jednak w narzędziach służących wojnie i zniszczeniu. W luksusowych głowniach dawnych mieczy, ich kształcie, ciężarze, w zdobiących je wzorach skupia się cała wiedza i wysiłek ich twórców. Znajdujemy w nich nie tylko wszelkie informacje na temat sposobu ich produkcji, fascynują nas, gdyż dostrzegamy w nich przebłysk ludzkiego geniuszu.

Niniejsza prezentacja pozwoli na praktyczne zapoznanie się z metodami powstawania tych najpiękniejszych i najgroźniejszych wytworów ludzkich rąk. Objaśni techniki doboru stali do różnych zastosowań, metody ich obróbki, techniki tworzenia wzorzystych głowni zgrzewanych, a wreszcie powstawania słynnych „głowni damasceńskich”.

Kim był św. Brendan Żeglarz? W średniowieczu nikt nie zadałby takiego pytania, bo Żegluga św. Brendana opata przez stulecia pozostawała średniowiecznym "bestsellerem", a przygody tego irlandzkiego podróżnika opisywano na wiele sposobów i w różnych językach.

Niektórzy naukowcy twierdzą, że to właśnie on jako pierwszy Europejczyk dotarł do Ameryki – i to już w VI wieku, a więc 900 lat przed wyprawą Kolumba! Jednak tym, co zadecydowało o popularności historii wyprawy św. Brendana w średniowieczu, było poszukiwanie Ziemskiego Raju oraz cuda i potwory, jakie święty napotkał na swojej drodze. Wieloryby, gryfy, potwory morskie, anioły, diabły, a nawet sam Judasz - to właśnie te postaci czynią Żeglugę św. Brendana opata tak fascynującą opowieścią.

W latach 1976-1977 brytyjski podróżnik i historyk, Tim Severin wraz ze swoją załogą zbudował replikę skórzanej średniowiecznej łodzi, aby przepłynąć nią Atlantyk i przekonać się, czy podróż Brendana była możliwa... Na podstawie średniowiecznego manuskryptu Severin nie tylko odtworzył hipotetyczną trasę żeglugi świętego, ale również pieczołowicie zrekonstruował łódź, dbając o takie detale jak średniowieczny sposób garbowania skór czy technika ich zszywania.

Po zapoznaniu uczestników z przygodami św. Brendana, obejrzymy fragmenty dokumentu o wyprawie Tima Severina śladami świętego oraz krótko omówimy proces rekonstrukcji łodzi. Wreszcie wspólnie zastanowimy się nad możliwościami, jakie daje łączenie różnych dziedzin i dyscyplin nauki. Czy kryształowe kolumny na morzu i ziejące ogniem góry to tylko poetycki wymysł, czy trop dla historyka?

Romantyzm to pierwszy z europejskich (a szerzej: europejsko-amerykańskich) ruchów młodzieżowego protestu. „Młodość” została stworzona przez romantyków jako specyficzna, szczególnie wartościowa kategoria społeczno-kulturowa, przeciwstawiana światu ludzi starszych. W Polsce sugestywnym manifestem takich przekonań była Mickiewiczowska Oda do młodości. Idea mającej zmienić ludzkie życie młodzieżowej wspólnoty miała różnorodne konsekwencje kulturowe, społeczne i polityczne. Stała się nieodłącznym składnikiem nowoczesnego świata.

 Zanim wymyślono telefony komórkowe, zakochani młodzi Zulusi pisali do siebie miłosne listy… z koralików. Układ, jaki tworzyły koraliki na bransoletce lub naszyjniku,  symbolizował tajny przekaz dla ukochanej. Kodowanie wiadomości odbywało się także przez starannie dobrany kolor. W Kenii kobiety wysyłały swoją wiadomość za pomocą tkanin, którymi się przewiązywały. Jeśli zamarzy ci się dywan prosto z Maroka, przyjrzyj się rytmicznym wzorom wszytym w wełniany ścieg. Zapisane zostały na nim historie osób, które go wykonały. Będąc w Ghanie na pewno skusisz się na jakąś pamiątkę. Pamiętaj, że nawet  mały drewniany breloczek kupiony na lotnisku zawiera w sobie przekaz zakodowany w  symbolice motywów Adinkra  - słynnego królestwa Aszanti. Niezależnie gdzie będziesz, na zachodzie, wschodzie, północy czy południu kontynentu afrykańskiego, robiąc zdjęcie, masz szanse natknąć się na zakodowane wiadomości w konkretnych kształtach, układzie kolorów i wymownych wzorów. Przyjdź, popatrz, posłuchaj, odkryj i porozmawiajmy w wizualnym języku, który porusza wyobraźnię.

The translation of works belonging to the comic medium has not been given much attention in translation studies. In general, any work created in the comic medium was analyzed from a textual point of view, while the iconic aspect was either ignored or pushed aside. One of the most common approaches to the translation of comics was, and still is, the constrained approach, which sees any other mode than the textual as an addition at best, and a hindrance at worst. While important, the verbal medium, which includes dialogues, captions, and narration, is not the only vital part of a comic. In comics, words work with images to create a coherent, multimodal work that depends on the reception of both modes in order for it to be understood. The following lecture will focus on selected academic approaches in translating comics, including the aforementioned constrained approach, a multimodal approach, and a semiotic approach. Furthermore, common problems arising from these approaches will be identified whilst citing examples. At the end of the lecture, there will be a discussion about the presented approaches, and a practical workshop where the audience will be given handouts and encouraged to try to translate a portion of a chosen comic page from English into Polish.

Czy muzyka wymaga tłumaczenia? Sama w sobie nie, bo jest to przecież język prawdziwie uniwersalny. Przekładu mogą jednak wymagać różne typy tekstów jej towarzyszących.

W części wstępnej spotkania zastanowimy się nad muzycznymi okolicznościami, w których istnieje zapotrzebowanie na przekład oraz usystematyzujemy to, co powinien wiedzieć każdy, kto podejmuje się tłumaczenia programu koncertowego. Będziemy pracować z materiałem empirycznym – z tekstem (w języku polskim) poświęconym znanemu polskiemu dziełu muzycznemu. Przeanalizujemy go pod kątem przełożenia na różne języki (zadeklarowane przez uczestników przy rejestracji). W miarę możliwości czasowych i chęci uczestników spróbujemy indywidualnie lub kolektywnie wykonać szkicowe tłumaczenie(a).

Warsztaty przekładowe o nastawieniu wielojęzycznym, dostępne dla wszystkich chętnych zainteresowanych zagadnieniami tłumaczenia oraz muzyką klasyczną. Przygotowanie teoretyczne ani doświadczenie nie jest wymagane, konieczna jest tylko znajomość polskiego i jakiegoś języka obcego.

Polityka państwa wobec kadr kierowniczych to określony system zasad, metod (instrumentów) i działań ukierunkowanych na dysponowanie wysoko kwalifikowanymi kadrami kierowniczymi zgodnie z interesami bieżącymi i perspektywicznym państwa, społeczeństwa i gospodarki narodowej, jak również samych kadr.

Polityka kadrowa jest ważnym czynnikiem systemowym i instytucjonalnym funkcjonowania, rozwoju i modernizacji państwa, społeczeństwa i gospodarki, dokonywania koniecznych przekształceń strukturalno-jakościowych.W demokratycznym państwie prawnym politykę kadrowa powinny cechować określone zasady, obowiązujące powszechnie - we wszystkich dziedzinach i na wszystkich szczeblach zarządzania, takie jak: humanizmu, demokratyzmu, praworządności, obiektywizmu, planowości, racjonalności i jednolitości. A metody (instrumenty) jej realizacji, to jest dobór kadr, rozmieszczenie, kontrola (ocena) i ich rozwój, muszą być adekwatne do przyjętych zasad.

Czego nie znosisz w nauce języka angielskiego? Tabelki czasowników nieregularnych?

Nieregularnej liczby mnogiej? Nieregularnej wymowy? Nieregularnych nieregularności?

A jeżeli to nie są przypadki? A jeżeli wszystkie te nieregularności są wynikiem naturalnych zmian zachodzących w języku i wszystkie da się prosto wyjaśnić?

Lekcja festiwalowa w przystępny sposób pokaże, że dziwadła typu ​foot-feet​, go-went-gone ​czy ​wolf-wolves nie pojawiły się znikąd, lecz są pozostałościami po regułach, których już nie używamy we współczesnym języku angielskim. Cofniemy się o 1000 lat do czasów króla Alfreda, dzięki czemu poznamy kilka staroangielskich zasad, które sprawią, że współczesne „nieregularne” formy wreszcie nabiorą sensu.

Wyjaśnię bardzo poglądowo co to są hipotetyczne tunele czasoprzestrzenne, czym się różnią od czarnych dziur oraz czy (i jak) Teleskop Horyzontu Zdarzeń (EHT) mógłby je odkryć

Ocean pokrywa ok 70% naszego globu, a chmury to największa niewiadoma systemu klimatycznego. W styczniu i lutym 2020 roku odbył się jeden z największych międzynarodowych eksperymentów geofizycznych EUREC4A/ATOMIC, podczas którego niemal tysiąc naukowców z kilkunastu krajów świata, korzystając z 4 statków badawczych, 4 samolotów, satelitów, dronów, systemów autonomicznych do pomiarów w atmosferze i oceanie, badało na subtropikalnym Atlantyku oddziaływanie ocean - atmosfera i mechanizmy organizacji zachmurzenia. W eksperymencie uczestniczyła ekipa z Polski. Co mierzyliśmy? Jak i dlaczego? Co ciekawego odkryliśmy? Opowiem o tym w trakcie wykładu.

Francis Drake w roku 1961 podał wzór pozwalający oszacować liczbę cywilizacji w Galaktyce lub Wszechświecie. Podczas wykładu zostanie omówiona historia poglądów na istnienie obcych cywilizacji przedstawionych przez: Demokryta, Arystotelesa, Bruno, Gaussa, Tesli i innych. Zostaną też przedstawione sposoby komunikacji: częstotliwość 1420 MHz dla wodoru, programy nasłuchu: program Ozma, SETI@home. Będzie też mowa o zasadzie antropicznej.

Światło stanowi podstawę wielu nowoczesnych technologii, a komponenty fotoniczne są wdrażane w niezliczonych urządzeniach ze względu na ich doskonałą szybkość, wydajność i niezawodność w porównaniu z konwencjonalnymi rozwiązaniami. W ramach wykładu postaramy się przybliżyć najbardziej ekscytujące przykłady ilustrujące ogromny postęp, jaki dokonał się w technologiach fotonicznych w ostatnich latach. Między innymi będziemy mówić o optycznych procesorach, pozyskiwaniu energii ze słońca, klimatyzatorach nie wymagających do działania energii elektrycznej czy sieciach telekomunikacyjnych przyszłości.

Czym jest rezonans magnetyczny? Cóż, jedną z wielu metod medycznych opartych na zjawiskach z mechaniki kwantowej, a naukowcy wykorzystujący ją, w różnych kontekstach, otrzymywali Nagrody Nobla.

Pierwsze doświadczenia nad podobnym zjawiskiem sięgają lat 30. XX w. i wcale nie dotyczyły rezonansu jądrowego. Wykonał je Rabi, który, jak określił komitet noblowski: "powiązał fale radiowe ze światem elektronów i jąder atomowych". Ojcem jądrowego rezonansu jest jednak Felix Bloch. W obu przypadkach, zasada działania jest taka sama i wymaga przyswojenia sobie pojęcia "spinu kwantowego". Postaram się opowiedzieć o zasadach działania i fizycznych zastosowaniach tego rezonansu, ale również o tym, jak podczas badania kwantowe zjawiska zachodzące wewnątrz naszego ciała przekładają się na obraz z rezonansu.

Jak wyznaczyć liczbę π doświadczalnie? Najprościej jest zrobić koło z jakiegoś materiału, zmierzyć obwód, średnicę i obliczyć iloraz wyników pomiaru. Istnieją też inne, znacznie mniej oczywiste, sposoby doświadczanego wyznaczania liczby π. Na wykładzie omówię bardzo ciekawy sposób wyznaczania liczby π (z dowolną dokładnością) poprzez liczenie zderzeń między klockami poruszającymi się po linii prostej. Przedstawione zagadnienie jest prostym przykładem wykorzystania narzędzi geometrycznych do opisywania przestrzeni stanów układów fizycznych.

Pływające mikroorganizmy odgrywają ogromną rolę w procesach biologicznych w glebie, oceanach oraz wewnątrz naszych organizmów. Ruch jest dla nich kluczowy przy poszukiwaniu pożywienia czy uciekaniu przed zagrożeniami, jednak wykorzystują one do poruszania się zupełnie inne mechanizmy niż znacznie większe ryby i ssaki. Różnica wynika przede wszystkim z uniwersalnych ograniczeń, jakie nakłada na nie otaczający je płyn. Okazuje się, że przy tak małych organizmach w środowisku płynnym dominującą rolę odgrywają efekty lepkości płynu.

Podczas spotkania opowiem o tym, czym jest lepkość, jakie zaskakujące własności (zilustrowane pokazami doświadczeń) mają płyny w mikroskali i jak wpływają one na ruch mikroskopijnych pływaków.

Rozwój technologii wykorzystujących światło wywiera coraz większy wpływ na nasze życie, zapewniając szybki przepływ informacji, budowę autonomicznych pojazdów, czy zaawansowane metody leczenia. W wykładzie opowiemy o własnościach światła oraz jego zastosowaniach w układach stanowiących niezastąpione narzędzia nowoczesnej medycyny i biologii. Omówimy trendy i wyzwaniach współczesnego świata w zakresie poprawy zdrowia i bezpieczeństwa publicznego oraz to jak fotonika wspomagana nanotechnologiami odpowiada na te wyzwania, umożliwiając tworzenie urządzeń codziennego użytku dla spersonalizowanej diagnostyki oraz ochrony przed patogenami i zanieczyszczeniem środowiska.

Monumetalne zderzacze cząstek pozwalają nam obecnie poznawać zachowanie materii przy ogromnych energiach. Najbardziej energetyczne zjawiska na Ziemi miały już jednak miejsce w czasach starożytnych, a najmniejsze cząstki potrafią transportować przez skorupę ziemską energię nieosiągalną doświadczalnie. Na wykładzie zastanowimy się nad tymi zagadnieniami oraz wspomnimy o najnowszym eksperymencie w Wielkim Zderzaczu Hadronów, który po raz pierwszy w historii w warunkach laboratoryjnych zbada wysokoenergetyczne własności najmniej poznanych cząstek materii, tzw. neutrin.

Czy sztuka ma coś wspólnego z  fizyką? Spróbujemy odpowiedzieć na to pytanie, analizując obrazy słynnych twórców. Uczestnicy będą mogli również wziąć udział w plenerze artystycznym.     

Omówimy podstawowe właściwości ciekłych kryształów oraz przedstawimy współczesne zastosowania tych materiałów. Ponadto pokażemy, jak piękne obrazy  (tekstury) tworzą ciekłe kryształy w świetle spolaryzowanym - co jest wynikiem tego, że ciekłe kryształy - tak jak zwykłe kryształy - są anizotropowe. Opowiemy także, jak jest zbudowany i jak działa typowy monitor ciekłokrystaliczny. Na koniec zastanowimy się, czy ciekłe kryształy mają coś wspólnego z biologią. 

Teleskop Horyzontu Zdarzeń (Event Horizon Telescope, EHT) to wirtualna sieć radioteleskopów pracujących wspólnie jak pojedynczy teleskop o średnicy Ziemi. Jego niespotykanie wysoka rozdzielczość umożliwiła wykonanie pierwszego obrazu czarnej dziury w centrum galaktyki M87. Opowiem o tym jak działa globalny radioteleskop, jak wykonać obraz czarnej dziury, i zdradzę czego nowego możemy się spodziewać od EHT w bliskiej przyszłości.

Jednym z obszarów nauki, w którym chemia i inżynieria chemiczna znajdują zastosowanie jest nanotechnologia. Nanotechnologia opisuje zarówno sposoby otrzymywania, jak i charakteryzowania nanoobiektów – nanocząstek, nanowłókien, nanowarstw. Metody wytwarzania nanoobiektów stały się ważnym tematem technologicznym w XXI wieku, a jeszcze ważniejszym tematem są zastosowania nanoobiektów w praktyce.

Przedstawię Państwu wykład o zastosowaniach medycznych nanostruktur, głównie nanocząstek. Skupię się na mechanizmach działania nanocząstek stosowanych do podawania leków, ze szczególnym uwzględnieniem terapii celowanej. Opiszę również najpopularniejsze, w literaturze naukowej i badaniach klinicznych, formy nanocząstek do podawania leków. Omówię również wyzwania, jakie wciąż stoją przed badaczami, aby takie preparaty mogły nieść skuteczną pomoc w terapii.

Na zakończenie przedstawię trzy historie praktycznego zastosowania (lub prób praktycznego zastosowania) nanocząstek w terapii: 1) dostępny rynkowo Doxil®, 2) wycofany z badań klinicznych preparat firmy Bind (opiszę, co stało za wycofaniem preparatu z badań), oraz 3) opracowywaną w Polsce platformę dla dostarczania leków przeciwnowotworowych.