Spotkania weekendowe

We will look at the history of American elections in search of bizarre developments and candidates (expect films and interviews) in search of an answer to the following question: is democracy a system for the wise or is it not? How smart must the candidates and voters be for democracy to still be democracy? In order to answer these questions in a practical way we are going to design a fool proof (pun intended) set of rules which will "protect" democracy from stupidity .In order to make things interesting we will take into account the actual electoral rules and civil rights to see if they are not the obstacles to making democracy "smarter".

Jak to możliwe, że na podstawie rozmów z około tysiącem respondentów można coś powiedzieć na temat opinii mieszkańców prawie czterdziestomilionowego kraju? A gdybyśmy rozmawiali tylko z setką osób? A co gdybyśmy chcieli zrobić badanie wśród mieszkańców Chin, których jest ok. półtora miliarda? Czy wówczas badanie na tysiącu respondentów wystarczyłoby, czy byłoby za małe? Co sprawia, że przewidywane przez badania opinii publicznej wyniki wyborów w gruncie rzeczy są bliskie oficjalnym wynikom wyborów? Czy to zwykły fart, manipulacja, czary, czy też w tym szaleństwie jest jakaś metoda? W trakcie spotkania będziemy odpowiadać na te i inne pokrewne pytania. Głównym jego tematem będą jednak naukowe podstawy metody reprezentatywnej. Za pomocą intuicyjnych przykładów i symulacji zaprezentowane zostaną podstawy rachunku prawdopodobieństwa i własności centralnego twierdzenia granicznego. Dzięki zastosowaniu centralnego twierdzenia granicznego, wnioskowanie o wielkiej populacji na podstawie małej próby jest naukowo uzasadnione. Spotkanie będzie miało formę konwersatorium, z elementami interakcji z publicznością.

Adresowane jest do szerokiego grona odbiorców – dobre oceny z matematyki nie są wymagane.

Wino było bez wątpienia jednym z najważniejszych dóbr konsumcyjnych w starożytności. Szacuje się, że przeciętny Rzymianin konsumował 0,5-1 litra wina dziennie i zaczynał już od śniadania! Oznacza to, że uprawa winorośli, a także produkcja wina i handel nim stanowiły ważny element gospodarki antycznej. Z kolei konsumpcja wina i jego użycie do celów religijnych było istotnym aspektem antycznej kultury. Jakie wina najbardziej lubili starożytni mieszkańcy Italii? Skąd je sprowadzali? Czym różniły się wina starożytne od dzisiejszych? 

Wraz z postępem nauki wiedza o tym, jak geny wpływają na nasze codzienne życie staje się coraz większa. W mowie potocznej na geny zrzucamy odpowiedzialność za wiele aspektów codziennego życia, niezależnie od tego, jak duży jest ich faktyczny wpływ. Mówimy na przykład, że efekty naszej pracy na siłowni zależą od „genetyki, że to geny” decydują o naszych zmarszczkach albo, że „geny” są odpowiedzialne za nasz charakter. Niemniej geny są jak kamień węgielny, stabilny i solidny fundament, który co prawda jest podstawą naszego organizmu, ale w rzeczywistości dość trudno go zmienić w trakcie życia.

A przynajmniej tak myślano dopóki nie odkryto czynników epigenetycznych. Wtedy okazało się, że istnieją mechanizmy będące dynamicznymi włącznikami i wyłącznikami stosunkowo statycznych genów, odpowiedzialne za to, jak nasze komórki reagują na zmieniające się środowisko. Dziś wiemy, że to one odpowiadają za wiele zmian w funkcjonowaniu naszego organizmu przypisywanych na co dzień genom. Wpływają one m.in. na powstawanie nowotworów, chorób układu krążenia i cukrzycy. Wiąże się je z otyłością i starzeniem. A co najważniejsze, w przeciwieństwie do genów, na czynniki epigenetyczne mamy konkretny wpływ. Okazuje się bowiem, że najłatwiej zmieniać je stylem życia, w tym na przykład dietą.

Na tym spotkaniu dowiecie się, czym w ogóle są czynniki epigenetyczne, jak wpływają na geny i jaki to ma związek z tym, co jemy. Opowiem Wam, dlaczego zielona herbata może chronić nas przed nowotworami, co ma wspólnego czosnek z białkami stanowiącymi rusztowanie dla DNA oraz dlaczego dieta matki może mieć wpływ nie tylko na dzieci, ale i na jej wnuki. 

Badania wykopaliskowe w Zaborowie  – efekty badań, archeologia, kontakty Rzym-Barbaricum

1. ABC archeologii – warsztaty (zaaranżowany wykop archeologiczny, rysowanie i fotografowanie zabytków, sklejanie ceramiki)
2. Badania w Zaborowie – stanowisko posterowe, zabytki 
3. Nowe technologie w archeologii
4. Zajęcia animacyjne – wyklejanie pucharka  
5. Gladiatorzy - stanowisko rekonstrukcyjne
6. Wojownik epoki żelaza - stanowisko rekonstrukcyjne

W trakcie wykładu omówiona zostanie „wędrówka”  piramid od starożytności po czasy współczesne.  Znaczenia symboliczne piramid.

 Spotkanie to jest pomyślane jako eksperyment przeprowadzony wspólnie z uczniami, aby pokazać studentom, w jaki sposób można zrozumieć tekst filozoficzny i poprzez zrozumienie wytworzyć nową wiedzę. Pomysł polega na zaprezentowaniu projektu ERC KnowStudents w bezpośredni sposób, poprzez "laboratorium wiedzy" wykonane przez studentów pod kierunkiem zespołu ERC.

Olejowiec gwinejski, popularnie zwany plamą olejową, to najbardziej wydajna spośród wszystkich wykorzystywanych obecnie roślin oleistych. Niestety może być uprawiany wyłącznie na terenach wokół równika, czyli tam, gdzie występują pierwotne lasy deszczowe. Dowiedz się, czy możemy pozyskiwać olej, ograniczając przy tym wylesianie, oraz czy nasze wybory konsumenckie mają znaczenie.

W latach 2021-2022 systematycznie publikowane będą kolejne dokumenty VI Raportu IPCC o zmianie klimatu (6th IPCC Assesment Report, https://www.ipcc.ch/assessment-report/ar6/). Pierwszym dokumentem jest raport I Grupy Roboczej podsumowujący stan wiedzy naukowej (Physical Science Basis, https://www.ipcc.ch/report/sixth-assessment-report-working-group-i/), przygotowywany przez ponad 230 autorów, naukowców z całego świata. Co nowego w tej części? O tym opowiem w trakcie wykładu.

Na liście niepowetowanych strat polskich zbiorów naukowych i artystycznych znajdują się zbiory Towarzystwa   Królewskiego Warszawskiego Przyjaciół Nauk. Mało kto wie, że w Pałacu Staszica znajdował się oryginalny karton Rafaela. Po upadku powstania listopadowego zbiory bezpowrotnie opuściły dedykowany im gmach. W okresie międzywojennym w wyniku traktatu ryskiego udało się część z nich rewindykować. Współcześnie są one rozproszone, wiele z nich poszukiwane nadal.

Wysiłek fizyczny to praca mięśni szkieletowych, której towarzyszą czynnościowe zmiany w organizmie. W zależności od typów skurczów mięśni rodzaje wysiłków fizycznych dzielimy na wysiłki dynamiczne i wysiłki statyczne. Podejmowanie wysiłku fizycznego wiąże się z pracą mięśni szkieletowych, której towarzyszy szereg zmian adaptacyjnych w obrębie poszczególnych narządów i układów. Zmiany te zależą od rodzaju skurczów mięśniowych, wielkości grup mięśniowych zaangażowanych w podejmowanie określonego typu wysiłku fizycznego oraz jego intensywność. Z prezentacji dowiesz się, jakie są mechanizmy fizjologiczne reakcji układu krążenia i układu oddechowego na wysiłek fizyczny oraz jakie są fizjologiczne zmiany treningowe w czynności układu krążenia.

Większość z nas ma w życiu momenty, w których dąży do tego, aby zmieniać swoje nawyki na lepsze. Niezależnie od przyczyn i pobudek nami kierujących, warto wprowadzać nawet drobne pozytywne nawyki, takie jak regularna, systematyczna aktywność fizyczna, które w dłuższej perspektywie wyjdą nam na dobre. Jak być systematycznym? Jak sprawić, by działania zamieniły się w nawyki? Jakie czynności wpłyną pozytywnie zarówno na nasze zdrowie psychiczne, jak też fizyczne? Czy zawsze sport to zdrowie? Czy są takie stany w naszym organizmie, które powodują, że powinniśmy unikać wysiłku fizycznego? Czy cukrzyca, a może ciąża, są przeciwwskazaniami do stosowania wysiłku fizycznego? Dowiecie się z prezentacji. Zapraszamy na zajęcia i warsztaty.

Wykład będzie trwał około 60 minut, na koniec zajęć (około 30 minut) zostanie przeprowadzony eksperyment interaktywny, dzięki któremu przekonamy się, że ruch pozytywnie wpływa również na uczenie się.

Rozważać będziemy kolorowania brył i figur geometrycznych, a kolorować będziemy ich wierzchołki, krawędzie lub ściany. Każde takie kolorowanie można utożsamić z funkcją przypisującą każdemu z wierzchołków lub każdej z krawędzi czy ścian element pewnego zbioru kolorów K. Przy takiej definicji trzeba przyjąć, że dwa kolorowania nie są identyczne, innymi słowy – są różne, jeśli pewna ściana, krawędź czy wierzchołek ulegnie pokolorowaniu na inny kolor w jednym kolorowaniu niż w drugim. Liczbę tak rozumianych kolorowań łatwo można policzyć, korzystając z wiedzy szkolnej, ale tak postawiony problem jest mało praktyczny. My jednak przyglądać będziemy się liczbie nie różnych, a rozróżnialnych kolorowań. Za pokolorowane w sposób nierozróżnialny uznamy figury lub bryły, jeśli można jedną z nich przekształcić, na przykład przez pewien obrót, w taki sposób, żeby po tym przekształceniu zobaczyć identyczne kolorowanie jak drugiej. Liczba rozróżnialnych w tym sensie kolorowań jest trudniejsza do znalezienia. Powiemy o kluczowym dla tego problemu pojęciu grupy przekształceń i działaniu tej grupy na zbiorze obiektów podlegających kolorowaniu. Dowiemy się, czym przy działaniu grupy na zbiorze są orbity i dlaczego tworzą one podział interesującego nas zbioru. Przyjrzymy się, dlaczego wskazanie odpowiedniej grupy przekształceń jest konieczne dla ścisłego sformułowania naszego problemu i dlaczego grupa przekształceń, a co za tym idzie i liczba kolorowań, może być inna, gdy rozważamy dziecięcą kolorowankę na papierze, a inna, gdy projekt witraża. Sformułujemy również kluczowe dwa twierdzenia w tej teorii: Twierdzenie Pólyi i prowadzący do niego Lemat Burnside'a, które powiedzą nam, jak liczba orbit wpływa na liczbę kolorowań. Jeżeli czas pozwoli, naszkicujemy dowody tych twierdzeń.

Podczas pokazu będzie można zobaczyć roboty przemysłowe "na żywo". Są to jedne z najnowocześniejszych urządzeń aktualnie stosowanych w światowym przemyśle. Zaprezentujemy, jakie zadania mogą wykonywać roboty w warunkach pracy przemysłowej i w jakim stopniu mogą wyręczyć ludzi. Opowiemy także o istotnych zagadnieniach bezpieczeństwa pracy z robotami.

Podczas wykładu zostaną przedstawione istniejące rozwiązania robotów-telemanipulatorów chirurgicznych i medycznych stosowane w praktyce medycznej oraz nowe koncepcje takich robotów i doświadczenia własne autora z zakresu projektowania i konstrukcji manipulatorów do zastosowań w medycynie.

Zostanie zaprezentowane spektakularne zastosowanie robotów chirurgicznych wykorzystywanych do operacji minimalnie inwazyjnych serca dotyczących wykonywania tzw. by-passów w chorobie niedokrwiennej serca. Najbardziej znane roboty dla chirurgii to AESOP i ZEUS oraz daVinci produkcji USA. W referacie zostanie przedstawiona typowa procedura stosowana w chirurgii z użyciem robota-telemanipulatora, w którym narzędzia są sterowane zdalnie, zaś kamera endowizyjna, przekazująca obraz operowanego miejsca, jest sterowana głosem. Stosowana jest tu technika endoskopowa, w której wprowadza się do ciała pacjenta narzędzia laparoskopowe zamocowane do ramion robota i specjalny układ optyczny - obrazowód z kamerą i źródłem światła. Ramiona robota kopiują ruchy rąk chirurga, ale są o wiele precyzyjniejsze, ponieważ drżenie rąk chirurga nie przenosi się na ramiona robota.

Ta nowa technika stała się obecnie bardzo atrakcyjna i dynamicznie się rozwija, brak jeszcze jednolitych standardów technicznych i projektowo-konstrukcyjnych w tym zakresie i wiele zagadnień czeka nadal na rozwiązania. Można je uzyskać na drodze analizy odpowiednio sformułowanych modeli uwzględniających specyfikę podejmowanych zagadnień z pogranicza anatomii, medycyny, biomechaniki i inżynierii medycznej – w referacie zostaną przedstawione nowatorskie metody projektowania i konstruowania innowacyjnych rozwiązań manipulatorów do zastosowania w medycynie.

Pokaz przez wykładowcę poszczególnych faz tworzenia portretu.  Portret będzie rysowany pastelami na oczach studentów. Wykładowca pokaże kolejne stadia powstawania obrazu: rysunek koncepcyjny, szkic, rysunek konstrukcyjny, w obrębie fazy studyjnej: nakładanie pierwszych plam koloru, nakładanie cieni, łączenie miejsc jasnych z ciemnymi, opracowywanie detali anatomicznych, wybieranie świateł, dopracowywanie charakteru podobizny. Pokazane zostaną dokładnie pociągnięcia narzędzia malarskiego/kredki pastelowej, jego struktura, charakter plamy barwnej, grubości/dociśnięcia w celu uzyskania optymalnych efektów. Studenci będą mogli poznać, że temat uzyskania podobizny jest możliwy do osiągnięcia oraz otrzymają praktyczne wskazówki dla własnej pracy twórczej.

Fantastyka naukowa wyróżnia się wśród innych gatunków literackich tym, że jest ona dwuskładnikową miksturą tradycyjnie przeciwbiegunowych dziedzin - literatury i nauki - skąd wynika, że dobry pisarz, tak jak i dobry krytyk, powinien znać się na nauce; w dziełach Lema te dwie składowe są obecne na najwyższym poziomie i ponadto towarzyszy im nietrywialny trzeci składnik - filozofia. Moja osobliwa sytuacja włoskiego wykładowcy matematyki w Polsce - który jest obecnie zajęty pierwszym przekładaniem ,,Smoków Prawdopodobieństwa" na język włoski bezpośredniego z polskiego - pozwala na pokazywanie niektórych sympatycznych i nieoczekiwanych elementów naukowych, językowych i filozoficznych, jakie można znaleźć w dziełach Lema.

Już od połowy XIX stulecia w ramach rozwijających się zainteresowań antyczną i starożytną przeszłością naszych cywilizacji, podejmowano próby rekonstrukcji zarówno obyczajów, kultury duchowej, jak i materialnej naszych odległych przodków. Te pierwsze próby teraz wydają się dziwaczne i nawet w obecnym pojęciu humorystyczne. lecz to one doprowadziły do rozwoju wspólczesnej archeologii doświadczalnej, jako pełnoprawnej nauki o wypracowanych metodach i etycznym kodeksie oraz o popularnonaukowej atrakcyjności.

Wykład związany będzie z geografią starożytną oraz międzykontynentalnymi wyprawami handlowo-eksploracyjnymi.

Fan translation is not a new phenomenon; unofficial translations by dedicated fans have been produced for decades. However, the phenomenon has begun to be closely observed in recent years due to the rise of the Internet; the appearance of online communities as well as translation software has caused fan translation to grow in scale. Fan translation can pertain to different kinds of media and works; however, a particularly interesting occurrence of this phenomenon has been occurring within comics. The act of fan translating comics is colloquially referred to as “scanlation”- a portmanteau of the words “scans” and “translation”. While the term is mostly used to refer to the translation of Japanese serialized comics known as manga, over the past decade the term has been used to refer to the act of amateur scanning, editing and translating of any chosen comic titles. While scanlation was, and continues to be, a violation of copyright laws, it is seen as a solution to the lack of licensing and release of foreign language titles that mainstream publishers deem unpopular to officially translate. Interestingly, the appearance of official online comics platforms has not caused the disappearance of scanlation, which was especially popular in the first decade of the 21 st century, but continues to thrive; scanlation continues to be done by single fan translators and online communities on a lesser but significant scale. The reasons for this range from keeping a sense of online community to producing faster, simultaneous translations.
Scanlation has been credited with popularizing foreign language titles in many countries, and has positively impacted the accessibility of media and cultural exchange. However, it has also brought up the question of legality, copyright and translation quality, as often “scanlators” are amateur translators who are often culturally conscious, but lack the necessary language skills to produce high-quality translations. Therefore, the following lecture will take a closer look at this recent phenomenon, outlining a brief history and examples of practices. A discussion will follow after the lecture.

Zdaniem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) najlepszym sposobem na zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób jest mycie rąk wodą z mydłem. Należy jednak pamiętać o starannym myciu całych dłoni, nie zapominając o opuszkach i kciuku, przestrzeniach między palcami oraz o  nadgarstkach. Profilaktyka ta jest szczególnie ważna teraz, po ogłoszeniu pandemii koronawirusa. Restrykcyjne podejście do zachowania higieny i regularne mycie dłoni pozwoli ograniczyć liczbę zachorowań i zwiększy nasze bezpieczeństwo. Dokładne mycie rąk jest istotne, ponieważ wirusy, w tym także nowy typ koronawirusa, mogą być przenoszone na powierzchni dłoni. Rękoma instynktownie dotykamy okolic twarzy, a koronawirus SARS-CoV-2 może wnikać do ludzkiego organizmu przez błonę śluzową ust, nosa oraz oczu.  

Dzieła literackie i filmowe z gatunku science fiction często dotykają kwestii kontaktu z „obcym” – przybyszem z innej planety, który różni się od, przeważnie ludzkich, bohaterów wyglądem, sposobami komunikacji, kulturą czy wartościami. Tym samym utwory fantastyki naukowej poruszają pytania fundamentalne dla refleksji antropologicznej – w jaki sposób możliwy jest kontakt z osobami wychowanymi w zupełnie innej kulturze, czego taki kontakt wymaga od badacza, na jaką ocenę obcej kultury badacz może sobie pozwolić i jakie kryteria takiej oceny przyjąć, czy też wreszcie: czy badacz ma prawo interweniować, gdy dostrzega w innej kulturze zjawiska, które on sam uważa za naganne.

Podczas spotkania zastanowimy się nad tymi kwestiami, wychodząc od wspólnego obejrzenia przykładowego filmu SF. Rozważymy specyfikę kontaktu przedstawicieli różnych kultur, jego uwarunkowania kulturowe, językowe i społeczne, a zwłaszcza dylematy etyczne, które mogą wystąpić przy takim spotkaniu. Porozmawiamy również o tym, jak w książkach i filmach SF tworzone są postacie „obcych” i w czym przypominają one obrazy obcych i innych w kulturach europejskich. Zdefiniujemy także pojęcie etnocentryzmu i zastanowimy się nad tym, jak można unikać tego typu postawy w postrzeganiu innych kultur.

Przedsiębiorstwo jest głównie przedmiotem zainteresowania nauk ekonomicznych, ale może być badane również z perspektywy innych dyscyplin, w tym filozofii. Założenia filozoficznej koncepcji przedsiębiorstwa przedstawił wybitny XX-wieczny logik, Józef Maria Bocheński OP, profesor i rektor uniwersytetu we Fryburgu szwajcarskim. Rozprawę opublikowano dotychczas w językach niemieckim i polskim (Uwagi filozoficzne o przedsiębiorstwie przemysłowym), a jej angielski przekład ukaże się w 162 numerze czasopisma „Prakseologia”. Zaproponowana przez J. M. Bocheńskiego koncepcja przedsiębiorstwa jako „systemu” obejmuje zagadnienia jego struktury (analiza statyczna) i celów (analiza dynamiczna). Inaczej niż w dominujących ujęciach, zysk nie jest tu głównym celem przedsiębiorstwa, a jedynie jednym z celów, którego realizacja warunkuje osiągnięcie celu głównego. Centralnym elementem systemu jest przedsiębiorca (który nie musi być tożsamy z właścicielem kapitału).  Prezentowana koncepcja dotyczy: filozofii przedsiębiorstwa, teorii celu i hierarchii celów przedsiębiorstwa, etyki przedsiębiorcy, prakseologii, metaekonomii.

Autor wykładu – profesor historii filozofii w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN działający w Towarzystwie Naukowym Prakseologii – przedstawi podstawowe założenia koncepcji filozofii przedsiębiorstwa, jej znaczenie oraz możliwości jej twórczego rozwinięcia. 

W kilku opowiadaniach Stanisława Lema pojawia się wątek mikrorobotów. Opowiem krótko, jakie są wyzwania stojące przed robotyką w małej skali i jak próbujemy się z nimi zmierzyć w mojej grupie na Wydziale Fizyki UW, gdzie od kilku lat projektujemy i budujemy napędzane i sterowane światłem miniaturowe mechanizmy.

Jak zmieniała się wiedza o chorobie Parkinsona i zaburzeniach pozapiramidowych? Wykład ma na celu zapoznanie uczestników z polskim wkładem w rozwój tej wiedzy. Przedstawione zostaną dotychczasowe doświadczenia oraz perspektywy na przyszłość w leczeniu choroby Parkinsona.