Ile z „Don Kichota” Miguela de Cervantes jest w utworach Franza Kafki?
Powieść Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy Miguela Cervantesa to utwór, którego bohaterem jest książka, zarówno jako środek przekazywania myśli, jak i materialny nośnik. Ten pierwszy związany jest z zawartością intelektualną książki i wpływem, jaki wywiera na innych – ludzkich – bohaterów, drugi zaś z produkcją, kolekcjonowaniem, prestiżem, który daje jej posiadanie oraz zyskiem, który może przynieść, a więc z książką jako przedmiotem. Oba te wątki są obecne w dziele Cervantesa, o czym najlepiej świadczy sama historia w niej opowiedziana. Opisane w pierwszej części dzieła szaleństwo Don Kichota zostało wywołane czytaniem przez niego powieści rycerskich. W drugiej części zaś, sama pierwsza część książki, już wydrukowana i rozchwytywana przez czytelników, konkuruje z apokryficznym utworem opowiadającym nowe przygody błędnego rycerza, co staje się motorem fabuły. W obu częściach akcja krąży wokół książki i książek. Zostaje m. in. znaleziony manuskrypt, w którym po raz pierwszy spisano przygody Don Kichota, a czytelnik otrzymuje szczegółowy opis jego wyglądu oraz zawartych w nim ilustracji; biblioteka „przemyślnego szlachcica” zostaje przeszukana, książki na nią się składające szczegółowo omówione, ocenione i w większej części skazane na stos; biesiadnicy w karczmie są zabawiani opowieściami z książek w niej się w tym celu znajdujących; narrator przedstawia drobiazgowo cały proces publikacji; dochodzi wreszcie do konfrontacji pomiędzy różnymi książkami. Rzec więc można, że bez książek nie byłoby Przemyślnego szlachcica Don Kichote z Manczy – powieści, w której ten artefakt jest omawiany wszechstronnie.