Kluby

Zamykanie komórek lub fragmentów roślin w żelowych kapsułkach, to technika, która umożliwia długotrwałe przechowywanie materiału roślinnego oraz tworzenie np. sztucznych nasion. Na zajęciach uczestnicy przygotują, w sterylnych warunkach, kapsułki alginianowe z fragmentami roślin. Efekty wzrostu każdy będzie mógł obserwować w zaciszu domowym…

Ogromnym zaskoczeniem dla świata nauki było odkrycie na początku XX wieku u niektórych gatunków z rodziny obrazkowatych (Araceae) istnienia osobliwego oddychania związanego z podgrzewaniem kwiatostanów. Badania wykazały, że termogeneza jest możliwa dzięki wysokiej aktywności małego białka łańcucha oddechowego - oksydazy alternatywnej. Badając obrazkowate zaobserwowano, że podanie cyjanku, w przeciwieństwie do zwierząt, nie powoduje hamowania oddychania. Obecnie wiadomo, że oddychanie cyjanoodporne jest typowe i powszechne w świecie roślin. Wykład będzie poświęcony odpowiedzi na następujące pytania: Czy oksydaza alternatywna bierze udział w oddychaniu jedynie w kwiatach czy też w innych organach? Jaką funkcję oksydaza alternatywna pełni u gatunków innych niż Araceae? Czy energia w postaci ciepła rozpraszana przy udziale oksydazy alternatywnej może mieć znaczenie w zwiększaniu temperatury roślin kiedy jest zimno? 

W ciągu ostatnich dziesięcioleci otyłość stała się jedną z najszybciej postępujących chorób cywilizacyjnych. Główną przyczyną jest zwiększona konsumpcja przetworzonej wysokokalorycznej żywności oraz siedzący tryb życia. Otyłość i nadwaga są czynnikami ryzyka  wielu chorób, w tym insulinooporności, cukrzycy typu 2, zaburzeń pracy serca, nadciśnienia tętniczego, stłuszczenia wątroby. Według Światowej Organizacji Zdrowia następstwa tych chorób, określanych często jako zespół metaboliczny, są jedną z głównych przyczyn śmierci w krajach wysoko rozwiniętych, a otyłość zyskała miano choroby XXI wieku. Podczas wykładu zostaną zaprezentowane najnowsze badania przedstawiające molekularny mechanizm związany z patogenezą cukrzycy typu 2. 

Kampinoski Park Narodowy będący Światowym Rezerwatem Biosfery jest wyjątkowo cennym miejscem na Mazowszu. Ten niepowtarzalny teren w około 73% pokryty jest lasami. Drzewa pełnią istotną funkcję we właściwym funkcjonowaniu przyrody. Mimo swoich rozmiarów są niedostrzegalnymi organizmami towarzyszącymi człowiekowi każdego dnia. Czy wystarczająco dużo wiemy na ich temat?

Zajęcia pozwolą odpowiedzieć na pytania:

- co to jest las,

- co to jest wiek drzewostanu i pierśnica,

- dlaczego liście są płaskie,

- czy drzewa mogą walczyć i odpierać ataki innych - czyli o ekologii lasu,

- czy drzewa mogą opowiedzieć o przeszłości.

Podczas spotkania będzie można nauczyć się jak rozpoznawać pospolite gatunki drzew, zobaczyć jaki zmierzyć wysokość i pierśnicę drzewa.

Organizm modyfikowany genetycznie GMO to organizm, którego genom zmodyfikowano metodami inżynierii genetycznej. Od wieków ludzi modyfikowali genomy zwierząt i rośliny poprzez sztuczną selekcję osobników prezentujących pożądane cechy. Główne gatunki ssaków badane w laboratoriach to myszy i szczury, ze względu na wysokie podobieństwo materiału genetycznego do genomu człowieka. Pierwsze zwierzęta transgeniczne otrzymano w laboratoriach w latach 80-tych XX w. Zwierzęta te wykorzystuje się w nauce do badania funkcji poszczególnych genów a także stanowią one modele wielu ludzkich chorób. Modyfikując wybrane geny możemy sprawdzić jaką rolę odgrywają one w takich skomplikowanych procesach jak uczenie się i pamięć. Często obserwujemy nieoczekiwane zmiany w fizjologii organizmu myszy lub szczura, które prowadzą np. do otyłości i rozwoju syndromu metabolicznego.

Rośliny motylkowe, zwane często strączkowymi są roślinami, które człowiek wykorzystuje od bardzo dawna. Wielu z nas groch czy fasolę, ale już znacznie mniej ludzi potrafi rozpoznać inne rośliny strączkowe - soję, soczewicę, bób czy ciecierzycę. Oprócz przemysłu spożywczego rośliny strączkowe można także wykorzystywać w innych gałęziach przemysłu,  hodowli zwierząt czy energetyce jako rośliny energetyczne. W trakcie spotkania uczestnicy zostaną wprowadzenie w niezwykle ciekawy świat roślin motylkowych.

Warsztaty o drzewach, różnych rodzajach siedlisk i związanych z nimi organizmach. Podczas krótkiej gry odbywającej się na terenie Ogrodu Botanicznego uczestnicy będą mieli okazję sami poszukać życia kryjącego się wśród rosnących tam drzew. Rozwiązanie zadań oraz spacer odkrywający nieznane wcześniej zakamarki staną się pretekstem do dyskusji o roli drzew w ekosystemach, specyficznych mikrosiedliskach, różnorodności biologicznej, a także sposobach ich ochrony. Porozmawiamy też o tym w jaki sposób działalność człowieka może wpłynąć na funkcje ekosystemów leśnych, a także co robić by mądrze je wspierać.

Nasze relacje z innymi gatunkami zwierząt bywają różne. Z jednymi się zaprzyjaźniamy, inne zjadamy, jeszcze inne zjadają nas albo nasze pożywienie. Na pierwsze strony gazet trafiają zwykle przypadki chorób i śmierci bezpośrednio wywołanych przez zwierzęta oraz przypadki wywołanych przez nie strat w plonach. Czy ci medialni faworyci, najgłośniejsi „przestępcy”, rzeczywiście wywierają największy negatywny wpływ na populację ludzką? A patrząc na tę relację z drugiej strony – jak działalność człowieka wpływa na populacje tych gatunków? Przecież wiele z tych zwierząt pełni ważne funkcje w ekosystemach naturalnych, zatem rzeczywiste konsekwencje naszej walki z nimi mogą sięgać dalej, niż nam się wydaje. Jak rozwiązać ten konflikt między człowiekiem a szkodnikiem? Które zwierzęta są szkodnikami, a których zasługi dla człowieka są niedoceniane? Bohaterami wykładu będą zwierzęta chorobotwórcze i niebezpieczne inaczej. Oraz duże i małe zwierzęta uznawane za szkodniki, a wśród nich wiele dobrze nam znanych owadów i ssaków.

Ludzki mózg, najbardziej skomplikowany układ jaki znamy, jest tak naprawdę nami. To on tworzy naszą świadomość, przetwarza informacje oraz generuje myśli i emocje. Mózg to my. Uważamy go za szczyt doskonałości, ale jak wszystko w świecie biologicznym, jest on produktem ewolucji – ślepego procesu, który nie ma innego celu ponad zwiększenie szans na przeżycie gatunku. Wykład opowie o tym, jak ewoluował układ nerwowy w świecie zwierząt i jakie są tego procesu konsekwencje dla ludzi.

Zwykle choroby genetyczne są bardzo rzadkie. Jednak np. mukowiscydoza czy anemia sierpowata występują stosunkowo często. Dlaczego? Czy ewolucyjna zasada, że przeżywają osobniki najlepiej przystosowane, ma zastosowania do tych chorób?

Mukowiscydoza występuje z częstością ok 1 na 3000 noworodków. Wadliwy gen dziedziczony jest od obojga rodziców, którzy z zasady nie wykazują objawów klinicznych choroby. Prawdopodobieństwo urodzenia się dziecka w rodzinie ryzyka mukowiscydozy wynosi 25%. Postać najcięższa, jeszcze nie tak dawno, prowadząca do śmierci w wieku kilku lat, to postać płucna. Defekt genu CFTR a

w konsekwencji kodowanego w nim białka prowadzi, w płucach, do gromadzenia się gęstego śluzu. Wydzielina ta stanowi pożywkę dla rozwoju bakterii co stopniowo niszczy tkankę płuc i prowadzi do ich nieodwracalnej niewydolności. Mukowiscydoza jest chorobą wieloukładową. Odpowiada za zaburzenia odżywiania. Obejmuje choroby trzustki, wątroby, u mężczyzn prowadzi do niepłodności. Cechą charakterystyczną jest wysokie stężenie jonów chlorkowych w pocie – słony pot.

Na czym polega mechanizm przepływu wody i jonów, który jest zaburzony w mukowiscydozie ? W jaki sposób diagnozujemy molekularnie i leczymy dziś mukowiscydozę ? Czy jedyną nadzieją dla chorych jest terapia genowa ?  Czy udało się terapią genową wyleczyć jakąkolwiek chorobę ?

Czy warto badać swoje geny? Czy wiedza ta przyczyni się do poprawy jakości i długości życia ? Czy poznanie i dostęp do informacji genetycznej danej osoby nie ograniczy jej praw ? Czy poznanie predyspozycji genetycznych, wyprzedzając teraźniejszość, może spowodować utrudnienia w wyborze zawodu ?

Nawet niewielki niedobór wody w organizmie człowieka zmniejsza jego wydolność fizyczną oraz psychiczną, zaś już 10-procentowy ubytek wody staje się dla człowieka niebezpieczny. Istotna jest zatem kontrola stanu nawodnienia organizmu i dobór odpowiednich napojów, które szybko ugaszą pragnienie a jednocześnie uzupełnią utracone (m.in. wraz z potem) składniki płynów ustrojowych.

Ciśnienie osmolalne napojów jest dobrym parametrem pomagającym prawidłowo określić ich przydatność do szybkiego uzupełnienia płynów ustrojowych.

W części teoretycznej spotkania wyjaśnimy pojęcie ciśnienie osmolalne. Omówimy wpływ różnych składników żywności na ciśnienie osmolalne płynów. Scharakteryzujemy grupy napojów (izotoniczne, hipotoniczne – wody, napoje typu „light” i hipertoniczne – soki, napoje typu „cola”) pod kątem ich przydatności do uzupełniania niedoborów wody i elektrolitów, w zależności od intensywności wysiłku fizycznego i temperatury otoczenia.

W części praktycznej uczestnicy oznaczą ciśnienie osmolalne wybranych napojów rynkowych i ocenią, jak zawarte w nich składniki wpływają na wartość tego parametru. Zaprojektują i przygotują odpowiednie dla siebie napoje izotoniczne, energetyzujące i o obniżonej kaloryczności. W tym celu zastosują zagęszczony sok owocowy, aromaty, barwniki, witaminy, składniki mineralne, aminokwasy itp.

Celem prelekcji jest przybliżenie zagadnienia chorób rzadkich i ich szczególnej sytuacji w systemie ochrony zdrowia.

Choroby rzadkie to schorzenia, które występują bardzo rzadko  - nie częściej niż raz na dwa tysiąc osób. Wiele z nich uwarunkowanych genetycznie, a ich przebieg jest ciężki i często przewlekły.  Połowa z nich ujawnia w wieku dziecięcym. Problemem pacjentów z chorobami rzadkimi jest przede wszystkim mała wiedza na temat ich choroby. Proces diagnozy często trwa latami, dlatego nazywany jest odyseją diagnostyczną. Dla większości chorych nie ma żadnego leczenia, dla niektórych opracowane zostały tzw. leki sieroce, które bywają bardzo drogie. Nietypowe objawy powodują, że chorzy doświadczają trudności nie tylko w uzyskaniu opieki medycznej, ale także odpowiedniego wsparcia społecznego.

Obecnie znamy już około ośmiu tysięcy takich chorób; na niektóre z nich choruje tylko kilka osób w Polsce, na inne – kilka tysięcy. W sumie wedle szacunków dotykają one od 6% do 8% populacji, a to oznacza, że w Polsce na choroby rzadkie w Polsce może chorować nawet 2,3-3 mln osób. Skala problemu porównywalna jest więc z chorobami cywilizacyjnymi, takimi jak cukrzyca.

W części teoretycznej omówimy współczesne narzędzia oddziaływania na klientów lokali gastronomicznych, tj. wpływających na podejmowane przez nich decyzje. Przedstawimy najczęściej stosowane przez właścicieli lokali gastronomicznych sztuczki marketingowe mające wpływać na wybory i zachowania klientów. W oparciu o zjawiska psychologiczne i neurologiczne wykażemy, jak na wybory konsumentów wpływają m.in. reklama, światło, muzyka, kolory, zapachy i personel. Zaprezentujemy też sposoby pozyskiwania wiedzy na temat manipulowania zachowaniami klientów w lokalu gastronomicznym. W tym celu omówimy stosowane metody badawcze, również te najnowsze tzw. neuromarketingowe, które mogą być wykorzystane do udzielenia pełniejszej odpowiedzi na temat przyczyn zachowań konsumenckich.

W części praktycznej uczestnicy wezmą udział w wybranych badaniach jakościowych i neuromarketingowych, wykazując wpływ niektórych działań manipulacyjnych stosowanych na klientach w gastronomii.

Czy możemy ufać doniesieniom naukowym? Jak badania naukowe wpływają na rozwój medycyny? Skąd czerpiemy wiedzę o tym jak skutecznie i bezpiecznie leczyć pacjentów?

W ramach spotkania zapraszamy do zwiedzenia laboratorium Banku Mleka Kobiecego. W trakcie zajęć opowiemy ile mleka jest w piersi, czy zawsze jest takie samo i dlaczego stanowi lek? Pokażemy mleko kobiece pod mikroskopem i wspólnie z uczestnikami zbadamy jego skład.

Deabata oksfordzka. 

W latach 70. XX wieku pojawiły się pierwsze, jeszcze nieprecyzyjne, biochemiczne metody wycinania fragmentów cząsteczek DNA, które mogły wyrażać określone aktywności biologiczne, np. pełnić rolę funkcjonalnych genów. W latach 80. nauczono się precyzyjnie oznaczać naturę chemiczną tych fragmentów i przenosić je do komórek bakterii, grzybów, roślin i zwierząt. W przypadku roślin dostępne były metody konstruowania całych roślin z nowymi, także gatunkowo obcymi, genami.  (tzw. Transgeniczne rośliny). Metoda konstrukcji transgenicznych  zwierząt wymagała wprowadzenia obcego genu do komórek rozrodczych lub wczesnego etapu rozwoju zarodka.  Próbowano także tzw terapii somatycznej wybranych tkanek ludzi chorych na jednogenowe choroby genetyczne (te zmiany nie są dziedziczone). Nie odnotowano udanych i wydajnych terapii, nie znaleziono także wydajnych, bezpiecznych i powtarzalnych metod trwałego wprowadzania obcego DNA do całego organizmu człowieka.

Na początku XXI wieku odkryto w bakteriach proces pozwalający na wymianę lub modyfikację zdefiniowanego ściśle fragmentu DNA na inny, co może oznaczać „naprawę” mutacji, błędu genetycznego.  Metodę tę, nazwaną CRISPR cas, zaadaptowano do wszystkich żywych komórek, także ludzkich. Ze względu na nieomal 100% wydajność i precyzję procesu należy uznać, że jest to nowa propozycja modyfikacji genów, także możliwa do zastosowania w stosunku do  ludzkiego genotypu.

Debata poświęcona będzie wielostronnemu rozpatrzeniu potencjału CRISPR cas w kierunku kontrolowanej modyfikacji każdego genomu, każdego istniejącego na Ziemi gatunku.   

Uczestnicy dowiedzą się co to jest żywienie pozajelitowe? Kiedy się je stosuje? Uczestnicy będą mogli zobaczyć jak wyglądają mieszaniny i dostęp do żywienia oraz będą mieli możliwość porozmawiania z osobą stosującą ten rodzaj żywienia.

Wegetarianizm i nie naturyzm łączą się ze sobą w sposób ścisły ani jasny.W XVIII w. dokonała się przemiana w zakresie stosunku do przyrody oraz własnej cielesności, która umożliwiła połączenie obu ich postaw. Prześledzimy losy tej przemiany, przede wszystkim scharakteryzujemy idee Johna F. Newtona, ktœry konsekwentnie propagował dietę wegetariańską i naturyzm jako sposoby osiągnięcia odnowy moralnej i duchowej. Szerzej przedstawione zostanie dzieło i praktyki członków wspólnoty z Bracknell, a zwłaszcza angielskiego poety romantycznego Percy B. Shelley'a.

Filozoficzny postmodernizm nie sprawdził się. Był ciekawą propozycją dla wszystkich zmęczonych modernistycznym „dogmatyzmem”, związanym z wiarą w rozum, postęp, demokrację czy wyższość zachodniej cywilizacji. Jednak jego głębsze przemyślenie, a także wydarzenia ostatnich lat, w tym bieżącego roku, związane z dyskusjami nt. demokracji i wartości europejskich, ujawniają, że czas go pożegnać. Dobrym wyjściem jest jedna z postaci hipermodernizmu.Postmodernizm głosił, że nie ma obiektywnych czy absolutnych prawd. Wszystko jest tylko interpretacją, pewną opowieścią, narracją podmiotów, które oceniają sytuacje ze swojego punktu widzenia.Spojrzenie takie pozwala zdynstansować się wobec własnego punktu widzenia, uwzględnić racje innych, otworzyć się na coś nowego. Czy jednak postmodernizm można w pełni realizować w praktyce? Być może. Uważam jednak, że kryzys związany z uchodźcami w Europie oraz spory wokół demokracji czy Trybunału Konstytucyjnego w Polsce pokazują, że jest to bardzo trudne, a przynajmniej – że ludzie tego nie chcą. Choćby dlatego, że wszystkie strony tych sporów odwołują się bowiem do pewnych ustalonych porządków i związanych z nimi wartości, takich jak solidarność, wolność, suwerenność, rządy prawa czy demokracja, które z perspektywy postmodernizmu już dawno się wyczerpały i stały się puste. W dyskursie społecznym wraca się coraz mocniej do projektu oświeceniowego, zdruzgotanego przez postmodernizm. Hipermodernizm to pomysł na wzniesienie się ponad opozycję modernizm-postmodernizm i uwzględnienie tego, co ważne dla człowieka w obu tych propozycjach.

Od samego początku polscy wegetarianie przekonywali, że wegetarianizmu nie można sprowadzić do postulatu wyeliminowania mięsa z diety ludzkiej. Wegetarianizm pznavzał odnowę i to odnowę różnego typu w zależności od poglądów danego myśliciela. Charakter tego odrodzenia obejmował zwykle postulat etyczno-duchowej przemiany całego człowieka, na którą składały się: postawa przyjaźni wobec innych ludzi, zwierząt i świata, braterstwa z całym wszechświatem, sprzeciw wobec wiwisekcji, udział w stowarzyszeniach spółdzielczych, promowanie miast-ogrodów, wystrzeganie się wielkomiejskich zbytków, pochwała życia prostego i uprawa roli ( bądź też sadownictwo). Odnowa wymagała, z drugiej strony, zachowania zdrowego życia, eliminacji nałogów "mięsno-wódczano-tytuniowych". Po trzecie, wreszcie pociągała za sobą nowe typy religijności, bądź odnowy lub powrotu do korzeni chrześcijañstwa.

      Każda działalność ludzka zawiera w sobie element ryzyka – uświadamianego lub nieuświadamianego. Tadeusz Kotarbiński w Traktacie o dobrej robocie konstatował: „Ryzyko bywa większe lub mniejsze w odwrotnej zależności od stopnia prawdopodobieństwa skuteczności zastosowanego środka, zawsze jednak, jeśli czyn jest obiektywnie w pewnej mierze śmiały, ryzyko przy nim jakieś musi być, a więc obiektywna niepewność”. Naturalnym dążeniem człowieka jest redukcja tego ryzyka; ma ono bowiem pejoratywny charakter – ziszczenie się ryzyka oznacza częściową lub całkowitą nieskuteczność działań, jakiś niepożądany koszt (sensu largo). Identyfikacja, szacowanie i zarządzanie ryzykiem to współcześnie konieczność. Metody ograniczania ryzyka mogą być różne – od niepodejmowania działalności ryzykownej do ubezpieczenia się od ryzyka.

      Współcześnie mamy do czynienia z kilkoma obszarami ryzyka o strategicznym charakterze dla społeczeństwa. Są to: ryzyko bezpieczeństwa publicznego/państwowego, ryzyko działalności gospodarczej, ryzyko finansowe gospodarstw domowych i ryzyko działalności w sieci. Mówi się też o ryzyku politycznym danego państwa (np. ryzyko wojny, ryzyko nietrafnych wyborów władz, ryzyko niewłaściwych wyborów sojuszy politycznych  itp.).

Myśląc o terrorystach zakładamy, że muszą oni być nienormalni, skoro dokonują tak strasznych czynów. W przypadku muzułmanów dodatkowo myślimy, że w ich religii jest coś co sprzyja terroryzmowi. Tymczasem nie jest to takie oczywiste. Podczas wykładu omówię problemy i wyzwania związane z badaniem terrorystów przez psychologów, trudności definicyjne pojęcia terrorysta, psychologiczne uwarunkowania podejmowania działalności terrorystycznej, a także przedstawię możliwą rolę islamu.

Figura „autorytetu” jest zazwyczaj przedstawiana w pozytywnym świetle, jako wzór godny do naśladowania, o szczególnej wartości dla ludzi młodych. W założeniu pełni on też istotne funkcje społeczne, wywołując określone zachowania, które ułatwiają podział pracy, podtrzymywanie tradycji, rozwój tożsamości kulturowej. Badania socjologiczne na ten temat pokazują jednak, że autorytet może mieć w równym stopniu wpływ korzystny na osoby, na które oddziałuje, jak również destrukcyjny. Zetknięcie jednostek o nierównych zasobach materialnych, społecznych lub symbolicznych powoduje wyuczoną uległość jednej ze stron, przeradzającą się w chęć podporządkowania, naśladowania i bycia docenionym. Uczestnicy i uczestniczki lekcji zapoznają się z najciekawszymi eksperymentami naukowymi, weryfikującymi negatywny wpływ autorytetu, a także konkretnymi przykładami historycznymi. Wspólnie zastanowimy się, w jaki sposób można bronić się przed urokiem złego autorytetu.