wykład

Otyłość i korelujące z nią choroby cywilizacyjne (np. cukrzyca, choroby sercowo-naczyniowe) stały się prawdziwym wyzwaniem dla medycyny XXI wieku. Od kilkudziesięciu lat jako przyczynę otyłości wskazuje się zaburzenie bilansu kalorycznego tzn.    tyjemy bo za dużo jemy i za mało się ruszamy. Od kilkudziesięciu też lat gwałtownie rośnie liczba ludzi otyłych i z nadwagą. Zestawienie tych dwóch faktów daje do myslenia: czy na pewno wiemy dlaczego tyjemy?  Na wykładzie zostanie omówiona jedna z  teorii wskazująca, że być może dla powstawania otyłości i powiązanych z nią chorób metabolicznych ważniejsze jest CO JEMY a nie ILE JEMY bo pokarm izokaloryczny nie oznacza izometaboliczny a organizm ludzki to nie kalorymetr.

Jabłoń udomowiono około 10 tysięcy lat temu. W procesie udomawiania człowiek wytworzył liczne odmiany uprawne,któych liczbę określa się obecnie na ponad 10 tysięcy. Na terenie Polski drzewa owocowe w tym jabłonie uprawiano już w czasach pierwszych Piastów. Potem wraz z zakonnikami na teren Polski przybyły szlachetne odmiany jabłoni. Jedną z najstarszych uprawianych w Polsce odmian jabłoni jest ‘Aporta’. Mamy również swój wkład w hodowlę odmian jabłoni - ‘Kosztela’, ‘Ksawerówka’, ‘Pepinka Litewska’. W sadzie PAN Ogrodu Botanicznego zgromadzono 428 starych odmian jabłoni. Będą one ilustrowały opowieść o historii udomowienia i wykorzystywania tego gatunku przez człowieka. Dawne odmiany mają szczególną wartość jako źródło genów do wytwarzania nowych odmian, mają również ogromne znaczenie kulturowe. Poprzez przykład jabłoni chcemy zwrócić uwagę na proces postępującej erozji genetycznej i utratę różnorodności biologicznej. Coraz częściej do łask powracają stare odmiany drzew owocowych. Ogrodnicy poszukują starych odmian jabłoni i innych drzew, z ogrodów swoich dziadków. Skąd ten sentyment do owoców zapamiętanych z dzieciństwa? Dlaczego stare odmiany drzew owocowych są dziś nadal cenione? Ratuje się i kontynuuje uprawę starych drzew, które tu i ówdzie się zachowały. Ty również możesz przyczynić się do ochrony różnorodności biologicznej poprzez uprawę starych odmian jabłoni. Podzielimy się z Tobą sekretami  uprawy starych drzew owocowych!

W programie:

Historia udomowienia jabłoni 

"A jeśli chcesz jabłecznik zrobić". Przechowywanie, przetwórstwo i użycie kulinarne jabłek w dokumentacji historycznej.

Prezentacja starych odmian. Warsztaty z rozpoznawania odmian, szczepienia i pielęgnacji 

Teoria dominacji jest jedną z najbardziej znanych w szkoleniu psów. Stosuje się ją od ponad stu lat. Została opracowana na podstawie badań zachowania wilków. Przez wzgląd na pokrewieństwo obu tych gatunków, uznano, że ich zachowania są analogiczne i stworzono zasady, które miały pomóc w szkoleniu psów. Teoria dominacji zakłada, że psy również tworzą stada, w których występuje hierarchia na czele której stoi przywódca – zwany Alfą. Przewodnik stada ma pierwszeństwo do wszystkich zasobów: jedzenia, miejsca odpoczynku, samicy. Według teorii dominacji psy tworzą również stado z ludźmi. Jeśli właściciel chce, by jego pies był posłuszny, powinien zająć pozycję Alfy, stosując reguły panujące w wilczym stadzie. Podczas wykładu zostaną omówione zasady teorii dominacji, a także obecne stanowisko specjalistów zajmujących się zachowaniem psów, na ten rodzaj szkolenia psów. Celem spotkania jest rozwianie wielu mitów krążących wokół tej zasady. Zapraszamy wszystkich, którzy chcą lepiej poznać swojego psa, a także dowiedzieć jakie on ma zdanie na temat dominacji ;-)

Gleba jest złożonym środowiskiem, w którym rozwija się część podziemna organizmu roślinnego, pełniąca wiele ważnych funkcji życiowych. Właściwości chemiczne gleby są jednym z najistotniejszych czynników wpływających na wzrost i rozwój roślin. Zarówno nadmiar, jak i niedostatek substancji mineralnych zawartych w podłożu, mogą mieć szkodliwy wpływ na roślinę, prowadząc do wystąpienia wielu reakcji fizjologicznych. Ogromne znaczenie ma odczyn podłoża wpływający selektywnie na rośliny. Określany jest jako skala pH, czyli proporcja pomiędzy zawartością jonów H+ i OH-. Na tej podstawie różnicuje się gleby od bardzo kwaśnych (pH<4) do zasadowych (pH>7,5). Gleby o odczynie zasadowym i obojętnym w Polsce stanowią ok. 20 % i są to czarnoziemy, gleby lessowe i ilaste, rędziny, mady rzeczne. Niebagatelną rolę spełnia wapń, który wpływa tak na procesy życiowe u roślin, jak i żyzność i strukturę gleby oraz dostępność pierwiastków. Wyróżnia się trzy podstawowe grupy roślin: acydofilne (pH 6,7-4,0), neutrofilne (pH 7,2-6,8) i bazyfilne (pH 8,5-7,0). Niektóre rosną dobrze tylko w wąskim zakresie, a u wysoce tolerancyjnych gatunków granice nierzadko rozciągają się od zasadowego po lekko kwaśny. Różnice w wymaganiach występują często wśród gatunków w obrębie tego samego rodzaju np. Adonis, Allium, Asplenium, Gentiana, Hydrangea, Lillium, Paeonia, Rhododendron, i jest to zjawisko powszechne. Tolerancja pod względem odczynu nie zawsze jest tożsama z tolerancją na obecność węglanu wapnia. Rośliny lubiące wysoką zawartość wapnia zwane są kalcyfitami lub alkalokalcyfitami. Rośliny dolomitowe bytują na glebach o wysokiej zawartości węglanu wapnia i magnezu.

Polska Akademia Nauk Ogród Botaniczny w Powsinie proponuje wykład połączony z pokazem roślin mięsożernych, czasami określanych jako rośliny owadożerne, które  należą do osobliwości przyrodniczych. Egzystują w bardzo ubogich środowiskach w składniki mineralne (głównie w związki azotu) rozwinęły cechy morfologiczne (wykształcenie liści pułapkowych) w celu schwytania żywej zdobyczy. Celem prezentacji będzie zatem omówienie najpopularniejszych roślin mięsożernych oraz ich pokaz.

Nauka to najlepsze co przydarzyło się ludzkości. Z niej wyrosła współczesna medycyna, która przedłuża i ratuje ludzkie życie. Naukowcom i lekarzom zdarza się czasem błądzić – w końcu to tylko ludzie – ale  oparta na nauce medycyna działa. Jednak nie wszyscy jej ufają. Na rynku usług pseudomedycznych, który rozkwita w Polsce, znajdziemy wiele bzdurnych terapii i maszyn, które nie mają nic wspólnego z prawdziwą medycyną. Jak się bronić przed nieświadomym zbłądzeniem na manowce i jak rozpoznać, kiedy wróg celowo wciąga nas  w bagienko pseudonauki? Trzeba oczywiście zachować czujność i krytycyzm, a także znać jego taktykę

Zajęcia poświęcone naszym najbliższym krewnym, czyli małpom człekokształtnym - gorylom i szympansom. Opiekunowie zwierząt opowiedzą o codziennym życiu swych ulubieńców i o tym, czym różni się ich dzień od naszego. Obserwacja szympansów i goryli jest najlepszym dowodem na nasze bliskie pokrewieństwo. Czy szympansy potrafią malować? Czy goryle jedzą banany? Czy życie w ZOO jest nudne? Co myślą o zwiedzających? Czy małpy człekokształtne chorują na te same choroby co my? Spotkanie będzie doskonałą okazją do tego, by lepiej poznać mieszkańców ZOO, jak również dowiedzieć się wielu ciekawostek, jak wygląda codzienna praca z tymi niezwykłymi zwierzętami. Każdy z nas może zrobić coś dla ratowania małp człekokształtnych i przyczynić sie do tego, by jak najdłużej występowały w naturze. Ich życie w ogrodach zoologicznych ma na celu nie tylko prezentację zwierząt, ale jest niezwykle czynną i aktywną walką o przetrwanie tych gatunków. O tym jak ona przebiega będzie można dowiedzieć się na spotkaniu. Zapraszamy!

Podczas naszego spotkania dowiemy się o nietypowych metodach uprawy roślin zamkniętych w szklanych naczyniach. Poznamy techniki hodowli oraz rodzeje sztucznych zbiorników służących do przetrzymywania zarówno roślin jak i zwierząt w warunkach maksymalnie zbliżonych do naturalnych. Zapoznamy się z budową oraz funkcjonowaniem takich zbiorników jak: paludarium, vivarium, riparium, terrarium oraz orchidarium. Dowiemy się jakie rośliny są charakterystyczne dla danego typu pojemnika. Omówimy procesy zachodzące w szklanych naczyniach oraz ich wpływ na rośliny. Dowiemy się w jaki sposób powstaje biosfera zamknięta w szklanym naczyniu i jak jest napędzana. Porozmawiamy o roślinach egzotycznych, owadożernych jak również o tych rodzimych.  Poznamy mniej znane Japońskie techniki uprawy roślin takie jak Wabi-Kusa prezentujące kompozycje roślinne w małych, szklanych naczyniach czy Kokedama -sztuke tworzenia kul otoczonych mchem, w których rośnie roślinka. Po wykładzie nastąpi prezentacja ogrodów zamkniętych w szklanych naczyniach.

Grzyby to niezwykle bogata grupa organizmów, a jesień to doskonała pora by zgłębiać tajniki ich życia. Warto poznać je nie tylko ze względu na ich walory smakowe, ale przede wszystkim z uwagi na ich niesamowitą różnorodność, interesującą budowę, jak i ważną rolę, jaką spełniają w przyrodzie. Spotkanie poświęcone grzybom otworzy wykład ilustrowany prezentacją multimedialną. Uczniowie zapoznają się ze specyfiką budowy, cyklu rozwojowego i sposobów odżywiania się tej grupy organizmów. Część terenowa umożliwi przeprowadzenie własnych obserwacji mykologicznych.

Superfood to ostatnio modny termin określający naturalne produkty spożywcze o niezwykłych wartościach odżywczych, które to włączone do diety mają chronić nas przed wieloma chorobami. Superżywność kojarzy się głównie z tropikalnymi owocami i drogimi suplementami. Jednak na straganach, w ogródkach czy nawet na łąkach możemy znaleźć smaczne, tanie i łatwo dostępne rośliny, pełne cennych substancji odżywczych i pozytywnie wpływających na nasz organizm fitozwiązków. Burak ćwikłowy z warzywniaka, borówka czarna z lasu czy wszędobylska pokrzywa to tylko początek długiej listy super zdrowych produktów rodzimego pochodzenia, których właściwościom przyjrzymy się na wykładzie.

Pies towarzyszy człowiekowi od tysięcy lat, dlatego też historia jego ewolucji związana jest nieodłącznie z dziejami ludzkości. Oba gatunki zasiedlały te same środowiska, polowały na podobne zwierzęta, będąc naturalnymi biologicznymi konkurentami. Z upływem czasu konkurencja przeobrażała się w swoistą symbiozę – wspólnotę. Człowiek zaczął izolować dzikie osobniki, wykorzystywać je jako stróżów i pomocników w łowiectwie, zwierzęta zaś otrzymywały pożywienie. W dzisiejszych czasach bardzo często zapominamy o naturalnych potrzebach naszych psów. Jak być świadomym właścicielem czworonoga? Jaką rasę psa wybrać? Chcesz poznać odpowiedzi na te i inne pytania? Bądź z nami!

Budowle i konstrukcje zwierząt z całego świata, muszle, nory i kopce ssaków, gniazda i budki lęgowe ptaków, domki i miasta owadów, pajęczyny pająków, schroniska i konstrukcje wodne, zwierzęcopodobne budynki świata.

60 lat temu dzięki nowoczesnej aparaturze zaczęto poznawać świat przyrody pod olbrzymim powiększeniem w mikroskopach elektronowych. Odkryto np. rybosomy, gdzie odbywa się biosynteza białka i mitochondria produkujące energię w każdej żywej komórce. Uczestnicy zajęć dowiedzą się, jak wygladają osłonki mielinowe i co się dzieje, gdy są one uszkodzone oraz czy można ’zobaczyć’ skutki mutacji prowadzące do różnych schorzeń

Rozród jest aktywnością organizmu kluczową dla zachowania gatunku. Prawidłowe funkcjonowanie gonad męskich i żeńskich, zależy od aktywności specyficznej struktury mózgu, jakim jest podwzgórze. W strukturze tej znajduje się populacja neuronów syntetyzujących neurohormon gonadoliberynę (GnRH), która tworzy wyspecjalizowaną sieć złożoną ze stosunkowo niewielkiej - u szczura ok. 1200-1400, u myszy ok. 800-900 - liczby komórek. Neurony te nie powstają w obrębie centralnego układu nerwowego, lecz wywodzą się z płytki węchowej zlokalizowanej w przedziale nosowym zarodka, skąd w czasie rozwoju zarodkowego wędrują do podwzgórza. Jedną z najważniejszych właściwości neuronów GnRH jest ich aktywność pulsacyjna. Choć spontaniczna pulsacja neuronów GnRH pojawia się w czasie embriogenezy, to po narodzinach szybko zanika. Wynikiem tego swoistego „funkcjonalnego milczenia” neuronów GnRH jest niezdolność niedojrzałego organizmu do rozrodu. Wznowienie pulsacji neuronów GnRH następuje dopiero w okresie dojrzewania płciowego, czego konsekwencją jest stymulacja rozwoju gamet (plemników i komórek jajowych) i rozwój drugorzędnych cech płciowych. Zaawansowane badania ostatnich lat wykazały, że za regulację pulsacyjnego uwalniania GnRH odpowiada tzw. generator pulsów, w skład którego wchodzą neurony podwzgórzowe wykazujące ekspresję trzech peptydów: kisspeptyny, neurokininy B i dynorfiny.

UWAGA KLESZCZE! Hasło to, niczym zdarta płyta, powraca co roku strasząc nas przed konsekwencjami pogryzienia przez te niewielkie pajęczaki. Czy naprawdę mamy się czego bać? Otóż jesteśmy gatunkiem, u którego wszystko co nieznane, wywołuje nie tylko strach, ale też rozbudza niesamowitą wyobraźnię. Z tego też względu, wokół kleszczy narosło wiele mitów i niedomówień.

Serdecznie zapraszam na wspólne spotkanie, podczas którego razem rozprawimy się z tymi mitami. W przystępny sposób opowiem o biologii kleszczy, jak to się dzieje, że są przyczyną wielu chorób oraz o obecnie dostępnych metodach diagnozowania chorób odkleszczowych. Zostaną wyjaśnione poszczególne metody diagnostyczne takie jak ELISA, western blot czy PCR oraz przedstawione ich dobre jak i złe strony. Odpowiemy na pytania: co znaczy wynik fałszywie dodatni i fałszywie ujemny, co to jest czułość testu diagnostycznego, co sprawia, że otrzymany wynik jest wiarygodny.

Szkolenie psów cieszy się rosnącym zainteresowaniem wśród właścicieli czworonogów. W ofercie możemy znaleźć coraz więcej szkół opierających swoje metody na pozytywnym wzmocnieniu. Pomimo dużej skuteczności tej metody, często również słyszymy opinie różnych ludzi, mniej lub bardziej związanych ze szkoleniem psów, że to nie działa. Czy szkolenie pozytywne to szkolenie bez kar? Czy jedzenie jest jedyną nagrodą jaką się wykorzystuje? Czy psy są przekupywane w czasie szkolenia? Czy psy agresywne mogą być szkolone pozytywnie? Czy etyka jest jedynym powodem, dla którego nie zadajemy psu bólu? Co ma nauka do szkolenia pozytywnego? W czasie wykładu słuchacze poznają fakty i mity dotyczące pozytywnego szkolenia, a także dowiedzą się, czym należy się kierować w wyborze szkoły dla psa, aby skutecznie zapanować nad  niesforną bestię w ich domu.

Uczestnicy:

- dowiedzą się jak opracowuje się szczepionki nowej generacji;

- dowiedzą się czy możliwe jest uzyskanie uniwersalnej szczepionki przeciw grypie, która chroniłaby nas przez całe życie;

- prześledzą etapy odkrywania eksperymentalnych szczepionek w laboratorium.

Starzenie się to proces dotyczący wszystkich narządów, który skutkuje pogorszeniem funkcjonowania całego naszego organizmu. Proces ten nie oszczędza również mózgu, który jest jednym z najważniejszych organów organizmu, gdyż steruje skomplikowanymi reakcjami i procesami życiowymi. Starzenie się mózgu i całego układu nerwowego to proces skomplikowany i postępujący, prowadzący ostatecznie do spadku funkcji ruchowych, czuciowych oraz poznawczych człowieka. Pomimo przytaczanego często w literaturze stwierdzenia, że deficyty poznawcze ujawniają się dopiero po 60-tym roku życia, wiele wyników eksperymentalnych wskazuje, że w rzeczywistości zaczynają się one o wiele wcześniej, niektóre nawet w okolicach 40-go roku życia.

Przebieg procesu starzenia się układu nerwowego jest wypadkową progra­mu genetycznego i uwarunkowanych środowiskowo wielokierunkowych zmian na poziomie molekularnym. Zmiany anatomiczne i funkcjonalne, które możemy obserwować w starzejącym się mózgu, są niejednorodne i specyficzne dla poszczególnych jego obszarów. Dotyczą one m.in. objętości tkanki mózgu, gęstości i liczby komórek nerwowych, a także ich morfologii; liczby połączeń między komórkami nerwowymi oraz efektywności komunikacji pomiędzy nimi.

W czasie wykładu przeanalizujemy zmiany jakie obserwowujemy w starzejącym sie układzie nerwowym i ich konsekwencje. Zadamy równiez pytania: czy są one nieuchronne? Czy w jakiś sposób możemy pracować nad sprawnością i efektywnością starzejącego się układu nerwowego

Zwierzęta laboratoryjne nazywamy organizmami modelowymi, dzięki którym odtwarzamy i odzwierciedlamy zjawiska obserwowane u ludzi. „Modelowanie” dotyczy wielu aspektów biologii człowieka m.in. wybranych ludzkich zachowań, także tych których zmiany obserwujemy u pacjentów jako objawy chorób. Okazuje się, że zachowania zwierząt niejednokrotnie w znacznym stopniu przypominają zachowania ludzi. Przedstawione zostanie, w jaki sposób u myszy i szczurów potrafimy zmierzyć poziom lęku i „depresji”. Omówione zostaną także wybrane badania procesów dotyczących uczenia się i pamięci oraz zachowań charakterystycznych dla zwierząt laboratoryjnych – wokalizacje ultradźwiękowe gryzoni. Przedstawione zostaną przykłady wykorzystania zwierząt transgenicznych, które umożliwiają zastosowanie mikroskopowych technik fluorescencyjnych a także technik optogenetycznych kontrolujących aktywność neuronów. Dzięki laboratoryjnym badaniom zachowania zwierząt wiemy coraz więcej na temat funkcjonowania mózgu i mechanizmów chorób mózgu.

Zaburzenia rozwoju układu nerwowego, czyli choroby neurorozwojowe dotykają już ponad 1% populacji dzieci na świecie. Mimo licznych badań naukowcom wciąż nie udało się wyjaśnić dokładnych przyczyn ich występowania. Nie udało się również opracować skutecznych metod leczenia. Wydaje się, że brak jest pojedynczej przyczyny, a choroby te są wynikiem kombinacji czynników środowiskowych, genetycznych, neurologicznych oraz immunologicznych.

Najczęściej występującą chorobą neurorozwojową są zaburzenia ze spektrum autyzmu (Autism Spectrum Disorder, ASD). ASD charakteryzuje się zaburzeniami poznawczymi, które dotyczą głównie percepcji i przetwarzania informacji. W konsekwencji zmiany te prowadzą do zaburzeń w komunikacji, interakcjach społecznych i powstania stereotypowych wzorców zachowań – łącznie nazywanych „triadą autystyczną”. Sugeruje się, że u podstaw ASD leżą zaburzenia struktury i funkcji synaps czyli połączeń między komórkami nerwowymi. Synapsy przekazują (i modyfikują) informację. Za zaburzenia funkcji synaps mogą odpowiadać zarówno czynniki genetyczne (mutacje, polimorfizm) jak i środowiskowe (np. toksyny i infekcje w życiu płodowym).

W niniejszym wykładzie przedstawiony będzie stan obecnej wiedzy neurobiologicznej dotyczącej ASD. Omówione zostaną badania podstawowe, w tym zwierzęce modele ASD. Opisane zostaną prawdopodobne przyczyny i mechanizmy przebiegu tych chorób oraz przedstawione będą potencjalne sposoby leczenia tego zaburzenia.

Edytowanie genów metodą: precyzyjną, powtarzalną i wydajną, stało się powszechnym doświadczeniem. Konieczny jest, zatem komentarz prawny i etyczny, bowiem dalekosiężne konsekwencje tej rewolucji mogą prowadzić ku trudnym do przewidzenia zmianom na Ziemi.

Taniec, siłownia, basen, piłka nożna, tenis czy bieganie to tylko wybrane przykłady aktywności fizycznych goszczących w grafiku osób prowadzących zdrowy styl życia. Zastanawiałeś się kiedyś, co się dzieje w mięśniu podczas treningu? Dlaczego podczas ćwiczeń ze sztangą na Twoich rękach uwidaczniają się naczynia krwionośne, a nogi bolą na drugi dzień po serii przysiadów? Przybliżę Ci to krok po kroku. Skupimy się na potreningowych mikrourazach włókien mięśniowych oraz roli komórek macierzystych w procesie odbudowy tak uszkodzonej tkanki mięśniowej. Odpowiem na pytanie dlaczego na początku naszej przygody z siłownią znacznie szybciej budujemy siłę i masę mięśniową, jednak w miarę zaawansowania treningów ten mechanizm zwalnia.

Azotan(III) i azotan(V) sodu to substancje dodatkowe powszechnie stosowane w przetwórstwie mięsa. Zgodnie z nomenklaturą zaliczane są do grupy substancji konserwujących. Jednak ich właściwości nie ograniczają się jedynie do działania utrwalającego. 

Jesteśmy przyzwyczajeni do czterowartościowego atomu węgla, wyjątkiem są tlenek węgla i izonitryle. Ale nie tylko - ważną grupą użytecznych w syntezie organicznej cząstek aktywnych są karbeny, nietrwałe pochodne węgla dwuwartościowego. Zostaną przedstawione: historia odkrycia tych cząstek, najważniejsze sposoby ich generowania oraz charakterystyczne reakcje.