Klub

Próba przybliżenia fenomenu niesłabnącej popularności dzieła J. R. R. Tolkiena. Osnową wykładu są dzieje recepcji „Władcy Pierścieni”, najbardziej znanego fragmentu spuścizny oksfordzkiego profesora. Prześledzenie ewolucji sposobów odczytania tego utworu pozwala na poruszenie zagadnień kluczowych dla zrozumienia twórczości Tolkiena, takich jak: mit, pojmowany tutaj jako opowieść, która ma przywracać fundamentalny porządek rzeczy i  zaprzeczać przypadkowości ludzkiego istnienia, badanie języków naturalnych i tworzenie nowych na ich wzór, czyli fascynacja autora, z której wyrosło uniwersum Śródziemia, czas i przestrzeń jako istotne składniki kreacji świata przedstawionego ze szczególnym uwzględnieniem Tolkienowskiej kartografii oraz wątku wyprawy, karkołomne (być może tylko pozornie) zestawienie przesłania chrześcijańskiego z motywami zaczerpniętymi z przedchrześcijańskich podań mitycznych, a w końcu znaczenie biografii pisarza w interpretacji jego dzieła. Przedmiotem wykładu są też kontrowersje, które dzieliły i dzielą środowisko krytyków i czytelników,  skoncentrowane wokół pytania, czy dorobek literacki Tolkiena to jedynie kolejny produkt kultury masowej, adresowany głownie do młodych odbiorców, upraszczający anachronizm w skomplikowanej rzeczywistości kulturowej XX i XXI wieku, czy też niekonwencjonalna wykładnia etycznych i egzystencjalnych problemów współczesności i alternatywa dla  nurtów relatywizacji idei i wartości.

Celem warsztatów jest rozwijanie umiejętności publicznego występowania i atrakcyjnego przekazywania treści. Podstawową część zajęć stanowić będą  krótkie wystąpienia uczestników, ćwiczenia i dyskusje.

Warsztaty przeznaczone są dla wszystkich, którzy chcą poznać oraz poćwiczyć stosowanie najważniejszych zasad efektywnego komunikowania się z odbiorcami przez mowę oraz elementy języka niewerbalnego, takie jak kontakt wzrokowy, gestykulacja czy postawa ciała.

Podczas wykładu zgłębimy tajemnice wyjątkowej książki – XVI-wiecznego rękopisu zawierającego portrety i biogramy arcybiskupów gnieźnieńskich oraz biskupów krakowskich (sygn. BN BOZ Cim. 5). Zastanowimy się, jak na portretach symbolicznie przedstawiono władzę i majestat dostojników, a także jak do tych wizerunków mają się towarzyszące im życiorysy. Ukażę, jak w przeszłości powstawały tak wystawne książki, i w jakich okolicznościach sporządzono tytułowy kodeks. W trakcie wykładu obejrzymy liczne reprodukcje tego unikatowego zabytku.

Węgry to nie tylko Budapeszt i Balaton, wart zwiedzania jest również Debreczyn (Debrecen), drugie co do wielkości miasto kraju, dwukrotnie w dziejach  pełniące funkcję stolicy. Położony jest on  na Nizinie Węgierskiej, niedaleko Puszty. 

Zachorować w Księstwie Warszawskim – medycyna i medycy 1807–1814

Jest to pokaz w formie spotkania i wystawy oraz działania rekonstrukcyjnego poświęcony medycynie cywilnej i wojskowej początków XIX wieku, przede wszystkim na terenie Warszawy. Integralną częścią jest zapoznanie z postaciami medyków związanych ze Szkołą Medyczną, prekursorką Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

W czasie wykładu dowiemy się czym jest strategia wygrywająca i jak działa prosta maszyna, która grając uczy się jak wygrywać.

Zamierzam omówić wyprowadzenie mechaniki hamiltonowskiej (przez mechanikę Lagrange'a) z równań Newtona. Następnie omówię korzyści, jakie sama mechanika (w szczególności astronomia) odniosły w związku z nowym narzędziem. Wreszcie, główna część wykładu poświęcona będzie konsekwencjom formalizmu hamiltonowskiego, przede wszystkim jego użyteczności przy wyprowadzaniu nowych teorii fizycznych (termodynamika, fizyka statystyczna, mechanika kwantowa) oraz rozwiązywaniu zadań w nich się pojawiających. Ponadto opowiem, jak sam formalizm hamiltonowski okazał się użyteczny w teorii sterowania. Postaram się zarysować zasadę maksimum Pontriagina. Wreszcie opowiem o najnowszych badaniach związanych z pewnymi modelami rozchodzenia się fal na płytkich kanałach, gdzie najistotniejsze problemy mają swoje sformułowanie w języku hamiltonowskim.    

Zachorować w Księstwie Warszawskim – medycyna i medycy 1807–1814

Jest to pokaz w formie spotkania i wystawy oraz działania rekonstrukcyjnego poświęcony medycynie cywilnej i wojskowej początków XIX wieku, przede wszystkim na terenie Warszawy. Integralną częścią jest zapoznanie z postaciami medyków związanych ze Szkołą Medyczną, prekursorką Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Biało-czarny smok porwał do niewoli nieskończenie wielu rycerzy-matematyków. Na szczęście każdy z nich ma na hełmie białe lub czarne pióro, nikt jednak nie zna koloru pióra na swoim własnym hełmie. Smok wymyślił okrutną regułę — pożre wszystkich, którzy nie zgadną koloru swojego piórka. Na szczęście, prawie wszyscy rycerze-matematycy mogą ujść z życiem!... O ile... założymy, że prawdziwy jest bardzo naturalny aksjomat, zwany aksjomatem wyboru. Zastanowimy się, jakie jeszcze przedziwne ma on konsekwencje, rozmawiając o fantastycznych obiektach i zjawiskach ze świata matematyki — słowniku wszystkich słów oraz cudownym rozmnażaniu pomarańczy.

Zachorować w Księstwie Warszawskim – medycyna i medycy 1807–1814

Jest to pokaz w formie spotkania i wystawy oraz działania rekonstrukcyjnego poświęcony medycynie cywilnej i wojskowej początków XIX wieku, przede wszystkim na terenie Warszawy. Integralną częścią jest zapoznanie z postaciami medyków związanych ze Szkołą Medyczną, prekursorką Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Spotkanie będzie poświęcone historii powstania evidence-based medicine (EBM), czyli koncepcji, która zrewolucjonizowała współczesną medycynę. Podczas spotkania zostaną przedstawione podstawowe zasady EBM. Zaprezentujemy piramidę dowodów naukowych oraz znacznie wytycznych w praktyce klinicznej.

Jako protoplastę EBM wskazuje się wiedeńskiego lekarza Ignaza Semmelweisa, który w 1840 roku na podstawie badań statystycznych skorelował śmiertelność kobiet na wydziale położniczym z wcześniejszą pracą lekarzy w prosektorium i na tej podstawie wysnuł wniosek, że zakażenia poporodowe muszą być powodowane przez jakiś czynnik zakaźny przenoszony przez lekarzy. Współczesna epoka badań naukowych w opiece zdrowotnej rozpo­częła się po drugiej wojnie światowej, kiedy to w British Medical Journal opublikowano pierwsze badanie kliniczne z randomizacją, czyli z loso­wym doborem pacjentów. Początkowo w nowej epoce badań dominowały nauki podstawowe, a miejscem prowadzenia badań były głównie laborato­ria. Pionierami rozwoju metodologii medycznych nauk stosowanych, pozwalającej badać nowe odkrycia w populacjach ludzi, byli twór­cy epidemiologii klinicznej: Archie Cochrane z Wielkiej Brytaniii, David Sackett z Kanady. W 1981 roku grupa epidemiologów klinicznych z Uniwersytetu McMastera z Sackettem na czele opublikowała pierwszy z serii artykułów doradzających klinicystom „Jak czytać czasopisma kliniczne". Po latach nauczania przedmiotu, nazywanego wówczas „krytyczną oceną", grupa ta coraz lepiej zdawała sobie sprawę zarówno z potrzeby, jak i ze stopnia trudności wyjścia poza tradycyjne przeglądanie piśmiennictwa i wykorzystania badań naukowych do codziennego rozwiązywania problemów pacjentów.

Spotkanie będzie poświęcone tematyce składników odżywczych zawartych w żywności, które mogą wpływać na hormony i poczucie  szczęścia u człowieka. Szczególna uwaga poświęcona zostanie takim składnikom jak: niektóre aminokwasy (np. tryptofan), magnez, kwasy omega 3 i innym. Zostaną także zaprezentowane produkty spożywcze bogate w te związki. To, co spożywamy, nie tylko wpływa na zdrowie fizyczne, ale także funkcjonowanie psychiczne. Badania wskazują, że odpowiednio dobrane produkty spożywcze mogą polepszać funkcjonowanie psychiczne człowieka, zwłaszcza wpływać na hormony i poczucie szczęścia. Powszechnie panuje przekonanie, że czekolada poprawia nastrój i wpływa na poczucie szczęścia. Odwołując się do dowodów naukowych, zweryfikujemy ten pogląd podczas wykładu. Warto jednak pamiętać, że jest wiele produktów, które wpływać mogą na hormony szczęścia u człowieka. Podczas zajęć przekazane zostaną praktyczne wskazówki wybierania i łączenia różnych produktów spożywczych tak, aby miały one pozytywny wpływ na hormony szczęścia u człowieka.

Z roku na rok rośnie liczba turystów odwiedzających Tatrzański Park Narodowy. Sezon turystyczny trwa w nim prawie 365 dni, a przecież jest to miejsce stworzone by chronić przyrodę - zarówno ożywioną, jak i tę, która nie może uciec od turystów, czyli nieożywioną. Jak pogodzić ustawowe - i szczytne - zadania związane z istnieniem i działalnością miejsc objętych najwyższą formą ochrony z rosnącym zainteresowaniem ze strony "zwykłych" ludzi, chcących na własne oczy zobaczyć nieskażoną przyrodę. Czy  w XXI wieku jest to w ogóle możliwe? Na przykładzie historii powstania i rozwoju Tatrzańskiego Parku Narodowego, jego obecności w przestrzeni naukowej - ale również kulturotwórczej i socjalnej - spróbujemy na te pytania wspólnie odpowiedzieć.

Otaczający nas świat możemy postrzegać jako otaczające nas dane czy informacje. Ktoś kiedyś obliczył, że ponad 80% tych informacji ma ścisłe odniesienie do przestrzeni i możemy je nazywać geoinformacjami. Dziedzinę wiedzy, która się nimi zajmuje, nazywamy geoinformatyką. Czerpie ona pełnymi garściami z technik GIS (Geographic Information Systems). Podczas warsztatów każdy z nas osobiście użyje technik GIS, by wykonać model 3D wybranego fragmentu terenu. Obejrzymy go następnie z każdej strony na ekranie komputera i spróbujemy go przeanalizować.

Otaczający nas świat możemy postrzegać jako otaczające nas dane czy informacje. Ktoś kiedyś obliczył, że ponad 80% tych informacji ma ścisłe odniesienie do przestrzeni i możemy je nazywać geoinformacjami. Dziedzinę wiedzy, która się nimi zajmuje, nazywamy geoinformatyką. Czerpie ona pełnymi garściami z technik GIS (Geographic Information Systems). Podczas warsztatów każdy z nas osobiście użyje technik GIS, by wykonać model 3D wybranego fragmentu terenu. Obejrzymy go następnie z każdej strony na ekranie komputera i spróbujemy go przeanalizować.

Otaczający nas świat możemy postrzegać jako otaczające nas dane czy informacje. Ktoś kiedyś obliczył, że ponad 80% tych informacji ma ścisłe odniesienie do przestrzeni i możemy je nazywać geoinformacjami. Dziedzinę wiedzy, która się nimi zajmuje, nazywamy geoinformatyką. Czerpie ona pełnymi garściami z technik GIS (Geographic Information Systems). Podczas warsztatów każdy z nas osobiście użyje technik GIS, by wykonać model 3D wybranego fragmentu terenu. Obejrzymy go następnie z każdej strony na ekranie komputera i spróbujemy go przeanalizować.

Prezentacja najważniejszych osiągnięć techniki kryminalistycznej, przedstawienie nowych technik śledczych, w szczególności badanie autentyczności dokumentów i pieniędzy, obszary oraz metody antropometrii dla celów identyfikacji; profilaktyka samobójstw.

Celem zajęć jest przekazanie uczestnikom warsztatu wiedzy na temat podmiotów zobowiązanych do alimentacji oraz przesłanek, jakie muszą zaistnieć, aby dany podmiot zobowiązany był do alimentacji. Umiejętnością praktyczną, jaką otrzymają uczestnicy, będzie umiejętność sporządzenia prostego pozwu o alimenty.

Afery, wampiry, sąsiedzkie porachunki i napady z bronią w ręku. Kryminalna historia czasów PRL na wybranych przykładach.

Dr Anna Rosner – historyk państwa i prawa, wykładowca akademicki. Wicedyrektor Kolegium Międzyobszarowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych UW. Wchodzi w skład Rady Katedry im. Tadeusza Mazowieckiego UW. Zajmuje się badaniami nad historią tradycji i kultury prawnej oraz historią ustroju w XIX i XX w.

Spośród bogatej historii zwierząt w średniowieczu uwagę przyciągają procesy sądowe zwierząt. Pomysł, by wysuwać wobec nich roszczenia prawne i skazywać je na kary wydaje się zrazu nieprawdopodobny. A jednak od połowy XIII wieku przez kolejne trzy stulecia funkcjonowały trybunały, które orzekały w sprawach „przestępstw” popełnianych przez różnego typu zwierzęta. Liczba procesów sądowych wcale nie była tak mała i nie można zaliczyć ich do typu nieistotnych marginaliów. Skąd zatem wziął się pomysł, by pozywać przed sądy zwierzęta? Jak próbowano go uzasadnić i w oparciu o jakie argumenty go krytykowano? Jak wyglądał przebieg procesu i jakie typy procesów wyróżniano? Za co karano zwierzęta i jakie kary im wymierzano? I wreszcie, jakie „przestępstwa” były najsurowiej karane i dlaczego?

Podczas spotkania spróbujemy spojrzeć na święte księgi judaizmu i chrześcijaństwa w świetle osiągnięć współczesnej psychologii. Dynamiczny rozwój tej dyscypliny dostarcza z roku na rok nie tylko nowych teorii i pojęć, ale też sprawdzonych empirycznie narzędzi, pozwalających podjąć niezwykle interesujące badania nad tekstami świętymi a także nad mentalnością ludzi minionej epoki. W pierwszej części spotkania zaprezentujemy najważniejsze światowe osiągnięcia psychologów w tej dziedzinie, zarówno te kontrowersyjne jak i szeroko uznane w środowisku naukowym (szczególnie cross-cultural psychology, social cognition i psycholingwistyki). Przedstawimy także efekty wybranych, oryginalnych badań prowadzonych w Instytucie Psychologii PAN w Warszawie.
W części drugiej spróbujemy przybliżyć mentalny świat autorów ksiąg świętych i odpowiedzieć na pytania:
- jak postrzegali ówczesny świat autorzy tych ksiąg?
- jak (i jakie) przeżywali wówczas emocje?
- czy ich pojęcie „ja” różniło się od naszego, a jeśli tak, to w jakim sensie?
- czy istnieje szansa odtworzenia psychologicznego portretu założycieli wielkich religii jak np. Mojżesz lub Chrystus?

Socjologowie zauważają, że we współczesnych społeczeństwach (post-przemysłowych) ludzie postrzegają żywność inaczej niż na wcześniejszych etapach rozwoju społecznego. Żywność przede wszystkim stała się dzisiaj produktem: wytwarza się ją w wielkich fabrykach, stosując nowoczesne technologie. Podobnie jak inne produkty, żywność ma dzisiaj wartość marketingową: ma służyć pomnażaniu zysków produkujących ją wielkich korporacji, ale też zaspokajaniu naszych pragnień. Nie chodzi tutaj tylko o zaspokojenie głodu czy pragnienia, ale też obietnicy zawartej w reklamie, że dany produkt nas odchudzi, doda nam energii czy poprawi nastrój.

W jaki sposób i pod wpływem jakich procesów społecznych żywność zmienia współcześnie swoje znaczenie symboliczne? Jak możemy wytłumaczyć powstawanie ruchów społecznych mających na celu poprawę jakości żywności produkowanej przemysłowo? Dlaczego rosnącą popularnością cieszy się żywność wytwarzana tradycyjnymi sposobami? Jakie inne konsekwencje niesie ze sobą uprzemysłowienie produkcji żywności? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w trakcie krótkiego wykładu

Wykład przedstawia wyniki badań terenowych dotyczących współczesnego buriackiego szamanizmu w Mongolii realizowanych w ramach grantu NCN Miniatura 2. Badania skupiają się nad problemami odrodzenia i instytucjonalizacji etnicznego systemu wierzeń Buriatów, jednego z ludów mongolskiego kręgu kulturowego, którzy zamieszkują współcześnie w trzech graniczących ze sobą państwach: Rosji, Mongolii i w Chinach (Mongolia Wewnętrzna). We wszystkich tych trzech krajach zachodzą procesy zmiany społecznej mające wpływ nie tylko na tryb życia Buriatów, ale także na ich kulturę i wierzenia religijne (tradycyjne religie buriackie to szamanizm i buddyzm w formie lamaistycznej).

W ramach wykładu omówione zostaną wstępne wyniki badań prowadzonych w lipcu i sierpniu 2019 roku, a więc będzie to jedna z pierwszych prezentacji tych badań. Wykład będzie nawiązywał także do wcześniejszych badań dotyczących buriackiego szamanizmu.

W ramach wykładu zaprezentowane zostaną materiały wizualne z badań terenowych, ale nie zabraknie też czasu na pytania i dyskusję. Wykład kierowany jest nie tylko do osób zainteresowanych Mongolią, różnorodnością kulturową i religijną współczesnego świata, ale także do osób, które chciałyby dowiedzieć się, w jaki sposób prowadzi się badania antropologiczne i socjologiczne.

Zapoznamy się z zaganieniami takimi jak:  zachowania eksploracyjne, ciekawość, ewolucja ciekawości, mechanizmy motywacyjne, porównania pomiędzy ludźmi oraz zwierzętami. Poszukamy odpowiedzi na pytanie zadane w tytule spotkania.

Spotkanie będzie miało następującą strukturę:

• Wykład wprowadzający, ok 30 min (W. Pisula). Tematyka: zachowania eksploracyjne, ciekawość, ewolucja ciekawości, mechanizmy motywacyjne, porównania pomiędzy ludźmi oraz zwierzętami. Porównania zwierząt znajdujących się na odległych pozycjach drzewa filogenetycznego.  W trakcie tej części poszukamy odpowiedzi na pytanie zadane w tytule spotkania.
• Prezentacja najciekawszych nagrań zachowań motywowanych ciekawością z naszej pracowni, połączona z prezentacją wybranych urządzeń pomiarowych oraz sposobów analizy - zajęcia quasi warsztatowe, ok, 1h
• Dyskusja swobodna, ok 30 min