„Powinno się o mnie napisać książkę!” (Alicja w Krainie Czarów). Książki dla młodych w XIX wieku

Książki dla dzieci i młodzieży – które stanowią współcześnie ważny segment rynku wydawniczego i przyciągają uwagę zarówno badaczy kultury, literatury i książki, pedagogów, historyków sztuki, wydawców i twórców literatury oraz ilustracji, rodziców, nauczycieli i bibliotekarzy, jak i czytelników-wielbicieli w różnym wieku – spopularyzowały się w kulturze europejskiej w XVIII wieku, a na ziemiach polskich w pierwszym ćwierćwieczu XIX stulecia. Były odpowiedzią na przemiany społeczne i ideowe, w tym rozwój nowoczesnej myśli pedagogicznej, co w polskich realiach politycznych łączyło się także z troską o zagrożoną kulturę narodową. Od samych początków polskiej literatury dla młodych odbiorców do Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie trafiały książki i czasopisma dla młodych – od wydawnictw dla małych dzieci, którym czytał dorosły, po adresowane do starszej młodzieży, czytelników zwanych dziś young adults. Podczas spotkania będzie okazja zobaczyć liczne wydane w latach 1801-1918, oryginalne publikacje dla dzieci i młodzieży – od będących świadectwem polskiej kultury romantycznej, przez zrodzone z ideałów pozytywizmu, po związane z estetyką Młodej Polski i przemianami początku XX stulecia. Są wśród nich prace autorów i ilustratorów bardzo znanych, ale i dziś zapomnianych czy anonimowych, w tym także polskie przekłady i adaptacje dzieł obcojęzycznych, należących do klasyki książki dziecięcej i młodzieżowej. Książki te prezentowały młodym odbiorcom literaturę piękną, zarówno prozę (z silną dominacją powieści), jak i poezję, zarówno dzieła pisane pierwotnie z myślą o dzieciach i młodzieży, jak i wtórnie zaadaptowane do ich potrzeb czytelniczych. Niektóre zawierają teksty o charakterze popularnonaukowym i edukacyjnym (z historii i literatury, a także nauk przyrodniczych i ścisłych), wydawane na potrzeby edukacji domowej, samokształcenia oraz wsparcia dydaktyki szkolnej. BUW posiada także książki, związane z nauczaniem dzieci i młodzieży czytania i pisania (w XIX wieku nie zawsze równoczesnym): elementarze, abecadła, wzorniki, zeszyty ćwiczeń kaligraficznych. Wiele publikacji cechuje się interesującą szatą graficzną.