Spotkanie weekendowe

Czy to dziwne, że szkolni prześladowcy pozwalają na nagrywanie swoich "wyczynów", a może całkiem typowe? Żeby odpowiedzieć na takie pytanie, trzeba rozumieć, na czym polega tego rodzaju przemoc. W trakcie krótkiego wykładu opowiem o problemie dręczenia szkolnego, jego skali i głównych cechach, a przede wszystkim postaram się pokazać, że w zjawisko to uwikłana jest cała grupa, a nie tylko agresorzy i ofiary.

Celem prezentacji będzie ukazanie, co oznacza macierzyństwo dla dzisiejszych młodych matek, jak negocjują one zadania i wymagania, które stawia przed nimi wejście w nową rolę społeczną – rolę matki – i w jakim stopniu Internet i media społecznościowe mogą pomóc im pogodzić obowiązki rodzinne, zawodowe i szeroko pojęte życie społeczne.

W proponowanym wystąpieniu rozpatrzone zostaną różne strategie zarządzania okresem ciąży, połogu i wczesnego macierzyństwa stosowane przez młode matki:

- zmiana wzorca przygotowań do roli macierzyńskiej – cyfryzacja poradnictwa około-macierzyńskiego, zmiana wzorca transmisji wiedzy związanej z odgrywaniem roli matki – wiedza nie jest już transmitowana w sposób tradycyjny, w obrębie rodziny, lecz jest zapośredniczona przez e-ekspertów;

- profesjonalizacja macierzyństwa – wydłużenie procesu planowania i przygotowania do roli matki, macierzyństwo jako „zadanie”, „wyzwanie”, nie – naturalny proces rozwoju rodziny;

- cyfryzacja (smartfonizacja) okresu ciąży oraz urlopu macierzyńskiego (konsultacje i porady udzielane w ramach portali tematycznych, dzielenie się doświadczeniem z innymi mamami poprzez serwisy on-line);

- aktywizacja zawodowa młodych mam, umożliwienie im pracy zdalnej (brak przestoju zawodowego spowodowanego okresem ciąży i urlopu macierzyńskiego);

- budowanie wizerunku matki i dziecka poprzez aktywne korzystanie z portali społecznościowych (typu facebook, instagram itd.);

- zjawisko „insta_mam” i „insta_dzieci”, czyli macierzyństwo jako pomysł i sposób na życie młodych kobiet;

- proces „uzewnętrznienia” wstydu poprzez dzielenie się wrażeniami i relacjami z najbardziej intymnych momentów życia młodej (przyszłej) mamy.

Polska doświadcza w ostatnich latach wzmożonego napływu imigrantów. Pochodzą oni zarówno z krajów byłego Związku Radzieckiego (zwłaszcza z Ukrainy), jak też z państw azjatyckich (Wietnam, Indie, Chiny). Dużą grupę wśród tych cudzoziemców stanowią kobiety przyjeżdżające do pracy w Polsce. W niektórych krajach mówi się wręcz o feminizacji migracji z poszczególnych państw wysyłających: dzieje się tak, gdy większość migrantów stanowią właśnie kobiety. Obserwuje się, że skupiają się one w specyficznych sektorach rynku (m.in. usługi opieki nad dziećmi i osobami starszymi). Takie podziały sektorowe są też widoczne wśród etnicznych przedsiębiorców (imigrantki zakładają np. salony kosmetyczne). Kobiet dotyczą też różne ograniczenia i wyzwania związane ze stereotypami odnoszącymi się do postrzegania płci kulturowej. Prezentacja będzie dotyczyć specyfiki pracy kobiet – imigrantek w Polsce. Na podstawie danych urzędowych i wyników badań prowadzonych w terenie, scharakteryzowane zostaną wzory aktywności zawodowej takich cudzoziemek w Polsce oraz specyficzne wyzwania, przed którymi stoją.  

Współczesna kultura popularna ulega dynamicznym przemianom, związanym przede wszystkim z postępem technologicznym, ale reorganizującym w sposób radykalny stosunki pomiędzy twórcami i odbiorcami produkcji medialnych. W społeczeństwach Zachodu wyraźnie dominować zaczyna jej „prosumpcyjna” odmiana – szeregowi konsumenci są zachęcani do aktywnego uczestnictwa w kreowaniu swoich ulubionych produkcji, np. poprzez dialog z producentami lub różne formy crowdsourcingu. Dawnego pasywnego konsumenta w coraz większym stopniu zastępuje kreatywny i świadomy własnego znaczenia prosument.

Społeczności fanowskie, poprzez swoje zaangażowanie, lojalność wobec marki oraz twórcze wykorzystywanie docierających do nich przekazów medialnych, stanowią szczególnie wyrazistą egzemplifikację tych zmian. Chociaż fandomy medialne kultywowały prosumpcyjne postawy jeszcze w erze przedinternetowej, w nowej sytuacji nie tylko przeżyły wyraźny ilościowy rozwój, ale przede wszystkim uzyskały całkowicie nową pozycję. Zamiast traktowanego nieufnie przez przemysł popkulturowy marginesu, fani stali się cenioną i aktywnie wspieraną „elitą” odbiorców, od której mobilizacji często zależy powodzenie konkretnych produkcji. W swoim wykładzie będę chciał pokazać, że ze względu na swoją unikalną pozycję, fani są soczewką przez którą obserwować i wyjaśniać można szerokie przemiany kultury popularnej oraz związanego z nią przemysłu medialnego.

Zazwyczaj gdy myślimy o nauce i technice, to wyobrażamy sobie wybitnych wynalazców i genialne badaczki. Jeśli jednak spojrzymy dokładniej na dowolne odkrycie naukowe lub konstrukcję techniczną, to zobaczymy prace całych zespołów, wpływy ekonomii i polityki. 

W trakcie naszego spotkania porozmawiamy o tym jak socjologia postrzegała naukowców i konstruktorki oraz jak definiowała zadania społeczne nauki i techniki. Zobaczymy czym społeczność fizyków cząstek elementarnych różni się od biologów. Zerkniemy też na to co o społeczeństwie mogą powiedzieć krętki syfilisu. Zerkniemy też w jaki sposób łaziki marsjańskie i lądowniki księżyowe pomagają tworzyć kawałki społeczeństwa. 

Na końcu wykładu przedstawię problemy etyczne z jakimi boryka się socjolog nauki. Spróbujemy wspólnie z publicznością zastanowić się nad ich możliwymi rozwiązaniami. 

Reprywatyzacja stanowi aktualnie jeden z najbardziej palących problemów w Polsce. Skutki jej nieuregulowania prawnego są szczególnie odczuwalne w Warszawie. Po zwrot nieruchomości zwracają się już nie tylko prawowici spadkobiercy właścicieli, którzy utracili swoją własność wraz z wejściem w życie Dekretu Bieruta (1946), lecz także tzn.„handlarze roszczeniami” wykorzystujący luki prawne i manipulujący przepisami. W jaki sposób z dążenia do sprawiedliwości społecznej w latach 90., proces reprywatyzacji przerodził się w źródło zysku wąskiej grupy beneficjentów?

Możemy przyglądać się reprywatyzacji w aspekcie prawnym, politycznym, a także społecznym. Warto zastanowić się nad przyczynami obecnego stanu rzeczy oraz konsekwencjami, jakie generuje. Problem dzikiej reprywatyzacji dotyka lokatorów komunalnych, którzy nie mogą pozwolić sobie na zakup bądź wynajem mieszkania po kosztach rynkowych, ale pokrzywdzeni są wszyscy mieszkańcy stolicy: wraz z tym procesem z mapy Warszawy znikają boiska, placówki edukacyjne oraz przestrzeń publiczna.

Daną problematykę omówimy podczas interdyscyplinarnego spaceru edukacyjnego śladami warszawskiej reprywatyzacji. Spotkamy się przed wejściem do Instytutu Socjologii UW. Pierwszym miejscem, któremu się przyjrzymy, będzie Karowa 14/16. Mijając Hotel Europejski, dotrzemy na plac przed Pałacem Staszica, gdzie przed wojną znajdował się Pałac Karasia. Dzisiaj jest to działka znanego handlarza roszczeń. Następnie udamy się na ulicę Foksal, gdzie inwestor odzyskał boisko szkolne. Stamtąd ruszymy ulicą Chmielną i Bracką w stronę Pałacu Kultury i Nauki. Spotkanie zakończymy przy Sali Kongresowej, w miejscu dawnego adresu Chmielna 70.

Warsztat o tym czym jest “typowo męska praca”. Na podstawie badań nad strażakami, kurierami, kierowcami autobusów i makijażystami zastanowimy się jak tworzy się podział na męskie i kobiece prace i co może go zmieniać. 
Przyjrzymy się jak splatają się społeczne wyobrażenia o płci i o pracy „odpowiedniej” dla mężczyzn, jak płeć przenika sposób myślenia o umiejętnościach, kwalifikacjach i zainteresowaniach, oraz które męskie umiejętności uznaje się za „naturalne”. Jak socjologia może pomóc nam wyjaśnić i zrozumieć te zjawiska?
Podyskutujemy o tym dlaczego kobiety i mężczyźni wykonują inne prace? Gdzie zaczyna się podział na męskie i kobiece zajęcia? Czego wymaga się od mężczyzn w pracy i które wymagania wiążą się z ich płcią. Jakie ma to przełożenie na męskie zdrowie i na możliwości łączenia pracy i życia prywatnego?
Punkt wyjścia stanowić będą wyniki badania jakościowego zrealizowanego w Instytucie Socjologii UW w 2016/2017, w którym badaliśmy mężczyzn i kobiety pracujących w zawodach kierowców autobusów, strażaków, kurierów i makijażystek. Interesowało nas w jaki sposób powstaje, utrzymuje się bądź zmienia podział na „kobiece” i „męskie”. Jakie czynniki sprawiają, że płeć odgrywa rolę a które wpływają na to, że płeć traci na znaczeniu.

Uczestnicy poznają praktyczne zastosowania metod naukowych w kształtowaniu przyjaznej przestrzeni publicznej. Poruszane będą problemy integracji, bezpieczeństwa, estetyki i funkcjonalności przestrzeni wokół nas.

Koncepcja uzależnienia od czynności (takich jak np. granie w gry komputerowe, objadanie się, robienie zakupów czy uprawianie hazardu) zyskała bardzo dużą popularność w świadomości społecznej i mass mediach. W języku potocznym często używa się słowa "uzależnienie" i można odnieść, wrażenie, że uzależnić można się od wszystkiego. Takie stwierdzenie rodzi jednak wiele kontrowersji w środowiskach medycznych i naukowych. Czy jest ono prawdą? Szczególnie intrygującą (i istotną społecznie) grupą problematycznych zachowań opisywanych coraz częściej w kategoriach "uzależnień" są kompulsywne zachowania seksualne. Zgłaszane przez pacjentów trudności z kontrolą czynności seksualnych (tj. wielogodzinne oglądanie pornografii, kompulsywna masturbacja, czy korzystanie z płatnych usług seksualnych) są coraz częściej spotykane w praktyce psychoterapeutycznej, psychiatrycznej i seksuologicznej.

W każdej sekundzie za pomocą zmysłów odbieramy nawet 11 milionów wrażeń. Z tego ogromu bodźców do naszej świadomości dociera tylko około 40. Za tak rygorystyczną selekcję odpowiada nasz mózg. Znając jego przyzwyczajenia można go łatwo oszukać.

Warsztat będzie okazją do tego, aby dowiedzieć się, czym jest tzw. „Reakcja relaksacyjna”. Uczestnicy poznają oraz przećwiczą klasyczne metody regulacji napięcia np. Trening Jacobsona oraz Trening autogenny Schultza.

Uczestnicy zajęć poznają typowe przekazy medialne dotyczące osób chorujących psychicznie i chorób psychicznych. Będą mieli również okazję zidentyfikować i zweryfikować nieprawdziwe przekonania dotyczące specyfiki chorób psychicznych, a także porozmawiać z zaproszonym gościem - osobą z doświadczeniem choroby psychicznej.

Wykład poświęcony problematyce międzypokoleniowego przekazu traumy. Dlaczego odczuwamy emocje w związku z wydarzeniami lub faktami, z którymi sami bezpośrednio nie mieliśmy do czynienia? Przedstawię definicję urazu psychicznego (traumy) oraz rozumienie zaburzenia po stresie traumatycznym (zgodnie z klasyfikacją psychiatryczną DSM-5). W oparciu o wyniki badań (między innymi Mai Lis-Turlejskiej oraz Krzysztofa Rutkowskiego) scharakteryzuję sposób funkcjonowania psychicznego osób, które w dzieciństwie doświadczyły zdarzeń traumatycznych związanych z II wojną światową. Zaprezentuję konsekwencje traumy wojennej matek i ojców dla pokolenia dzieci i wnuków. W analizie odwołam się do kilku perspektyw – przedstawię wybrane wyniki badań z obszaru epigenetyki, neuronauki oraz teorii przywiązania i teorii psychodynamicznych. Bardziej szczegółowo przedstawię zjawisko parentyfikacji czyli odwrócenia ról w rodzinie. Jest to taka sytuacja, gdy dziecko zajmuje się potrzebami rodzica, zarówno realnymi, instrumentalnymi, jak też emocjonalnymi, dystansując się od swoich własnych. W badaniach prowadzonych pod moim kierunkiem, opisanych w książce Dorosłe dzieci. Psychologiczna problematyka odwrócenia ról w rodzinie, wykazano związek pomiędzy emocjonalnym odwróceniem ról ze strony matki w dzieciństwie i depresją w dorosłości. Uzyskaliśmy także wyniki wskazujące na połączenie parentyfikacji z zaburzeniami wegetatywnymi i z odczuwaniem bólu. Ujawniliśmy też związek pomiędzy odwróceniem ról w relacji z rodzicami w dzieciństwie i zaburzeniami obrazu własnego ciała w dorosłości. Dla ilustracji przedstawianych tez posłużę się przykładem klinicznym. Wystąpienie zakończą refleksje nad tym, jak pomóc osobom, których funkcjonowanie wiąże się z dziedzictwem traumy przodków.

Kryminalistyczna ekspertyza pisma ręcznego jest jednym z rodzajów badań prowadzonych dla potrzeb wymiaru sprawiedliwości i organów ścigania. Jej głównym zadaniem jest ustalenie osoby, który napisała lub podpisała kwestionowany dokument, a nadto ujawnianie fałszerstw takich dokumentów i metod stosowanych dla ich podrobienia lub przerobienia. Nauka kryminalistyki rozwija badania porównawcze pisma ręcznego, gdyż zakłada się, że tylko dysponując wzorcem do porównania, na podstawie podobieństw i różnic cech graficznych występujących w materiale dowodowym i porównawczym, można ustalić osobę piszącą lub wykluczyć podejrzanego jako wykonawcę danego rękopisu. Z drugiej strony w języku potocznym funkcjonują określenia "grafologia" i "grafolog" dla oznaczenia badań pisma ręcznego i eksperta, który takimi badania się zajmuje. Takiej grafologii nie należy jednak mylić z badaniami grafologicznymi, które nie mają podstaw naukowych i według ich zwolenników mają służyć do określania cech psychicznych wykonawcy (autora) pisma. Celem wykładu jest przedstawienie pól badawczych kryminalistycznych badań pisma ręcznego i grafologii w ścisłym znaczeniu, ilustrując je przykładami z praktyki, jak również pokazanie różnic między tymi dyscyplinami.

Spotkanie ma na celu przybliżenie instytucji rozwodu, zarówno z orzekaniem, jak i bez orzekania o winie; omówienie przesłanek pozwalających na orzeczenie rozwodu oraz wniosków i roszczeń najczęściej występujących w pozwach rozwodowych.

Pytanie o odpowiedzialność myślących maszyn lub za myślące maszyny stanowi wyzwanie dla systemów prawnych i etycznych. Wykład rozważa główne problemy odpowiedzialności sztucznej inteligencji lub za sztuczną inteligencję. 

Spotkanie ma na celu przybliżenie praw pacjenta, które mają za zadanie ochronę autonomii pacjenta. W trakcie spotkania poruszone zostaną także kwestie roszczeń za naruszenie praw pacjenta. 

Czy zdarza się, że good morning można przetłumaczyć na polski jako do widzenia? Czy słowo good zawsze znaczy to samo co dobry i czy second floor to na pewno drugie piętro? Celem proponowanych przez nas warsztatów tłumaczeniowych jest zaprezentowanie przypadków, w których zastosowanie najbardziej oczywistego „ekwiwalentu” może okazać się złym pomysłem, a otrzymane zdanie, nawet jeśli dobrze brzmi, może mieć zupełnie inne znaczenie niż oryginał. Przyjrzymy się również sytuacjom, w których trudno zdecydować co oznacza zawarte w tekście słowo, mimo że bez kontekstu jego znaczenie wydaje się nie budzić wątpliwości. Zajęcia kładą nacisk na fakt, że, po pierwsze, słowa rzadko są jednoznaczne; po drugie, ich sens zawsze zależy od kontekstu, w którego rozszyfrowaniu nie zawsze pomagają słowa towarzyszące; po trzecie, od dwóch różnych języków nigdy nie należy oczekiwać, że będą do siebie podobne; a po czwarte, słowniki tylko czasem są w stanie pomóc tłumaczowi w znalezieniu ostatecznego rozwiązania. Uczestnicy warsztatów będą tłumaczyć krótkie fragmenty tekstów z języka angielskiego na polski, po czym wspólnie omówimy napotkane problemy oraz porównamy propozycje wersji polskich. Przewidujemy pracę indywidualną, w parach i grupach, w zależności od preferencji uczestników. 

Czym jest kreatywność?  Wszyscy jej pragną a mało kto wie, jak po nią sięgnąć. Kreatywność może być określana jako zestaw cech danej osoby, pozwalający na ciągłe poszukiwanie nowych rozwiązań bądź jako zdolność do tworzenia rzeczy lub idei zarazem nowych i użytecznych. Jako, że na kreatywność składa się wiele zdolności i umiejętności właściwych dla każdej osoby, jest to element niematerialny i trudno uchwytny. Celem spotkania jest dostarczenie podstawowej wiedzy szukając odpowiedzi na takie pytania jak:

Jakie są najważniejsze komponenty kreatywności i myślenia kreatywnego?

Z czego składa się proces kreatywnego rozwiązywania problemów?

Jakie są bariery myślenia kreatywnego?

Jakie są cechy osoby kreatywnej?

Jak pobudzić i zbudować własną kreatywność?

Wykład ten nauczy nieszablonowego podejścia do problemów, pytań i zadań. Pokaze jak dostrzec zadziwiające aspekty rzeczy dobrze znanych, jak łączyć że sobą obiekty pozornie nie mające nic wspólnego i jak zmieniać zwyczajne rzeczy i idee w coś zupełnie nowego.

Nauczysz się łatwiej rozwiązywac problemy, postrzegać jeden obiekt z wielu perspektyw, wykraczać w swoim myśleniu poza ustalone schematy oraz dokonywać ulepszeń w swoim otoczeniu. 

W dobie wszechobecnego internetu i nowych technologii, gdzie słowo drukowane coraz częściej wypierane jest przez obraz badaczowi literatury ciężko jest dotrzeć do szerokiego odbiorcy i zainteresować go problematyką z pogranicza teorii i historii literatury. Konsekwencją tego są dwie możliwe postawy: odrzucenia „nowinek” technologicznych jako w najlepszym razie nieadekwatnego medium bądź zachłyśnięcie się możliwościami, jakie daje epoka cyfrowa, co z kolei często odbija się na naukowej jakości. Istnieje jeszcze trzecia droga, gdzie możliwości nowych technologii są wykorzystywane w taki sposób, by treści ściśle naukowe – nie tracąc na ich wyjątkowości – udostępnić odbiorcom, dla których środowisko cyfrowe jest nie tyle nawet codziennością, co sposobem bycia i myślenia. Inicjatywą spełniającą te postulaty jest platforma cyfrowa Nowej Panoramy Literatury Polskiej stworzonej przez Zespół działający przy Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. W trakcie wykładu zaprezentowane zostaną dotychczasowe osiągnięcia i zrealizowane projekty jak również plany na przyszłość. Słuchacz będzie miał możliwość zapoznania się z procesem tworzenia kolekcji cyfrowej, istotą pracy zespołowej a wreszcie z problemami, na które natrafiają badacze i twórcy próbując pogodzić często sprzeczne ze sobą wymagania oraz oczekiwania potencjalnego odbiorcy. Na zakończenie przewidziana jest dyskusja z uczestnikami o zaletach i wadach takiego rozwiązania, a także inspiracjach do dalszej pracy.

Na spotkaniu omówione zostaną elementy apokaliptyczne w "Jądrze Ciemności" Josepha Conrada, oraz to jak zostały one zaadaptowane w filmie "Czas Apokalipsy" Francisa Forda Coppoli.

Kim jest tytułowa Sublokatorka z powieści Hanny Krall? Na jakich warunkach funkcjonuje w społeczeństwie i kto te warunki stawia? Czego nie wypada robić i mówić Sublokatorce, a jaka być powinna? Sublokatorka jest osobą, której nie wypada się skarżyć, bo w każdym momencie może przecież zostać przez lokatorkę poproszona o opuszczenie lokalu. Funkcjonuje zatem na czyichś warunkach; w swojej, lecz obcej przestrzeni. Jasność, do której dąży, jest poczuciem bycia na swoim miejscu, wśród swoich, z bogatą i adekwatną przeszłością. Jednak czego by Sublokatorka nie zrobiła – zawsze pozostanie sublokatorką.

Pismo chińskie składa się z około 50 000 znaków, wypracowanych w toku długiej ewolucji. W języku współczesnym ponad 95% objętości tekstów w codziennej prasie i popularnych książkach jest pisane przy użyciu 5-6 tysięcy najczęściej używanych znaków. Tyle wystarczy się nauczyć, żeby biegle czytać. Osobę, która zna mniej niż 2000 znaków. Chińskie pismo jest systemem otwartym, co oznacza, że ciągle powstają nowe znaki. Pismo chińskie jest systemem złożonym.Ortografia pisma chińskiego obejmuje kształt oraz kolejność stawianych kresek, których wyróżnia się obecnie 12 rodzajów. Warsztat jest skonstruowany w ten sposób aby przekazać uczestnikom podstawowe informacje na temat historii i ewolucji kaligrafii chińskiej.Pod koniec warsztatu uczetnicy będą mogli wziąć aktywny udział i samodzielnie napisać kilka chińskich zanków pod moim kierunkiem.

Wykład będzie poświęcony pokazaniu różnych możliwości interpretacji bohaterki powieści "Cudzoziemka" Marii Kuncewiczowej, uważanej przez wielu krytyków za najlepszy portret psychologiczny kobiety w kulturze polskiej, na tle innych bohaterek polskiej prozy naznaczonych "trudną innością" czy czujących się cudzoziemkami we własnym kraju. Relacja pomiędzy Kuncewiczową a jej matką, która była dla niej inspiracją przy tworzeniu tego portretu, posłuży nam także jako klucz do opowiedzenia o kilku innych utworach polskich pisarek i poetek opartych o ten wątek, między innymi Bożeny Keff-Umińskiej i Magdaleny Tulli.