Nauki humanistyczne

Typ Tytuł Opis Dziedzinasortuj rosnąco Termin
Spotkanie festiwalowe Czy patriotyzm jest prawicowy? Korelaty przywiązania emocjonalnego do własnego kraju

Żyjąc w zbiorowościach, jednostki wytwarzają mechanizmy identyfikacji z nimi. Również same państwa są zainteresowane wzmacnianiem tego poczucia przynależności, dzięki któremu łatwiej zarządzać grupą. Prezentacja przedstawi uwarunkowania przywiązania emocjonalnego do własnego kraju wśród Polaków i mieszkańców innych państw europejskich. W jaki sposób postawy patriotyczne są powiązane z deklaracjami prawicowości/ lewicowości, religijności i poparcia dla Unii Europejskiej? Wystąpienie opiera się na danych z najnowszej (2018) edycji Europejskiego Sondażu Społecznego.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 11:00
Spotkanie festiwalowe Regionalizm warszawski w okresie międzywojennym

Dzieje większości współczesnych miast, szczególnie wielkich metropolii europejskich, odznaczają się większą lub mniejszą liniowością rozwoju. Ewenementem jest Warszawa nie tylko jako stolica Polski, ale również jako miasto europejskie. Wydarzenia z lat 1939-1945 unicestwiły materialną strukturę miasta, społeczność miejską oraz jej spuściznę kulturową. Pokolenia urodzone i wychowane po II wojnie światowej w niewielkim stopniu posiadają wiedzę o organizacjach społecznych i ich roli, jaką odegrały w dziejach Warszawy.  Wyjątkową rolę w dziejach Warszawy odegrały towarzystwa przyjaciół dzielnic, które działały w okresie międzywojennym począwszy od 1915 roku.

Nauki humanistyczne
  • śr., 2020-09-23 15:00
Spotkanie festiwalowe Spotkanie z „Bluszczem”. Początki prasy kobiecej w XIX w.

W czasie spotkania postaram się przybliżyć świat XIX-wiecznego czasopiśmiennictwa społecznego na przykładzie tygodnika kobiecego „Bluszcz” (wydawanego w latach 1865-1939) oraz „Tygodnika Mód i Powieści”. Skoncentruję się na czasie 2. poł. XIX w., kiedy to czasopismo redagowane przez Marię Ilnicką odgrywało ważną rolę w budowaniu narracji dotyczącej kwestii kobiecej i kształtowania programu emancypacyjnego. Spotkanie rozpocznę od krótkiego wprowadzenia historycznego o czasopiśmiennictwie XIX-wiecznym oraz początkach prasy kobiecej (reprezentowanej głównie przez „Bluszcz” oraz „Tygodnik Mód i Powieści”) w celu zarysowania kontekstu do dalszej części. Podczas części zasadniczej o charakterze warsztatowym uczestnicy spotkania będą analizowali zawartość i treść wybranych numerów czasopisma. Zwrócimy uwagę nie tylko na tematykę artykułów, ale także ich funkcję retoryczną, odwołania do bieżących spraw życia publicznego, politykę redakcyjną, układ materiałów, szatę graficzną. Zastanowimy się, w jakim stopniu obydwa tytuły realizowały formułę prasy kobiecej oraz czy odpowiadały oczekiwaniom ówczesnych czytelniczek i czytelników. Lektura tygodników będzie także okazją do wykorzystania różnych narzędzi pracy z tekstem historycznym, np. metod badań medioznawczych, literaturoznawczych czy socjologicznych. Na zakończenie przewidziana jest dyskusja, w której uczestnicy będą mieli okazję ocenić funkcjonalność tego projektu. Spróbujemy także odnieść się do realiów współczesnych w ramach konfrontacji naszych wcześniejszych wniosków i ustaleń z dzisiejszymi wyobrażeniami o prasie kobiecej oraz regułach funkcjonowania czasopism  na rynku wydawniczym.

Nauki humanistyczne
  • wt., 2020-09-22 17:00
Spotkanie festiwalowe Polskie dzieci Syberii

Fakty z życia polskich dzieci, które po deportacji na Syberię i do Kazachstanu w latach 1940/1941, a następnie po podpisaniu układu Sikorski-Majski umożliwiającego amnestię i ewakuację z  ZSRR polskich więżniów, zesłańców i jeńców, wśród nich dzieci - los  zaprowadził najpierw do Iranu, potem do Afryki, Indii, Meksyku i Nowej Zelandii. Ocalone i bezpieczne w specjalnie utworzonych dla nich osiedlach polskie dzieci mogły się uczyć, bawić i cieszyć odzyskanym dzieciństwem.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 13:00
Spotkanie festiwalowe Jak zamówić kawę po fińsku?

Wizyta w kawiarni czy restauracji to dla wielu jeden z najistotniejszych punktów wakacyjnej podróży za granicę. Popijając poranną kawę, możemy wsłuchać się w obcy język czy zauważyć pierwsze niuanse, które różnią nas kulturowo. W czasie tych zajęć dowiemy się, jakich fraz użyć, by skutecznie zamówić kawę PO FIŃSKU, ale również dowiemy się, czy istnieje coś takiego jak „kawa po fińsku”.   

Nauki humanistyczne
  • śr., 2020-09-23 16:30
Spotkanie festiwalowe Afrykańska symbolika kształtów, wzorów i kolorów, czyli komunikacja dla wtajemniczonych

 Zanim wymyślono telefony komórkowe, zakochani młodzi Zulusi pisali do siebie miłosne listy… z koralików. Układ, jaki tworzyły koraliki na bransoletce lub naszyjniku,  symbolizował tajny przekaz dla ukochanej. Kodowanie wiadomości odbywało się także przez starannie dobrany kolor. W Kenii kobiety wysyłały swoją wiadomość za pomocą tkanin, którymi się przewiązywały. Jeśli zamarzy ci się dywan prosto z Maroka, przyjrzyj się rytmicznym wzorom wszytym w wełniany ścieg. Zapisane zostały na nim historie osób, które go wykonały. Będąc w Ghanie na pewno skusisz się na jakąś pamiątkę. Pamiętaj, że nawet  mały drewniany breloczek kupiony na lotnisku zawiera w sobie przekaz zakodowany w  symbolice motywów Adinkra  - słynnego królestwa Aszanti. Niezależnie gdzie będziesz, na zachodzie, wschodzie, północy czy południu kontynentu afrykańskiego, robiąc zdjęcie, masz szanse natknąć się na zakodowane wiadomości w konkretnych kształtach, układzie kolorów i wymownych wzorów. Przyjdź, popatrz, posłuchaj, odkryj i porozmawiajmy w wizualnym języku, który porusza wyobraźnię.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 11:00
Spotkanie festiwalowe „Fala uniesień, powódź uczuć”. Dlaczego we współczesnej sztuce „leje się wodę”?

W centrum spotkania będą role i znaczenia, jakich nabiera woda we współczesnej sztuce. Już Leonardo da Vinci fascynował się strukturą i zastosowaniem wody. Współcześnie woda jako tworzywo jest wykorzystywana w pracach Jeffa Koonsa czy Yayoi Kusamy – najdroższych artystów współczesnych.

W trakcie spotkania zaprezentowane zostaną polskie i zagraniczne projekty artystyczne, w których woda staje się narzędziem wyrażania emocji. Pokazane zostaną zarówno koncepty wirtualne, jak i te realizowane w przestrzeni miejskiej oraz w naturze. Między innymi pojawią się: 1. Antony Gromley i jego rzeźba „Another Place” zainstalowana na plaży w Crosby (2007), projekt „Sinking world” fotografa Andreas Franke i jego galeria pod wodą (2010), „Tężnia Sztuki” tworzona przez Roberta Kuśmirowskiego (2016), projekt amerykańskiej fotografki Rose-Lynn Fisher „Topografia łez” (2017).

Wspólnie spróbujemy ustalić, po co współcześni artyści sięgają po wodę jako narzędzie wyrażania emocji. Zastanowimy się też, ile jest prawdy w tym, że jesteśmy „ciałami wody” oraz przekonamy się, czy we współczesnej kulturze – jak  przekonuje artystka Ewa Partum – „new horizon is a wave”/„nowy horyzont jest falą”?

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 11:00
Spotkanie festiwalowe Bolesław Prus i fotografia

Z okazji jubileuszu pięćdziesięciolecia urodzin i dwudziestopięciolecia pracy artystycznej, który Aleksander Głowacki (pseud. Bolesław Prus) obchodził w 1897 roku, autor Lalki kupił sobie aparat fotograficzny, aby – nie mając talentu do rysowania – uwiecznić, np. oglądany krajobraz lub spotkaną osobę, a przede wszystkim spełnić daną najbliższym obietnicę: „Od tej pory ja Was będę fotografował” [List do żony (Oktawii z Trembińskich Głowackiej), Nałęczów, 15 sierpnia 1898 r.].

Prus jako właściciel aparatu fotograficznego KODAK nr 1 oddawał się pasji fotografowania rzeczywistości końca XIX i początku XX wieku głównie w czasie wakacyjnych pobytów w Nałęczowie. Zdjęcia (o ustalonym i niewiadomym autorstwie) pisarza i jego najbliższych, fotografie rodziny Stefana Żeromskiego, kuracjuszy nałęczowskich wód czy dzieci z tamtejszej ochronki oraz uwiecznione na płytce fotograficznej malownicze krajobrazy uzdrowiska  zachowały się w zbiorach m.in. Muzeum Literackiego w Nałęczowie – Oddziale Muzeum Lubelskiego w Lublinie (dawniej Muzeum Bolesława Prusa) i Muzeum Narodowego w Warszawie. Dotąd pozostają one niezbadanym świadectwem epoki i zainteresowań Prusa.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 13:30
Spotkanie festiwalowe Czy średniowieczni święci lubili zwierzęta? O irlandzkich mnichach i ich pupilach

Często żyjemy w przeświadczeniu, że współczucie dla zwierząt to wynalazek naszych czasów, a średniowiecze było epoką tak okrutną, że nie było w niej miejsca na cieplejsze uczucia względem innych stworzeń. Wystarczy jednak przeczytać kilka żywotów irlandzkich świętych żyjących w okresie wczesnego średniowiecza (V-X wiek), aby znaleźć liczne przykłady niezwykle serdecznych relacji między zwierzętami a świętymi. Płaczące konie, przywracane do życia krowy, psotne lisy, zaprzyjaźnione muchy, a nawet zwierzęta pełniące rolę mnichów – cała ta menażeria zasiedla irlandzkie hagiografie i miejscowe legendy opowiadające o średniowiecznych świętych.

W ilustrowanej slajdami części wykładowej uczestnicy zapoznają się ze szczególnie interesującymi przykładami przyjaźni między zwierzętami a ludźmi. Następnie wspólnie zastanowimy się, co takie opowieści mówią nam o ludziach żyjących w średniowieczu. Czy w ogóle możemy je uznać za wiarygodne źródło?

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-19 12:00
Spotkanie festiwalowe Wyjątki i nieregularności w angielskiej gramatyce

Czego nie znosisz w nauce języka angielskiego? Tabelki czasowników nieregularnych?

Nieregularnej liczby mnogiej? Nieregularnej wymowy? Nieregularnych nieregularności?

A jeżeli to nie są przypadki? A jeżeli wszystkie te nieregularności są wynikiem naturalnych zmian zachodzących w języku i wszystkie da się prosto wyjaśnić?

Lekcja festiwalowa w przystępny sposób pokaże, że dziwadła typu ​foot-feet​, go-went-gone ​czy ​wolf-wolves nie pojawiły się znikąd, lecz są pozostałościami po regułach, których już nie używamy we współczesnym języku angielskim. Cofniemy się o 1000 lat do czasów króla Alfreda, dzięki czemu poznamy kilka staroangielskich zasad, które sprawią, że współczesne „nieregularne” formy wreszcie nabiorą sensu.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-19 15:00
Spotkanie festiwalowe Norma, zwyczaj, zmiany – o jakości współczesnej polszczyzny

Uczestnicy będą mogli rozwiązać quiz dotyczący współczesnego języka polskiego, zwłaszcza jego aspektów poprawnościowych. Poznają także komentarz językoznawczy do wskazywanych zjawisk i będą mieli możliwość dyskusji.

Nauki humanistyczne
  • wt., 2020-09-22 17:30
Spotkanie festiwalowe Lingwistyka komputerowa i sztuczna inteligencja w tłumaczeniu

Od kilku lat zaawansowane narzędzia komputerowe są powszechnie stosowane na rynku tłumaczeń. Przekład wspomagany komputerowo jest codziennością większości tłumaczy, profesjonalne agencje w coraz większym zakresie zaprzęgają do pracy systemy tłumaczenia maszynowego, a rolę słownika przejmują wyspecjalizowane programy konkordancyjne. Te nowoczesne narzędzia są efektem pracy programistów i językoznawców, przyjrzymy się zatem zasadom ich działania z szerokiej perspektywy. Wykład będzie dotyczył podstaw mechaniki korpusów językowych, leksykografii terminologicznej i modelowania terminograficznego, a także mechanizmów tłumaczenia wspomaganego komputerowo i tłumaczenia  maszynowego. Zapoznamy się z tymi narzędziami z perspektywy tłumacza i przekonamy się, że wiedza językoznawcza jest tak samo ważna, jak umiejętność programowania - zaś skuteczne korzystanie z najnowszych zdobyczy techniki wymaga nie tylko znajomości instrukcji obsługi danego programu, ale także dobrze rozwiniętych kompetencji translatorskich.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-19 11:00
Spotkanie festiwalowe Największe tajemnice PRL-u - od broni nuklearnej po zbrodnię połaniecką

Kulisy największych tajemnic powojennej Polski. Czy to prawda, że Sowieci składowali głowice nuklearne w jednej z polskich wsi? Dlaczego morderstwo z Połańca było najgłośniejszą zbrodnią PRL-u? Czym Breżniew zszokował polskich komunistów podczas wizyty w Polsce? Czy Bolesław Bierut musiał umrzeć?

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 12:00
Spotkanie festiwalowe Western w komiksie polskim

Spotkanie dotyczyć będzie rozwoju gatunku westernu w komiksie polskim od okresu międzywojennego do czasów współczesnych. Bliżej przyjrzymy się utworom powstałym po 1960 roku, zwłaszcza westernom Jerzego Wróblewskiego, Jacka Widora i Mikołaja Spionka.

Nauki humanistyczne
  • pon., 2020-09-21 16:00
Spotkanie festiwalowe „Zapomniane” tematy w nauczaniu języków obcych

„Zapomniane” tematy w nauczaniu języków obcych – czyli czemu łatwiej jest mówić o globalnych zagrożeniach niż o prostownicy do włosów (na przykładzie języka ukraińskiego). Jest to spotkanie przeznaczone dla nauczycieli języków obcych, głównie pracujących z dorosłymi. Jego celem jest zachęcić do refleksji nad tym, jak i czego uczymy, a przede wszystkim uwrażliwić na słuchanie uczniów. Prowadząca na własnym przykładzie oraz opierając się na doświadczeniu innych lektorów, pokaże, o jakich tematach, zagadnieniach często zapomina się podczas kursów, a które są potrzebne w codziennej komunikacji. Trochę z przymrużeniem oka opowie o wadach uczenia, w którym chodzi o zdobywanie kolejnych poziomów w ESOKJ i tym, co zostaje na marginesie. Na własnym przykładzie pokaże, jak można uzupełnić te „niedociągnięcia”.

Przede wszystkim jednak opowie o tym, jak wiele można wynieść, gdy słucha się własnych uczniów i próbuje dostosować do ich potrzeb.

Nauki humanistyczne
  • pt., 2020-09-25 16:00
Spotkanie festiwalowe „English through language jokes” (O nauce języka angielskiego na przykładzie dowcipów językowych)

Ucząc się języka angielskiego, nabywamy sprawności językowej w różnych dziedzinach języka: w zakresie bogactwa słownictwa oraz w zakresie różnorodności struktur gramatycznych, w zakresie wymowy, ale i w zakresie pragmatyki.

W niniejszym warsztacie spojrzymy na te cztery obszary poprzez pryzmat dowcipów językowych, to znaczy każdy z tych obszarów będzie zilustrowany przykładami pochodzącymi z zabawnych użyć języka. Uczestnicy będą zachęcani do wspólnego rozwiązywaniu zagadek językowych, na przykład do wyjaśnienia reguły, która rządzi danym dowcipem. Taka wspólna analiza zabawnych form językowych pomoże nam uświadomić sobie bogactwo języka (którego się uczymy) oraz wskazać obszary, o których mogliśmy wcześniej nie myśleć (w czasie uczenia się języka).

Nauki humanistyczne
  • śr., 2020-09-23 15:00
Spotkanie festiwalowe Przychodzi socjolog do lekarza i… Społeczno-kulturowa perspektywa zdrowia i choroby

 

Zagadnienia medyczne bardzo długo nie były uważane za właściwy przedmiot badań dla socjologów oraz antropologów - jako fakty natury przyrodniczej były postrzegane w oderwaniu od społecznych, kulturowych i politycznych kontekstów, w których występują. Jednak kultura nie tylko stanowi podstawę naszych przekonań i praktyk jako społeczeństwa, ale kształtuje również nasze poglądy i zachowania (pro)zdrowotne.  Ma też niebagatelny wpływ na procesy diagnozy, leczenia oraz rekonwalescencji.

 

Nauki społeczne badając zagadnienia medyczne pozwalają lepiej zrozumieć jak definiujemy, rozumiemy i praktykujemy zdrowie, jak postrzegamy choroby oraz w jaki sposób radzimy sobie ze zmianami zachodzącymi w naszym ciele. Pozwalają również zobaczyć jakie przekonania i wierzenia, jako społeczeństwo, mamy na temat tego, czym jest medycyna i jak działa.

 

Podczas wykładu opowiem o najważniejszych badaniach i teoriach dotyczących społecznych aspektów zdrowia, choroby i leczenia. Przyjrzymy się przejawom medykalizacji życia codziennego oraz zastanowimy się nad możliwościami krytycznej analizy tak zwanego biomedycznego modelu wiedzy.

 

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 12:30
Spotkanie festiwalowe Mainstream flirtuje z drag queens w filmie amerykańskim lat 90.

W trakcie spotkania przyjrzymy się dwóm filmom, których głównymi bohaterami są drag queens: Ślicznotki (To Wong Foo, Thanks for Everything, Julie Newmar, 1995) i Bez skazy (Flawless, 1999). W kontekście czasu ich powstania, filmy te zdają się oferować zaskakująco pozytywne przedstawienia postaci drag queens, których rolą jest nieść pomoc heteroseksualnym postaciom, jednocześnie przełamując ich uprzedzenia. Co więcej, oba filmy przyciągnęły szeroką publiczność obsadami pełnymi gwiazd, wśród których znaleźli się Wesley Snipes, Patrick Swayze, Philip Seymour Hoffman czy Robert De Niro. W trakcie spotkania spojrzymy krytycznie na sposoby przedstawienia postaci LGBTQ+ oraz ich roli w społeczeństwie w obu filmach i zastanowimy się, jaki był ich potencjał do poprawy sytuacji mniejszości seksualnych w Ameryce lat 90.

Nauki humanistyczne
  • wt., 2020-09-22 18:00
Spotkanie festiwalowe „Opowiem Wam tę baśń od nowa” – czarne charaktery z bajek na przykładzie filmu „Czarownica"

Królewna Śnieżka, Śpiąca Królewna, Kopciuszek – w każdej z tych klasycznych bajek oprócz tytułowej bohaterki pamiętamy postać, która stała na jej drodze do szczęścia – czarny charakter. Jednak w najnowszych filmowych adaptacjach bajek antybohaterowie doczekali się odkupienia (poniekąd). Reinterpretacja bajek to nie nowy trend w popkulturze. Badacze baśni i folkloru już od kilku dekad obserwują, w jaki sposób twórcy i odbiorcy wchodzą w interakcje z bajkami, jak się one zmieniają albo w jaki sposób opierają się upływowi czasu. Podczas tej dyskusji skupimy się nad zjawiskiem zmieniających się motywacji działań czarnych charakterów, bazując przede wszystkim na filmie „Czarownica” (Disney, 2014) i drugiej części tego filmu.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-19 11:00
Spotkanie festiwalowe Gdzie jemy pyry, gdzie grule, a gdzie zajadamy się kartoflą – geograficzne zróżnicowanie polszczyzny

Celem wykładu jest prezentacja najważniejszych faktów dotyczących współczesnego zróżnicowania geograficznego polszczyzny i próba odpowiedzi na pytanie: dlaczego w różnych regionach Polski mówimy nieco inaczej. Podczas wykładu postaram się odpowiedzieć na pytanie o najważniejsze cechy czterech głównych dialektów języka polskiego: mazowieckiego, małopolskiego, wielkopolskiego i śląskiego. Wspólnie zastanowimy się, gdzie idzie się do szkoły, a gdzie do skoły, w których regionach Polski rozmowa to godka i dlaczego na Kurpiach psije się psiwo. Osobne miejsce poświęcę także kaszubszczyźnie i nowym dialektom mieszanym.

Nauki humanistyczne
  • czw., 2020-09-24 16:30
Spotkanie festiwalowe Wina i kara

Są dwa zasadnicze sposoby postrzegania kary: retrybutywny i utylitarny. Zwolennicy pierwszego z tych sposobów karę traktują jako odwet za wyrządzone zło. Według zwolenników drugiego podejścia kara to środek do realizacji ważnych społecznie celów. Te cele to zapobieganie kolejnym wykroczeniom, resocjalizacja sprawcy, naprawa wyrządzonych szkód. Utylitaryści zarzucają retrybutywistom, że ich teoria jest: niemoralna, oparta na błędnych intuicjach, nieracjonalna i niezrozumiała. Celem wystąpienie będzie przedstawienie pewnego sposobu obrony retrybutywizmu przed tymi zarzutami. Koncepcja ta opiera się na zaprezentowanym przez Petera Strawsona w artykule Freedom and Resentment opisie sieci postaw i uczuć, które tworzą naszą rzeczywistość moralną. Na gruncie tego stanowiska okazuje się, że to utylitarystyczne ujęcie kary jest narażone na wskazane wyżej zarzuty. Natomiast retrybutywizm, wyrastający z nakreślonego przez Strawsona „ogólnego schematu ludzkiego życia”, jest wyrazem naturalnej postawy względem winowajców, postawy moralnej i racjonalnej.

Nauki humanistyczne
  • wt., 2020-09-22 19:00
Spotkanie festiwalowe Uciekaj co najrychlej. Choroby zakaźne na przestrzeni wieków

Wielkie epidemie jako czynnik kształtujący losy społeczeństw ludzkich od pradziejów po czasy współczesne. Pandemie odciskujące swoje piętno na strukturze politycznej, ekonomicznej, a także gospodarce w Polsce, Europie i na świecie.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 11:00
Spotkanie festiwalowe Tłumacz w służbie muzyki

Czy muzyka wymaga tłumaczenia? Sama w sobie nie, bo jest to przecież język prawdziwie uniwersalny. Przekładu mogą jednak wymagać różne typy tekstów jej towarzyszących.

W części wstępnej spotkania zastanowimy się nad muzycznymi okolicznościami, w których istnieje zapotrzebowanie na przekład oraz usystematyzujemy to, co powinien wiedzieć każdy, kto podejmuje się tłumaczenia programu koncertowego. Będziemy pracować z materiałem empirycznym – z tekstem (w języku polskim) poświęconym znanemu polskiemu dziełu muzycznemu. Przeanalizujemy go pod kątem przełożenia na różne języki (zadeklarowane przez uczestników przy rejestracji). W miarę możliwości czasowych i chęci uczestników spróbujemy indywidualnie lub kolektywnie wykonać szkicowe tłumaczenie(a).

Warsztaty przekładowe o nastawieniu wielojęzycznym, dostępne dla wszystkich chętnych zainteresowanych zagadnieniami tłumaczenia oraz muzyką klasyczną. Przygotowanie teoretyczne ani doświadczenie nie jest wymagane, konieczna jest tylko znajomość polskiego i jakiegoś języka obcego.

Nauki humanistyczne
  • pt., 2020-09-25 17:00
Spotkanie festiwalowe Wyszywanka. O źródłach popularności stroju ludowego we współczesnej Ukrainie.

Wyszywanka, czyli płócienna koszula zdobiona haftem, była elementem ukraińskich strojów ludowych. Współczesność nie odesłała jej do lamusa, jak stroju ludowego w większości krajów Europy. Wręcz przeciwnie, obserwować można dziś w Ukrainie znaczną popularność wyszywanki. Dlaczego i w jakich sytuacjach fragment dawnego stroju ludowego znajduje swoje zastosowanie współcześnie?  Jaka była droga wyszywanki spod chłopskich strzech do symbolu ukraińskości?   

Nauki humanistyczne
  • śr., 2020-09-23 17:00
Spotkanie festiwalowe Różnorodność społeczna a dostęp do opieki zdrowotnej

Równe traktowanie osób należących do różnych grup społecznych i kulturowych ma szczególne znaczenie w przestrzeni opieki zdrowotnej. Choć prawo gwarantuje równość, kobiety, przedstawiciele i przedstawicielki mniejszości seksualnych, religijnych i kulturowych, migranci i migrantki doświadczały i nadal doświadczają dyskryminacji w kontaktach z instytucjami opieki zdrowotnej.

Zjawisko ograniczania praw społecznych w zakresie opieki zdrowotnej omówi dr Mariusz Baranowski (WS UAM), który wygłosi wykład pt.  „Redefinicja pojęcia niepełnosprawności w «warunkowych» państwach dobrobytu: podejście welfare scarcity. Po wykładzie odbędzie się panel dyskusyjny z udziałem badaczy i badaczek zagadnienia dostępu do opieki zdrowotnej w Europie.

Kontakt: katarzyna.bielinska@uw.edu.pl, anna.chowaniec90@gmail.com.

Biorąc udział w spotkaniu pt.: „Różnorodność społeczna a dostęp do opieki zdrowotnej” wyrażają Państwo zgodę na przetwarzanie Państwa danych przez Uniwersytet Warszawski. Szczegółowa informacja nt. przetwarzania danych zostanie przekazana uczestnikom na początku spotkania.

Wydarzenie jest organizowane w ramach Projektu HcPubS: Opieka zdrowotna jako przestrzeń publiczna: Integracja i różnorodność społeczna w kontekście dostępu do opieki zdrowotnej w Europie finansowanego  przez Narodowe Centrum Nauki (Polska, nr projektu 2018/28/Z/HS1/00554), Federalne Ministerstwo Edukacji i Badań Naukowych (Niemcy), Ministerstwo Nauki i Edukacji Republiki Chorwacji/Chorwacką Akademię Nauk i Sztuk  (Chorwacja) i Słoweńskie Ministerstwo Nauki i Sportu (Słowenia) ze środków HERA – Humanities in the European Research Area (http://heranet.info) Public Spaces i Komisji Europejskiej w ramach programu finansowania badań naukowych i innowacji Unii Europejskiej „Horyzont 2020”, umowa nr 769478.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 17:00
Spotkanie festiwalowe Być księżniczką. O feminizmie, emancypacji i Disneyu

Warsztaty o charakterze interaktywnym, podczas których zanalizujemy i zinterpretujemy wzorce kobiecości oraz mity kształtujące pragnienia, potrzeby i oczekiwania kolejnych pokoleń kobiet. Postacie kobiecie obecne w Disneyowskich narracjach o księżniczkach zarówno opisywały i opisują rzeczywistość, jak i tworzyły i tworzą wzorce: wzorce cielesności i wzorce zachowań, postaw i ról społecznych. Dokonamy analizy przykładów od pierwszego filmu pełnometrażowego Królewna śnieżka z 1937 roku do ostatnich realizacji.

By uczynić zajęcia bardziej interaktywnymi, analizować będziemy, poza przykładami ramowymi, przykłady wybrane przez uczestników. Analiza uwzględni kontekst społeczno-kulturowy, współczesne wyobrażenia kobiecości, ideały urody i społeczne status quo. Intencją jest prześledzenie ewolucji postaci kobiecych, które odzwierciedlają proces emancypacji kobiet: od oczekującej na ratunek księżniczki po kobietę, która jest aktywnym aktorem opowieści. Przyjrzymy się także ewolucji narracji pod kątem różnicowania etnicznego kobiecych bohaterek. Zastanowimy się, jakie procesy społeczne stały za ewolucją postaci Dineya oraz w jaki sposób we współczesności współistnieją modele dawne i nowe.   

Nauki humanistyczne
  • czw., 2020-09-24 15:00
Spotkanie festiwalowe Władysław Łokietek - Odnowiciel Królestwa  we współczesnej literaturze pięknej

W 2020 r. przypada 700-lecie koronacji Władysława Łokietka, który w dziele zjednoczenia państwa polskiego odegrał doniosłą rolę. Władca ten, określany w historiografii jako „Odnowiciel Królestwa Polskiego”, cieszy się do dzisiaj w społeczeństwie polskim powszechnym i zasłużonym uznaniem. Dlatego z tej okazji Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie przygotowało wystawę archiwalną pt: WŁADYSŁAW ŁOKIETEK „INSTAURATOR REGNI POLONIAE”, której  celem jest przybliżenie postaci jednego z najwybitniejszych władców Polski. Ekspozycja prezentuje w układzie chronologicznym oryginalne dokumenty i pieczęcie z XIII i XIV w. z zasobu AGAD, ze szczególnym uwzględnieniem okresu panowania Władysława Łokietka. Oprócz dokumentów i zabytków sfragistycznych znajdują się na wystawie tablice genealogiczne oraz wybrane fragmenty z kronik i roczników. Przygotowana wystawa prezentuje postać  Władysława Łokietka i jego najbliższej rodziny  na tle ważnych wydarzeń politycznych, ekonomicznych i społecznych w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej w XIII –XIV w. Organizatorzy wystawy pragną  nie tylko upamiętnić 700-lecie koronacji Władysława Łokietka, lecz również pobudzić społeczeństwo do większego zainteresowania dziejami naszej ojczyzny w okresie panowania ostatnich Piastów. 

W tym roku, w związku z ograniczeniami związanymi z epidemią, spotkania odbywać się będą jedynie on-line. Poszczególne prezentacje będą udostępniane na stronie internetowej Archiwum Głównego Akt Dawnych w najbliższą sobotę, 26 wrześnie 2020, od godz. 18.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 18:00
Spotkanie festiwalowe Skryba też człowiek – zachwycające niedoskonałości manuskryptów

Manuskrypty są niewyczerpanym źródłem informacji nie tylko o języku, ale także o technologii i kulturze dawnych wieków. Wywołują podziw swym wyglądem: ozdobnym pismem i bogato zdobionymi ilustracjami. Jednakże wiele z nich zawiera różne niedoskonałości wynikające z błędów w produkcji, pomyłek, nieodpowiedniego przechowywania, nanoszenia zmian czy usuwania co cenniejszych ozdób. Nie należy ich jednak traktować jak wady. Niedoskonałości te bowiem są w stanie bardzo wiele nam powiedzieć o życiu w dawnych czasach, o pracy jakiej wymagało wykonanie manuskryptów oraz o wartości jaką przedstawiały dla ówczesnych ludzi.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-19 10:00
Spotkanie festiwalowe „Izolacyjka koroniarza”, czyli jak w języku odzwierciedla się epidemia COVID-19

Pandemia COVID-19 wymusiła zmianę wielu zachowań i obyczajów.

Ograniczenie kontaktów towarzyskich, a nawet rodzinnych, dystans społeczny, próba oswojenia nowej sytuacji czy strachu przed chorobą znalazły swoje odzwierciedlenie w języku. Odmienne doświadczenia różnych wspólnot językowych, ale też różnice kulturowe i czysto formalne cechy poszczególnych języków spowodowały, że nawet te same zjawiska zostały różnie odbite w języku.

Przedmiotem wykładu będą przede wszystkim nowe wyrazy, którymi opisujemy zjawiska związane z panującą pandemią. Przeanalizujemy przykłady z różnych języków, przyjrzymy się, do jakich obszarów słownictwa sięgają i jakie skojarzenia przywołują. Spojrzymy też na ich stronę formalną, czyli budowę słowotwórczą, pokażemy, jakie środki zostały wykorzystane oraz po które z nich użytkownicy sięgają częściej, a po które rzadziej.

Przyjrzymy się też określeniom najczęściej występującym w połączeniu z najważniejszymi wyrazami opisującymi epidemię. Tłem dla przykładów współczesnych będą wyrażenia, których używano przed wiekiem, podczas epidemii grypy, tzw. hiszpanki.

Nauki humanistyczne
  • pon., 2020-09-21 17:00
Spotkanie festiwalowe ODWOŁANA - Średniowieczna „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” i jej późniejsze adaptacje

„Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią”, najwybitniejszy polski tekst pochodzący z XV wieku, ujmuje śmierć jako fenomen bliski, w niektórych miejscach dialogu, zdawałoby się, pozbawiony grozy, a nawet obojętny. Tekst przyjmuje istnienie normy wyrażającej bliskość i dobre zaznajomienie się ze śmiercią. Największą szkodę, w konsekwencji utratę życia wiecznego, mogła przynieść chrześcijaninowi nagła śmierć. Człowiek nie powinien jednak pozbawiać się bezcennego daru – „dobrej śmierci”.

W wyniku przemian w cywilizacji europejskiej od XVIII stulecia zaznaczył się dystans w stosunku do tak rozumianej zażyłości ze śmiercią – do stworzonego przez Philippe'a Arièsa konstruktu „śmierci oswojonej”. Samo „oswojenie” przednowoczesnej śmierci wyrażało się w obcej nam postawie obojętności wobec miejsca pochówków czy ceremonii. (Cmentarze do XVIII wieku lokowano w środku ośrodków miejskich, w pewnym sensie martwi i żywi współegzystowali obok siebie, co musiało obniżać niepokój wpisywany w przesłanie memento mori). Autor Rozmowy najwyraźniej ma tego świadomość, intensyfikując w jego własnej perspektywie dramatyczny kontakt ze Śmiercią, przezwyciężając konsekwencje Arièsowskiego „oswojenia” śmierci – z jej grozą należy się zmierzyć. Autor operuje kulturowymi wyobrażeniami na temat umierającego ciała, odnosi się do pewnych społecznych praktyk i sytuacji, związanych z umieraniem.

Śmierć jest najpewniejszym wydarzeniem w życiu każdego człowieka, choć godzina jej przyjścia będzie dlań najmniej spodziewana i znana. Postawa człowieka w chwili śmierci – przesłanie to w nieskończoność podkreślały późnośredniowieczne artes moriendi – nadaje ostateczny sens życiu człowieka, stanowi jego podsumowanie i zamknięcie.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 10:00
Spotkanie festiwalowe Rynek - forum - miejsce wyceny w perspektywie historycznej

Czy pojęcie „rynku" pojawiło się w sposób naturalny wraz z rozwojem gospodarki, czy też mogło zostać zdefiniowane dopiero w określonym kontekście kulturowym? Dlaczego nie znano go w starożytnym Rzymie,choć istniały tam stosunki, które określamy dziś jako „rynkowe"? Czy rację miał Joseph Schumpeter  podkreślając, że zainteresowanie etyką gospodarczą stało się katalizatorem postępu analizy i doprowadziło między innymi do pojawienia się „rynku" w języku ekonomicznym naszej cywilizacji. „Rynek" był najpierw miejscem, a stał się pojęciem teoretycznym...Jak był określany w łacinie średniowiecznej? Dlaczego ten sam termin był używany w zarówno w odniesieniu do wyceny wartości towarów, jak i do oceny postepowania ludzi? Jak rozumiano termin „wolny rynek" w przywilejach książęcych w Polsce epoki rozbicia dzielnicowego? Jak chroniono niegdyś rynek przed oszustami? Jakie sposoby praktycznej wyceny wartości towarów wskazywano w tekstach późnośredniowiecznych ? Dlaczego pojęcia rynku i słusznej ceny wiążą się ze sobą? Jak rozumieli rynek uczeni, od Tomasza z Akwinu do Mikołaja Kopernika? Czy pojęcia „wspólnotowy" i „rynkowy" w każdym kontekście traktowano przeciwstawnie?Czy występujący w średniowiecznych tekstach termin „wspólny rynek" miał podobne znaczenie jak dziś ? Odpowiedzi na te pytania będą zawarte w prezentacji multimedialnej dr. hab. Marcina Bukały badacza filozofii i kultury średniowiecznej oraz wczesnych koncepcji ekonomicznych, wydawcy i tłumacza tekstów łacińskich poświęconych etyce kupieckiej.

 

 

 

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 14:30
Spotkanie festiwalowe Działacze Związku Młodzieży Polskiej „Zet” i Ligi Narodowej – więźniowie X Pawilonu

W wyniku śledztwa prowadzonego przez władze carskie po manifestacji  zorganizowanej przez ZMP „Zet” 3 maja 1891 r. (w 100-lecie uchwalenie Konstytucji 3 Maja) – aresztowano 23 jej uczestników, w tym Bolesława Hirszfelda i Romana Dmowskiego. Było to pierwsze po 1865 r. tak poważne śledztwo, którym objęto działalność patriotyczną w Królestwie Polskim. W 1893 zapadły wyroki – wydalenia z Królestwa. W latach następnych do X Pawilonu Cytadeli trafiali także uczestnicy tzw. klińszczyzny (1894) i aktywiści Towarzystwa Oświaty Narodowej z Warszawy i Towarzystwa Oświaty Ludowej (1898), a także działacze Ligi Narodowej. Wśród nich m.in. Jan Ludwik Popławski, Władysław Jabłonowski, Jan Załuska, Józef Hłasko czy Eligiusz Niewiadomski. Ostatnim więźniem X Pawilonu wywodzącym się z tego środowiska był Władysław Rabski, dziennikarz z zaboru pruskiego, który wyszedł na wolność 11 listopada 1918 roku. Ta karta dziejów X Pawilonu jest do tej pory mało znana i stanowi swego rodzaju białą plamę.

Nauki humanistyczne
  • śr., 2020-09-23 17:00
Spotkanie festiwalowe Język skarbcem kultury. Śladem końskich kopyt w przeszłość polszczyzny

W języku jak w skarbcu przechowują się ślady dawnych czasów i obyczajów, co dobrze widać zwłaszcza w powiedzeniach i skrzydlatych słowach. Wszystko to chcemy pokazać na przykładzie koni, które odcisnęły ślady swoich kopyt bodaj we wszystkich sferach życia codziennego dawnych Polaków, a także w kulturze i sztuce. Konie są również obecne w języku, i to również w tym, którego używamy współcześnie. W czasie wykładu sięgniemy do przeszłości, aby poznać nie tylko powody, dla których konizmy dotrwały do naszych czasów, lecz także aby się dowiedzieć, jakie było ich pierwotne znaczenie i dlaczego w ogóle tak dobrze osadziły się w polszczyźnie.

Nauki humanistyczne
  • wt., 2020-09-22 18:00
Spotkanie festiwalowe Irlandii zawiłe drogi do niepodległości

Irlandzka droga do niepodleglosci zaczęła się wraz z Powstaniem  Wielkanocnym w 1916 roku. Zaczęła się od wielkiego niepowodzenia,  które w sukces przekuli Brytyjczycy. Jej etapem były ogólnobrytyjskie  wybory z 1918 roku, ustanowienie Republiki, ale także krok wstecz. I  zdolnośc do zawarcia niepopularnego kompromisu w 1921 roku. O tym
 wszystkim warto porozmawiać. 

Nauki humanistyczne
  • pt., 2020-09-25 17:00
Spotkanie festiwalowe Brązowe starożytności Mazowsza

Znaleziska skarbów przedmiotów brązowych z terenu Mazowsza - pochodzenie, datowanie, analizy. Poznanie dziejów osadnictwa na Mazowszu w epoce brązu przez pryzmat archeologicznych depozytów. Przybliżenie odlewnictwa brązu w prahistorii.
Archeologia eksperymentalna - warsztaty brązownicze. Przykłady najczęściej stosowanych rud metali, z których pozyskiwano miedź i cynę. Uczestnicy będą też mieli okazję zobaczyć rudy malachitu, chalkopirytu, miedzi rodzimej i kuprytu. Omówione zostaną sposoby pozyskiwania rud oraz ich lokalizacja na terenie Europy. Prześledzony zostanie cały proces technologiczny, od wydobycia, przetworzenia minerałów, do odlania przedmiotu brązowego. We wcześniej przygotowanych glinianych formach uczestnicy podejmą próbę odlewania brązu. Proces ten będzie próbą odtworzenia pradziejowego warsztatu metalurga. Używane będą gliniane rekonstrukcje tygli do topienia metalu. Powietrze kierowane będzie do paleniska za pomocą skórzanych miechów i glinianych dysz, chroniących sam miech przed przepaleniem. Palenisko będzie wkopane w ziemię, opalane węglem drzewnym. Po osiągnieciu temperatury około 1100 stopni Celsjusza i stopieniu brązu, płynny metal zostanie wlany do przygotowanych wcześniej form. Po wystudzeniu forma zostanie rozbita, a oczom uczestników powinien ukazać się gotowy przedmiot brązowy.

Nauki humanistyczne
  • pt., 2020-09-25 15:30
Spotkanie festiwalowe Motywy mitologiczne w architekturze

Motywy mitologiczne towarzyszą człowiekowi niemalże na każdej płaszczyźnie. Jedną z nich jest architektura, która chętnie wykorzystywała istoty i postacie znane z mitów w detalach architektonicznych i dekoracjach malarskich. Czasem odwołanie się do konkretnego boga lub jego atrybutu jest nam w stanie odpowiedzieć na pytanie, czym zajmował się właściciel danego obiektu lub jaką funkcję pełnił budynek. Często przechodząc obok jakiegoś miejsca, nie zwracamy uwagę na szczegóły. Niektóre z nich pozostają ukryte dla ciekawskich oczu. Wykład będzie pewną formą spaceru – wędrówki, podczas której architekturze, przede wszystkim z XIX i początku XX wieku, towarzyszyć będą motywy mitologiczne. Część z nich jeszcze do niedawna znajdowała się pod warstwą farby, niektóre z nich pozostały już jedynie na zdjęciach.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 13:00
Spotkanie festiwalowe Ćwiczenia z ekspansji. Gorączka brazylijska i początki ruchu narodowodemokratycznego w Polsce

W 1895 roku Galicję ogarnęła "gorączka brazylijska", czyli fala migracji mas chłopskich z Galicji do Brazylii. W tym samym roku Roman Dmowski dołączył do zespołu redakcyjnego "Przeglądu Wszechpolskiego" - wydawanego od 1892 roku we Lwowie organu prasowego Polskiego Towarzystwa Handlowo-Geograficznego, który przez pierwsze trzy lata swojego istnienia nosił nazwę "Przegląd Emigracyjny". Tematyką pisma było polskie wychodźstwo, idea polskiej kolonizacji i łączności wszechpolskiej, a celem, jaki sobie stawiali redaktorzy - racjonalne zagospodarowanie polskich mas ludowych, tych poddających się migracyjnej gorączce i tych pozostających w podzielonej rozbiorami Polsce. W moim wystąpieniu zamierzam pokazać, jak w poszczególnych tekstach pierwszego rocznika "Przeglądu Wszechpolskiego" były przedstawiane ludowe masy, oraz zastanowić się nad znaczeniem stosowanego tam pojęcia kolonizacji. Idea polskiej kolonizacji, to znaczy osadnictwa prowadzonego w Brazylii i Stanach Zjednoczonych przez masy chłopskie wygnane przez biedę z ziem polskich, na łamach pisma zaczęła się przenikać z ideą kolonizacji tych mas - dbałością, by się nie wynarodowiły i nie porzuciły religii katolickiej, a także z ideą ekspansji polskiego ciała narodu, które miało zająć odpowiednie miejsce w globalnej gospodarce kapitalistycznej. Chcę się też skupić na roli tego mało znanego aspektu historii endecji w jej rozwoju jako formacji autorytarnej i zmierzającej ku totalitaryzmowi.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 12:30
Spotkanie festiwalowe Pojedynek w XIX wieku – przestępstwo, rytuał, paradoks

Pojedynek w XIX wieku to „teatr, w którym krew była prawdziwa”.
Korzystając z rozmaitych źródeł z epoki (wspomnienia, anegdoty, kodeksy pojedynkowe, literatura piękna i jej ekranizacje, grafiki itp.) zestawionych ze współczesnymi wyobrażeniami popularnych powieści i seriali nurtu „retro”, zobaczymy dzisiejsze najczęściej zafałszowane i uproszczone wyobrażenie o tym specyficznym zjawisku. To zachowanie – akceptowane społecznie, choć równocześnie karane przez prawo – miało charakter ściśle zrytualizowanej formy, obwarowanej szczegółowymi przepisami i szczególny sens, ściśle związany z pojęciem honoru (zob. interpretacje Johana Huizingi i Jurija Łotmana).

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 15:00
Spotkanie festiwalowe Msza na grzbiecie wieloryba i Judasz na urlopie, czyli niezwykła wyprawa św. Brendana Żeglarza

Kim był św. Brendan Żeglarz? W średniowieczu nikt nie zadałby takiego pytania, bo Żegluga św. Brendana opata przez stulecia pozostawała średniowiecznym "bestsellerem", a przygody tego irlandzkiego podróżnika opisywano na wiele sposobów i w różnych językach.

Niektórzy naukowcy twierdzą, że to właśnie on jako pierwszy Europejczyk dotarł do Ameryki – i to już w VI wieku, a więc 900 lat przed wyprawą Kolumba! Jednak tym, co zadecydowało o popularności historii wyprawy św. Brendana w średniowieczu, było poszukiwanie Ziemskiego Raju oraz cuda i potwory, jakie święty napotkał na swojej drodze. Wieloryby, gryfy, potwory morskie, anioły, diabły, a nawet sam Judasz - to właśnie te postaci czynią Żeglugę św. Brendana opata tak fascynującą opowieścią.

W latach 1976-1977 brytyjski podróżnik i historyk, Tim Severin wraz ze swoją załogą zbudował replikę skórzanej średniowiecznej łodzi, aby przepłynąć nią Atlantyk i przekonać się, czy podróż Brendana była możliwa... Na podstawie średniowiecznego manuskryptu Severin nie tylko odtworzył hipotetyczną trasę żeglugi świętego, ale również pieczołowicie zrekonstruował łódź, dbając o takie detale jak średniowieczny sposób garbowania skór czy technika ich zszywania.

Po zapoznaniu uczestników z przygodami św. Brendana, obejrzymy fragmenty dokumentu o wyprawie Tima Severina śladami świętego oraz krótko omówimy proces rekonstrukcji łodzi. Wreszcie wspólnie zastanowimy się nad możliwościami, jakie daje łączenie różnych dziedzin i dyscyplin nauki. Czy kryształowe kolumny na morzu i ziejące ogniem góry to tylko poetycki wymysł, czy trop dla historyka?

Nauki humanistyczne
  • ndz., 2020-09-20 12:00
Spotkanie festiwalowe Literatura po Einsteinie Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-19 18:00
Spotkanie festiwalowe Formy językowe dotyczące kobiet, czyli rzeczowo o pilotkach i wyborczyniach

Formy językowe zwane feminatywami budzą często sporo emocji, dlatego warto im się przyjrzeć chłodnym okiem. W trakcie spotkania uczestnicy będą mogli podzielić się własnymi spostrzeżeniami o formach nazw kobiet, wypełnić ankietę, posłuchać komentarza językoznawczego i uruchomić swoją wyobraźnię słowotwórczą.

Nauki humanistyczne
  • czw., 2020-09-24 17:30
Spotkanie festiwalowe Najdawniejsza przeszłość zachowana w torfowiskach, bagnach i jeziorach: świat i Polska

Rzecz dotyczy archeologii, ale tej specyficznej związanej ze środowiskim. Zabytki, całe duże obiekty, a także pozostałości ludzkich ciał są skarbnicą wiedzy o pradziejowych pokoleniach.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 12:30
Spotkanie festiwalowe Wenus z Milo – świat klasyczny w naszych czasach, czyli co to dzisiaj znaczy “dzieło klasyczne”?

Pojęcie klasyczności wydaje się dzisiaj mocno anachroniczne. “Dzieła klasyczne” naszej kultury, w literaturze czy sztuce, przyciągają już mniej uwagi, a “klasyczność” jako taką nasza współczesna kultura odrzuca. Jednocześnie w naszej coraz bardziej obrazkowej czy “memicznej” kulturze masowej wciąż się nimi posługujemy, jak gdyby nadal należały one do oczywistego zasobu wiedzy każdego i każdej z nas. Postaram się pokazać, że ten podwójny, wewnętrznie sprzeczny stosunek do “dzieł klasycznych” to też element naszego antycznego dziedzictwa.

Nauki humanistyczne
  • śr., 2020-09-23 17:00
Spotkanie festiwalowe Karnawał w Lagos? Praktyki kulturowe Afro-Brazylijczyków w Nigerii

Sołeczność Afro-Brazylijczyków w Nigerii zamieszkuje współcześnie największą metropolię tego kraju, czyli Lagos. W mieście tym znajduje się dzielnica brazylijska, charakteryzująca się bogactwem znaczeń i symboli łączących kultury nigeryjskie, brazylijskie i portugalskie. W trakcie wykładu zaprezentowana zostanie panorama historyczna uwzględniająca moment przybycia Afrykanów z Brazylii w XIX wieku po zniesieniu niewolnictwa oraz kształtowanie się społeczności afro-brazylijskiej w Afryce Zachodniej: Nigerii, Beninie, Ghanie i Togo. Następnie opisane zostaną najważniejsze elementy dziedzictwa kulturowego: przykłady architektury, w tym budynki sakralne nawiązujące do brazylijskiego baroku oraz dawne wille należące do najważniejszych rodzin z domu Martins czy da Silva, cykliczne tradycje świąteczne i obchody karnawału (np. Festiwal Bumba Meu Boi), ubiór, jak również kulinaria. Wykładowi będzie towarzyszyła prezentacja multimedialna z badań terenowych.

 

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 10:00
Spotkanie festiwalowe Jak należy dbać o archiwa rodzinne

Spotkanie poświęcone archiwom rodzinnym, w trakcie którego wyjaśnimy, czym jest archiwum rodzinne, jakie materiały je tworzą, jak należy je porządkować, opisywać i zabezpieczać przed zniszczeniem. Przedstawimy również typowe źródła do dziejów rodzinnych, m.in. akta stanu cywilnego, ewidencję ludności, akta szkolne, akta wymiaru sprawiedliwości. Udzielimy rad, jak można prowadzić poszukiwania  genealogiczne (w archiwach państwowych, kościelnych oraz w Internecie). Powiemy też, jak buduje się drzewo genealogiczne i czym różni się ono od tablic genealogicznych.

Nauki humanistyczne
  • czw., 2020-09-24 17:00
Spotkanie festiwalowe Wkład Żydów w kulturę średniowiecznej Hiszpanii

Jeszcze za czasów Cesarstwa Rzymskiego Żydzi osiedlali się w Hiszpanii. Legenda sefardyjskich wyznawców wiary Mojżeszowej głosi, że przybyli na Półwysep Iberyjski po zburzeniu Pierwszej Świątyni Salomona. Współtworzą oni hiszpańską tożsamość narodową. W każdym okresie historii Hiszpanii, od starożytności do wypędzenia w 1492 roku, piastowali oni wysokie stanowiska, a na dworach królewskich i magnackich spotykamy poetów, lekarzy, astronomów, astrologów, tłumaczy, finansistów i handlowców, zarówno pod rządami Wizygotów, jaki  muzułmanów z Półwyspu Arabskiego, Bereberów czy chrześcijan. Żydzi obecni są w administracji państwowej, jako np. poborcy podatkowi, a także w instytucjach kultury, takich jak szkoły tłumaczy (zobacz: Kordoba, Toledo). Nie sposób wyobrazić sobie filozofii Hiszpanii bez Majmonidesa, poezji bez Ibn Gabirola, mistyki bez Mosze z Leonu i innych. Kiedy myślimy o hiszpańskiej urbanistyce, staje nam przed oczyma dzielnica żydowska w Kordobie i synagogi z Toledo. Nawet oliwa z oliwek, cecha rozpoznawcza śródziemnomorskiej kuchni, zadomowiła się w niej pod wpływem Żydów, którzy ze względów religijnych nie używali smalcu. Marcepan, z  którego słynie Toledo, był świątecznym deserem przygotowywanym na Paschę i Purim. Tak też poznając Hiszpanię, poznajemy kulturę żydowską, której apogeum przypada na średniowiecze.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 12:00
Spotkanie festiwalowe Translating Comics: Approaches and Common Problems

The translation of works belonging to the comic medium has not been given much attention in translation studies. In general, any work created in the comic medium was analyzed from a textual point of view, while the iconic aspect was either ignored or pushed aside. One of the most common approaches to the translation of comics was, and still is, the constrained approach, which sees any other mode than the textual as an addition at best, and a hindrance at worst. While important, the verbal medium, which includes dialogues, captions, and narration, is not the only vital part of a comic. In comics, words work with images to create a coherent, multimodal work that depends on the reception of both modes in order for it to be understood. The following lecture will focus on selected academic approaches in translating comics, including the aforementioned constrained approach, a multimodal approach, and a semiotic approach. Furthermore, common problems arising from these approaches will be identified whilst citing examples. At the end of the lecture, there will be a discussion about the presented approaches, and a practical workshop where the audience will be given handouts and encouraged to try to translate a portion of a chosen comic page from English into Polish.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-19 15:00
Spotkanie festiwalowe Creative writing – how do I start? / Kreatywne pisanie – jak zacząć?

Czy masz czasami super pomysł na krótkie opowiadanie czy nawet powieść, ale nie wiesz, jak się zabrać za pisanie? Czy zdarzało ci się patrzeć przez godzinę na pusty ekran czy kartkę przed sobą? Podczas tego warsztatu uczestnicy będą mieli okazje wypróbować kilku rozgrzewek pisarskich, takich jak metoda 7x7x7, mających na celu pobudzenie kreatywności. Kreatywność jak najbardziej można rozwijać, a kreatywne myślenie jest pożądaną przez pracodawców umiejętnością w różnych zawodach. Po wspólnej „rozgrzewce” spróbujemy zacząć zarys wspólnej (bądź własnej, zależy od liczby uczestników) opowieści.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-19 12:30
Spotkanie festiwalowe Co to jest ciemek i gdzie jest nienacek, czyli o uczeniu cudzoziemców języka polskiego

Spotkanie pokazujące polszczyznę z perspektywy uczących się jej cudzoziemców. Uczestnicy poznają sposoby, techniki i chwyty stosowane w uczeniu języka polskiego obcokrajowców, m.in. rozwiążą i skomentują przykładowe zadania-ćwiczenia.

Nauki humanistyczne
  • śr., 2020-09-23 17:30
Spotkanie festiwalowe ,,Kawałek żółtej ściany” i inne kolorowe detale. Dlaczego kolor sprawia filozofii kłopot?

Jeden z bohaterów powieści Marcela Prousta „W poszukiwaniu straconego czasu” nazwiskiem Bergotte stając przed obrazem Vermeera przeżywa tak silny wstrząs na widok namalowanej żółtej ściany, że umiera. Jest to oczywiście reakcja wyjątkowa i wyobrażona przez powieściopisarza, jednak tkwi w niej ziarno prawdy. Kolor potrafi wstrząsnąć, zachwycić, ale, co najistotniejsze, szalenie trudno jest go opisać, nazwać, a jego rola w poznaniu stanowi przedmiot teoretycznych sporów. Najważniejszy z nich to polemika Goethego z Newtonem: spór o to, czy kolor jest zjawiskiem czysto fizycznym, czy może faktem psychofizycznym, któremu bliżej do etyki niż fizyki. Co ciekawe, obydwaj badacze mieli rację: jeden opisał addytywne mieszanie barw (Newton), drugi substraktywne (Goethe). Przyjrzymy się temu, co filozofowie mają do powiedzenia o kolorze. Dlaczego Ludwig Wittgenstein stwierdza, że rozważając kolory „Stoimy tu i patrzymy jak ciele na malowane wrota”? Zastanowimy się również, czy może niektóre badania prowadzone przez artystów nie pozwolą dostrzec nowych odcieni tej szczególnej jakości, która barwi nasze doświadczenie. 

Nauki humanistyczne
  • wt., 2020-09-22 19:00