wykład

W kontaktach z przedstawicielami innych kultur nie wystarczy znajomość wspólnego języka, aby skutecznie się porozumieć. Bardzo ważnym elementem komunikacji jest kompetencja w zakresie grzeczności językowej, czyli przyjętych w danej kulturze sposobów dziękowania, wypowiadania komplementów, przepraszania itd. Nasz miniwykład pokazuje przykładowe sytuacje nieporozumień powstałych w komunikacji pomiędzy Polką a Amerykaninem, którzy nie do końca zrozumieli się, pomimo iż oboje znają zarówno język polski, jak i angielski. Sytuacje te zostaną opatrzone komentarzami z punktu widzenia pragmatyki, czyli gałęzi językoznawstwa zajmującej się badaniami nad komunikacją.

Intensywny rozwój miast oraz dużych projektów geoinżynieryjnych, zwłaszcza w Chinach, Indiach i Afryce, spowodował zwiększenie zużycia piasku, który jest niezbędnym składnikiem betonu i szkła. Jednak nie każdy piasek nadaje się do wykorzystanie przez przemysł budowlany. Ten, którego mamy najwięcej - piasek z pustyń - ma zbyt wygładzone ziarenka. Dlatego przemysł budowlany eksploatuje piasek rzeczny i morski, w ilościach szacowanych nawet na 50 miliardów ton rocznie. Przy tym zapotrzebowaniu piasek jest eksploatowany dużo szybciej niż jest w stanie odtworzyć się dzięki naturalnym procesom erozji. Ceny piasku rosną, w wielu rejonach eksploatacja piasku odbywa się nielegalnie, a nadzorują ją mafie piaskowe.  Na skutek rabunkowej eksploatacji niszczone są koryta rzeczne, wybrzeża morskie i istniejące w ich obrębie ekosystemy. Ludzie pracują ponad siły, często w warunkach niebezpiecznych dla zdrowia, a nadmierną dociekliwość w sprawie funkcjonowania legalnych i nielegalnych piaskarni można przypłacić życiem. Czy mamy jeszcze szansę, aby powstrzymać te procesy?

Gips zapewne znamy wszyscy – masa do tynkowania wnętrz lub zaklejenia dziur w ścianach. Ale to także składnik skał utworzonych właśnie z owego dwuwodnego siarczanu wapnia. Przyjrzyjmy się, jak takie skały powstają, jak wygląda krajobraz utworzony na skałach gipsowych. Poznajmy rozwijające się w tych skałach zjawiska krasowe i ich skutki – jaskinie, leje, uwały, jamy, ostańce. Zobaczmy także kilkumetrowej długości kryształy gipsu, szable gipsowe, a także miejsca wydobycia surowca gipsowego.

Lodowce są malowniczym składnikiem krajobrazu, ale i w sposób potężny kształtują go. Ślady ich istnienia to zarówno doliny o charakterystycznym przekroju i niekiedy wielostopniowych zboczach, wygładzone zbocza gór, zagłębienia (kary, kotły polodowcowe), a także nagromadzony materiał przynoszony przez lodowiec. Następne części prezentacji odnoszą się do zjawisk podziemnych – jaskiń i ich szaty naciekowej, wulkanizmu i związanych z nim wypływów gorących wód – gejzerów. Wulkanizm jest omówiony na przykładach z różnych części kuli ziemskiej, także wysp wulkanicznych. Uzupełnienie stanowią schematy wulkanów oraz omówienie związku wulkanizmu z otwieraniem się oceanów, grzbietami śródoceanicznymi i wędrówką płyt skorupy ziemskiej.

W tej części zebrane zostały banknoty z obrazami dolin rzecznych, od rzek płynących leniwie na obszarach nizinnych po takie, które wcięły się w teren, tworząc niemal pionowe ściany kanionów. Można porównywać również wysokie brzegi rzeczne z przeciwległymi płaskimi, erozję i gromadzenie osadów rzek meandrujących. Pokazane są także wodospady – od niewysokich progów skalnych po największe z nich. Kolejna część to erozja morska: klif, w tym wielopoziomowy, ostańce i zaokrąglone wielotonowe bloki skalne. Dodane są także zdjęcia i odpowiednie schematy.

Każdy kraj emituje banknoty i ozdabia je często bardzo dobrymi rysunkami. Wśród owych rysunków jest pewna liczba podobizn interesujących obiektów geologicznych. W tej prezentacji zebrane zostały takie, które pokazują skutki erozji, głównie górskiej, oraz jeden z jej efektownych wyników – ostańce. Przegląd obejmuje obiekty z wielu części świata. Uzupełnienie to schematy mechanizmów erozji oraz zdjęcia interesujących form, nie pokazanych na banknotach.

Mokradła powstają w różny sposób i mają różny żywot – co do długości oraz ciągłości występowania (okresowe i mniej więcej stałe). Jednak wśród turystów nie cieszą się na ogół uznaniem, że nieładne, że komary. A to jeden z najcenniejszych i niestety niedocenianych składników środowiska naturalnego. Bo: magazynują wodę, regulują temperaturę otoczenia (chłodzą w czasie upałów, ogrzewają gdy zimno), dają trwałą wilgotność powietrza, są środowiskiem życia i rozmnażania dla wielu płazów i innych zwierząt, w osadzie magazynują substancję obumarłych roślin, nie dopuszczając do jej szybkiego powrotu jako dwutlenku węgla do atmosfery... No i poją sarny, dziki... Proponujemy jeszcze obejrzenie innych osobliwości: rudy żelaza na mokradłach, solanki przybywającej z głębokości 1600 m lub stalaktytów powstających w Warszawie. Gdzie? Na przykład na stacji metra.

Mokradła powstają w różny sposób i mają różny żywot – co do długości oraz ciągłości występowania (okresowe i mniej więcej stałe). Jednak wśród turystów nie cieszą się na ogół uznaniem, że nieładne, że komary. A to jeden z najcenniejszych i niestety niedocenianych składników środowiska naturalnego. Bo: magazynują wodę, regulują temperaturę otoczenia (chłodzą w czasie upałów, ogrzewają gdy zimno), dają trwałą wilgotność powietrza, są środowiskiem życia i rozmnażania dla wielu płazów i innych zwierząt, w osadzie magazynują substancję obumarłych roślin, nie dopuszczając do jej szybkiego powrotu jako dwutlenku węgla do atmosfery... No i poją sarny, dziki... Proponujemy jeszcze obejrzenie innych osobliwości: rudy żelaza na mokradłach, solanki przybywającej z głębokości 1600 m lub stalaktytów, powstających w Warszawie. Gdzie? Na przykład na stacji metra.

Następne zagadnienie geologiczne „w zasięgu ręki” to rzeki i ich źródła. W miejscowości położonej nad rzeką wystarczy pójść nad nią i nie wzdychać „Jak pięknie!”, ale obserwować. Zobaczymy zróżnicowane brzegi doliny rzecznej, ślady poszerzania przez rzekę owej doliny, pozostawione przez nią starorzecza, meandry, może jej roztokowy charakter i skomplikowany przepływ wody, niekiedy z prądem płynącym „pod górę”, ślady zmiany poziomu przepływającej wody, zmarszczki prądowe na piasku, odmienne przy spokojnym i burzliwym przepływie wody... Może dotrzemy do strumienia znikającego w piaskach – jak na pustyni. No i dowiemy się, że w ciągu ostatnich około 600 lat Wisła odsunęła się od Czerska ku wschodowi o 4 kilometry.

Wydaje się, że poznanie spraw geologicznych „w terenie” wymaga wyjazdu do kopalni, kamieniołomu a przynajmniej w góry. Tymczasem wystarczy wychylić się ze swego osiedla (a nawet to nie bywa konieczne), by zetknąć się z „czystą geologią”. Co trzeba robić? Tylko patrzeć uważnie i obserwować ze zrozumieniem. Prezentacja pokazuje szereg problemów i obiektów geologicznych, które poznać można w okolicy Warszawy (oczywiście są takie i w otoczeniu innych miast). To przede wszystkim piasek i jego nagromadzenia polodowcowe – wydmy, ozy, kemy, gleby kopalne, ponadto iły np. warwowe. W piasku ukrywają się narzutniaki, przyniesione przez lodowiec, a potem modelowane przez wiatr. Potraficie wyrzeźbić w kamieniu niedźwiedzia stojącego na tylnych łapach? A wiatr i piasek potrafią.

Wydaje się, że poznanie spraw geologicznych „w terenie” wymaga wyjazdu do kopalni, kamieniołomu a przynajmniej w góry. Tymczasem wystarczy wychylić się ze swego osiedla (a nawet to nie bywa konieczne), by zetknąć się z „czystą geologią”. Co trzeba robić? Tylko patrzeć uważnie i obserwować ze zrozumieniem. Prezentacja pokazuje szereg problemów i obiektów geologicznych, które poznać można w okolicy Warszawy (oczywiście są takie i w otoczeniu innych miast). To przede wszystkim piasek i jego nagromadzenia polodowcowe – wydmy, ozy, kemy, gleby kopalne, ponadto iły np. warwowe. W piasku ukrywają się narzutniaki, przyniesione przez lodowiec, a potem modelowane przez wiatr. Potraficie wyrzeźbić w kamieniu niedźwiedzia stojącego na tylnych łapach? A wiatr i piasek potrafią.

Podczas wykładu uczniowie dowiedzą się, dlaczego w dzisiejszych czasach tak istotnym aspektem jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego. Omówionych zostanie kilka głównych sposobów pozyskiwania energii elektrycznej, do których należą:

• energetyka odnawialna,
• energetyka jądrowa,
• energetyka nieodnawialna oparta na spalaniu paliw kopalnych.

Szerzej przedstawimy alternatywną metodę wytwarzania energii elektrycznej, czyli kontrolowaną reakcję syntezy jądrowej (fuzję jądrową), która w przyszłości może zostać źródłem energii bezpiecznej dla ludności i środowiska. W wyniku reakcji syntezy jądrowej lekkich pierwiastków (np. deuteru i trytu będącymi izotopami wodoru) wyzwalana jest energia, która następnie może zostać praktycznie wykorzystana. Reakcje tego typu mogą zachodzić jedynie w ściśle określonych warunkach podobnych do tych, które występują we wnętrzach gwiazd.

W trakcie wykładu uczniowie dowiedzą się, jakie warunki muszą zostać spełnione, aby móc przeprowadzić kontrolowaną reakcję syntezy jądrowej w warunkach ziemskich, a także trudności z tym związane.

Podczas wizyty w IFPiLM zaprezentujemy uczniom także ekspozycję upowszechniającą fuzję jądrową oraz odwiedzimy:

• Laboratorium układu plasma focus PF1000U,
• Laboratorium Plazmowych Napędów Satelitarnych,
• Laboratorium Laserów Wielkiej Mocy,
• Pracownię Spektroskopii Plazmy Wzbudzonej Laserem.

Światło stanowi podstawę wielu nowoczesnych technologii, a komponenty fotoniczne są wdrażane w niezliczonych urządzeniach ze względu na ich doskonałą szybkość, wydajność i niezawodność w porównaniu z konwencjonalnymi rozwiązaniami. W ramach wykładu postaramy się przybliżyć najbardziej ekscytujące przykłady ilustrujące ogromny postęp, jaki dokonał się w technologiach fotonicznych w ostatnich latach. Między innymi będziemy mówić o optycznych procesorach, pozyskiwaniu energii ze słońca, klimatyzatorach nie wymagających do działania energii elektrycznej czy sieciach telekomunikacyjnych przyszłości.

Uczestnikom przybliżona zostanie tematyka podatkowa z zakresu działalności gospodarczej. W pierwszej części zajęć przedstawione zostaną najważniejsze elementy, tj. formy prowadzenia działalności gospodarczej oraz formy opodatkowania dochodu (pominięta będzie analiza rozwiązań dla działalności rolniczej).

W drugiej części zajęć uczestnicy zostaną podzieleni na zespoły i przeprowadzona zostanie rozgrywka między nimi. Celem gry będzie legalna minimalizacja kosztów podatkowych. Etapy gry będą polegały na wybraniu formy opodatkowania w oparciu o przewidywane dochody, a następnie kalkulacja o wyniki wypracowane.

W zależności od wiedzy i potrzeb uczestników program może ulec zmianom podczas zajęć, na korzyść jednej z części.

Czy wiesz, jak się mówi po angielsku w poszczególnych częściach świata? Czym konkretnie się różnią warianty języka angielskiego?

Na zajęciach omówione zostaną najważniejsze cechy wybranych dialektów języka angielskiego, takich jak irlandzki, australijski, Received Pronunciation (standardowy brytyjski angielski) czy General American. Każda odmiana zostanie zaprezentowana na nagraniu, po czym, przy udziale słuchaczy, przeanalizowane zostaną jej konkretne właściwości fonologiczne. Uczestnicy będą mieli okazję spróbować swoich sił w naśladowaniu dialektów.

Celem zajęć jest poszerzenie wiedzy na temat różnorodności języka angielskiego.

Ocean pokrywa ok 70% naszego globu, a chmury to największa niewiadoma systemu klimatycznego. W styczniu i lutym 2020 roku odbył się jeden z największych międzynarodowych eksperymentów geofizycznych EUREC4A/ATOMIC, podczas którego niemal tysiąc naukowców z kilkunastu krajów świata, korzystając z 4 statków badawczych, 4 samolotów, satelitów, dronów, systemów autonomicznych do pomiarów w atmosferze i oceanie, badało na subtropikalnym Atlantyku oddziaływanie ocean - atmosfera i mechanizmy organizacji zachmurzenia. W eksperymencie uczestniczyła ekipa z Polski. Co mierzyliśmy? Jak i dlaczego? Co ciekawego odkryliśmy? Opowiem o tym w trakcie wykładu.

Socjologowie i historycy od dawna przyglądają się temu, jak epidemie wpływają na porządek społeczny i relacje globalne. Czy epidemie zawsze powodują wzrost uprzedzeń i poszukiwanie „kozłów ofiarnych”? Czy sprzyjają niwelowaniu nierówności społecznych, czy raczej utrwalaniu istniejących stosunków władzy? Jak historia chorób wiąże się z historią europejskiego kolonializmu? W jaki sposób wpisuje się w relacje między ludźmi a zwierzętami? Czy pandemie częściej sprzyjały zamykaniu granic, czy dawały impuls do międzynarodowej współpracy? Czy socjologia historyczna epidemii może pomóc nam w zrozumieniu współczesnych zjawisk i procesów społecznych?

Podczas wykładu, na wybranych przykładach z XIX, XX i XXI wieku omówione zostaną najciekawsze dylematy, punkty sporne i ustalenia socjologii epidemii.

Mauzoleum Walki i Męczeństwa Al. Szucha 25 to autentyczne zachowane wnętrze tzw. Aresztu domowego w latach 1939-1945. W części przyziemia budynku przedwojennego budynku Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (dziś Ministerstwa Edukacji Narodowej) okupant urządził areszt dla więźniów przywożonych z miasta lub więzienia na Pawiaku, w którym oczekiwali na przesłuchania. Elżbieta Krajewska była dwudziestoletnią dziewczyną – żołnierzem Akcji „N”. Złapana w czasie przerzucania ulotek do jednostki wojskowej na ul. Wiśniowej. Poddana ciężkiemu przesłuchaniu trafiła do szpitala więziennego na Pawiaku. Tam pisze rozważania „Drogi Krzyżowej”, które w formie grypsów trafiają do więźniów i za mur więzienny. Jesienią 1943 r. zostaje wywieziona do Auschwitz, gdzie w styczniu 1949 r. umiera na tyfus.

Postaram się w swoim wykladzie omówić podstawowe prawa elektromagnetyzmu, używając pojęć analizy matematycznej, które postaram się (w kontekście elektromagnetyzmu)

przybliżyć tak, aby uczeń liceum mógł mieć wrażenie, że widzi, jaka matematyka kryje się za prawem Gaussa, prawem Faradaya czy prawem Ampere'a. I żeby ewentualnie zrozumiał, czego musi się jeszcze nauczyć, aby elektromagnetyzm rozumieć w sposób satysfakcjonujący matematycznie. Na deser wyjaśnimy matematycznie, jak działają pewne obiekty, takie jak kondensator czy układy RLC. Zakończę wykład, omawiając ideę MAGLEV, czyli pociagów magnetycznych, które po krótkim rozpędzie lewitują i w ten sposób przenoszą pasaów. Takie pociągi funkcjonują chociażby w Japonii i Chinach.

E-poczta, e-handel, e-szkoła – magiczna literka "e" coraz częściej pojawia się jako przedrostek różnych nazw, nadając znanym od wieków słowom nowy wymiar. Powstała również e-logistyka – wykorzystująca wszystkie możliwe rozwiązania informatyczne do rozwijania i usprawniania procesów logistycznych. Od CRM przez EDI, Internet Rzeczy i Cloud Computing po Big Data – z tymi skrótami i nazwami na co dzień spotykają się nie tylko logistycy, ale też pracownicy różnych branż. M.in. te innowacje sprawiają, że logistyka i logistycy coraz ściślej współpracują na co dzień ze światem informatyki. Podczas wykładu przedstawione zostaną zagadnienia z zakresu e-logistyki w kontakście technologi informatycznej.

Etyka w badaniach społecznych ma nieoczywisty rodowód. Podczas spotkania porozmawiamy o mrocznych wątkach historii socjologii i antropologii, o pochodzeniu kodeksów etycznych dla tych dyscyplin oraz o tym, czy takie kodeksy rzeczywiście są nam potrzebne. Zadamy sobie także pytania: Przed jakimi dylematami etycznymi stoją badacze i badaczki społeczne? Na jakie pytania warto sobie odpowiedzieć, żeby takie dylematy rozwiązać? Czy warto takie pytania stawiać sobie także w codziennym życiu? Spotkanie poprowadzi doktorantka w Instytucie Socjologii UW, współorganizatorka Spotkań Badaczek poświęconych etycznym problemom w badaniach.

Jak nawyki wpływają na nasze życie? Co wspólnego ma nawyk ścielenia łóżka z zarządzaniem budżetem domowym? W jaki sposób wykorzystują nasze przyzwyczajenia eksperci od marketingu i sprzedaży? Jak i po co budują w nas przekonanie, że nasze decyzje zakupowe to wyłącznie nasze decyzje?

Z wykładu dowiesz się również o mechanizmach nawyków, czy można je zmienić, a także jak zidentyfikować kluczowe nawyki, czyli te, z których wynikają inne.

Stefan Kardynał Wyszyński, Prymas Tysiąclecia – znany czy zapomniany, zwyczajny czy święty? Co wiesz o Jego życiu, o czasach, w których pełnił posługę biskupa, o przyczynach aresztowania i okolicznościach uwolnienia, czym było Millennium, co znaczy służba Kościołowi i Ojczyźnie, z kim się przyjaźnił Prymas Wyszyński… Czym jest świętość obecnie? Czy Prymas Tysiąclecia jest święty?

80 lat życia, niewola i wolność, cierpienia i radości… Przybliżymy najważniejsze wydarzenia z życia Kardynała Stefana Wyszyńskiego i wspólnie odpowiemy na pytanie: czy Prymas Tysiąclecia jest święty? Ta lekcja to wspólna rozmowa – co wiemy, co znamy, o czym słyszeliśmy – i próba zrozumienie czasów i postawy Kardynała Wyszyńskiego.

Wykład skupia się na problematyce wypadków związanych z lotnictwem, szczególnie zaś z udziałem człowieka – jego funkcjonowania psychologicznego, które w dużym stopniu determinowało to zdarzenie lotnicze.

W wypadkowości lotniczej jest to związane z tzw. czynnikiem ludzkim (Human Factor) determinującym powstanie katastrofy. Czynnik ten nie musi wcale występować podczas czynności związanych z samym działaniem pilotów w kokpicie, ale równie często znajduje się poza nimi i często dużo wcześniej. Analiza każdego zdarzenia lotniczego rozpoczyna się od przeanalizowania czynników ukrytych mogących mieć istotne znaczenie w wyjaśnieniu przyczyn powstania wypadku lotniczego. Idealną teorią wykorzystywaną w tym procesie wnioskowania jest teoria Jamesa REASONA (Swiss cheese). Każda misja lotnicza, jaką załoga statku powietrznego ma do wykonania, obarczona jest ryzykiem. Szacowanie tego ryzyka odbywa się na każdym poziomie podejmowanej decyzji. Mimo tak sformalizowanych procedur dochodzi jednak do wypadków lotniczych. Niektóre czynniki zewnętrze i wewnętrzne, takie jak: pośpiech, rutyna, aprobowanie nadmiernego ryzyka, brak właściwych nawyków i odpowiedniego przeszkolenia, warunki pogodowe, naciski oraz chęć zaimponowania mogą doprowadzić do tragedii. Każde działanie załogi lotniczej obarczone jest ryzykiem popełnienia błędów, gdyż każdy statek powietrzny przemieszcza się w przestrzeni trójwymiarowej. Każda misja lotnicza to nie  tylko praca pilota, ale całego zespołu ludzkiego zabezpieczającego ten lot, dlatego tak ważne jest prowadzenie właściwej profilaktyki, odpowiedniego szkolenia oraz dbanie o komfort psychiczny poszczególnych członków personelu lotniczego w „rodzinie lotniczej".