Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

Dzieci poznają budowę i działanie układu pokarmowego.  W części praktycznej przekonają się jak trawione są najważniejsze składniki pokarmu - wykonają doświadczenia chemiczne

i wcielą się w enzymy trawienne człowieka oraz obliczą długość własnego przewodu pokarmowego.

Spacer historyczno-dendrologiczny. W programie m. in. zwiedzanie na codzień niedostępnych  tarasów Ludwika Krasińskiego i quiz. Pokażemy niezwykłe drzewa,  opowiemy jak znalazły się w parku i komu zawdzięczamy zabudowania stanowiące dziś  dziedzictwo SGGW. 

Podczas zajęć zbadamy wpływ temperatury, stężenia jonów wodorowych (pH) oraz inhibitora (czynnika hamującego) na szybkość reakcji przebiegającej z udziałem enzymu, na przykładzie fosfatazy kwaśnej. Aktywność fosfatazy kwaśnej silnie wzrasta w niektórych chorobach nowotworowych, w chorobach wątroby i kości. Stąd też jest wykorzystywana w diagnostyce medycznej jako tzw. enzym wskaźnikowy. Z kolei rolą fosfatazy u roślin jest uwalnianie fosforanu ze związków organicznych m.in. w warunkach stresu środowiskowego np. zasolenia, deficytu wody czy ataku patogenów.

Jak zmienia się szybkość reakcji gdy enzym znajduje się w mniej sprzyjających warunkach? Na to i inne pytania postaramy się opowiedzieć podczas naszych wspólnych działań eksperymentalnych w laboratorium.

Podejmiemy wyzwanie przekonania dzieci, że owoce i warzywa mogą być ciekawym i smacznym połączeniem. Możliwości projektowania niekonwencjonalnej, zdrowej żywności na bazie jabłek i soków warzywnych.

Uczestnicy lekcji dowiedzą się, z czego składa się krew, z uwzględnieniem różnic gatunkowych. Omówiona zostanie rola komórek krwi w prawidłowym funkcjonowaniu organizmów. Pokazane zostaną preparaty krwi różnych gatunków zwierząt. Opowiemy również jakie są trudności w wyprodukowaniu sztucznej krwi. Na podstawie przeprowadzonych zajęć będziemy rozwiązywać quiz/krzyżówkę.

Rejestracja obecności, czyli liczenie różnych gatunków kręgowców wymaga zastosowania różnych metod. Niektóre z nich nie zmieniają się od dziesięcioleci, inne wykorzystują najnowsze osiągnięcia nauki. W czasie warsztatów pokazane zostaną uczestnikom techniki pozwalające rejestrować zwierzęta, oceniać ich liczebność oraz metody pozwalające określić dietę czy trasy wędrówek zwierząt. Uczestnicy warsztatów będą mieli możliwość obejrzenia, użycia różnych narzędzi oraz wstępnej analizy uzyskanych wyników.

Czym zajmuje się toksykologia, czym jest trucizna i kim jest toksykolog? Czy coś co stanowi przysmak dla człowieka może być trucizną dla zwierzęcia? Podczas lekcji wspólnie odpowiemy na te pytania oraz rozwiążemy kilka weterynaryjnych zagadek dotyczących zatruć naszych pupili. Uczniowie będą mieli szansę zaznajomić się z zawodem toksykologa oraz dowiedzieć się jakie trucizny nas otaczają, a także co może stanowić ryzyko zatrucia dla naszych pupili – psów i kotów.

Opowiemy, czym są nanocząstki i nanomateriały, oraz wyjaśnimy, co sprawia, że nanobiotechnologia to dzisiaj jedna z najbardziej obiecujących technologii. Dowiecie się, w jakich
produktach codziennego użytku możemy znaleźć nanocząstki, które gałęzie przemysłu korzystają ze zdobyczy nanotechnologii, a które dopiero będą z nich korzystać, czyli nad czym
pracują naukowcy. Podczas praktycznych warsztatów poznacie metody wytwarzania nanocząstek, m.in. wykorzystując takie produkty jak kawa i herbata – czyli ekologiczną metodę
zielonej syntezy. Zobaczycie, jak można zmierzyć nanocząstki. Dowiecie się również, jak prowadzić hodowle mikrobiologiczne, przygotowując posiewy mikroorganizmów z własnych
palców, oraz wspólnie z nami zbadacie właściwości antybakteryjne nanocząstek, w tym najpopularniejszych nanocząstek srebra.

Wirus - w dosłownym tłumaczeniu z łaciny virus - jad, oznacza, że wirusy są czynnikami wyłącznie patogennymi. Jednak warto dodać, że są to nie tylko niebezpieczni wrogowie, lecz również współtowarzysze, najdyskretniejsi współpracownicy. Są wszędzie, wewnątrz nas i na zewnątrz, zadziwiają skutecznością działania do tego stopnia, iż można ich uznać za doskonałą formę życia. Ale, czy można powiedzieć, że wirusy żyją? Wirusy określa się przecież jako pogranicze materii żywej i nieożywionej.

Celem warsztatów „Wirusy – nieproszeni goście” będzie wprowadzenie młodych uczestników w ważny i ekscytujący świat wirusów. Pierwszym etapem będzie zapoznanie słuchaczy z budową wirusów oraz procesem zakażenia komórek ludzkich, zwierzęcych i bakteryjnych. Pokazane zostaną sposoby namnażania wirusów in vitro oraz metody ich wykrywania – praca z mikroskopem. Następnie, zaprezentowane zostanie ich działanie chorobotwórcze na przykładach chorób ludzi i zwierząt. W kolejnym etapie wspólnie z uczestnikami opisane zostaną sposoby radzenia sobie z wirusami. Pokazana zostanie, walka z inwazją wirusów jaką toczy każdego dnia układ odpornościowy człowieka, i w jakim stopniu organizm skutecznie odrzuca atak niechcianych gości. Analizując rodzaje odpowiedzi przeciwwirusowej uczestnicy zobaczą, że kiedy wirus przeniknie przez pierwsze bariery ochronne i wniknie do komórek, to jedną z ostatnich desek ratunku jest niszczenie samego siebie - własnych komórek.

Młodzi uczestnicy warsztatów dowiadując się o „sile” wirusów i o trudnościach jakie sprawia walka z nimi, być może docenią banalne przestrogi dorosłych i zrozumieją wysiłek jaki, w różnych aspektach codziennego życia, wkłada się w ochronę przed zakażeniem organizmu.

Chyba każdy rodzic zna problem lęku dzieci przed badaniem lekarskim. Niektóre maluchy reagują wręcz histerią i paniką na samo wspomnienie, że czeka je badanie lekarskie lub np. pobranie krwi. Mniej więcej do 6 roku życia dzieci mają prawo przeżywać nadmiernie każde osłuchanie przez pediatrę czy oglądanie gardła. Z czego wynika lęk dziecka przed lekarzem? Przede wszystkim z lęku przed nieznanym. Dlatego trening medyczny to wspaniała forma oswajania, przygotowania i pokazania tego co było do tej pory nieznane i wydawało się straszne, a w połączeniu z udziałem  psa (zajęcia w formie dogoterapii) rozładowuje stres, przełamują lęki, rozwijaja funkcję poznawcze, stymuluje zmysły oraz ćwiczy koncentrację. Warsztaty mają na celu przybliżenie i oswojenie z tematem szeroko pojętych procedur medycznych, na które dzieci często reagują lekiem. Poprzez możliwość nauki pierwszej pomocy na żywym psie i fantomie dzieci będą mogły oswoić się ze sprzętem medycznym: stetoskop, strzykawka, ciśnieniomierz, otoskop, bandaż, plaster, venflon oraz z takimi czynnościami jak: osłuchanie serca i płuc, zakładanie opatrunków, sprawdzenie tętna, przeprowadzenie masażu serca czy sztucznego oddychania. Dogoterapia uczy samodzielności i odpowiedzialności za siebie i psa. Wpływa na stan emocjonalny, łagodzi stres i relaksuje. Lekcje z psem uczą również tolerancji do innych i akceptacji samych siebie. Zajęcia z psem i na temat psa uczą szacunku, troski, empatii w stosunku do zwierząt i ludzi. Ponad to w czasie spotkania dzieci dowiedzą się czym jest mowa ciała psa czyli najważniejsze sygnały: strach, agresja, chęć zabawy.  Zajęcia będą odbywać się w formie AAA (animal assisted activity) czyli spotkania z psem w formie spontanicznej bez scenariusza narzuconego z góry.

Co wiemy o pleśniach, które spotykamy w naszej kuchni czy też łazience? Czy szkodzą nam te, które porastają powierzchnię sera albo kiełkasy typu salami? Czasami widzimy je na powierzchni otwartego słoika z dżemem albo na kromce chleba - czy są bezpieczne? A co z tymi, które w wilgotnych pomieszczeniach opanowały sufit lub ściany? Garść praktycznych informacji o warunkach wzrostu pleśni, ich wykorzystaniu i sposobom ograniczania wzrostu.

Oddychanie komórkowe jest wielostopniowym procesem utleniania substratu, któremu towarzyszy wytwarzanie energii użytecznej metabolicznie. Podczas gdy inne przemiany podstawowe dla życia wymagają specjalnych warunków i struktur, jak np. asymilacja CO2 przez rośliny, która odbywa się wyłącznie na świetle i w tkankach asymilacyjnych, oddychanie przebiega stale i w każdej żywej komórce, bez względu na jej stan fizjologiczny. Wszystkie żywe komórki są wyposażone w biochemiczny aparat oddechowy – enzymy katalizujące utlenianie substratów oddechowych. Pod względem biochemicznym oddychanie roślin i zwierząt jest bardzo podobne. Temperatura jest jednym z najważniejszych czynników mających wpływ na oddychanie. W warunkach polowych temperatura ciągle się zmienia, dlatego dokładna znajomość jej wpływu na natężenie oddychania jest konieczna, aby zrozumieć związek między oddychaniem, a produktywnością roślin. Z drugiej strony podczas oddychania zużywane są związki zapasowe, co obniża jakość przechowywanych płodów rolnych.

Metody oznaczania intensywności oddychania  komórkowego opierają się na pomiarach wydzielonego CO2 lub pobranego O2. Najczęściej stosowana technika to oznaczenie zmian zawartości CO2 metodą fotometryczną z wykorzystaniem analizatora gazów w podczerwieni, istnieją jednakże techniki pomiaru intensywności oddychania opierające się na prostych reakcjach chemicznych, które nie wymagają zastosowania wyrafinowanej aparatury,

W trakcie zajęć uczniowie wykażą zależność między temperaturą, a intensywnością oddychania komórkowego (oznaczenie aktywności oddychania metodą miareczkową) oraz poznają działanie analizatora gazów w podczerwieni (pomiar stężenia CO2 metodą fotometryczną).

W ramach lekcji festiwalowej zostanie przedstawiona metoda bioimpedancji elektrycznej jako wiarygodny sposób umożliwiający wykonanie analizy składu ciała. Pokaz rozpocznie się od wyjaśnienia zasady działania metody bioimpedancji elektrycznej (BIA), która wykorzystywana jest powszechnie do badania składu ciała w gabinetach dietetycznych i na siłowniach. W czasie pokazu, BIA zostanie przeprowadzona u osób chętnych. Po wykonaniu badania ochotnicy otrzymają wyniki składu ciała, tj.: zawartość tkanki tłuszczowej, mięśniowej, beztłuszczowej masy ciała oraz całkowita zawartość wody w organizmie, a także wyliczoną wartość podstawowej przemiany materii.

Opowiemy, czym są nanocząstki i nanomateriały, oraz wyjaśnimy, co sprawia, że nanobiotechnologia to dzisiaj jedna z najbardziej obiecujących technologii. Dowiecie się, w jakich
produktach codziennego użytku możemy znaleźć nanocząstki, które gałęzie przemysłu korzystają ze zdobyczy nanotechnologii, a które dopiero będą z nich korzystać, czyli nad czym
pracują naukowcy. Podczas praktycznych warsztatów poznacie metody wytwarzania nanocząstek, m.in. wykorzystując takie produkty jak kawa i herbata – czyli ekologiczną metodę
zielonej syntezy. Zobaczycie, jak można zmierzyć nanocząstki. Dowiecie się również, jak prowadzić hodowle mikrobiologiczne, przygotowując posiewy mikroorganizmów z własnych
palców, oraz wspólnie z nami zbadacie właściwości antybakteryjne nanocząstek, w tym najpopularniejszych nanocząstek srebra.

Zapoznanie z technologią powlekania żywności. Omówienie materiałów powłokotwórczych, metod powlekania i funkcji jakie pełnią w przemyśle spożywczym. Prezentacja produktów powlekanych i przykłady nowych rozwiązań z zastosowaniem procesu powlekania.

Wszyscy jesteśmy pokryci mikroorganizmami, mamy też ich pełno w środku. Ich obecność jest bardzo ważna, bo bez nich byśmy nie istnieli. Zabieramy was na wycieczkę do fascynującego świata drobnoustrojów, podczas której poznamy bakterie, wirusy i grzyby – te przyjazne i te groźne. Nauczymy się doceniać naszych sprzymierzeńców i czuć respekt przed „wrogami”. Wszyscy wiemy o ich istnieniu, ale nie możemy zobaczyć ich gołym okiem, dlatego podczas naszego spotkania obejrzymy niektóre z nich pod mikroskopem.

Podczas spotkania opowiemy o bezpieczeństwie pracy w laboratorium mikrobiologicznym, poznamy "dobre" i "złe" bakterie, zobaczymy jak można je hodować w laboratorium oraz jak wyglądają pod mikroskopem. Opowiemy, co można zrobić, aby ustrzec się przed „złymi” bakteriami. Wykonamy także preparaty z jogurtu oraz wody z ogórków kiszonych, aby poznać naszych sprzymierzeńców.

Zapoznanie z tematyką opakowań do żywności, w tym innowacyjnych i nowatorskich rozwiązań w systemach pakowania. Omówienie opakowań cechujących się jadalnością, materiałów, z których mogą być wytworzone oraz zastosowań do żywności. Prezentacja wybranych folii jadalnych.

Co w komórce roślinnej się rusza? Liście roślin wodnych bywają b. cienkie. W świetle przechodzącym mikroskopu optycznego można wtedy zobaczyć pojedyncze komórki i niektóre większe organelle. Coś też w środku się rusza. Co i dlaczego?

Czy plazmoliza zabija komórkę? Komórka roślinna ma ścianę komórkową i dlatego w pewnych warunkach środowiska zewnętrznego przechodzi plazmolizę. Coś się przemieszcza, ale bardzo wolno. Dlaczego się przemieszcza? Czy ten proces prowadzi do śmierci komórki?

Czy zarodnik skrzypu może się poruszać? Zarodnik niesiony wiatrem oczywiście porusza się. Jednak nawet bez wiatru ta komórka (bo to pojedyncza komórka) wykonuje ruchy. Jaki jest ich cel? Jakie jest ich podłoże?

Czy owoc fioletowy zawsze jest fioletowy? Owoce ligustru są ciemnofioletowe (aż czarne) od obecnych w miękiszu antocyjanów. Ale nie w każdych warunkach jest to kolor fioletowy. Zobaczymy, jak ten kolor zmienić.

Czy można odróżnić ziarna pyłku żywe od martwych? Pojedyncza roślina wytwarza setki, a raczej tysiące ziaren pyłku. Część z nich dotrze na znamię słupka. Czy wszystkie przeżyją?

Czy chloroplast może być czerwony? W mikroskopie fluorescencyjnym (trochę innym od typowego mikroskopu optycznego) chloroplast będzie widoczny jako struktura o barwie czerwonej. Dlaczego? Do czego służą takie sztuczki?

Czy w mikroskopie elektronowym widać, że coś się rusza? Transmisyjny mikroskop elektronowy to b. duże powiększenia, ale też i wysokie podciśnienie wewnątrz. Czy da się tu zaobserwować (bardzo szczegółowo!) ruch organelli w żywej komórce?

Jak szybka jest krwiożercza rosiczka? Mięsożerna rosiczka żywi się głównie owadami. Czy jest taka szybka, że zdąży złapać ofiarę, zanim ta ucieknie?

Rośliny dzięki swoim niezwykłym zdolnościom regeneracyjnym można klonować poprzez ich podział i regenerację w odpowiednich warunkach. Te właściwości wykorzystywane są w badaniach laboratoryjnych, ale także w komercyjnej produkcji roślin ozdobnych i uprawnych. Podczas spotkania uczestnicy będą mieli okazję zwiedzić laboratorium roślinnych kultur in vitro, dowiedzieć się jak można sterować wzrostem roślin przy użyciu różnych substancji, a także spróbować swoich sił w "klonowaniu" roślin czyli mikropropagacji. Ponadto uczestnicy dowiedzą się co łączy kultury in vitro i rośliny genetycznie modyfikowane, oraz jak założyć domowe laboratorium kultur in vitro.

Gdy w drugiej połowie XX wieku J. Watson i F. Crick odkryli podstawowy element dziedziczności i nośnik informacji genetycznej - strukturę DNA, wypowiedzieli słowa "Odkryliśmy istotę życia...". DNA, czyli kwas deoksyrybonukleinowy, jest chemiczną makrocząsteczką, która w swojej budowie ma zapisane informacje dotyczące budowy organizmu. Występuje on zarówno u wirusów, bakterii, roślin, zwierząt oraz ludzi.  Celem zajęć jest zapoznanie uczniów z ogólną budową i właściwościami materiału genetycznego. Na wielu ciekawych przykładach dowiedzą się dlaczego każdy z nas jest inny – inaczej wygląda, rośnie, zachowuje się, a nawet choruje. W części praktycznej, uczniowie będą samodzielnie izolować DNA.

Prezentacja oraz pokaz suszenia rozpyłowego, obejmujący też określenie podstawowych właściwości otrzymanego proszku.

Dźwięki jakie generuje żywność podczas gryzienia są bardzo ważne z punktu widzenia jej jakości, chrupkość jest cechą uniwersalnie lubianą przez konsumenta, niezależnie od rodzaju produktu. Sposób w jaki dźwięk generowany przez żywność odbierany jest przez nasz mózg jest niezwykle skomplikowany i obejmuje różne mechanizmy jego rozchodzenia się. Są takie częstotliwości, które lubimy słyszeć podczas spożywania żywności i takie, które będą wzbudzały naszą niechęć do produktu.  Są takie produkty, które nie generują dźwięków wcale oraz takie, w których dźwięk towarzyszący gryzieniu jest kluczowy z punktu widzenia oceny jakości, ważniejszy nawet od smaku. Wszystkiego, o dźwiękach żywności dowiesz się w czasie warsztatów.

Prowadzący zaprezentuje i omówi najważniejsze elementy budowy szkieletu ptaków na przykładzie wyizolowanych kości oraz szkieletów złożonych.