wykład

Od ponad trzydziestu lat Arktyka szybko się ociepla. Skutkuje to przyspieszonym topnieniem lodowców, wieloletniej zmarzliny oraz kurczeniem się zlodzenia Oceanu Arktycznego. Utrata powierzchni lodu spowodowana jest także zanieczyszczeniem powietrza. Topniejący lądolód grenlandzki znacząco wpływa na podwyższenie się poziomu morza. Wydłuża się okres wegetacyjny, co sprzyja rozwojowi rolnictwa. Skróceniu ulegają szlaki żeglowne prowadzące przez Ocean Arktyczny. Rozgrzewają spory geopolityczne o prawa do eksploatacji arktycznych mórz.

Na lekcji postaramy się zidentyfikować zachodzące obecnie zmiany w środowisku arktycznym i określić ich wpływ na działalność człowieka.

Szczepienia profilaktyczne uznawane są za najskuteczniejszą medyczną interwencją  ostatniego stulecia. W skali światowej zapobiegają  około 2- 3 milionom przedwczesnych zgonów rocznie. W historii wakcynologii (nauka o szczepieniach) można wyróżnić kilka punktów zwrotnych. Klasyczne szczepionki to głównie zabite lub pozbawione wirulencji mikroorganizmy oraz ich produkty. Postęp w pracach nad szczepionkami nastąpił w połowie wieku XX i związany był z opracowaniem metod hodowli tkankowych oraz rozwojem inżynierii genetycznej. Nowy „złoty wiek” wakcynologii to przełom XX i XXI wieku, okres rozwoju strategii sekwencjonowanie materiału  genetycznego.  Zdobyta wiedza zaowocowała  rozwojem tzw. „odwrotnej wakcynologii” strategii znacznie skracającej czas wprowadzenia do powszechnego stosowania nowych szczepionek oraz możliwością konstrukcji dotychczas niedostępnych szczepionek . Tym nie mniej musimy stawić czoła nowym wyzwaniom. Nadal przeciwko wielu chorobom infekcyjnym nie dysponujemy skutecznymi i bezpiecznymi szczepionkami. Wraz z rozwojem cywilizacyjnym niezbędne są szczepionki dla innych niż dotąd grup ryzyka np. ludzi w starszym wieku. Oddzielną grupę stanowią szczepionki terapeutyczne przeciwko chorobom nowotworowym. Osiągnięcie tych celów powinno umożliwić wprowadzenie do badań nowych technologii takich jak metody biologii strukturalnej czy biologii syntetycznej. Równolegle szybki postęp następuje  w pracach nad opracowaniem nowych adiuwantów, substancji zdolnych do modulowania aktywności układu immunologicznego. Wykład będzie głównie poświęcony osiągnięciom wakcynologii wieku XXI . 

Bardzo dobrej jakości szmaragd jest bardziej ceniony od diamentu i od tysiącleci fascynował niepowtarzalną zieloną barwą. Dowiemy się skąd ta barwa pochodzi, jak powstaje szmaragd oraz gdzie jest wydobywany. Poznamy najcenniejsze z nich. 

O dwóch hipotezach z teorii liczb, które są na liście problemów milenijnych: hipotezie Riemanna oraz hipotezie Bircha i Swinnerton'a-Dyer'a.

„Technologia malarstwa barokowego na przykładzie wybranych obrazów z polskich muzeów”

W trakcie referatu i prezentacji przedstawione zostaną technologiczne aspekty powstawania  obrazów w XVII wieku. Pokazane zostaną różnice  i podobieństwa między warsztatami włoskimi a niderlandzkimi.

Walka z choroba Parkinsona to systematyczne badania nad nowymi lekami i diagnostyką samego schorzenia. Opracowanie nowych leków wymaga również nowoczesnych metod prowadzenia i oceny badan klinicznych. Nowoczesne telefony mogą być pomocne dla pacjentów, umożliwiają stworzenie informatycznego narzędzia wsparcia pacjentów oraz badań nad chorobą Parkinsona.

Podczas wykładu opowiemy o doświadczeniach wykonanych podczas pracy nad „aparaturą badawczą”, która ma ułatwić prowadzenie takich badań, a jednocześnie będzie korzystać z powszechnie posiadanych urządzeń – smartfonów. Opracowane narzędzie automatyzuje nadzór nad pacjentem oraz ułatwia sporządzenie i wysyłkę ankiet samopoczucia, uzupełnioną o badania z wykorzystaniem odpowiednich czujników. Ankieta dociera na serwer, do którego ma dostęp lekarz czy też zespół badawczy.

Wykład będzie zawierał również opis nowoczesnych technologii wykorzystywanych do monitoringu i wsparcia pacjentów.

W ciągu ostatnich dziesięcioleci otyłość stała się jedną z najszybciej postępujących chorób cywilizacyjnych. Główną przyczyną jest zwiększona konsumpcja przetworzonej wysokokalorycznej żywności oraz siedzący tryb życia. Otyłość i nadwaga są czynnikami ryzyka  wielu chorób, w tym insulinooporności, cukrzycy typu 2, zaburzeń pracy serca, nadciśnienia tętniczego, stłuszczenia wątroby. Według Światowej Organizacji Zdrowia następstwa tych chorób, określanych często jako zespół metaboliczny, są jedną z głównych przyczyn śmierci w krajach wysoko rozwiniętych, a otyłość zyskała miano choroby XXI wieku. Podczas wykładu zostaną zaprezentowane najnowsze badania przedstawiające molekularny mechanizm związany z patogenezą cukrzycy typu 2. 

Celem spotkania jest przedstawienie uczestnikom zagadnienia „fałszywych przyjaciół”. W pułapkę „fałszywych przyjaciół” wpadają zarówno początkujący, jak i wykwalifikowani tłumacze – osoby świetnie władające językami, wychodząc z założenia, że podobieństwo graficzne lub dźwiękowe równe jest podobieństwu znaczeniowemu. „Fałszywi przyjaciele tłumacza” są nie tylko przyczyną błędów w przekładzie, ale też wywołują nieporozumienia i powodują dezorientację, naruszając sens przekazu.

Spotkanie będzie składać się z wykładu i warsztatu.  Podczas wykładu uczestnicy zapoznają się z szeroko rozumianym pojęciem „fałszywi przyjaciele tłumacza” oraz z najpopularniejszymi przykładami „fałszywych przyjaciół” w języku polskim i rosyjskim, a w części warsztatowej podejmą próbę tłumaczenia na język polski i rosyjski zdań, w których występują „fałszywi przyjaciele”.

Do uczestnictwa w warsztatach niezbędna jest znajomość języka rosyjskiego przynajmniej na poziomie średniozaawansowanym

Jednym z najważniejszych zagadnień w powieściach historycznych Sienkiewicza jest kreacja postaci powieściowej. „Twórcą bohaterów” nazywa pisarza Kazimierz Wyka, bohaterów których cechy oparte są zwykle na „kilku zasadniczych i powtarzających się rysach”. Odnoszą się one do tradycji literackiej i kulturowej. Są w dużym stopniu epopeiczne-homerckie, dramatyczne-Szekspirowskie i romantyczne. Odniesienia do prototypów, nie zaprzeczają oryginalności kreacji oraz ich osadzeniu w świecie historycznym. Przykładem może być postać Zagłoby. W Trylogii postaci są „wtopione” w tło historyczne XVII-wiecznych wojen. Nie tylko uczestniczą w wydarzeniach dziejowych, ale także współtworzą „wizję” świata przeszłości z jego strukturą społeczną, obyczajową i kulturową. Odtwarzają sposoby myślenia i postepowania ludzi sarmacko-barokowej epoki. Ponieważ Trylogia ma cechy tzw. „historycznej powieści przygody”, bohaterowie są w ciągłym ruchu oraz w stałych związkach z innymi postaciami. W świecie powieści obowiązuje hierarchia. Zarówno fabularna, jak i  ściśle historyczna. Podział na postaci fikcyjne i historyczne ulega „wymieszaniu”. Postaci fikcyjne, z reguły częścią swej powieściowej biografii wiażą się z udokumentowanym historycznie zdarzeniem (np. przedarcie się Skrzetuskiego z oblężonego Zbaraża). Bohaterowie fikcyjni z reguły uczestniczą w zdarzeniach realnych; niemniej dla pisarza ważniejsza niż wierność faktom jest prawdopodobna „wizja” przeszłości. Szczególną cechą bohatertów jest stylizacja ich wypowiedzi na różne odmiany języka epoki. Postaci charakteryzują się bowiem przez język oraz sposoby jego używania. Bohaterowie Trylogii to jeden z najważniejszych składników Sienkieewiczowskiej wizji przeszłości. 

Jak funkcjonują ubezpieczenia komercyjne? Skąd przyszedł pomysł by się ubezpieczać? Każdego dnia spotykamy się z sytuacjami, które podlegają ubezpieczniom. Jak wybór ubezpiecznia może wpłynąć na nasze zachowanie poprzez minimalizację codzinnego ryzyka?

W trakcie spotkania zostaną zaprezentowane umowy, jakie można zawierać z uczniami i studentami. W drugiej części planowane jest omówienie sposobów zatrudniania w charakterze pracownika albo na podstawie kodeksu pracy. Szczególny nacisk zostanie położony na to, jakich działań pracodawcy nie mogą podejmować i jak należy się przed nimi bronić.

Baron Corvo to jeden z wielu pseudonimów literackich Frederick Rolfe'a, ekscentrycznego brytyjskiego pisarza, niedoszłego księdza i skandalisty żyjącego w latach 1860-1913. Swoja karierę literacką zaczął późno, bo dopiero w wieku 36 lat. Od początku wzbudzał mieszane uczucia. Jedni widzieli w nim swoistego geniusza, a drudzy uważali go za intelektualnego szarlatana. Jego reputacji nie pomógł fakt, że Rolfe, choć charyzmatyczny, był również kłótliwy, wyniosły i nieuczciwy w kwestiach finansowych, który raz żył w skrajnej biedzie, a raz wystawnie niczym arystokrata, chociaż zawsze za pieniądze innych. Ten pełen sprzeczności pisarz był również zatwardziałym konserwatystą popierającym monarchię absolutną, katolikiem i homoseksualistą, przez co dystansowali się od niego zarówno Anglicy jak i jego współwyznawcy.

Chociaż ma opinię pisarza, znanego z tego, że jest nieznany', to jego książki były przetłumaczone na wiele języków, i po dziś dzień są wznawiane. Jego twórczością inspirowali się m.in. James Joyce, Graham Greene, Saki, czy też włoski twórca komiksu "Corto Maltese", Hugo Pratt, i po dziś dzień fascynuje czytelników i badaczy literatury.

W naszym kraju nie jest szerzej znany: jedyny raz kiedy publiczność mogła się zetknąć z jego twórczością było podczas teatralnej adaptacji jego powieści "Hadrian Siódmy", wystawianej w warszawskim Teatrze Powszechnym w 1969 roku, kiedy to w rolę tytułową wcielił się Gustaw Holoubek. Spotkanie ma na celu przybliżenie sylwetki i twórczości Rolfe'a, oraz roli jaką w jego odbiorze odegrali jego biografowie. Będzie poruszony też wątek polski: Rolfe opowiadał się za przywróceniem naszemu kraju niepodległości.

W trakcie lekcji festiwalowej zaprezentowane będzie podstawowe uzbrojenie strzeleckie Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej, zarówno używane obecnie jak i planowane do wdrożenia w najbliższych latach. Omówione i przedstawione zostaną podstawowe wzory broni strzeleckiej indywidualnej, jak również wybrane egzemplarze broni zespołowej. Szczegółowo omówione zostaną elementy Zaawansowanego Indywidualnego Sytemu Walki (ZISW) „Tytan” rozwijanego we współpracy Wojskowej Akademii Technicznej z polskim przemysłem zbrojeniowym, takie jak: pistolet wojskowy PR-15, karabinek podstawowy modułowego systemu broni strzeleckiej MSBS-5,56, nóż- bagnet i 40 mm granatnik podwieszany, powstałe w wyniku współpracy WAT z Fabryką Broni „Łucznik”- Radom.

Valle de Aran jest szczególnym miejsce na mapie Europy i Hiszpanii. Jest to comarca północnej Katalonii położona w dolinie na granicy Hiszpanii z Francją, której terytorium w 30% położone jest na wysokości powyżej 2000 m. Jest to jedyny fragment Katalonii, który należy do zlewiska Oceanu Atlantyckiego. Nazwa doliny w języku kastylijskim brzmi Valle de Aran. Nazwa ta to pleonazm, gdyż słowo aran wychodzi się z baskijskiego haran, oznaczającego samo w sobie dolinę, a val to z kolei dolina po gaskońsku, tak jak valle po hiszpańsku i vall po katalońsku. Ta skomplikowana opowieść już w samej nazwie pokazuje jak wieloma językami posługują się nieliczni mieszkańcy (10.090 osób). W Valle de Aran, ponieważ należy do Hiszpanii na poziomie państwowym, obowiązkowa konstytucyjnie jest znajomość języka kastylijskiego. Jest to język, który najczęściej usłyszymy na ulicy, gdyż rozwijająca się od lat pięćdziesięciu dolina przyciągnęła pracowników z innych regionów kraju. Jako, że Valle przynależy do Wspólnoty Autonomicznej Katalonia, językiem oficjalnym jest również kataloński i obchodzone są tu święta katalońskie, choć mniej okazale niż poza nią. Sama Valle de Aran ma odrębny statut, uchwalony przez parlament kataloński w 1990 roku. Główną instytucją władz lokalnych na mocy odrębnego statusu Valle jest Eth Conselh Generau d’Aran (Rada Aran). Wszystkie trzy oficjalne języki są uwzględnione w systemie edukacji jako obowiązkowe, obok istotnych dla turystyki angielskiego i francuskiego.  Wszystkie te cztery odmienne kultury miały wpływ na to, jaka jest dzisiejsza dolina.

W prawobrzeżnej Warszawie ciągle silne są tradycje rękodzielnicze, działa tu wiele warsztatów rzemieślniczych. To cenne dziedzictwo Pragi, które wiąże się z zawodami wykonywanymi od wieków, jak również inspiruje projektantów. W czasie zajęć uczniowie obejrzą przedmioty wykonane współcześnie przez praskich rzemieślników (rzeczy codziennego użytku, części garderoby, dekoracje), aby odpowiedzieć na pytanie czym różnią się od tych produkowanych masowo?  Na zajęciach uczniowie poznają także nazwy zawodów rzemieślniczych i specyficzne rzemieślnicze narzędzia oraz terminy takie jak: czeladnik, mistrz, majstersztyk, partacz, rzemiosło, rękodzieło.

Wystawa unikatowych i mało znanych zdjęć przyrodniczych najsławniejszego polskiego fotografa przyrody Włodzimierza Puchalskiego pt. „Werki Włodzimierza Puchalskiego” wraz z filmem i prezentacją audiowizualną opisującą w wersji sfabularyzowanej tematykę fotografii lub też zobrazowane sytuacje.

Wyjazd do astronomicznej stacji obserwacyjnej w Ostrowiku pod Warszawą. Na miejscu będzie można zobaczyć teleskop, posłuchać popularyzujących wykładów na tematy astronomiczne, popatrzeć w niebo i posilić się przy ognisku.

Co łączy sześcian z ośmiościanem? Dlaczego brył platońskich jest tylko pięć? Czym są wielościany Catalana i Johnsona? Podczas spotkania zagłębimy się w fascynujący świat brył regularnych, by poszukać odpowiedzi na te oraz inne pytania. Naszą wyobraźnię wspomogą piękne papierowe modele, których część uczestnicy wykonają własnymi rękami.

Jak rozpoznać i leczyć uzależnienie od pracy.

Dr Kamila Wojdyło, autorka teorii Work Craving, opowie o nowej koncepcji pracoholizmu. Kto i kiedy może uzależnić się od pracy...? Na czym polega problem, który wciąga rodzinę i bliskich...? Dlaczego trudno poradzić sobie samemu i gdzie szukać pomocy.

Na wiejskich terenach Związku Radzieckiego przeprowadzono jeden z największych eksperymentów społeczno-ekonomicznych XX wieku – kolektywizację rolnictwa. Podstawą jego wprowadzenia w życie była chęć zapewnienia dostaw płodów rolnych do szybko industrializujących się miast, dążenie do stworzenia „fabryk na wsi” i proletariatu rolnego oraz eliminacja prywatnej własności ziemskiej. Polityka kolektywizacji rolnictwa wprowadzana była z użyciem drastycznych środków od końca lat 20., co przyniosło tragiczne skutki, takie jak Wielki Głód na Ukrainie czy w Kazachstanie. Operacja ta trwale zmieniła krajobraz radzieckiej wsi. Przez następnych 50 lat na terenie ZSRR dominowały państwowe gospodarstwa rolne (swohozy) i kooperatywy (kolkhozy), natomiast rolnictwo indywidualne było praktycznie nieobecne. Duże jednostki produkcyjne nie były wyłącznie producentami żywności, ale zapewniały także szereg usług publicznych (przychodnie, przedszkola itp.) oraz animowały życie kulturalne na wsi.

Upadek ZSRR sprawił, że niemalże cały sektor rolny, pozbawiony stabilnych dotacji państwowych, znalazł się w głębokim i długotrwałym kryzysie. W trakcie wykładu zaprezentowane zostaną główne kierunki przemian dużych, poradzieckich gospodarstw rolnych. Opisane zostaną przykłady prywatyzacji pracowniczych, uwłaszczenia dawnej nomenklatury oraz całkowitego upadku gospodarstw związanego na przykład z masowymi migracjami. Uwaga skupiać się będzie na terenach, gdzie rolnictwo  skolektywizowano już w latach 30-tych, a więc tam, gdzie funkcjonowało najdłużej (Rosja, Kazachstan). Szczegółowo zostanie opisany przypadek jednego, wielkoobszarowego gospodarstwa w północnym Kazachstanie, w którym autor prowadził badania.

Model wyboru międzyokresowego stanowi w mikroekonomii wstęp do wyprowadzenia matematyki finansowej oraz problemu dyskontowania hiperbolicznego. Zagadnienia te połączone w jednym wykładzie mogą dać obraz wielu błędów poznawczych, które dotykają zarówno pojedyncze osoby jak i stanowią problem dla instytucji. Zajęcia składać się będą z serii eksperymentów i ćwiczeń omawiających zagadania wartości pieniądza (dochodów) w czasie. Składać się będą z dwóch części:

1. Wstęp do matematyki finansowej i wyprowadzenie podstawowych definicji: wartości obecnej (PV), wartości przyszłej (FV), realnej/efektywnej stopy procentowej, wartości NPV. W prosty sposób pokazane zostaną pułapki, na które można trafić w różnych ( nie tylko finansowych) w sytuacjach życiowych nie znając tych pojęć. 

2. Omówienie problemu psychologicznego postrzegania wartości w czasie. Podczas wykładu na podstawie wyników prostego eksperymentu będzie omówiony problem dyskontowania hiperbolicznego oraz jak „szybkie” dyskontowanie może wpłynąć na nasze wybory życiowe.

Intuicja bywa zawodna, zwłaszcza przy rozwiązywaniu rozmaitych problemów i zagadek matematycznych. Wspólnie przyjrzymy się licznym zagadnieniom, w których odpowiedź jest zupełnie inna niż się na pierwszy rzut oka wydaje. Okaże się, że wystarczy mniej, można szybciej, da się lepiej, a wszystko dzięki różnorodnym ciekawym pomysłom matematycznym.

Czy możemy ufać doniesieniom naukowym? Jak badania naukowe wpływają na rozwój medycyny? Skąd czerpiemy wiedzę o tym jak skutecznie i bezpiecznie leczyć pacjentów?

Wykład będzie opowieścią o relacjach ludzi i roślin stworzoną na podstawie kilkuletnich badań prowadzonych wśród mieszkańców Podola wschodniego. Wraz ze zmieniającymi się sposobami życia, rozumieniem zdrowia i choroby, czy zmianami zachodzącymi w środowisku naturalnym jedne rośliny zyskują popularność inne ją tracą. Spośród spectrum roślin leczniczych dostępnych w danym środowisku ludzie wybierają różne gatunki, co wpływa na te wybory? By dowiedzieć się jakie rośliny lecznicze są obecnie ważne dla mieszkańców środkowej Ukrainy, przyjrzymy się roślinnym apteczkom należącym do różnych osób. Dowiemy się kto zbiera rośliny lecznicze i dlaczego, jak przekazywana jest wiedza o nich, które gatunki są szczególnie poszukiwane i czemu tak jest. W wykład wpleciony zostanie pokaz filmu z przedstawianych badań nakręconego przez Jacka Wajszczaka. Podczas realizacji filmu mieszkańcy wsi Stroincy zostali poproszeni by w przystępny i ciekawy dla nich samych sposób opowiedzieli o swoich codziennych relacjach z roślinami. Bohaterowie filmu, m.in: nauczyciel biologii, dzieci, gospodynie i lokalny malarz zabierają nas na łąkę, przed dom lub do lasu i dzielą się z nami tym co od roślin dostają najlepszego. Film został również pomyślany jako rodzaj podziękowania rozmówcom za ich udział w badaniach formą, w którą sami mogli się zaangażować i która byłaby atrakcyjna dla nich samych. Badania zostały sfinansowane z grantu Narodowego Centrum Nauki pt. Wiedza lokalna o roślinach i narracje o naturze na Podolu wschodnim (Ukraina) – analiza w kontekście dyskursów państwowych.