wykład

Populizm to jedno z „najgorętszych” pojęć politycznych ostatnich lat. Choć jest na ustach wielu komentatorów politycznych, to pozostaje niejasne i niedodefiniowane. Dziennikarze alarmują opinię publiczną w związku z kolejnymi sukcesami populistycznych partii, politycy różnych partii wzajemnie zarzucają sobie populizm, a badacze wciąż zachodzą w głowę nad tym, czym populizm właściwie jest i jak go badać. Podczas zajęć uruchomimy wspólnie socjologiczną wyobraźnię, żeby zastanowić się nad tym, jak rozumieć pojęcie populizmu, jaką rolę odgrywa ono w opisie dzisiejszej polityki i w jakie relacje wchodzi z różnymi innymi pojęciami, takimi jak nacjonalizm czy konserwatyzm. Te rozważania posłużą ogólniejszej refleksji nad tym, jak definiować różne terminy opisujące zjawiska społeczne. Razem zastanowimy się nad tym, jakie kryteria powinna spełniać dobra definicja i jak skonstruować ją w taki sposób, by dobrze ująć często niezwykle skomplikowaną materię, którą zajmują się socjologowie.

Zajęcia będą miały formę dyskusji, uzupełnionej przez pokaz wycinków z wypowiedzi polityków, żeby zilustrować omawiane zjawiska.

Jak możemy zadbać o swoje zdrowie? Czy leczenie chorób nowotworowych ogranicza się jedynie do chemio- i radioterapii? Nad czym naukowcy tak intensywnie pracują w laboratoriach? Podczas zajęć opowiemy w popularnonaukowy sposób o możliwościach w diagnostyce nowotworów i walce z nimi. Zaprezentowane zostaną nowe proponowane formy terapii, zarówno te już wdrażane, jak i pomysły obecne póki co jedynie na papierze.

Cele lekcji: a) zapoznanie uczniów z różnicami jakościowymi między światłem niekoherentnym a spójnym światłem laserowym; b) przedstawienie możliwości i zastosowań różnych rodzajów laserów; c) uświadomienie zakresu długości fali światła widzialnego oraz powszechnie występującego w przypadku laserów światła podczerwonego oraz omówienie zagrożeń z nim związanych.

Uczniowie zapoznają się z mechanizmami powstawania światła z uwzględnieniem różnic między promieniowaniem termicznym a laserowym (spójnym). Posłuży temu analogia między zależnościami w fali generowanej przez standardowe źródło i laser a falami dźwiękowymi powstającymi przy uderzaniu w bęben i w strunę gitary. Następnie zaznaczona zostanie funkcja rezonatora w laserze (na podstawie analogii do rezonatora w gitarze). Istotne będzie także zwrócenie uwagi na spójność fali laserowej oraz jej monochromatyczność. Czynniki te umożliwiają uzyskanie kierunkowości emitowanej wiązki oraz ogniskowanie przez soczewki. Zademonstrujemy uczniom wiązkę lasera półprzewodnika oraz manipulację jej położeniem za pomocą zwierciadeł i siatki dyfrakcyjnej. W tej części lekcji zostanie zaprezentowany także dalmierz laserowy. Następnie przybliżymy uczniom ideę uzyskiwania impulsów o wysokiej mocy przez skrócenie czasu trwania impulsu nawet o niezbyt wysokiej energii. Na koniec zademonstrujemy działanie pompy optycznej lasera Nd:YAG pompowanego za pomocą lamp błyskowych, efekty plazmowe wytworzone przez lasery nanosekundowe (tylko w IFPiLM) oraz niszczące działanie laserów półprzewodnikowych (pęknięcie balonika). Pokaz będzie punktem wyjścia do dyskusji o bezpieczeństwie pracy z laserami. Lekcja będzie połączona ze zwiedzaniem Pracowni Spektroskopii Plazmy Wzbudzonej Laserem oraz pozostałych laboratoriów w IFPiLM.

Internet jest pełen informacji i użytecznych narzędzi. Jeśli dopiero zaczynacie z niego korzystać, zaprezentujemy wam wybór, moim zdaniem, szczególnie godnych uwagi aplikacji. Wszystkie z nich mają nieograniczone czasowo wersje bezpłatne, są dostępne przez internet, ale nie wszystkie wymagają stałego połączenia z nim. O wielu z nich mogliście słyszeć, część możecie już znać. Na tej prezentacji opowiem, czemu warto je bliżej poznać, dostosować do swoich potrzeb i wypróbować.

Razem spróbujemy dokonać rzeczy niemożliwej: w godzinę przeanalizować definicję przestępstwa (co trwa zwykle cały rok akademicki), posługując się przykładami z kanonu popkultury. Lojalnie uprzedzam: świat nie będzie już taki sam – tropienie śladów prawa karnego jest zaraźliwe.

Analiza równowagi rynkowej, szoków (wstrząsów) popytowych i podażowych oraz skutków interwencji państwa na rynku. Omówione zostaną ceny minimalne, ceny maksymalne oraz skutki wprowadzenia na rynek podatku pośredniego.

Wszyscy, którzy uczyli się kiedykolwiek języka obcego, przyznają, że bardzo ważną – jeśli nie najważniejszą – umiejętnością jest znajomość słownictwa. To ono pozwalaja przekazać to, co chcemy powiedzieć, i choć nie można pominąć znaczenia innych elementów wiedzy językowej (gramatyki czy wymowy), to bez wyrazów nie ma komunikacji. To dlatego naukę języka obcego zaczynamy najczęściej od zakupu słownika.

Jednak większość z nas nie zdaje sobie sprawy z ilościowych aspektów znajomości słownictwa języka obcego. A przecież mierząc się z nowym zadaniem, warto zdawać sobie sprawę z jego rozmiaru. Celem tego spotkania jest przedstawienie faktów, które zdemistyfikują wyzwanie, przed którym staje każdy z nas, rozpoczynając naukę. Podczas wykładu uczestnicy poznają odpowiedzi na następujące pytania:

1. Ile wyrazów jest w języku polskim i angielskim?
2. Ile wyrazów w języku polskim znają uczestnicy wykładu?
3. Ile wyrazów zna przeciętny użytkownik języka angielskiego?
4. Ile wyrazów trzeba znać w języku angielskim, aby swobodnie rozmawiać, czytać i pisać w tym języku?
5. W jaki sposób mierzy się te wartości?

Spotkanie będzie miało charakter wykładu z elementami warsztatu. Uczestnicy będą zachęcani do uczestnictwa we wspólnym poszukiwaniu odpowiedzi na wymienione powyżej pytania.

Spotkanie z młodzieżą będzie poświęcone historii Pawiaka – starego warszawskiego więzienia, zlokalizowanego dawniej przy ul. Dzielnej. Szczególną uwagę pragniemy poświęcić okupacyjnej codzienności i warunkom bytowania Więźniów w murach aresztu śledczego gestapo, urządzonego tu w latach 1939-1944. Podczas spotkania młodzież będzie miała okazję zwiedzić odtworzony fragment dawnego oddziału VII oraz zapoznać się z najciekawszymi pamiątkami – przedmiotami wykonanymi w konspiracji przez Osadzonych, wyposażeniem medycznym oraz nielicznymi zachowanymi fotografiami z tamtego okresu. Ze względu na charakter miejsca oraz poruszaną tematykę wspomniana lekcja, uzupełniona krótką prezentacją multimedialną, jest przeznaczona dla uczniów szkół średnich, względnie dla uczniów ostatnich klas (klasy 7,8) szkół podstawowych.

Polska transortem drogowym stoi – jesteśmy jednym z wiodących państw w Europie w zakresie realizacji przewozów transportem drogowym. Mamy też najwięcej firm transportowych i pojazdów ciężarowych. Podobnie silnie wygląda u nas transport samochodami do 3,5 t, tzw. busami.

Podczas zajęć zastanowimy się, czy warto otwierać firmę transportową, analizując nie tylko aspekt ekonomiczny, ale też inne – często nieoczywiste ryzyka biznesowe. Postaramy się odpowiedzieć na kilka zapytań transportowych – tak jakbyśmy zaczęli swój pierwszy dzień w nowej firmie.

Maria Skłodowska-Curie, polska uczona wszech czasów, dwukrotna noblistka, która zajmowała się badaniami nad promieniotwórczością polonu i radu. Poznamy ciekawostki i anegdoty dotyczące Marii oraz zanalizujemy aktualne korzyści i zagrożenia, które niesie promieniotwórczość.

Każdy kraj emituje banknoty i ozdabia je często bardzo dobrymi rysunkami. Wśród owych rysunków jest pewna liczba podobizn interesujących obiektów geologicznych. W tej prezentacji zebrane zostały takie, które pokazują skutki erozji, głównie górskiej, oraz jeden z jej efektownych wyników – ostańce. Przegląd obejmuje obiekty z wielu części świata. Uzupełnienie to schematy mechanizmów erozji oraz zdjęcia interesujących form, nie pokazanych na banknotach.

Erozja, jeden z silnie działających procesów na powierzchni Ziemi, jest często powodem powstawania niezwykłych ostańcowych form skalnych. Prezentacja pokazuje skutki erozji piaskowca, powstałego w później kredzie (ok. 100 mln lat temu), który poddawany jest erozji przez ostatnie około 60 mln lat (z różną intensywnością). Piaskowiec ten występuje na Dolnym Śląsku i na przyległych terenach Czech. Erozja była ułatwiana pionowymi spękaniami skały oraz granicami między warstwami skalnymi. Dzięki temu częste są pionowe płyty i kolumny piaskowca, formy grzybów, stołów na jednej nodze, stopni skalnych a także spotyka się formy bardzo niezwykłe. Pokazana jest budowa geologiczna oraz schemat wietrzenia formacji piaskowcowej.

Celem wykładu będzie przedstawienie i omówienie warunków, jakie muszą spełniać środki przyjmowane przez Państwa Członkowskie UE, aby środki te mogły zostać uznane przez Trybunał Sprawiedliwości UE za usprawiedliwione ograniczenie swobód Rynku Wewnętrznego. Wykład oparty będzie przede wszystkim na orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE, który wypracował zasady oceny takich środków pod kątem ich dopuszczalności. Omówione zostaną również: pojęcie Rynku Wewnętrznego, zakres swobód Rynku Wewnętrznego, a także dwie podstawowe zasady, na których oparte jest funkcjonowanie Unii Europejskiej i w oparciu o które dokonuje się oceny legalności krajowych środków ograniczających – zasada proporcjonalności i zasada niedyskryminacji. Wykład skierowany do starszych klas licealnych.

Medycyna jest jedną z najszybciej rozwijających się dziedzin nauki. Efektem wynajdywania coraz to nowszych leków jest wydłużenie średniej długości życia o ponad 30 lat. Na początku XX w. średnia długość życia wynosiła 50 lat, zaś obecnie powyżej 80 lat. Co stoi za tak dużą zmianą, mimo iż industrializacja wpływa niekorzystnie na środowisko i powoduje rozwój wielu chorób cywilizacyjnych? Pojawiają się nowe potrzeby zdrowotne co implikuje badania nad nowymi lekami. Jednak poważnym problemem związanym z dalszym rozwojem badań są koszty ich przeprowadzania, czyli koszty poszukiwania nowych leków. Im wyższy poziom rozwoju wiedzy, tym bardziej skomplikowane i wymagające większych nakładów projekty badawcze. Czy rzeczywiście dlatego leki są coraz droższe i czy rzeczywiście ceny leków wciąż będą rosły? Kogo będzie stać na najnowocześniejsze leki?

Sport osób niepełnosprawnych przeszedł w ostatnich 20 latach olbrzymią metamorfozę. Początkowo traktowany był jako forma rehabilitacji, lecz z czasem przeistoczył się w sport profesjonalny. Osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności mają możliwość uprawiania niemal wszystkich dyscyplin sportu, które są dostępne dla osób pełnosprawnych. Współzawodnictwo w sporcie niepełnosprawnych odbywa się na każdym możliwym poziomie: regionalnym, narodowym oraz paraolimpijskim. Technologia wspomagająca oraz rozwój metod treningowych sprawia, iż poziom współzawodnictwa stale rośnie, a niepełnosprawni sportowcy rywalizują razem z pełnosprawnymi. Aktualnie sportowcy z niepełnosprawnością mogą rywalizować na Igrzyskach Paraolimpijskich w 22 letnich i 6 zimowych dyscyplinach sportu. Od wielu lat Igrzyska Paraolimpijskie odbywają się w tym samym roku i na tych samych obiektach co olimpijskie, ciesząc się wielkim zainteresowaniem kibiców oraz coraz większym mediów. 

W przypadku wielu osób niepełnosprawnych sport stał się ich sposobem na życie. Zawodnicy w wielu dyscyplinach mają możliwość uprawiania sportu na poziomie zawodowym na wzór sportowców pełnosprawnych. Sport to również naturalne środowisko integracji osób pełno – i niepełnosprawnych, jest jej bardzo ważnym środkiem. Niepełnosprawni sportowcy oraz ich sukcesy osiągane na zawodach najwyższej rangi motywują do podejmowania aktywności fizycznej innych niepełnosprawnych. Pokazują im, że ciężką pracą oraz wytrwałością w dążeniu do celu można osiągnąć sukces w sporcie, który może mieć realne przełożenie na sukcesy odnoszone w życiu. Dla pełnosprawnych są dowodem na to, że ograniczenia istnieją tylko w nas samych!

Zbudowana po upadku Powstania Listopadowego Cytadela pełniła – obok wojskowych – także funkcję straszaka skierowanego przeciwko „buntowniczemu” miastu. W jednym z pawilonów wchodzących w skład twierdzy z rozkazu namiestnika Iwana Paskiewicza urządzono więzienie śledcze dla Polaków podejrzewanych o antycarską działalność polityczną. Przez osiemdziesiąt lat mury X Pawilonu były dla wielu setek osób ostatnim miejscem pobytu przed Sybirem bądź szubienicą. Pośród aresztantów Cytadeli odnajdujemy tak wyjątkowe postacie jak: Karol Levittoux, ks. Piotr Ściegienny, bł. Honorat Koźmiński, Bronisław Szwarce, Aleksander Sochaczewski, Adam Asnyk, Jarosław Dąbrowski, Romuald Traugutt, Ludwik Waryński, Maria Bohuszewiczówna, Jan Ludwik Popławski, Roman Dmowski, Józef Piłsudski, Marcin Kasprzak, Feliks Dzierżyński, Róża Luksemburg, Stefania Sempołowska, Stefan Starzyński czy Natalia Gąsiorowska. Zmagania osadzonych z więzienną codziennością, oryginalne wnętrza (cele, korytarze, miejsce przesłuchań, podziemny karcer) oraz liczne, związane zarówno z X Pawilonem, jak i z Cytadelą ciekawostki złożą się na barwną opowieść o fascynującym miejscu na mapie Warszawy.

Postulat Einsteina: „Prędkość światła w próżni jest taka sama dla wszystkich obserwatorów, niezależnie od ich względnego ruchu lub ruchu źródła światła” stanowi podstawę szczególnej teorii względności. Teoria ta dotyczy świata wyidealizowanego – świata bez grawitacji. A  w świecie rzeczywistym, np. na Ziemi wszystkie ciała spadają w próżni z jednakowym przyspieszeniem, niezależnie od ich masy. Jest to fakt zdumiewający! Tak samo spada słoń jak liść lub piórko.

Prowadząc eksperyment myślowy pokażemy, że w rakiecie lecącej z przyspieszeniem ziemskim w świecie bez grawitacji, na ciała działałyby siły takie same, jak siły grawitacji na Ziemi. Równoważność sił grawitacji i sił działających na ciała w układzie przyspieszanym – to podstawa ogólnej teorii względności opisującej świat rzeczywisty, świat zawierający ciała niebieskie. Łatwo także można pokazać, że  promień świetlny biegnący po prostej przez przyspieszaną rakietę, względem znajdującego się w niej obserwatora, biegnie po paraboli.

W 1915 r. Einstein ogłosił to, co nazywamy ogólną teorią względności:

Materia zakrzywia czasoprzestrzeń.

Grawitacja jest przejawem tego zakrzywienia.

Pomiędzy człowiekiem a mikroorganizmami chorobotwórczymi trwa nieustanny wyścig zbrojeń – patogeny ewoluują w sposób umożliwiający im rozprzestrzenianie się w ustroju, a organizm doskonali strategie mające na celu wykrycie i unieszkodliwienie nieproszonych gości. Obronę przed mikroorganizmami chorobotwórczymi zapewnia nam układ odpornościowy, który po wykryciu patogenów uruchamia proces nazywany odpowiedzią zapalną. Poszczególne elementy tego układu mają określone funkcje i współpracują ze sobą, aby jak najskuteczniej zwalczyć zakażenie. Jednak nie wszystkie mikroorganizmy, z którymi mamy kontakt, są dla nas szkodliwe. Wprost przeciwnie, niektóre przyczyniają się do utrzymania naszego dobrego zdrowia. Powierzchnia skóry, jama ustna czy jelita są naturalnym środowiskiem życia różnorodnych mikroorganizmów określanych mianem mikrobiomu. W jelicie żyje kilkaset gatunków bakterii, a jego ostatni odcinek, jelito grube, jest jednym z najbardziej zatłoczonych ekosystemów mikrobiologicznych.  Najnowsze badania dowodzą, że prawidłowa flora jelita nie tylko bierze udział w pozyskiwaniu substancji odżywczych, ale przyczynia się do obrony przed patogenami, a nawet może wpływać na nasz nastrój. Na wykładzie poznacie, jak nasz organizm współpracuje z mikroorganizmami i jak zwalcza patogeny. Co dzieje się w miejscu zakażenia i jak przebiega odpowiedź zapalna? Jaką role w utrzymaniu zdrowia odgrywa prawidłowy mikrobiom i czy warto wspierać jego funkcjonowanie?

Gdzie woda jest bardziej słona – w Morzu Bałtyckim czy w rzece Wiśle na wysokości Krakowa? Dzisiaj takie pytanie wydaje się pytaniem retorycznym, ale kilkadziesiąt lat temu wcale takim nie było. Co więcej, pod koniec lat 80-tych to Wisła w Krakowie niosła bardziej słoną wodę niż wody Bałtyku. W czasach schyłku PRL Polska była krajem katastrofy ekologicznej. Skażenie środowiska miało ogromne skutki społeczne, gospodarcze i ekologiczne. Dominacja ciężkiego przemysłu i absolutny brak uwzględnienia interesu środowiska i społeczeństwa w polityce gospodarczej doprowadziły do ogromnego skażenia wody, do zniszczenia lasów oraz zanieczyszczenia powietrza i gleb. W ciągu 30 lat wolnej Polski od podstaw stworzono w Polsce politykę i system ochrony środowiska. W trakcie zajęć zostaną przedstawione kluczowe dokonania i wyzwania ochrony środowiska w Polsce po 30 latach od przełomu 1989 roku. Uczniowie poznają historię tworzenia systemu ochrony środowiska oraz osiągnięcia poszczególnych polityk z zakresu polityki ochrony środowiska (np. ochrony wód, powietrza, klimatu czy przyrody), a także wyzwania stojące obecnie przed nami. Zajęcia będą również służyły odpowiedzi na pytanie o to, jak można działać na rzecz poprawy ochrony środowiska naturalnego w Polsce. Uczniowie poznają popularne mity wokół skuteczności działań proekologicznych i poznają szereg wartościowych inicjatyw, które warto podejmować zarówno w duchu indywidualnych działań na rzecz ochrony środowiska, jak i działań o charakterze zmiany systemowej.

Czy wiesz, jak się mówi po angielsku w poszczególnych częściach świata? Czym konkretnie się różnią warianty języka angielskiego?

Na zajęciach omówione zostaną najważniejsze cechy wybranych dialektów języka angielskiego, takich jak irlandzki, australijski, Received Pronunciation (standardowy brytyjski angielski) czy General American. Każda odmiana zostanie zaprezentowana na nagraniu, po czym, przy udziale słuchaczy, przeanalizowane zostaną jej konkretne właściwości fonologiczne. Uczestnicy będą mieli okazję spróbować swoich sił w naśladowaniu dialektów.

Celem zajęć jest poszerzenie wiedzy na temat różnorodności języka angielskiego.

W kontaktach z przedstawicielami innych kultur nie wystarczy znajomość wspólnego języka, aby skutecznie się porozumieć. Bardzo ważnym elementem komunikacji jest kompetencja w zakresie grzeczności językowej, czyli przyjętych w danej kulturze sposobów dziękowania, wypowiadania komplementów, przepraszania itd. Nasz miniwykład pokazuje przykładowe sytuacje nieporozumień powstałych w komunikacji pomiędzy Polką a Amerykaninem, którzy nie do końca zrozumieli się, pomimo iż oboje znają zarówno język polski, jak i angielski. Sytuacje te zostaną opatrzone komentarzami z punktu widzenia pragmatyki, czyli gałęzi językoznawstwa zajmującej się badaniami nad komunikacją.

Spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego (MRJ) bada oddziaływania spinów jądrowych z polem magnetycznym. Obserwacja takich oddziaływań wymaga zastosowania niezwykle silnych i jednorodnych pól magnetycznych oraz zastosowania zaawansowanej inżynierii układów działających na częstościach radiowych. Mimo szczególnie wysokich wymagań stawianych w eksperymentach MRJ znajduje szereg zastosowań ze względu na to, że dostarcza ważnych informacji  fizykom i chemikom, jak np. informacji o strukturze i dynamice cząsteczek, rodzaju produktów uzyskanych w syntezie chemicznej, trójwymiarowej strukturze narządów wewnętrznych do celów diagnostyki medycznej, właściwościach nowych materiałów oraz danych potrzebnych w projektowaniu układów, w których praktycznie stosowana jest informatyka kwantowa.

Poprzez dyskusję chcemy zaproponować uczestnikom Festiwalu nakreślenie portretu współczesnego pokolenia młodych dorosłych Polaków. Omówimy, jak różnią się od przedstawicieli starszych pokoleń, a co ich różnicuje wewnętrznie, pod kątem: aspiracji życiowych i dążeń, wchodzenia w dorosłość, czy zaangażowania w życie publiczne. Ważnym elementem w naszej dyskusji będzie kryzys klimatyczny jako zjawisko w największym stopniu dotyczące najmłodszych pokoleń. Przyjrzymy się temu, jak młodzi patrzą na swoją przyszłość i przyszłość planety i jaki mają do tego stosunek. Opowiemy o wynikach badań prowadzonych w ośrodku Młodzi w Centrum Lab. Wystąpienie będzie miało charakter wywiadu, który poprowadzi red. Wawrzyniec Smoczyński.

Lodowce są malowniczym składnikiem krajobrazu, ale i w sposób potężny kształtują go. Ślady ich istnienia to zarówno doliny o charakterystycznym przekroju i niekiedy wielostopniowych zboczach, wygładzone zbocza gór, zagłębienia (kary, kotły polodowcowe), a także nagromadzony materiał przynoszony przez lodowiec. Następne części prezentacji odnoszą się do zjawisk podziemnych – jaskiń i ich szaty naciekowej, wulkanizmu i związanych z nim wypływów gorących wód – gejzerów. Wulkanizm jest omówiony na przykładach z różnych części kuli ziemskiej, także wysp wulkanicznych. Uzupełnienie stanowią schematy wulkanów oraz omówienie związku wulkanizmu z otwieraniem się oceanów, grzbietami śródoceanicznymi i wędrówką płyt skorupy ziemskiej.