wykład
Typ | Tytuł | Opis | Dziedzina | Termin |
---|---|---|---|---|
Lekcja festiwalowa | Molekularny smartfon |
Pierwsze komórki na naszej planecie pojawiły się około 4 mld lat temu, zaś termin „komórka” (łac. cellula) użył po raz pierwszy angielski przyrodnik Robert Hook dopiero w 1665 roku obserwując komórki roślinne. W ciągu tych lat komórki ulegały nieustannym zmianom, umożliwiającym lepszą adaptację do zmieniających się warunków środowiskowych. Komórki stanowią budulec każdego żywego organizmu. Pojedyncza komórka może również stanowić autonomiczny organizm. Komórki tworzą zespoły- tkankę, te zaś organy i ostatecznie organizm. Celem zajęć jest zapoznanie uczniów z budową komórek eukariotycznych ze szczególnym uwzględnieniem komórek ssaczych, pokazanie różnic w morfologii komórek, w zależności od pełnionych funkcji w organizmie. W części praktycznej uczniowie dowiedzą się jak prowadzi się hodowle komórkowe w warunkach laboratoryjnych. Poznają niezbędną aparaturę do obserwacji hodowli i jej analizy. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Niedźwiedź polarny – król Arktyki |
Niedźwiedzie polarne, żyjąc w mroźnym klimacie Arktyki, wykształciły wiele przydatnych przystosowań ułatwiających im przetrwanie – wybrane z nich omówimy podczas zajęć. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Ogniwa paliwowe jako alternatywne źródła energii |
W odpowiedzi na trwający wzrost globalnej populacji na świecie, stopniowe wyczerpywanie się surowców naturalnych oraz zmiany klimatyczne spowodowane szeroko pojętą działalnością człowieka, zobowiązani jesteśmy do podjęcia radykalnych zmian w podejściu do produkcji, dystrybucji, magazynowania oraz zarządzania energią, pochodzącą z naturalnych zasobów biologicznych naszej planety. Jedną z obiecujących niekonwencjonalnych metod wytwarzania energii elektrycznej, której początki sięgają pierwszej połowy XIX wieku są tzw. ogniwa paliwowe. Są to urządzenia, które bezpośrednio zamieniają energię chemiczną paliwa w energię elektryczną, przy wykorzystaniu procesów utleniania oraz redukcji substratów. Zasada działania ogniw paliwowych zostanie przedstawiona na przykładzie ogniwa niskotemperaturowego z membraną polimerową. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Dobre i złe bakterie |
Podczas spotkania opowiemy o bezpieczeństwie pracy w laboratorium mikrobiologicznym, poznamy "dobre" i "złe" bakterie, zobaczymy jak można je hodować w laboratorium oraz jak wyglądają pod mikroskopem. Opowiemy, co można zrobić, aby ustrzec się przed „złymi” bakteriami. Wykonamy także preparaty z jogurtu oraz wody z ogórków kiszonych, aby poznać naszych sprzymierzeńców. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Inspirujące historie odkryć i wynalazków w których granica między złem i dobrem jest niejasna |
W związku z moimi zainteresowaniami naukowymi sięgnąłem kiedyś po książkę opisującą historię przeszczepów wysp trzustkowych. Nie spodziewałem się znaleźć tam szczególnie ciekawych rzeczy, jednak ku mojemu zdziwieniu okazało się, że opisane tam historie zainspirowały mnie i zmieniły moje spojrzenie na tę nieznaną większości ludzi dziedzinę. Przyglądałem się z żywą ciekawością wysiłkom naukowców, którzy ponad sto lat temu mając do dyspozycji prymitywne dla nas przyrządy, kierując się intuicją i dociekliwością potrafili znajdować rozwiązanie współczesnych im problemów dotyczących cukrzycy. Pomimo, iż czytając tę książkę już prawie od roku zaangażowany byłem w izolację i przeszczepianie wysp trzustkowych, dopiero to spojrzenie w przeszłość sprawiło, że naprawdę zechciałem przyjrzeć się szczegółowo całej procedurze. Uderzyło mnie to jak historia przeszczepów wysp trzustkowych sprawiła, że temat ten stał się dla mnie bardziej przystępny i interesujący. Wielu ludziom wydaje się, że odkrycia naukowe to coś zarezerwowane tylko dla geniuszy, że przeciętnego człowieka nie stać na wymyślenie czegoś wielkiego. Kiedy jednak zagłębi się w historię odkryć naukowych okazuje się, że logiczne myślenie, z użyciem dostępnej wiedzy i odrobiną wyobraźni może pomóc coś odkryć oraz jak to czasem zabawnie bywa, że wielkie odkrycia biorą się z przypadkowych zdarzeń. Historie odkryć naukowych i wynalazków są czasem śmieszne, czasem smutne, ale prawie zawsze niezwykle interesujące i co najważniejsze często inspirujące. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Niesamowite nasiona |
Jakie ciekawostki można zobaczyć pod binokularem? Jak rozpoznać nasiona, jak ocenić ich jakość? |
|
|
Lekcja festiwalowa | Promieniowanie, które leczy |
Na wykładzie omówię nie tylko promieniowanie α, β i gamma stosowane do diagnozowania i leczenia pacjentów ale inne rodzaje promieniowania jonizującego wytwarzanego w akceleratorach. Pokażę, że promieniowanie jądrowe i jądra atomowe mogą leczyć nowotwory jeśli napromieniamy pacjenta wykorzystując wiedzę o oddziaływaniu promieniowania w materiale biologicznym. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Roślina - biofiltr |
Kiedy powietrze/atmosfera staje się coraz bardziej nam nieprzyjazne należy znaleźć najskuteczniejszą metodę podniesienia jakości tego, czym oddychamy. Naszym sprzymierzeńcem w tych staraniach staje się roślina. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Sekretny świat iluzji |
Coś się porusza przed oczami mimo, że obraz jest nieruchomy, coś smakuje jak truskawka mimo, że ma kolor zielony, coś słychać za plecami, mimo, że nic tam nie ma. Magia czy zabawa? Dlaczego nasze oczy, uszy i inne zmysły dają się oszukać? Iluzje sprawiają, że rzeczywistość jest ciekawsza i bardziej intrygująca niż sny, a wyobraźnia pozwala zobaczyć niewidzialne. Magicy, iluzjoniści, scenarzyści, aktorzy, muzycy, youtuberzy i influencerzy korzystają z iluzji. Malarze i artyści graffiti potrafią przekonać nas, że tam, gdzie się kończy horyzont, jest ukryty inny, wyjątkowy, czasem zabawny a czasem niesamowity świat. Armie i drużyny sportowe korzystają z iluzji aby oszukać przeciwnika. Nawet w świecie zwierząt i roślin iluzje są całkiem popularne. Niektórym zwierzętom pozwalają się schować przed wrogiem, innym zdobyć pożywienie albo spokojnie odpoczywać. Rośliny próbują wyglądać inaczej i udają, że są zupełnie czymś innym, aby przyciągnąć owady. Im więcej dowiadujemy się o iluzjach w świecie przyrody, tym bardziej zaskakuje nas pomysłowość natury. Od wielu lat w ośrodkach naukowych prowadzone są badania, których celem jest wyjaśnić, jak działa mózg, kiedy doświadcza iluzji. Naukowcy badają złudzenia i próbują odpowiedzieć na pytanie: Co dzieje się w umyśle człowieka, kiedy widzi lub czuje rzeczy, których nie ma albo które nie mogą istnieć? Zapraszamy na warsztaty, na których zanurzymy się w magię iluzji. Przyjrzymy się złudzeniom optycznym, poszukamy ich na ulicach i w grach komputerowych. Spróbujemy zrozumieć jak oszukują nas uszy i dlaczego słyszymy kosmitów i śpiew wiatru. Sprawdzimy, czy można mieć wrażenie, że chodzą po nas mrówki. Przetestujemy czy najbardziej smakuje nam to, co lubimy czy raczej to, co nam się podoba. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Zrozumieć istotę ogólnej teorii względności |
Postulat Einsteina: „Prędkość światła w próżni jest taka sama dla wszystkich obserwatorów, niezależnie od ich ruchu względem źródła światła” jest podstawą szczególnej teorii względności. Dotyczy ona świata bez grawitacji. W świecie rzeczywistym, w wyniku grawitacji, wszystkie ciała spadają w próżni z jednakowym przyspieszeniem, niezależnie od ich masy. Jest to fakt zdumiewający! Tak samo spada słoń jak liść lub piórko. Pokażemy, że w rakiecie lecącej z przyspieszeniem ziemskim w świecie bez grawitacji, na ciała działałyby siły równe siłom grawitacji na Ziemi. Równoważność sił grawitacji i sił działających w układzie przyspieszanym - to podstawa ogólnej teorii względności opisującej świat rzeczywisty. Pokażemy także, że promień świetlny biegnący po prostej przez przyspieszaną rakietę, względem obserwatora w rakiecie, biegnie po paraboli. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Niewidzialny świat: okiem skaningowego mikroskopu elektronowego |
Jakiej najmniejszej wielkości obiekty jest w stanie rozróżnić ludzkie oko? Co jest mniejsze od tej granicy i czego nie jesteśmy w stanie dostrzec nieuzbrojonym okiem? Czy poznanie, niewidzialnego świata może pomóc zrozumieć nam zjawiska, które obserwujemy na co dzień? Urządzenie takie jak, skaningowy mikroskop elektronowy (SEM), dzięki wiązce elektronów o bardzo małej długości fali (nawet 0,05 nm) możliwia nam obserwację fascynującego świata w skali nano. W czasie zajęć zostanie wyjaśnione jakie przedmioty możemy obrazować przy pomocy SEM. Wędrówkę od makro do nano świata zaczniemy od przyjrzenia się małym organizmom, a skończymy na rozwijającej się hodowli komórek na nanowłóknach. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Płazy Polski |
Wykład będzie koncentrować się na wszystkich gatunkach płazów stwierdzonych w Polsce. Kilka z nich to wyodrębnione, nowe gatunki. Wszystkie maja ważne znaczenie ekologiczne, część z nich objęta jest ochrona całkowitą, pozostałe częściową. Niektóre mają znaczenie wspólnotowe tzn. są ujęte w dyrektywach siedliskowych Unii Europejskiej. Dla tych gatunków prowadzony jest co kilka lat krajowy monitoring, którego celem jest wykazywanie zmian dotyczących stanu tych gatunków i ich siedlisk. Na wykładzie zostaną również przedstawione przykłady działań związanych z czynną ochroną płazów w Polsce. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Do domu po nocy, czyli skąd nietoperz wie, gdzie mieszka |
Czy to możliwe, że nietoperze pomimo ciemności potrafią przelecieć z domu do miejsca, gdzie mogą coś zjeść - i z powrotem do domu też? Czy da się po ciemku odnaleźć drogę, czy też trzeba iść spać w jakimś miejscu, gdzie nas świt zastał? A jeśli się jest młodym nietoperzem, który tego lata przyszedł na świat, to skąd się dowiedzieć, jak znaleźć jakaś odpowiednią jaskinię czy piwnicę, gdzie da się przetrwać zimę? Podczas naszych lekcji spróbujemy zajrzeć do wciąż tajemniczego i kryjącego wiele zagadek świata nocnych ssaków i dowiedzieć się, jak one to robią, że nie błądzą w ciemnościach. Przekonamy się także, co my, ludzie, wiemy obecnie o ich zdolności do orientacji w terenie – oraz jakich sztuczek trzeba było użyć, żeby w ogóle czegokolwiek się o tym dowiedzieć… Posłuchamy przy okazji, jak brzmią głosy nietoperzy przekształcone przez elektroniczne urządzenia, pozwalające nam usłyszeć dźwięki zbyt wysokie dla ludzkich uszu. Spróbujemy wreszcie sami odrobinę wczuć się w rolę nietoperzy i sprawdzić, jak dalibyśmy sobie radę w różnych niecodziennych (dla nas) sytuacjach. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Inspirujące historie odkryć i wynalazków w których granica między złem i dobrem jest niejasna |
W związku z moimi zainteresowaniami naukowymi sięgnąłem kiedyś po książkę opisującą historię przeszczepów wysp trzustkowych. Nie spodziewałem się znaleźć tam szczególnie ciekawych rzeczy, jednak ku mojemu zdziwieniu okazało się, że opisane tam historie zainspirowały mnie i zmieniły moje spojrzenie na tę nieznaną większości ludzi dziedzinę. Przyglądałem się z żywą ciekawością wysiłkom naukowców, którzy ponad sto lat temu mając do dyspozycji prymitywne dla nas przyrządy, kierując się intuicją i dociekliwością potrafili znajdować rozwiązanie współczesnych im problemów dotyczących cukrzycy. Pomimo, iż czytając tę książkę już prawie od roku zaangażowany byłem w izolację i przeszczepianie wysp trzustkowych, dopiero to spojrzenie w przeszłość sprawiło, że naprawdę zechciałem przyjrzeć się szczegółowo całej procedurze. Uderzyło mnie to jak historia przeszczepów wysp trzustkowych sprawiła, że temat ten stał się dla mnie bardziej przystępny i interesujący. Wielu ludziom wydaje się, że odkrycia naukowe to coś zarezerwowane tylko dla geniuszy, że przeciętnego człowieka nie stać na wymyślenie czegoś wielkiego. Kiedy jednak zagłębi się w historię odkryć naukowych okazuje się, że logiczne myślenie, z użyciem dostępnej wiedzy i odrobiną wyobraźni może pomóc coś odkryć oraz jak to czasem zabawnie bywa, że wielkie odkrycia biorą się z przypadkowych zdarzeń. Historie odkryć naukowych i wynalazków są czasem śmieszne, czasem smutne, ale prawie zawsze niezwykle interesujące i co najważniejsze często inspirujące. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Jak się dobrze komunikować z innymi? |
Komunikacja to jeden z podstawowych procesów, dzięki któremu możemy nawiązywać relacje i interakcje społeczne. Towarzyszy nam od czasu narodzin - już od pierwszych dni jest dla nas źródłem wiedzy nie tylko o nas samych, ale też o otaczającej nas rzeczywistości. Wysyłamy komunikaty werbalne jak i niewerbalne, które sygnalizują innym nasze potrzeby. Komunikowanie się to złożony proces wymagający zarówno od nadawcy, jak i odbiorcy, odpowiednich kompetencji, takich jak: aktywne słuchanie, wyrażanie swojego zdania, konstruowanie konstruktywnej krytyki. Wyrażanie swoich potrzeb, myśli, emocji w sposób szczery, a jednocześnie nie krzywdzący drugiej osoby, to nie lada wyzwanie. Dobra komunikacja interpersonalna to niezbędny warunek, by ludzie mogli rozmawiać ze sobą w sposób otwarty. Taka komunikacja kształtuje prawidłowe relacje między ludźmi, sprzyja przyjaźni, pomaga w podejmowaniu współpracy, buduje zaufanie i poczucie bezpieczeństwa, a także zapobiega bądź pozwala na przemyślane rozwiązywanie konfliktów. Często bowiem sposób, w jaki przekazujemy treści, prowadzi do nieporozumień i przedstawienia siebie w opozycji do zamierzonej intencji. Cele szkolenia: • Zapoznanie i przybliżenie form komunikacji, utrudnień i innych barier komunikacyjnych. • Uświadomienie roli aktywnego słuchania w procesie porozumiewania się • Przedstawienie znaczenia niewerbalnych komunikatów •Zachęcenie do rozwoju w sferze umiejętności komunikowania się i rozumienia innych. • Uzmysłowienie silnego powiązania rozwoju zdolności komunikacyjnych z rozwojem emocjonalnym i społecznym. • Rozwijanie zdolności nawiązywania i podtrzymywania właściwych relacji z innymi • Rozwijanie podstawowych umiejętności interpersonalnych |
|
|
Lekcja festiwalowa | Nie tylko jajko ma białko |
Spotkanie przybliży dzieciom cudowny świat białek - molekuł, które laikom kojarzą się z jednym białkiem - jaja kurzego. Tymczasem każdy żywy organizm zawiera ich tysiące. Białka mają unikalną strukturę przestrzenną, która umożliwia im pełnienie różnorodnych funkcji (np. transportu innych molekuł, budowanie naszego ciała, przyspieszania reakcji chemicznych). Wyznaczenie struktury białek stało się możliwe dzięki rozwojowi nowoczesnych technik biofizycznych. Podczas warsztatów dzieci dowiedzą się, czym są białka dla biofizyków, czego chcieliby, a czego mogą dowiedzieć się o ich strukturze, jak wrażliwa na czynniki fizyczne (np. temperaturę, pH) jest struktura białek i poznają świecące na zielono białko, które umożliwia biologom oświetlenie wnętrza komórek |
|
|
Lekcja festiwalowa | Plastik w Arktyce |
Plastik, który dociera do Arktyki, jest problemem globalnym, wierzchołkiem góry lodowej. Jest to nie tylko wynik wzmożonej produkcji i rozwoju przemysłu, ale również naszych codziennych przyzwyczajeń. Odpady plastikowe i jeszcze bardziej niebezpieczny mikroplastik są znajdowane wszędzie: w oceanach, lodzie, układach pokarmowych zwierząt, a nawet w śniegu. Wpływ plastiku na środowisko naturalne jest zatrważający, a naukowcy próbują oszacować jego oddziaływanie na nasze zdrowie i życie. Celem lekcji jest zachęcenie uczniów do refleksji dotyczącej naszych codziennych czynności i działań, mających na celu ochronę środowiska. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Probiotyki, czyli tak naprawdę co? |
Probiotyki są to żywe drobnoustroje, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny wpływ na zdrowie gospodarza. Jednym z podstawowych kryteriów selekcji mikroorganizmów probiotycznych, w tym bakterii jest ich zdolność do przeżycia w organizmie gospodarza. Adhezja, czyli zdolność mikroorganizmów do przylegania do śluzówki jelita umożliwia kolonizację przewodu pokarmowego, a tym samym wydłuża czas działania probiotyków i przyczynia się do poprawy równowagi mikrobiologicznej przewodu pokarmowego. Również inne cechy, takie jak oporność na niskie pH, czy sole żółciowe, wytwarzanie różnych metabolitów, w tym substancji przeciwko innym, konkurencyjnym drobnoustrojom, decydują o zdolności do przeżycia bakterii w przewodzie pokarmowym zwierząt czy ludzi. Adhezja ponadto, umożliwia mikroorganizmom i komórkom nabłonka bezpośredni kontakt co jest czynnikiem istotnym, w przypadku wielu efektów prozdrowotnych obserwowanych dla szczepów probiotycznych. W trakcie lekcji przedstawimy bakterie mlekowe, grupę drobnoustrojów, do której należy najwięcej szczepów z poznanych dotychczas bakterii probiotycznych. Pokażemy, jak wyglądają ich komórki, jak zbadać ich właściwości pod kątem zastosowań probiotycznych przy użyciu prostych testów mikrobiologicznych i biochemicznych, oraz opowiemy o badaniach probiotyków z wykorzystaniem nowoczesnych technik omicznych (genomiki, metagenomiki, transkryptomiki, proteomiki i metabolomiki). |
|
|
Lekcja festiwalowa | Radioaktywność w produktach żywnościowych i środowisku naturalnym. Czy jest się czego obawiać? |
Celem spotkania jest przybliżenie uczniom tematyki promieniowania jądrowego i sposobów jego detekcji. Lekcja rozpocznie się od przekazania informacji na temat rodzajów promieniowania jądrowego i sposobów jego oddziaływania z materią. Jednym z omawianych rodzajów promieniowania jądrowego jest promieniowanie gamma, którego bezpośrednio będzie dotyczył wykład. Omówione zostaną również naturalne i sztuczne źródła promieniowania występujące w otaczającym nas środowisku oraz ich wpływ na ludzki organizm. W trakcie lekcji uczniowie będą mieli okazję obejrzeć film wideo przedstawiający pomiar promieniowania gamma, który przeprowadzono w Pracowni Spektrometrii Promieniowania Gamma w Instytucie Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy. Do pomiarów użyte zostaną zarówno źródła kalibracyjne promieniowania gamma stosowane w Pracowni, jak również przedmioty oraz materiały wykorzystywane w życiu codziennym. W trakcie spotkania omówione zostaną metody pomiaru neutronów, który jest znacznie trudniejszy niż pomiar promieniowania jądrowego omawianego na początku wykładu. Ponadto zaprezentowane zostaną metody pomiaru neutronów pochodzących z fuzji jądrowej oraz detektory służące do ich detekcji stosowane w Instytucie Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy. Po wykładzie uczniowie będą mieli okazję porozmawiać na temat mitów dotyczących promieniowania jądrowego oraz zapytać, jak to jest pracować jako młody naukowiec. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Świat atomów w komputerze: projektowanie nowych antybiotyków |
Antybiotyki są niezastąpione w zwalczaniu infekcji bakteryjnych. Gdybyśmy chcieli projektować nowe antybiotyki metodą "zgadywania" i testowania ich skuteczności doświadczalnie, potrwałoby to bardzo długo i by było bardzo kosztowne. Z tego powodu każda cząsteczka, która może być nowym antybiotykiem, jest najpierw zaprojektowana w komputerze. W ten sposób sprawdza się jej miejsce wiązania, ocenia szanse na zwalczanie infekcji bakteryjnych oraz toksyczność. Cząsteczki, które pomyślnie przeszły ten etap, są następnie badane eksperymentalnie w laboratorium. Dopiero wiele lat później, po wielu badaniach i eksperymentach, taki lek może być zatwierdzony do podawania ludziom. Na etapie komputerowego projektowania nowych antybiotyków wykorzystuje się modelowanie molekularne. Jesteśmy w stanie zobaczyć trójwymiarowy obraz zarówno cząsteczki, która może być nowym lekiem, jak i jej sposobu wiązania do receptora. Dzięki symulacjom dynamiki molekularnej możemy też obserwować jak poruszają się dane cząsteczki. Wszystko to jest możliwe, ponieważ znamy strukturę elektronową atomów, wiemy w jaki sposób atomy wiążą się między sobą oraz znamy charakter tych wiązań. Ponadto, znamy masę każdego atomu i za pomocą prostych praw fizyki, jesteśmy w stanie modelować ich sposób poruszania się. Na wykładzie zaobserwujemy m. in. sposób wiązania wybranych antybiotyków do rybosomu bakteryjnego oraz obejrzymy krótkie filmiki z symulacji dynamiki molekularnej. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Tajemniczy świat pradawnych mórz i oceanów |
Lekcja przybliży uczniom zagadnienia ewolucji organizmów morskich na przestrzeni dziejów, począwszy od prekambru, aż po czasy prawie współczesne. W trakcie zajęć dowiemy się jaki jest wiek Ziemi i kiedy na naszej planecie mogło powstać życie. Poznamy także wiele ciekawych etapów ewolucji, takich jak np.: powstanie pierwszych organizmów tkankowych – tzw. fauna ediakarańska; zjawisko kambryjskiej eksplozji życia; najstarsze drapieżnictwo; wyjście kręgowców na ląd oraz ich powrót do wody, etc. Prowadzący opowie również o: największych kryzysach w historii życia na Ziemi – tak zwanych wielkich wymieraniach, ich przyczynach oraz konsekwencjach dla dalszej ewolucji. Uczniowie dowiedzą się także czym są skamieniałości, jakie są ich rodzaje i dlaczego ich badanie jest takie ważne. Przybliżone będzie również pojęcie skamieniałości przewodnich, wraz z ich zastosowaniem jako narzędzi do określania względnego wieku skał (biostratygrafia). Uczestnicy zajęć będą też mieli szansę poznać największych drapieżców swoich czasów takich jak: gigantyczne głowonogi, morskie skorpiony, ryby pancerne, dziwaczne rekiny, ichtiozaury, długoszyje plezjozaury, czy też olbrzymie morskie jaszczury – mozazaury. Wycieczkę w czasie młodzież zakończy w paszczy największego rekina wszechczasów. W trakcie prezentacji multimedialnej uczniowie będą mieli także okazję dowiedzieć się jak na przestrzeni setek milionów lat zmieniał się układ kontynentów oraz zapoznać się z oryginalnymi okazami skamieniałości, które każdy z uczniów będzie mógł dokładnie zbadać. Ostatnim etapem zajęć będzie zwiedzanie wystawy stałej Skamieniały świat, prezentującej jeden z największych zbiorów skamieniałości w Polsce, w tym bardzo różnorodną kolekcję fauny morskiej z różnych okresów geologicznych. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Aerozole wokół nas |
Termin aerozol w potocznym rozumieniu tego słowa oznacza urządzenie do rozpraszania substancji zapachowych w powietrzu. W nazwie tej kryje się sporo prawdy, gdyż z reguły urządzenia tego typu generują chmurę kropel, które odparowując rozprzestrzeniają substancje zapachowe. Chmura kropel zawieszonych w powietrzu tworzy układ zwany aerozolem, a więc stosowany skrót myślowy nie pozbawiony jest podstaw fizycznych. Aerozole są to układy koloidalne (gazozole), w których fazę ciągłą stanowi powietrze, a fazę rozproszoną cząstki ciała stałego lub krople cieczy. Podczas wdechu do organizmu wprowadzamy więc cząstki aerozolowe zawieszone w powietrzu, które mogą wywoływać niepożądane efekty zdrowotne. Jednocześnie zauważono, że aerozole mogą być wykorzystywane, jako środek leczniczy. Wdychanie dymów powstałych ze spalania ziół i okadzanie, praktykowane już 4000 lat temu, można potraktować, jako pierwotne formy aeroloterapii – gdzie lek wprowadzany jest do układu oddechowego w formie aerozolu. W trakcie wykładu poruszone zostaną zagadnienie związane z transportem i depozycją cząstek aerozolowych w układzie oddechowym człowieka. Omówione zostaną mechanizmy obronne układu oddechowego przed cząstkami oraz sposoby oczyszczania powietrza chroniące bezpośrednio nasz układ oddechowy. Poruszone zostaną również zagadnienia związane z projektowaniem urządzeń dozujących leki do układu oddechowego (inhalatorów). |
|
|
Lekcja festiwalowa | Innowacje w Twoim portfelu |
Kiedyś wino, muszle i skóry zwierząt – dziś Blik, WeChat, Alipay i Revolut – sposoby płatności zmieniały się, z czasem stając się coraz bardziej innowacyjne. Dyskusja o tym, czego używamy, płacąc za marchewkę w warzywniaku i kupując drogą torebkę na deptaku w Szanghaju. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Wszystko co byście chcieli wiedzieć o plejstocenie |
: Plejstocen był epoką w dziejach Ziemi, która trwała pomiędzy 2,58 mln. a 11,7 tys. lat temu. Popularnie nazywa się ją często „epoką lodowcową”. Plejstocen charakteryzował się bowiem cyklicznymi zmianami światowego klimatu, który oscylował pomiędzy okresami ciepłymi (interglacjałami) a okresami zimnymi (glacjałami/zlodowaceniami). W trakcie interglacjałów średnie roczne temperatury na Ziemi były zbliżone do tych, które panują obecnie. Glacjały charakteryzowały się za to wyraźnie niższymi temperaturami. Celem lekcji jest przedstawienie zmian środowiska przyrodniczego, jakie towarzyszyły oscylacjom klimatycznym. W PAN Muzeum Ziemi znajdują się zbiory reprezentujące interglacjał eemski (ok. 130–115 tys. lat temu) oraz zlodowacenie Wisły (ok. 115–11,7 tys. lat temu). Na przykładzie tego pojedynczego cyklu zmian klimatu prześledzimy jak zmieniało się środowisko Europy oraz jego fauna i flora. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Czy świat krajowych mięczaków może być fascynujący? |
Wykład ma na celu przybliżenie biologii kilku gatunków mięczaków występujących w Polsce. Niektóre z nich to powszechnie występujące gatunki (np. winniczek, ślimak zaroślowy). Inne to gatunki rzadko spotykane, których obecność świadczy o stabilnych warunkach środowiskowych. Mięczaki te charakterystyczne są dla siedlisk o niskiej antropopresji i większość z nich objeta jest ochroną gatunkową (np. skójka gruboskorupowa, poczwarówka zwężona, poczwarówka jajowata, zatoczek łamliwy). W ramach wykładu zostanie przedstawiona biologia i wymagania siedliskowe tych gatunków wraz z prezentacją muszli i metodami rozpoznawania. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Hydroponika – pomidor „niegruntowy” |
Prezentacja hydroponicznych upraw warzyw i ziół w SOD, omówienie uprawy i pokazy pielęgnacji roślin w szklarni, ocena jakości owoców trzech odmian pomidora słodszych i mniej słodkich, pomiar refraktometrem owoców i ich degustacja oraz organoleptyczna ocena smaku słodkiego. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Synteza, syntezatory i muzyka elektroniczna |
Synteza dźwięków fascynowała ludzi od dawna. Pierwsze syntezatory elektroniczne powstały w latach 1950, a wielki boom na ich wykorzystanie w muzyce nastąpił na przełomie lat 1970/1980. Dzisiaj syntezatory są nieodłącznym elementem niemal każdego gatunku muzycznego. Chcemy pokazać na czym polega synteza dźwięku i jak zbudowane są syntezatory analogowe i cyfrowe. Do dzisiaj dźwiękowcy i artyści wykorzystują ogromne syntezatory modularne do tworzenia unikalnych dźwięków, które znamy z filmów. Interesujące będzie także usłyszeć w jaki sposób z prostych przebiegów elektrycznych tworzy się dźwięki, akordy, a potem melodię. Pokażemy odwrotność syntezy – czyli analizę spektralną. Na Wielki Finał szykujemy coś specjalnego … lasery, które posłużą do pokazania obrazów rysowanych muzyką! Wszyscy poczują klimat dyskoteki szkolnej z lat 80 – dlatego zapraszamy do przyjścia w modnym obecnie retro z tamtych lat! |
|
|
Lekcja festiwalowa | Do domu po nocy, czyli skąd nietoperz wie, gdzie mieszka |
Czy to możliwe, że nietoperze pomimo ciemności potrafią przelecieć z domu do miejsca, gdzie mogą coś zjeść - i z powrotem do domu też? Czy da się po ciemku odnaleźć drogę, czy też trzeba iść spać w jakimś miejscu, gdzie nas świt zastał? A jeśli się jest młodym nietoperzem, który tego lata przyszedł na świat, to skąd się dowiedzieć, jak znaleźć jakaś odpowiednią jaskinię czy piwnicę, gdzie da się przetrwać zimę? Podczas naszych lekcji spróbujemy zajrzeć do wciąż tajemniczego i kryjącego wiele zagadek świata nocnych ssaków i dowiedzieć się, jak one to robią, że nie błądzą w ciemnościach. Przekonamy się także, co my, ludzie, wiemy obecnie o ich zdolności do orientacji w terenie – oraz jakich sztuczek trzeba było użyć, żeby w ogóle czegokolwiek się o tym dowiedzieć… Posłuchamy przy okazji, jak brzmią głosy nietoperzy przekształcone przez elektroniczne urządzenia, pozwalające nam usłyszeć dźwięki zbyt wysokie dla ludzkich uszu. Spróbujemy wreszcie sami odrobinę wczuć się w rolę nietoperzy i sprawdzić, jak dalibyśmy sobie radę w różnych niecodziennych (dla nas) sytuacjach. |
|
|
Spotkanie festiwalowe | Gorący kalafior pod oknem, czyli o uczeniu cudzoziemców języka polskiego |
Spotkanie pokazujące polszczyznę z perspektywy uczących się jej cudzoziemców. Uczestnicy poznają sposoby, techniki i chwyty stosowane w uczeniu języka polskiego obcokrajowców. Zapoznają się z przykładowymi zadaniami-ćwiczeniami (w tym. m.in. proponowanymi na egzaminach certyfikatowych), rozwiążą je i skomentują. Dzięki temu będą mieli okazję przyjrzeć się swojemu językowi ojczystemu z nieoczywistego punktu widzenia. Zwykle bowiem Polki i Polacy wiedzą, jak coś wyrazić, ale raczej nie umieją tego wyjaśnić cudzoziemcom. Na spotkaniu będzie się można dowiedzieć, jak to robić. Uczestnicy spróbują się też zmierzyć z mitem trudności języka polskiego – bo mówić po polsku każdy (i każda ) może! |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Jak uczyć się polskiego–krótki przewodnik dla cudzoziemców, uchodźców i wszystkich zainteresowanych |
Języka polskiego jako obcego można się skutecznie nauczyć, szczególnie jeśli pierwszym językiem uczniów/studentów jest język słowiański. Słowianie rozumieją wiele niemal od początku swojego kontaktu z polskim, co daje im satysfakcję, ale przysparza też pułapek. Języki blisko spokrewnione mają bowiem pewien zasób słów i struktur podejrzanie podobnych – niby prawie takich samych, ale znaczących lub wyrażających co innego. Spotkanie będzie próbą pokazania skutecznych sposobów nauczenia się polskiego – pod względem wymowy, przyswojenia słownictwa, wyrażania się w określonych sytuacjach. Przedstawione tez zostaną wskazówki na temat łatwo dostępnych źródeł i materiałów pomocnych w samodzielnej nauce polskiego przez cudzoziemców. |
Nauki humanistyczne |
|
Spotkanie festiwalowe | Niemcy wobec Rosji po agresji na Ukrainę | Nauki społeczne |
|
|
Lekcja festiwalowa | Czy wystarczy znać 1000 słówek. Ilościowe aspekty znajomości słownictwa języka obcego |
Wszyscy, którzy uczyli się kiedykolwiek języka obcego przyznają, że bardzo ważną – jeśli nie najważniejszą – umiejętnością jest znajomość słownictwa. To ono pozwalają przekazać to, co chcemy powiedzieć, i choć nie można pominąć znaczenia innych elementów wiedzy językowej (gramatyki czy wymowy), to bez wyrazów nie ma komunikacji. To dlatego naukę języka obcego zaczynamy najczęściej od zakupu słownika. Jednak większość z nas nie zdaje sobie sprawy z ilościowych aspektów znajomości słownictwa języka obcego. A przecież mierząc się z nowym zadaniem warto zdawać sobie sprawę z jego rozmiaru. Celem tego spotkania jest przedstawienie faktów, które zdemistyfikują wyzwanie, przed którym staje każdy z nas rozpoczynając naukę. Podczas wykładu uczestnicy poznają odpowiedzi na następujące pytania: Ile wyrazów jest w języku polskim i angielskim? Ile wyrazów w języku polskim znają uczestnicy wykładu? Ile wyrazów zna przeciętny użytkownik języka angielskiego? Ile wyrazów trzeba znać w języku angielskim, aby swobodnie rozmawiać, czytać i pisać w tym języku?. W jaki sposób mierzy się te wartości? Spotkanie będzie miało charakter wykładu z elementami warsztatu. Uczestnicy będą zachęcani do uczestnictwa we wspólnym poszukiwaniu odpowiedzi na wymienione powyżej pytania. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Idiomy i fałszywi przyjaciele tłumacza w języku rosyjskim – czyli „gdzie jest pies pogrzebany” |
Zapraszamy na wyjątkowe warsztaty – Idiomy i fałszywi przyjaciele tłumacza w języku rosyjskim – czyli „gdzie jest pies pogrzebany”. Dzięki materiałom audiowizualnym uczestnicy warsztatów poznają przykłady idiomów i powiedzeń w języku rosyjskim i polskim. Dowiedzą się np. o tym, że w Rosji jadąc bez biletu jedzie się „zajcem” (tłum. „jazda jako zając”). Często podobne znaczenie jest wyrażane za pomocą nieco innych słów, np. polskiemu „wpuszczeniu lisa do kurnika” odpowiada rosyjskie „wpuszczenie kozła do ogrodu”. Dodatkowo przedstawione zostaną homonimy, czyli fałszywi przyjaciele tłumacza, tj. słowa, które w obu językach mają brzmią tak samo/podobnie, ale mają inne znaczenia, np. „zapominać” (pol. „zapominać”, ros. „zapamiętywać”). Uczestnicy nie będą się już bać rosyjskiej „zażygałki”, rosyjska „dynia” na pewno nie przyda się na Halloween, a „but” po rosyjsku nie jest częścią garderoby. Nauka to jednak nie tylko przekazywane treści (chociaż te też będą ciekawe!), ale także atmosfera – przyjdźcie i poczujcie się jak w petersburskiej kawiarni – zapewniamy herbatę z samowaru, chrupiące suszki do herbaty, rosyjskie dekoracje. Oprócz treści i atmosfery ważne jest także podejście prowadzących, którzy zawsze chętnie podzielą się historiami dotyczącymi rosyjskiej kultury i realiów. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Meandry umysłu. Na drodze od wyrażenia do znaczenia |
Na jakie wysiłki zdobyć się musi ludzki umysł, aby przebyć drogę od formy wyrażenia do jego znaczenia? Sceną główną, na której rozgrywa się pełen ekspresji spektakl spajania znaczeń w teksty, jest ludzki mózg. Neurobiologia nie zna jednak odpowiedzi na postawione wyżej pytanie. Drogę przez nieznane toruje nam teoria mieszanin pojęciowych, sformułowana na styku lingwistyki i kognitywistyki. Ujmuje ona znaczenia wyrażeń jako mieszaniny pojęciowe – hybrydy będące świadectwem dynamiki ludzkich mechanizmów poznawczych. Funkcjonowanie ludzkich mechanizmów poznawczych – które podczas wykładu zrekonstruujemy na konkretnych przykładach – dowodzi, że nasz umysł z natury dąży do redukcji złożoności problemów. Czyni to w sposób zdumiewający. Redukcja złożoności sprawia, że formułując teksty, utożsamiamy formę wyrażeń z ich znaczeniem. Wrażenie to redukuje wysiłek wkładany w myślenie i komunikację. Jest to iluzja skądinąd pożyteczna, którą jednak teoria mieszanin pojęciowych bezlitośnie demaskuje. Znaczenia wyłaniają się bowiem w konfrontacji z kontrfaktycznością, we współbrzmieniu analogii i podobieństwa, w zmaganiach z ograniczeniami, jakie narzucają nam przestrzeń i czas. Przeczytanie książki, wysłuchanie czyjejś opowieści jest – zaledwie i aż – bodźcem, iskrą inicjującą powstawanie i przeobrażanie się znaczeń. Poprzez zaskakujące współoddziaływanie relacji strukturyzujących znaczenia (relacji analogii, rozbieżności itp.), nasza wyobraźnia sprawia, że dane wyrażenie zaczyna „mienić się” zupełnie nowymi barwami. Na wykład zapraszam wszystkich, którzy chcą dowiedzieć się, dlaczego wyrażenie child-safe bazuje na scenariuszu zagrożenia dla dzieci oraz jak pracuje nasza wyobraźnia, kiedy myślimy o ewolucji dinozaurów w ptaki. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Mój (pozytywny) wizerunek w sieci |
Podczas warsztatów licealiści dowiedzą się czym jest i jakie elementy składają się na ich wizerunek w sieci. Odpowiemy na pytanie, czy publikowanie zdjęć w internecie może wpływać na naszą przyszłość? Zastanowimy się dlaczego tak ważne jest dbanie o swój pozytywny wizerunek w sieci i jakie znaczenie może mieć on w naszym życiu. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Porozmawiajmy o transplantacji… |
Celem tego spotkania jest podniesienie świadomości i wiedzy na temat transplantologii. Czy przeszczepiane są tylko narządy? Kto może zostać żywym dawcą? Jak przebiega pobranie narządów i transplantacja? Jakie są wyniki przeszczepiania narządów? Dlaczego w Polsce brakuje narządów do przeszczepienia? Zaplanowano także zwiedzanie pracowni umiejętności pielęgniarskich, pokaz fantomów, sprzętu, a także historycznych akcesoriów dotyczących zawodu pielęgniarki. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Bezkręgowce naszych lasów – nie tylko owady i pająki |
Bezkręgowce to nie tylko owady czy pajęczaki, ale także wiele innych, znacznie mniejszych grup zwierząt, z którymi spotykamy się często nieświadomie na co dzień. Należą do nich wije i skorupiaki, często mylone z owadami, ale także mięczaki, do których zaliczają się ślimaki oraz pierścienice z dżdżownicami i pijawkami na czele. Zszokować może informacja, że do bezkręgowców należy aż 99% współcześnie żyjących zwierząt, a liczba opisanych gatunków przekracza 1 milion! Różnorodność bezkręgowców jest ogromna i wręcz zadziwiająca. Dlatego warto je poznać! |
|
|
Lekcja festiwalowa | Co kryje lodówka? Interaktywne przedstawienie Piramidy Żywienia (i więcej) |
Zapraszamy do uczestnictwa w interaktywnych lekcjach edukacyjnych z zakresu żywienia człowieka (i zwierząt). Wspólnie zajrzymy do naszych lodówek i pnąc się po półkach omówimy ich zawartość odnosząc się do Piramidy Żywienia. W trakcie wspinaczki porozmawiamy o tym, jakie produkty są zalecane bardziej lub mniej do spożycia przez ludzi i zwierzęta domowe, a jakich lepiej unikać i nie podawać pupilom. Dowiecie się jak żywność wpływa na nasz organizm i samopoczucie, czy „zdrowe przekąski” są naprawdę zdrowe i czy hamburger z frytkami to dobry pomysł na obiad. Nie możemy się doczekać Waszych pytań! Po spotkaniu zapraszamy na krótkie zajęcia w laboratoriach Instytutu. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Dlaczego żaglówka pływa pod wiatr? |
Na wykładzie będzie poruszony temat powstawania sił na żaglówce podczas poruszania się po wodzie gdy wieje na nią określony wiatr. Wyjaśnione zostanie powstawanie sił aerodynamicznych na żaglach oraz sił hydrodynamicznych na mieczu i opływany kadłubie żaglówki. Poruszone zostanie wpływ: prędkości wiatru pozornego, powierzchni ożaglowania, własności aerodynamicznych ożaglowania, kąta natarcia i wybrzuszenia żagla na powstającą siłę aerodynamiczną. Podczas pokazu zaprezentujemy mały tunel aerodynamiczny, w którym linie prądu płynącego powietrza są obrazowane poprzez smugi dymu. Do tunelu wkładane będą różne obiekty np. profile skrzydeł różnego typu, a także elementy o innych kształtach. Uczestnicy będą mogli obserwować, jak kształtują się linie prądu wokół profilu lotniczego, samochodu osobowego i innych kształtów. Zaprezentujemy też tunel hydrodynamiczny, w którym można zaobserwować zjawiska powstające podczas kontaktu statycznych i ruchomych obiektów z cieczą. Blok zajęć składa się z wykładu (60 min), zwiedzania laboratorium aerodynamiki (30 min) oraz pokazów (120 min). |
|
|
Lekcja festiwalowa | Historia komputerów. Liczy się! |
Interdyscyplinarna lekcja festiwalowa, prowadzona stacjonarnie na terenie Narodowego Muzeum Techniki w Warszawie, poświęcona historii obliczeń maszynowych. Skąd wywodzą się początki obliczeń, jaki siedemnastowieczny wynalazek regularnie lata w kosmos, co wspólnego mają ze sobą kalkulator i młynek do pieprzu? A ponadto - polskie korzenie informatyki, tajemniczy AKAT-1, nieśmiertelny kalkulator ELWRO 144. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Jak mówiono w Polsce w dobie Mieszka I |
Chcąc odpowiedzieć na pytanie, jak mówiono w Polsce w czasach Mieszka I, trzeba sobie zdawać sprawę z tego, że najstarsze pisemne dane dotyczące języka polskiego sięgają XII w., są więc o co najmniej 100 lat późniejsze od czasów, które będą przedmiotem rozważań. Dlatego też podstawą rekonstrukcji polszczyzny z przełomu X-XI w. stanowić będzie język prasłowiański, z którego wyrósł język polski. W pierwszej części wykładu skupimy się przede wszystkim na systemach samogłoskowym i spółgłoskowym ówczesnego języka polskiego. Słuchacze poznają m.in. charakterystykę głosek, które nie występują już we współczesnej polszczyźnie takich jak jery, samogłoska jać czy sonanty. Druga część wykładu zostanie poświęcona słownictwu doby Mieszka I - dziedzictwu prasłowiańskiemu oraz zapożyczeniom z łaciny i języka czeskiego. Całość wykładu będzie ilustrowana licznymi przykładami rekonstrukcji wyrazów X-XI w. ukazanymi na tle współczesnej polszczyzny. Spróbujemy także zapisać i przeczytać tekst, który mógłby powstać w dobie Mieszka I. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Jak technika i medycyna pomaga pilotom? Wirówka przeciążeniowa |
Współczesne samoloty wojskowe wymagają od pilota szczególnych predyspozycji zdrowotnych i wytrzymałościowych. Podczas wykonywania misji bojowych i treningowych organizm pilota poddawany jest oddziaływaniu różnych czynników obciążających. Działania takie niosą ryzyko utraty zdrowia, życia lub bardzo drogiego samolotu. W celu zminimalizowania tych zagrożeń piloci muszą być cyklicznie badani i szkoleni na symulatorach w Wojskowym Instytucie Medycyny Lotniczej. Jednym z takich urządzeń jest wirówka przeciążeniowa - symulator szkoleniowy, który umożliwia wszechstronne odwzorowanie warunków występujących podczas misji lotniczych, a trening w niej pozwala na podniesienie tolerancji przeciążeń, co skutkuje zmniejszeniem ryzyka wystąpienia powyższych zagrożeń. A w myśl starej wojskowej maksymy,, im więcej potu wylanego na ćwiczeniach tym mniej krwi w boju”. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Przełomy technologiczne w biologii i medycynie ostatnich lat |
W ostatnich latach dokonało się szereg przełomów technologicznych, które zrewolucjonizowały współczesną biologię, diagnostykę medyczną oraz podejścia terapeutyczne. Jest to między innymi rozwój metod służących do sekwencjonowania DNA, metoda CRISPR/Cas9 ułatwiająca wprowadzenie zmian w genomach, nowe sposoby analizy struktur białek i ich kompleksów oraz wprowadzenie leków opartych na mRNA. W swoim wkładzie przedstawię wybrane metody i opowiem jak je wykosztujemy w naszych badaniach. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Szlaki wielkich odkrywców - wiatr w żagle! |
Najważniejsze podróże i odkrycia geograficzne, które legły u podstaw współczesnej cywilizacji zachodu. Nieustraszeni podróżnicy oraz ich okręty. Jak zdobyto świat niemal wyłącznie dzięki sile wiatru oraz krótki instrukcja, jak zostać kapitanem żaglowca. Interdyscyplinarna lekcja z elementami warsztatu edukacyjnego prowadzona we wnętrzach Narodowego Muzeum Techniki w Warszawie. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Szyfrowanie - jak to działa? |
Szyfrów używamy od tysiącleci. Od zaledwie kilku dekad są one jednak podstawą roli, jaką internet pełni w naszym życiu. Pomagają zachować poufność korespondencji, ale przede wszystkim są podstawą ekonomii internetowej - bo bez nich nie sposób myśleć o bankowości internetowej czy zakupach przez internet. Czy jednak wiecie, jak tak naprawdę działają współczesne szyfry? |
|
|
Lekcja festiwalowa | DNA - istota życia |
Gdy w drugiej połowie XX wieku J. Watson i F. Crick odkryli podstawowy element dziedziczności i nośnik informacji genetycznej - strukturę DNA, wypowiedzieli słowa "Odkryliśmy istotę życia...". DNA, czyli kwas deoksyrybonukleinowy, jest chemiczną makrocząsteczką, która w swojej budowie ma zapisane informacje dotyczące budowy organizmu. Występuje on zarówno u wirusów, bakterii, roślin, zwierząt oraz ludzi. Celem zajęć jest zapoznanie uczniów z ogólną budową i właściwościami materiału genetycznego. Na wielu ciekawych przykładach dowiedzą się dlaczego każdy z nas jest inny – inaczej wygląda, rośnie, zachowuje się, a nawet choruje. W części praktycznej, uczniowie będą samodzielnie izolować DNA. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Kolorowy wodór – ile kolorów ma wodór? |
Oczywiście tytuł wykładu jest nieco przewrotny. Chyba wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że wodór jest bezbarwnym gazem. Dodatkowo jest on bezwonny, bezsmakowy, nietoksyczny, ale niestety również łatwopalny. Skroplony wodór także jest bezbarwny. Z drugiej strony coraz częściej słyszymy o wodorze zielonym, niebieskim i szarym. Niekiedy dowiadujemy się również, że wodór może być czarny albo brunatny, różowy, turkusowy, a nawet żółty i biały. Niewątpliwie przyszła moda na kolorowy wodór! W obliczu pogłębiającego się globalnego kryzysu klimatycznego istotna jest redukcja emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. Ta redukcja jest możliwa m.in. w wyniku przejścia od wodoru szarego do wodoru zielonego. To przejście wymaga jednak etapu pośredniego, który dostarczy nam tzw. wodoru niebieskiego. Pora już uchylić rąbka tajemnicy. Otóż wspomniane w tytule wykładu kolory wodoru wiążą się z metodami jego otrzymywania. Produkcja wodoru w skali przemysłowej jest istotnym źródłem emisji CO2 i opiera się na gazie ziemnym, który jest nieodnawialnym źródłem energii. Obecnie ponad 95% światowej produkcji wodoru pochodzi z parowego reformingu metanu (SMR). Wodór otrzymany w procesie SMR jest określany kolorem szarym. Istnieją również inne metody otrzymywania wodoru, takie jak na przykład zgazowanie węgla kamiennego lub brunatnego - powstaje wodór czarny lub brunatny. Wytwarzanie wodoru niebieskiego prowadzi się również metodą SMR, ale generowany w trakcie procesu CO2 jest wychwytywany i składowany np. w różnych formacjach geologicznych. Zielony kolor wodoru jest zarezerwowany dla elektrolizy wody. Potrzebna do niej energia elektryczna pochodzi ze źródeł odnawialnych. Ciekawą alternatywą jest wodór turkusowy – m.in. o tym będzie wykład. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Czy gry wideo tłumaczymy czy lokalizujemy? Kilka słów o nowych wersjach językowych gier |
Obecnie zyski wiodących producentów gier wideo są wyższe, niż te w innych branżach rozrywki, takich jak muzyka czy film. Sukces ten nie byłby możliwy bez tworzenia, dystrybucji i promocji gier na wielu różnych rynkach. Proces taki jest przez graczy nazywany tłumaczeniem, podczas gdy w branży gier wideo używane jest określenie „lokalizacja”. W trakcie spotkania uczestnicy dowiedzą się nie tylko tego, skąd wzięła się taka nazwa, ale również poznają jej części składowe. Działania ukierunkowane na stworzenie nowych wersji językowych gier obejmują bowiem nie tylko przetłumaczenie elementów językowych tworzących daną grę, ale również modyfikacje warstwy graficznej, dźwiękowej czy nawet fabularnej oraz materiałów promocyjnych i strategii marketingowej. Spotkanie będzie okraszone licznymi przykładami takich rozwiązań nie tylko w lokalizacjach z języka polskiego i na język polski, ale również dotyczącymi innych języków, regionów i kultur. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Do we need each other? |
Do we need each other? to interaktywna lekcja języka angielskiego na poziomie B1/B1+ dla uczniów szkół średnich na temat dystopijnej przyszłości oraz konsekwencjach wynikających z zaprzestania komunikacji międzyludzkiej. Lekcja ma na celu wprowadzenie i utrwalenie nowego słownictwa oraz ćwiczenie umiejętności słuchania ze zrozumieniem oraz mówienia. Ważnym elementem lekcji jest krótki film prezentujący dystopijną przyszłość, który stanowi punkt wyjścia do wyrażania swoich opinii na temat nadużycia mediów społecznościowych w świecie pozbawionym kontaktów międzyludzkich. |
|
|
Lekcja festiwalowa | Jak i czym filtrować niewidzialne? – o tym jak działają filtry włókninowe |
: Filtry włókninowe to materiały, które mają szerokie zastosowanie zarówno w życiu codziennym (m.in. filtry w odkurzaczach, maski, filtry w samochodach), jak i w różnych gałęziach przemysłu, zaawansowanych technologiach. Służą do oczyszczania powietrza z bardzo małych, niewidzialnych cząstek aerozolowych (rozmiary od nanometrycznych do mikronowych), które zostaną scharakteryzowane podczas wykładu. Uczestnicy poznają rodzaje, budowę i wielkości cząstek, zarówno tych abiotycznych, jak i tych pochodzenia biologicznego, które są zawieszone w powietrzu. Dowiedzą się o ich zgubnym działaniu na zdrowie człowieka i środowisko. Większość z nas widziała lub używała włókninowych materiałów filtracyjnych, chociażby jako środki ochrony układu oddechowego podczas pandemii SARS-CoV-2, ale nie każdy wie jaka jest zasada ich działania. Nie jest ona tak prosta jak efekt sitowy, tzn. zatrzymywanie tylko cząstek większych od porów w strukturze, ale bazuje na kilku podstawowych mechanizmach, które w ramach wykładu zostaną przybliżone, tj. mechanizm grawitacyjny, bezpośredniego zaczepienia, bezwładności, dyfuzyjny oraz elektrostatyczny. Uczestnicy będą mieli możliwość zobaczyć filtry włókninowe, ich strukturę, metody produkcji, zastosowania, poznać główne parametry, które decydują o ich jakości. Ponadto, będą mogli wcielić się w konstruktorów i zaprojektować skuteczną włókninową strukturę filtracyjną. Dowiedzą się także co jest istotne z puntu widzenia użytkowników filtrów włókninowych, kiedy należy wymienić filtr na nowy i jaki wskaźnik nas o tym informuje. |
|