Uniwersytet Warszawski

Hodowla reniferów i związany z nią wędrowny sposób życia były przez wieki charakterystycznym elementem kultury wielu rdzennych ludów Eurazji. Część z nich, żyjąca w arktycznych regionach Rosji, w tym na Syberii, nadal utrzymuje się z pasterstwa reniferów. XX-wieczna polityka państwa radzieckiego doprowadziła do daleko idących zmian w kulturze pasterskich społeczności. Wpłynęły na to między innymi stopniowa modernizacja wraz z postępującymi procesami urbanizacji. Dziś, w XXI w. przetrwaniu ich sposobu życia zagrażają przede wszystkim rozwój przemysłu wydobywczego oraz zmiany klimatyczne.

W pierwszej, ilustrowanej zdjęciami części wykładu zostanie przedstawiony sposób życia pasterzy reniferów z północnej Syberii. Druga część będzie dotyczyła wyzwań wynikających z trwających od stulecia procesów modernizacji oraz zagrożeń związanych ze zmianami klimatu oraz rozwojem przemysłowym Syberii.     

Spotkanie ma na celu pokazanie uczestnikom jak zorganizowane jest nowoczesne laboratorium badawcze oraz uświadomienie jak dokładnie wygląda ścieżka od sekwencji DNA na komputerze (genu) do badań na białkach. Grupa Biologii Strukturalnej zainteresowana jest tym w jaki sposób aminokwasy budujące białka ułożone są w przestrzeni (struktura), co bezpośrednio przekłada się na pełnione przez nie funkcje. Poznanie struktury, a co za tym idzie funkcji biomolekuły, jest zazwyczaj pierwszym krokiem w opracowywaniu nowych leków.

Zainteresowanie materiałami dwuwymiarowymi zapoczątkowane zostało badaniami  grafenu, które zostały nagrodzone Noblem. Powstało nowe pole badań materiałów o warstwowej strukturze. Zidentyfikowano ponad 2000 wiele takich materiałów: przewodników, półprzewodników, nadprzewodników i izolatorów. Z warstw o atomowej grubości można budować nanostruktury, na wzór konstrukcji z klocków LEGO. Otwiera to nowe możliwości w dziedzinie elastycznej elektroniki, baterii słonecznych, detektorów neutronów, sensorów pola magnetycznego oraz wielu innych zastosowań. Wykład będzie ilustrowany pokazami.

„Wirtualne Muzeum Geologiczne” to serwis internetowy popularyzujący nauki geologiczne, stworzony przez pracowników Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jednym z jego głównych elementów są trzy wirtualne wycieczki: (1) Skały magmowe i metamorficzne, (2) Skały osadowe i skamieniałości, oraz (3) Wody podziemne. Podczas interaktywnych spacerów użytkownicy poznają najistotniejsze zagadnienia dotyczące tematyki danej wycieczki. Serwis jest bogato ilustrowany materiałami graficznymi oraz fotografiami i skanami 3D okazów geologicznych (skały, minerały, skamieniałości). Zajęcia stacjonarne, które proponujemy, to zwiedzanie „Wirtualnego Muzeum Geologicznego” w towarzystwie przewodnika-geologa, który oprowadzi uczestników po wirtualnych przestrzeniach, wyjaśniając i pomagając zrozumieć poszczególne zagadnienia (tematyka wycieczki do wyboru). Podczas zajęć uczestnicy będą mieli okazję obejrzenia okazów geologicznych, których zdjęcia i skany 3D zostały umieszczone w serwisie. Będzie również możliwość zwiedzenia Muzeum Geologicznego im. S.J. Thugutta.

„Wirtualne Muzeum Geologiczne” to serwis internetowy popularyzujący nauki geologiczne, stworzony przez pracowników Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jednym z jego głównych elementów są trzy wirtualne wycieczki: (1) Skały magmowe i metamorficzne, (2) Skały osadowe i skamieniałości, oraz (3) Wody podziemne. Podczas interaktywnych spacerów użytkownicy poznają najistotniejsze zagadnienia dotyczące tematyki danej wycieczki. Serwis jest bogato ilustrowany materiałami graficznymi oraz fotografiami i skanami 3D okazów geologicznych (skały, minerały, skamieniałości). Zajęcia stacjonarne, które proponujemy, to zwiedzanie „Wirtualnego Muzeum Geologicznego” w towarzystwie przewodnika-geologa, który oprowadzi uczestników po wirtualnych przestrzeniach, wyjaśniając i pomagając zrozumieć poszczególne zagadnienia (tematyka wycieczki do wyboru). Podczas zajęć uczestnicy będą mieli okazję obejrzenia okazów geologicznych, których zdjęcia i skany 3D zostały umieszczone w serwisie. Będzie również możliwość zwiedzenia Muzeum Geologicznego im. S.J. Thugutta.

Zapraszamy na warsztaty, podczas których dzieci poznają podstawy działania układu odpornościowego oraz dowiedzą się, dlaczego szczepionki są jednym z najlepszych sojuszników naszej odporności. Porozmawiamy o tym, jak organizm rozpoznaje zagrożenia, czym są wirusy i pasożyty, oraz jak działają wyspecjalizowane komórki odpornościowe – zwłaszcza makrofagi, które niczym strażnicy patrolują ciało i pochłaniają nieproszonych gości.

W drugiej części zajęć dzieci wezmą udział w prostych eksperymentach biologicznych. Zobaczą, jak wyglądają ich własne komórki nabłonkowe pobrane z policzka, które zostaną odpowiednio wybarwione i obejrzane pod mikroskopem. Pokażemy również kilka podstawowych technik laboratoryjnych, wykorzystywanych na co dzień w biologii i medycynie. Dzieci będą mogły zobaczyć na ekranie komórki w powiększeniu, fluorescencję i inne zjawiska wykorzystywane w pracy naukowca.

Zajęcia mają charakter interaktywny i łączą elementy wykładu, dyskusji oraz doświadczeń. Celem spotkania jest nie tylko przekazanie wiedzy, ale także rozbudzenie ciekawości i pokazanie, że biologia to nauka, którą można zobaczyć na własne oczy.

Świat chemików kręci się często wokół białych proszków i przezroczystych płynów. Co jeśli nie jesteśmy pewni, co dokładnie jest w probówce? Jak sprawdzić (bez niszczenia próbki) czy udało nam się zsyntetyzować pożądany związek? 
A może chcemy dowiedzieć się co wchodzi w skład naszego napoju lub czy dwie substancje oddziałują ze sobą?

Nieinwazyjnych technik jest tylko kilka i jedną z nich (szeroko wykorzystywaną) jest spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego (NMR). NMR to potężne narzędzie, które umożliwia nam identyfikację związków i badanie struktur przestrzennych cząsteczek, jak również badanie oddziaływań, dyfuzji czy monitorowanie reakcji.  

Spotkanie będzie podzielone na trzy części: 
- krótką prezentację, w czasie której uczestnicy poznają podstawy zjawiska NMR i dowiedzą się, w jaki sposób badamy próbki ciekłe w tej technice,  
- wycieczkę po laboratorium Nowych Metod Spektroskopii Magnetycznego Rezonansu Jądrowego i pomiar widma NMR prostej substancji organicznej,  
- wspólną analizę widm wykorzystywanych w typowych badaniach związków organicznych za pomocą techniki NMR

Nazwa „ekoterroryzm” nie miała szczęścia w historii. Jej powstanie było raczej formą dokuczliwego działania, niż próbą opisania groźnego problemu.

Została wymyślona w latach 60. XX w. przez antyśrodowiskowego działacza Rona Arnolda, aby opisać pokojowe, choć stanowcze działania aktywistów ekologicznych, mające na celu zmianę prawa w Stanach Zjednoczonych, na bardziej chroniące środowisko. Współcześnie wiele się nie zmieniło i choć faktycznie działacze środowiskowi w swojej historii posługiwali się skrajnymi i drastycznymi formami działania, takimi jak akty sabotażu czy zamachy bombowe, to często w mediach używa się określenia ,,ekoterroryzm” do działań nieproporcjonalnie lżejszych gatunkowo, jak protesty, zmiany w prawie mające na celu poprawę jakości środowiska itp. Można zaobserwować jednoznaczne przypisanie „ekoterroryzmowi” kierunków ideologicznych i politycznych, jakie ma reprezentować co powoduje, że postulaty zgodne z tymi kierunkami ideowymi uznawane są za potencjalne niebezpieczne. Jednak czy w związku z zagrożeniem dezinformacją, chaosem pojęciowym istniejącym nawet na gruncie literatury naukowej i silnego upolitycznienia samego pojęcia, możemy mówić o istnieniu ,,ekoterroryzmu”?

Warsztaty mają na celu analizę pojęcia i przedstawienie jego genezy oraz grup aktywistów i działań z jakimi było kojarzone, dzisiejszą skalę problemu, a także jego istotność względem prawa. Zostaną rozważone podstawy ideologiczne „ekoterroryzmu”, nastąpi próba weryfikacji jakie twarze może on przybrać i czy zawsze jego podstawy muszą być oparte na ekologizmie.

Wreszcie całość warsztatów odbędzie się na gruncie refleksji prawnej - czy to pojęcie może być istotne dla prawa oraz jak prawo odpowiada na ten problem, w szczególności, gdzie przebiega granica między obywatelskim nieposłuszeństwem, a ekoterroryzmem.

Jedną z charakterystycznych cech społeczeństw środkowoeuropejskich jest głęboko ugruntowane w ich historii zróżnicowanie wyznaniowe, które w przypadku Węgrów jest widoczne po dziś dzień – chociażby w architekturze kościołów. Podczas wykładu przedstawię podstawowe informacje dotyczące poszczególnych wyznań, także w ujęciu historycznym i  geograficznym.
Gdzie jest kalwiński Rzym? Czy evangélikus to dokładnie to samo, co ewangelik? Czym się różnią unici od unitarian i unijnych?

Zaczynając od lat szkolnych, przez całe życie spotykamy się z różnego typu edycjami źródeł historycznych, choć nawet o tym nie wiemy. „Bogurodzica”, „Potop” Henryka Sienkiewicza, dokumenty z Powstania Warszawskiego czy też dzienniki Agnieszki Osieckiej – to wszystko są pewne typy wydawnictw źródłowych. Podczas wykładu zastanowimy się, jaką drogę przebywa tekst źródłowy od autorskiego rękopisu/maszynopisu aż do formy książki, którą napotykamy w bibliotece lub księgarni.

Połączone Biblioteki (Biblioteka im. Kazimierza Twardowskiego) zapraszają na niebywały seans spirytystyczny! W mrocznych zakamarkach magazynów przywołacie z nami ducha dawnej filozofii. Poczujecie aurę prądów i idei minionych, ujrzycie osobliwe dzieła, odetchniecie bibliotecznym powietrzem i zakichacie się na śmierć. Doświadczcie rzeczy niedostępnych zwykłym śmiertelnikom/czytelnikom!

Członkowie Koła Naukowego "Zlewka" z Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie opowiedzą jak wykorzystujemy metody fizykochemiczne aby badać autentyczność dzieł sztuki. 

OkoSat drużyna uczniów Społecznego Liceum Ogólnokształcącego nr 25 w Warszawie, zaprezentuje sondę, biorącą udział w zawodach CanSat. To sonda badawcza mieszcząca się w pojemniku wielkości puszki po napoju. Zadaniem sondy jest przeprowadzenie badań i eksperymentów podczas lotu rakietą i w trakcie opadania na spadochronie. 

Pokażemy jak fale grawitacyjne oddziałują z materią, jak są wytwarzane, dlaczego bardzo trudno je wykryć, opowiemy jak odróżnić sygnał fal grawitacyjnych od dwóch czarnych dziur od sygnału od dwóch gwiazd neutronowych albo wybuchu supernowych. 

Co łączy kichnięcie, mydło i niewidzialne stworzenia? Więcej, niż się wydaje!

Te warsztaty to wyprawa do mikroświata, w którym fizyka spotyka się z bakteriami,

a ciekawość prowadzi do niespodziewanych odkryć. Dzieci poznają zjawiska, które rządzą światem zarazków, i odkryją, że nauka może być zabawna, zaskakująca i bardzo… zaraźliwa! To idealna okazja, by spojrzeć na codzienność przez naukową lupę i zobaczyć to, czego nie widać gołym okiem.)

Przewodniki przewodzą prąd elektryczny - to jasne. A jak działają półprzewodniki – przewodzą pół prądu? A nadprzewodniki – przewodzą nad-prąd? Dziekani Wydziału Fizyki wytłumaczą o co chodzi, wyjaśnią też skąd się bierze nadprzewodnictwo i nadciekłość w gwiazdach neutronowych.

Insulinooporność jest stanem, w którym komórki naszego ciała nie odpowiadają prawidłowo na fizjologiczne stężenia insuliny. Zwykle pierwszą odpowiedzią organizmu jest zwiększenie produkcji tego hormonu. Według różnych szacunków stan ten stwierdza się u 20-40% populacji świata zachodniego. Występowanie insulinooporności jest silnie skorelowane z występowaniem chorób określanych jako cywilizacyjne. Przede wszystkim z chorobami sercowo-naczyniowymi, neurodegeneracyjnymi, a także z niektórymi nowotworami.

Na wykładzie zostanie omówione pojęcie insulinooporności, mechanizmy przyczyniające się do jej powstania oraz mechanizmy wiążące ponadnormatywne stężenia insuliny z rozwojem poszczególnych chorób cywilizacyjnych. Omówione zostaną także niefarmakologiczne sposoby wycofywania insulinooporności.

We współczesnym świecie, napływających na wciąż i szybko zmieniających się informacji procesy wnioskowania i podejmowania decyzji opierają się zazwyczaj nie na racjonalnych przesłankach a intuicji. I tak, jak niekiedy decyzje te mogą okazać się słuszne, nie zawsze tak musi być.

Jak zmniejszyć ryzyko możliwości wpływu na nasze decyzje błędnych informacji dotyczących np. naszego zdrowia, ograniczyć wpływ manipulacji związanych z tzw. różnymi teoriami spiskowymi?

W trakcie wykładu chciałabym zaprosić słuchaczy do udziału w kilku eksperymentach przybliżających mechanizm działania różnego rodzaju heurystyk poznawczych, omówić ich wyniki i zaproponować alternatywne podejście do rozwiązywania problemów w odwołaniu się do zaproponowanego przez Daniela Kahnemana tzw. "myślenia wolnego".

W ramach spotkania uczestnicy odwiedzą Laboratorium Mechaniki Płynów Zakładu Fizyki Atmosfery Wydziału Fizyki UW: w trakcie wycieczki obejrzą m.in. pokaz działania komory chmurowej  (jak powstaje chmura w laboratorium) oraz tunelu aerodynamicznego. 

Czy dwa razy cięższy pacjent potrzebuje podwójnej dawki leku? Na pierwszy rzut oka tak, ale okazuje się, że tak wcale nie jest. W ogólności pytanie brzmi: jak ilość energii zużywanej przez organizm (czyli metabolizm) zależy od masy? Historia tego zagadnienia jest fascynująca.

W latach 30-tych XX wieku szwajcarski biolog Max Kleiber sformułował odpowiednie prawo, wywnioskowane eksperymentalnie, ale przez dekady nikt nie umiał wytłumaczyć skąd ono się bierze. Dopiero w latach 90-tych zaproponowano matematyczny model używający fraktali, który tłumaczy skąd zaskakującą zależność w przyrodzie zwaną prawem Kleibera (szczegóły opowiem na wykładzie). A konsekwencje tego prawa idą dalej i tłumaczą m.in. jak zależy długość życia zwierząt od masy i dlaczego.

Warsztaty z pasożytami – nauka, która wciąga!

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, jak wyglądają pasożyty pod mikroskopem? A może chcesz dowiedzieć się, jak unikać spotkania z kleszczem? Podczas festiwalu zapraszamy na wyjątkowe warsztaty prowadzone przez Koło Naukowe Parazytologii, które odkryją przed Tobą fascynujący (i trochę przerażający!) świat pasożytów.

W trakcie wydarzenia będziesz mógł zanurzyć się w mikroskopową rzeczywistość – obejrzysz autentyczne preparaty z larwami, jajami oraz dorosłymi formami pasożytów, zarówno tych znanych z lekcji biologii, jak i prawdziwych egzotycznych „dziwolągów”. Dowiesz się, które z nich zagrażają ludziom, a które naszym pupilom.

Na najmłodszych i nieco starszych uczestników czekają interaktywne gry i quizy – poznasz pasożyty w formie zabawy, odkryjesz, jak się przenoszą, jakie mają cykle życiowe i gdzie najłatwiej je spotkać (spoiler: nie tylko w lesie!). Jednym z głównych bohaterów będzie kleszcz – mały, ale groźny. Dowiesz się, jak wygląda z bliska, jak go bezpiecznie usunąć i – co najważniejsze – jak się przed nim skutecznie chronić.

Warsztaty mają charakter otwarty i są przeznaczone dla osób w każdym wieku – od ciekawskich przedszkolaków po dorosłych pasjonatów biologii. To świetna okazja, by z bliska poznać świat niewidoczny gołym okiem i zrozumieć, dlaczego parazytologia to nie tylko nauka, ale i misja.

Przyjdź i przekonaj się, że pasożyty mogą być... fascynujące!

There is a lot of talk about the dramatically low birth rate in Poland and possible reasons for the reluctance of Polish women and men to have children. Meanwhile, thousands of people, predominantly of childbearing age, have arrived to Poland from various countries. It is therefore worth considering how newcomers to Poland perceive the country as (potential) parents. What conditions are necessary to decide to start a family from the perspective of people with different migration histories and cultural backgrounds? What are the advantages and disadvantages of Poland for parents, compared to other countries? I invite you to a discussion inspired by the results of my research on conditions for having children and parenting plans conducted among immigrants from Ukraine and Polish return migrants. The meeting will take place at the Multicultural Centre with the possibility of sub-group discussions in different languages.

Dużo mówi się o dramatycznie niskiej liczbie urodzeń w Polsce i możliwych powodach niechęci Polek i Polaków do posiadania dzieci. Tymczasem z różnych krajów do Polski przybywają tysiące osób, głównie w wieku odpowiednim by założyć lub powiększyć rodzinę. Warto więc zastanowić się, jak osoby przybyłe do Polski oceniają ten kraj jako (obecni lub potencjalni) rodzice. Jakie warunki są niezbędne by zdecydować się założyć rodzinę w nowym miejscu z perspektywy osób z różną historią migracji i przybyłych z różnych krajów? Jak pod kątem rodzicielstwa wypada Polska w porównaniu z innymi krajami? Zapraszam do dyskusji inspirowanej wynikami moich badań nad warunkami dla posiadania dzieci i planami rodzicielskimi przeprowadzonymi wśród osób z Ukrainy i polskich migrantów powrotnych. Spotkanie odbędzie się w Centrum Wielokulturowym z możliwością dyskusji w podgrupach w różnych językach.

З точки зору людей з різною міграційною історією та прибулих з різних країн, які умови необхідні для прийняття рішення про створення сім'ї на новому місці? Як Польща порівнюється з іншими країнами з точки зору батьківства? Я запрошую вас до дискусії, натхненної результатами мого дослідження умов для народження дітей та батьківських планів, проведеного серед вихідців з України та польських мігрантів, які повернулися до Польщі. Зустріч відбудеться в Мультикультурному центрі з можливістю обговорення в підгрупах різними мовами.

W ramach spotkania uczestnicy odwiedzą Laboratorium Mechaniki Płynów Zakładu Fizyki Atmosfery Wydziału Fizyki UW: w trakcie wycieczki obejrzą m.in. pokaz działania komory chmurowej  (jak powstaje chmura w laboratorium) oraz tunelu aerodynamicznego. 

Pracownicy ŚLCJ oprowadzą Państwa po Laboratorium. Będzie można zobaczyć „serce” Laboratorium – czyli cyklotron, oraz usłyszeć o tym jak działa ten akcelerator. Zwiedzić będzie można też halę eksperymentów – czyli miejsce, do którego docierają wiązki ciężkich jonów przyspieszone w cyklotronie i gdzie, wykorzystując różnego rodzaju układy detektorów, prowadzi się badania z fizyki jądrowej (i nie tylko).

Zwiedzanie laboratorium poprzedzone będzie pokazem filmu animowanego "Tajemniczy Świat Jąder Atomowych", który zabierze widza w podróż do mikroświata. Pokaże, jak odkryto istnienie jądra atomowego i jak badamy jego strukturę.