Kluby

Typ Tytuł Opis Dziedzina Termin
Spotkanie festiwalowe ChatGPT a prawa autorskie AI

ChatGPT jest modelem AI, który został opracowany na podstawie dużych zbiorów danych, tak aby mógł prowadzić rozmowę i angażować się w różne tematy, od ogólnych rozmów po określone obszary wiedzy. ChatGPT podobnie jak inne modele AI był trenowany na ogromnych ilości danych tekstowych, obrazów, dźwięków itd., które to treści objęte były prawem autorskim np. książki, artykuły, strony internetowe.

Tak więc powstaje pytanie czy ChatGPT naruszył prawa autorskie np. tzw. dozwolony użytek w procesie trenowania modelu językowego GPT, a także czy AI posiada prawa autorskie do wygenerowanej przez siebie treści? Czy użytkownik zgodnie z warunkami użytkowania ChatGPT ponosi odpowiedzialność za "Treść" tj. zarówno za dane wejściowe jak i dane wyjściowe?

Nauki prawne
  • czw., 2025-09-25 16:00 do 16:50
  • czw., 2025-09-25 17:00 do 17:50
Spotkanie festiwalowe Czarne dziury i osobliwości czasoprzestrzeni: bramy do granic Wszechświata

Czarne dziury to jedne z najbardziej fascynujących i tajemniczych obiektów we Wszechświecie. Choć nie emitują światła, ich obecność zdradzają potężne efekty grawitacyjne, które wpływają na otaczającą materię i czasoprzestrzeń.

Podczas wykładu w przystępny sposób opowiemy, czym są czarne dziury, jak powstają – i czego jeszcze nie rozumiemy. Zastanowimy się, czy naprawdę nic nie może się z nich wydostać, co dzieje się przy horyzoncie zdarzeń, a także jak najnowsze obserwacje, takie jak zdjęcia cienia czarnej dziury czy fale grawitacyjne, zmieniają nasze spojrzenie na kosmos. Opowiemy tez co się dzieje we wnętrzu czarnej dziury i czy czarne dziury to jedyne ostatnie stadium ewolucji masywnych gwiazd.

 

Nauki fizyczne
  • czw., 2025-09-25 16:00 do 17:00
Spotkanie festiwalowe Eksperymentuj w wirtualnej rzeczywistości

Dzięki wykorzystaniu wirtualnej rzeczywistości (VR) uczeń przenosi się do całkowicie innego świata, w którym wciela się w rolę szalonego naukowca. Dzięki zaawansowanej technologii i kontrolerom VR można w bezpiecznym środowisku przeprowadzać eksperymenty z chemii, fizyki, biologii i matematyki, które są niebezpieczne lub nawet niemożliwe do wykonania w tradycyjnej sali laboratoryjnej. To wszystko w połączeniu z pełną imersją zapewnia niespotykane w szkole doznania i znacznie usprawnia proces nauczania. Fabuła każdej lekcji jest tak skonstruowana, że już po chwili można zapomnieć o tym, że na głowie mamy założone gogle VR, a w rękach tylko dwa kontrolery i poczuć się jak w prawdziwym laboratorium.

Nauki techniczne
  • czw., 2025-09-25 15:00 do 15:50
  • czw., 2025-09-25 16:00 do 16:50
Spotkanie festiwalowe Oferta BG WAT, jak z niej korzystać nie będąc studentem WAT

Korzystanie ze zbiorów Biblioteki Głównej WAT jest możliwe również dla osób spoza grona studentów i pracowników Akademii. Podczas spotkania zaprezentowana zostanie pełna gama możliwości, jakie oferuje BG WAT – od różnorodnych zbiorów książek i czasopism, po nowoczesne, komfortowe przestrzenie sprzyjające nauce, pracy indywidualnej i zespołowej. Uczestnicy poznają praktyczne sposoby wyszukiwania i korzystania z materiałów bibliotecznych.

Nauki humanistyczne
  • czw., 2025-09-25 16:00 do 17:00
Spotkanie festiwalowe Zarządzanie projektami w codziennym życiu

Spotkanie ma na celu wprowadzenie młodzieży w teorię i koncepcje zarządzania projektami oraz pokazanie, jak można praktycznie zastosować koncepcje i techniki do lepszego organizowania i przygotowywania zadań szkolnych. Wydarzenie składa się z dwóch części: prezentacji oraz ćwiczeń w formie odgrywania ról.

 

Podczas prezentacji uczestnicy dowiedzą się, czym jest projekt i zarządzanie projektami, a także poznają kluczowe obszary wiedzy z zakresu zarządzania projektami. Omówione zostanie, jak te obszary odnoszą się do realizacji zadań szkolnych. Celem warsztatów jest zwiększenie umiejętności organizacyjnych uczniów, rozwój umiejętności komunikacyjnych i pracy zespołowej, nauka znaczenia terminowego wykonywania zadań i odpowiedzialności, a także rozwój umiejętności koordynacji i zarządzania zasobami wspierającymi.

 

drugiej części wydarzenia, poprzez grę w formie odgrywania ról, uczniowie będą mieli okazję zastosować poznane koncepcje w praktyce. Gra ma na celu nauczenie uczniów, jak używać technik zarządzania projektami w praktycznych zastosowaniach. Uczniowie będą mogli doświadczyć, jak zmiany i innowacje mogą być pozytywnym elementem w fazach realizacji i kontroli projektu.

 

Warsztaty mają na celu przygotowanie uczniów do radzenia sobie z wyzwaniami, które mogą napotkać w przyszłości, zarówno w szkole, jak i w pracy zawodowej. Uczniowie i nauczyciele będą mogli wspólnie ocenić proces nauki, zastanowić się nad tym, co można było zrobić lepiej, oraz co zmieniliby następnym razem. Wydarzenie ma na celu nie tylko edukację, ale także inspirację do dalszego rozwoju i zastosowania zdobytej wiedzy w różnych aspektach życia. 

Nauki techniczne
  • czw., 2025-09-25 16:00 do 19:00
Spotkanie festiwalowe Z polotem – o zapachach w dawnej aptece

Zapraszamy na wyjątkowe warsztaty w Muzeum Farmacji, poświęcone zapachom i ich roli w dawnych aptekach. W otoczeniu aromatów lawendy, rumianku i mięty odkryjemy, jak zapach wpływa na zmysły i pamięć. Dowiemy się, czym jest aromaterapia, jak powstawały olejki eteryczne w XIX wieku i kim byli aromatariusze. Na zakończenie każdy uczestnik stworzy własną
wodę zapachową, korzystając z tradycyjnych narzędzi aptecznych. Przenieście się z nami w pachnący świat przeszłości!

Nauki medyczne
  • czw., 2025-09-25 16:30 do 18:00
Spotkanie festiwalowe ChatGPT a prawa autorskie AI

ChatGPT jest modelem AI, który został opracowany na podstawie dużych zbiorów danych, tak aby mógł prowadzić rozmowę i angażować się w różne tematy, od ogólnych rozmów po określone obszary wiedzy. ChatGPT podobnie jak inne modele AI był trenowany na ogromnych ilości danych tekstowych, obrazów, dźwięków itd., które to treści objęte były prawem autorskim np. książki, artykuły, strony internetowe.

Tak więc powstaje pytanie czy ChatGPT naruszył prawa autorskie np. tzw. dozwolony użytek w procesie trenowania modelu językowego GPT, a także czy AI posiada prawa autorskie do wygenerowanej przez siebie treści? Czy użytkownik zgodnie z warunkami użytkowania ChatGPT ponosi odpowiedzialność za "Treść" tj. zarówno za dane wejściowe jak i dane wyjściowe?

Nauki prawne
  • czw., 2025-09-25 16:00 do 16:50
  • czw., 2025-09-25 17:00 do 17:50
Spotkanie festiwalowe Jak nakarmić dziecko i nie zwariować – gdy jedzenie staje się wyzwaniem

Warsztaty to praktyczne spotkanie dla rodziców, którzy doświadczają trudności związanych z karmieniem swoich dzieci. Jeśli Twoje dziecko nie chce jeść, grymasi przy stole, odrzuca całe grupy produktów, je bardzo wybiórczo lub jedzenie to dla Was codzienny powód stresu – te warsztaty są dla Ciebie.

Podczas spotkania:

  • dowiesz się, jakie są przyczyny trudności z jedzeniem u dzieci – zarówno te naturalne (np. etap rozwoju), jak i bardziej złożone (np. sensoryczne czy emocjonalne),
  • poznasz strategie, które pomogą Ci zbudować pozytywną relację z jedzeniem bez presji, walki i łez,
  • nauczysz się, jak wspierać dziecko w rozszerzaniu diety w tempie, które jest dla niego bezpieczne i akceptowalne,
  • porozmawiamy o roli rodzica – jak wspierać bez zmuszania i nie rezygnować z granic.

Warsztaty poprowadzi doświadczony specjalista (Specjalista Psychologii Klinicznej Dzieci i Młodzieży) w obszarze żywienia dzieci i trudności pokarmowych. Spotkanie będzie miało charakter interaktywny – oprócz wiedzy teoretycznej, przewidziana jest przestrzeń na pytania, wymianę doświadczeń oraz omówienie konkretnych przypadków.

Niezależnie od tego, czy karmisz niemowlę, przedszkolaka czy starsze dziecko – znajdziesz tu wsparcie, wiedzę i zrozumienie. Bo jedzenie to nie tylko posiłek – to emocje, relacje i codzienność, która może stać się łatwiejsza.

Nauki medyczne
  • czw., 2025-09-25 17:00 do 18:00
Spotkanie festiwalowe Najświeższe wieści sprzed dwóch stuleci: pieśni kramarskie w Europie Środkowej

Podczas wykładu przeniesiemy się do świata druków kramarskich – historycznego odpowiednika dzisiejszych tabloidów i plotkarskich portali internetowych. Te przeznaczone dla masowego odbiorcy publikacje sprzedawane były tanio na jarmarkach, odpustach i pielgrzymkach, a zawierały wierszowane utwory informujące o niezwykłych i ciekawych zdarzeniach: miłości i zbrodniach, cudach i katastrofach, polityce, najnowszych modach i przełomowych wynalazkach. W różnych regionalnych odmianach zjawisko to było znane w całej nowożytnej Europie, ale w kręgu narodów słowiańskich wyjątkową popularnością cieszyło się na ziemiach czeskich. Wysoki poziom alfabetyzacji pozwolił tu na rozwój czytelnictwa wśród ludu już na przełomie XVIII i XIX wieku, a w wielu muzeach do dziś zachowały się tysiące kramarskich ulotek.

Podczas spotkania dowiedzą się Państwo, jak wyglądały i co zawierały druki kramarskie, jak brzmiały umieszczane w nich pieśni i czy naprawdę były one źródłem wiadomości o świecie, czy raczej sposobem zaspokojenia oczekiwań odbiorców, którzy podobnie jak dziś „najbardziej lubili te piosenki, które już znali”. Wystąpienie, ilustrowane przykładami z Czech i Polski, oparte jest na wieloletnich badaniach pieśni kramarskich, których zwieńczeniem była opublikowana w minionym roku książka „Mapa świata z jarmarcznej ulotki. Czeska dziewiętnastowieczna twórczość kramarska w perspektywie etnolingwistycznej”.

Nauki humanistyczne
  • czw., 2025-09-25 17:00 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Smart City -miasta inteligentne. Od technologii po lepszą jakość życia

W trakcie spotkania prowadząca omówi koncepcję inteligentnych miast, czyli urbanistycznych ekosystemów wykorzystujących zaawansowane technologie, takie jak Internet Rzeczy, big data, sztuczna inteligencja (AI) oraz zrównoważone rozwiązania, aby poprawić jakość życia mieszkańców, zwiększyć efektywność zarządzania miastem i minimalizować wpływ na środowisko. Prowadząca zwróci uwagę, jak inteligentne miasta integrują różne systemy – od transportu po partycypację społeczną.

Celem smart cities jest wykorzystanie technologii, aby miasta były bardziej funkcjonalne, bezpieczne, i ekologiczne. Trzy filary inteligentnych miast to: technologia, zrównoważony rozwój i partycypacja społeczna. Technologia jest podstawą, umożliwiającą zbieranie i analizę danych w czasie rzeczywistym. Przykłady takich rozwiązań to: czujniki monitorujące ruch drogowy, jakość powietrza czy zużycie energii. Dane te pozwalają na optymalizację usług miejskich, takich jak zarządzanie odpadami czy planowanie transportu publicznego. 

W tracie wykładu będą też omawiane polskie i światowe przykłady konkretnych wdrożeń. Można tu wskazać np. Singapur, który wykorzystuje inteligentne systemy do zarządzania ruchem drogowym czy Kopenhagę, gdzie inteligentne oświetlenie uliczne dostosowuje się do potrzeb, oszczędzając energię. Ale wykorzystanie technologii w zarządzaniu miastem to nie tylko korzyści, ale również wyzwania, takie jak wysokie koszty wdrożenia technologii, konieczność modernizacji infrastruktury oraz wątpliwości i obawy dotyczące prywatności danych, ich ochrony i zapobiegania nadużyciom.

Prowadząca zwróci uwagę na problem cyfrowego wykluczenia – czyli sytuację, w której niektórzy mieszkańcy nie mają dostępu do technologii lub nie potrafią się nią posługiwać, co może pogłębiać nierówności społeczne. Ważnym elementem wykładu będzie podkreślenie roli mieszkańców w budowaniu inteligentnych miast. Partycypacja społeczna, np. poprzez aplikacje mobilne umożliwiające zgłaszanie problemów, jest kluczowa dla sukcesu koncepcji zarządzania miastem opartego na technologii. Inteligentne miasto to nie tylko technologia, ale także społeczność zaangażowana w procesy decyzyjne.

Nauki społeczne
  • czw., 2025-09-25 17:00 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Ubuntu a idea równowagi środowiskowej

Podczas naszego spotkania spróbujemy odpowiedzieć na pytania: Czym jest etyka Ubuntu? Jakie relacje pomiędzy człowiekiem a przyrodą zakłada? Jaki jest jej potencjał w obliczu kryzysu klimatycznego?
Wykład jest organizowany w ramach projektu "Idee postępu i rozwoju w kontekście kryzysu klimatycznego w filozofii peryferyjnej w XXI wieku", Narodowe Centrum Nauki, nr projektu 2021/43/B/HS1/03354.

Nauki humanistyczne
  • czw., 2025-09-25 17:00 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Warsztaty z fotografii przyrody

Autorzy zdjęć przyrodniczych muszą mieć dużo cierpliwości, a także - jakże często - wykazać się sporym sprytem, by zarejestrować w kadrze  - po wielu godzinach wyczekiwania - rzadko spotykane dzikie zwierzę lub płochliwego ptaka. Jak osiągnąć sukces w tej dziedzinie?

Warsztaty poprowadzi Krzysztof Podgórzak, członek PTMA Warszawa i Polskiego Związku Fotografów Przyrody.

Obszar sztuki
  • czw., 2025-09-25 17:00 do 19:00
Spotkanie festiwalowe Zwiedzanie siedziby Instytutu Sztuki PAN

Kompleks budynków Instytutu Sztuki PAN stanowi ciekawy przykład gmachów o dawnej metryce, odbudowanych po II wojnie światowej z myślą o adaptacji na potrzeby wiodącej placówki badawczej. Barokowy pałacyk (Długa 26), klasycystyczna kamieńca mieszczańska (Długa 28) i budowla użyteczności publicznej z czasów Stanisława Augusta (plac Krasińskich 1A) tworzą malowniczy zespół architektoniczny, ważny na mapie urbanistycznej Warszawy. Dwa z tych budynków mieszczą dziś pracownie, archiwa i sale wykładowe, trzeci zaś – pokaźną bibliotekę, o największym w Polsce zasobie publikacji z zakresu szeroko pojętych badań o sztuce. Opowiemy Państwu nie tylko o dziejach poszczególnych budowli, o ich nieznanych, niejednokrotnie zaskakujących losach i związanych z nimi ludziach, ale też pokażemy niedostępne zazwyczaj wnętrza pracowni badawczych i archiwów materiałów wizualnych, z zachowanym w znacznym stopniu wystrojem z początku lat 50. XX w. Opowiemy Państwu o historii naszego Instytutu, zaznajomimy z naszymi interdyscyplinarnymi badaniami naukowymi wraz z ich specyfiką oraz pokażemy zaskakującą dla osoby z zewnątrz infrastrukturę badawczą.

Obszar sztuki
  • czw., 2025-09-25 17:00 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Łowcy cząstek promieniowania kosmicznego

Jak wykryć cząstki, które przylatują do nas z Kosmosu? Detekcja wielkich pęków promieniowania kosmicznego, które średnio raz na godzinę obsypują nasze ciała i otoczenie wymaga specjalistycznej aparatury. Niewidoczne promieniowanie docierające z kosmosu można obserwować także za pomoca niedrogich urządzeń.

Bedziemy uczyć, jak zamienić zwykły smartfon w detektor mionów. Zaprezentujemy również bardziej zaawansowane stacje do detekcji promieniowania kosmicznego — projektowane i składane przez młodych odkrywców z Łodzi: uczniów szkół średnich i studentów Wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej UŁ. Projekt nosi nazwę CREDO-Maze.

Nauki fizyczne
  • czw., 2025-09-25 17:00 do 19:00
Spotkanie festiwalowe Fundusze inwestycyjne (REIT) na rynku nieruchomości

Instytucje typu REIT odgrywają ważną rolę w rozwoju sektora nieruchomości w wielu krajach. Real Estate Investment Trust (REIT) to spółka, która jest właścicielem, operatorem lub finansuje nieruchomości generujące dochód w różnych sektorach nieruchomości. REIT umożliwiają indywidualnym inwestorom zarabianie dywidend z inwestycji w nieruchomości — bez konieczności samodzielnego kupowania, zarządzania lub finansowania nieruchomości.

Nauki ekonomiczne
  • czw., 2025-09-25 17:30 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Inteligentne miasta przyjazne starzeniu się. Szanse i zagrożenia

Spotkanie będzie miało charakter warsztatowy i dyskusyjny, poprzedzone będzie krótką prelekcją wprowadzającą w tematykę inteligentnych miast i gmin przyjaznych starzeniu się.

Celem części warsztatowej będzie zaangażowanie uczestników we wspólną identyfikację, prezentację oraz krytyczną dyskusję nad tą koncepcją. Uczestnicy skupią się na analizie zarówno potencjalnych korzyści i szans (np. wynikających z innowacji technologicznych i społecznych), jak i ryzyk oraz wyzwań (np. związanych z wykluczeniem cyfrowym, prywatnością, kosztami czy kwestiami etycznymi).

Poprzez pracę indywidualną i grupową, uczestnicy spotkania będą mieli okazję do sformułowania argumentów „za” i „przeciw” oraz do skonfrontowania różnych perspektyw – technologicznych, społecznych, ekonomicznych i etycznych. Warsztat nie ma na celu wypracowania jednolitego stanowiska, lecz pogłębienie zrozumienia złożoności zagadnienia oraz wspólne poszukiwanie zbalansowanego spojrzenia i warunków, które mogłyby sprzyjać odpowiedzialnemu wdrażaniu idei inteligentnych rozwiązań wspierających proces starzenia się w środowisku lokalnym.

Spotkanie przeznaczone jest dla wszystkich osób zainteresowanych przyszłością miast, adaptacją do zmian demograficznych oraz wpływem technologii na życie społeczno-gospodarcze, zwłaszcza osób starszych.

Nauki ekonomiczne
  • czw., 2025-09-25 17:30 do 19:00
Spotkanie festiwalowe Ludzie i renifery. Koczownicy północnej Syberii wobec wyzwań współczesności

Hodowla reniferów i związany z nią wędrowny sposób życia były przez wieki charakterystycznym elementem kultury wielu rdzennych ludów Eurazji. Część z nich, żyjąca w arktycznych regionach Rosji, w tym na Syberii, nadal utrzymuje się z pasterstwa reniferów. XX-wieczna polityka państwa radzieckiego doprowadziła do daleko idących zmian w kulturze pasterskich społeczności. Wpłynęły na to między innymi stopniowa modernizacja wraz z postępującymi procesami urbanizacji. Dziś, w XXI w. przetrwaniu ich sposobu życia zagrażają przede wszystkim rozwój przemysłu wydobywczego oraz zmiany klimatyczne.

W pierwszej, ilustrowanej zdjęciami części wykładu zostanie przedstawiony sposób życia pasterzy reniferów z północnej Syberii. Druga część będzie dotyczyła wyzwań wynikających z trwających od stulecia procesów modernizacji oraz zagrożeń związanych ze zmianami klimatu oraz rozwojem przemysłowym Syberii.     

Nauki humanistyczne
  • czw., 2025-09-25 17:30 do 19:00
Spotkanie festiwalowe Maria, Grażyna i inne. Kobieta w książce XIX-wiecznej

 XIX-wieczne edycje ilustrowane "Marii" Malczewskiego, "Grażyny" Mickiewicza, "Lilli Wenedy" Słowackiego, ale też tekstów o św. Jadwidze Królowej czy Barbarze Radziwiłłównie są punktem wyjścia do dyskusji o znaczeniu kobiet i kobiecości w XIX-wiecznej idei i kulturze.

Nauki humanistyczne
  • czw., 2025-09-25 17:30 do 19:00
Spotkanie festiwalowe Why stock markets are not “black magic"?

This lecture is aimed at those who are interested in understanding how stock markets work but do not have a background in finance or a technical expertise. It will focus on the role of information in driving stock market movements and on formalizing how its impact on market behaviour can be conceptually modelled and understood.

Nauki ekonomiczne
  • czw., 2025-09-25 17:30 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Aktywność fizyczna, mózg i umysł

Wszyscy wiemy, że aktywność fizyczna jest ważna dla zachowania zdrowia. Ale czy podejmowanie aktywności fizycznej jest istotne dla zdrowia mózgu i umysłu? Które części mózgu odpowiadają za funkcje ruchowe? Ile aktywności fizycznej jest niezbędne, aby mieć zdrowszy mózg i sprawniejszy umysł? Czy zwyczajne chodzenie (np. na spacery) daje jakiekolwiek korzyści? W trakcie wykładu omówię wnioski z badań neuropsychologicznych, (dot. funkcji poznawczych) przeprowadzonych na świecie z udziałem osób dorosłych. Opowiem też o wynikach badań, które przeprowadziliśmy w Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie.

Nauki społeczne
  • czw., 2025-09-25 18:00 do 19:00
Spotkanie festiwalowe Jak pracuje nowoczesne laboratorium? Wycieczka od genu do białka

Spotkanie ma na celu pokazanie uczestnikom jak zorganizowane jest nowoczesne laboratorium badawcze oraz uświadomienie jak dokładnie wygląda ścieżka od sekwencji DNA na komputerze (genu) do badań na białkach. Grupa Biologii Strukturalnej zainteresowana jest tym w jaki sposób aminokwasy budujące białka ułożone są w przestrzeni (struktura), co bezpośrednio przekłada się na pełnione przez nie funkcje. Poznanie struktury, a co za tym idzie funkcji biomolekuły, jest zazwyczaj pierwszym krokiem w opracowywaniu nowych leków.

Nauki biologiczne
  • czw., 2025-09-25 18:00 do 19:00
Spotkanie festiwalowe Kod niebezpieczeństwa

Współczesne cyberzagrożenia to nie tylko efekt postępującej cyfryzacji, ale także naszej rosnącej zależności od technologii i spadającej czujności wobec zagrożeń. Jak mechanizmy psychologiczne wpływają na nasze bezpieczeństwo w sieci? Dlaczego użytkownicy i eksperci oceniają ryzyko zupełnie inaczej?

W trakcie wykładu zostaną zaprezentowane wyniki najnowszych badań europejskich i globalnych na temat sposobów korzystania z technologii, podatności na ataki oraz skuteczności nowoczesnych metod oszustw internetowych. Omówione zostaną także najbardziej aktualne zagrożenia i techniki manipulacji wykorzystywane przez cyberprzestępców, a także ich powiązanie z rozwojem sztucznej inteligencji i automatyzacji ataków.

Nauki ekonomiczne
  • czw., 2025-09-25 18:00 do 19:00
Spotkanie festiwalowe Psychoanalityczne sny od Biblii po współczesność

Sen (marzenie senne) to zjawisko interesujące ludzkość od pradawna. Świadectwa tego znajdujemy już w najdawniejszych tekstach naszej kultury.

Najstarsza znana nam koncepcja snu to koncepcja metafizyczna: pojmowanie snu jako swoistego komunikowania się człowieka z światem nadprzyrodzonym. Sen uważany był za zsyłany przez moce nadprzyrodzone przekaz: pouczenie czy ostrzeżenie dotyczące przyszłości (z takimi przekazami pojawiają się bohaterom Iliady i Odysei bóstwa albo osoby zmarłe). Dlatego przypisywano snom wielką wartość poznawczą (sny prorocze). 

Przykładem są słynne sny faraona w Biblii i ich interpretacja dokonana przez Józefa, a sposób potraktowania przez niego znaczeniowej budowy tych snów i metodę dotarcia do ich ukrytych treści można uznać za mające wiele z prekursorstwa psychoanalitycznego. W Nowym Testamencie świętemu Józefowi ukazuje się w śnie Anioł z przekazem, że ma z Marią i Jezusem uciekać do Egiptu, by uniknąć grożącego niebezpieczeństwa.

W średniowieczu uważano, że dobrym ludziom sny zsyła Bóg, a złym ludziom zsyłają je diabły. Te wierzenia wykorzystał jeszcze Mickiewicz w Dziadów części III (Anioł pojawia się w śnie głównego bohatera, diabły dręczą w śnie zbrodniczego Senatora), mimo że była to już pełnia romantyzmu, a romantyzm przyniósł całkowity przełom w rozumieniu snów. Teraz  bowiem snom nadal przypisuje się istotną wartość poznawczą, ale zupełnie inną: uznano, że w snach człowiek komunikuje się nie z światem nadprzyrodzonym, lecz z własnym, głęboko ukrytym, dostępnym pełniej lub nawet wyłącznie w snach, światem wewnętrznym.

I to już był sposób rozumienia snu bardzo bliski temu, jaki miały przynieść badania psychoanalityczne Freuda w końcu XIX wieku. Taka też koncepcja snu jako szczególnego wyrazu ukrytych prawd wewnętrznych i głębokich intuicji poznawczych kontynuowana jest w kolejnym okresie literackim (sny Izabeli Łęckiej, sny Rzeckiego w Lalce Prusa), a w wieku następnym nie tylko w literaturze, lecz także  w innych rodzajach twórczości. Niedoścignionym tego przykładem są psychoanalityczne sny bohatera w jednym z arcydzieł XX wieku, jakim jest film Ingmara Bergmana Tam gdzie rosną poziomki (projekcja będzie połączona z analizą).

Nauki humanistyczne
  • czw., 2025-09-25 18:00 do 20:00
Spotkanie festiwalowe Zanurzenie w spokój – VR i mindfulness dla dobrostanu i zdrowia psychicznego

Wirtualna rzeczywistość (VR) to bogactwo narzędzi technologicznych, które psychologowie łączą z ugruntowanymi metodami terapeutycznymi. Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT) to metoda, która łączy praktykę uważności z terapią poznawczo-behawioralną. Dowiedziono jej skuteczności w redukcji stresu i zmniejszaniu ryzyka nawrotu depresji. Co się stanie, gdy połączymy immersyjny potencjał VR z praktyką MBCT?

Opowiem o tym, jak wykorzystać sztukę i naukę tak, aby wirtualne scenariusze przerodziły się w trening uważności. Zaprezentuję fotorealistyczne środowiska ukazujące wnętrza pełne dzieł sztuki (zabytkowy kościół i wystawa malarstwa), które stanowią kanwę dla praktyki uważności. Zostały one stworzone przeze mnie w Laboratorium Rzeczywistości Wirtualnej i Psychofizjologii IP PAN. Opowiem o zastosowaniu artystycznego VR w analogowej bazie księżycowej, gdzie udało nam się pokonać chroniczne zmęczenie i poczucie wyczerpania u uczestników długotrwałej izolacji. Wyjaśnię kluczowe mechanizmy MBCT i pokażę jak VR ułatwia pierwsze kroki w praktyce uważności przez: odcięcie nadmiaru bodźców, dostarczenie konkretnych obrazów, które zmniejszają sceptycyzm i dystans osób, których zniechęca „zabarwienie duchowe” klasycznych treningów. Przedstawię również ograniczenia, takie jak koszty sprzętu, czy ryzyko wystąpienia nieprzyjemnych odczuć, jak podczas choroby lokomocyjnej.

Udział nie wymaga wcześniejszej styczności ani z VR, ani z mindfulness. Zapraszam wszystkich zainteresowanych nowymi, opartymi na nauce sposobami dbania o dobrostan. Wspólnie zastanowimy się, czy cyfrowe przestrzenie mogą stać się narzędziem relaksu w pracy, domu i…podczas przyszłych misji na Księżyc.

Nauki społeczne
  • czw., 2025-09-25 18:00 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Kultura na zdrowie – jak dostęp do dziedzictwa wpływa na nasze samopoczucie

Czy obcowanie ze sztuką i piękną architekturą poprawia zdrowie, nawet jeśli nie jest intencjonalne i uświadomione? Czy można to wywnioskować z dostępnych (np. w GUS) danych?
Przyjrzeliśmy się wszystkim powiatom w Polsce, sprawdziliśmy, gdzie jest najwięcej miejsc, w których można doświadczać sztuki, np. zabytkowych budowli, muzeów, galerii.

Przeanalizowaliśmy takie informacje jak liczba odwiedzin w muzeach w przeliczeniu na 1000 mieszkańców, gęstość zaludnienia oraz wydatki samorządów na ochronę zabytków oraz odsetek osób z chorobami przewlekłymi. Okazało się, że duża liczba instytucji kultury częściej występuje w zagęszczonych, zurbanizowanych powiatach, gdzie kumulują się wyzwania zdrowotne typowe dla wielkich miast (smog, stres, siedzący tryb życia). Jednak tam, gdzie mieszkańcy aktywnie korzystają z muzeów, odnotowuje się niższe wskaźniki długotrwałych schorzeń. Rozszyfrujemy te statystyki, pokażemy Polskę na mapie kultury – gdzie chodzimy do muzeów najczęściej, a gdzie są białe plamy. Zastanowimy się nad paradoksem urbanizacji: dlaczego sama „bliskość kultury” nie wystarcza, by żyło się zdrowiej. Porozmawiamy o praktyce – jak samorządy i organizatorzy wydarzeń mogą zwiększyć realny dostęp do kultury dla dobra mieszkańców. 

Spotkanie skierowane jest do osób ciekawych, jak dane przestrzenne łączą się z psychologią zdrowia, planowaniem miasta i ekonomią kultury. Nie trzeba znać statystyki – wystarczy spojrzeć na mapę Polski z nowej perspektywy.

Nauki społeczne
  • czw., 2025-09-25 18:30 do 19:00
Spotkanie festiwalowe Śladami miejsc konspiracji i czerwonego terroru na warszawskiej Pradze

Uczestnicy gry odwiedzą zlokalizowane na warszawskiej Pradze budynki, w których w latach 1945- 1948 znajdowały się lokale konspiracyjne oraz miejsca stalinowskich represji.

W trakcie gry uczestnicy za pośrednictwem materiałów przygotowanych przez pracowników Izby Pamięci Strzelecka 8 poznają historię danego miejsca i będą wykonywać zadania. Wygra ta drużyna, która jako pierwsza dotrze do ostatniego miejsca.

Nauki humanistyczne
  • pt., 2025-09-26 11:00 do 13:00
Spotkanie festiwalowe Odpuszczanie złości – jak technika Hawkinsa może pomóc w codziennym życiu?

Wydarzenie jest skierowane do osób dorosłych, które nie doświadczyły niedawno poważnego kryzysu psychicznego i są zainteresowane rozwojem osobistym oraz emocjonalnym. 

Czy da się skutecznie poradzić sobie ze złością bez tłumienia jej lub wybuchów? Podczas tego spotkania opowiem o wynikach badania, w którym sprawdziliśmy skuteczność Techniki Uwalniania (Letting Go Technique) opracowanej przez Davida Hawkinsa. Uczestnicy tygodniowego treningu stosowali tę prostą, ale głęboką metodę codziennie – a my obserwowaliśmy, jak zmieniają się ich poziomy złości, postawy nieoceniające i zdolność radzenia sobie z codziennymi wyzwaniami. 

Nasze wyniki pokazały, że stosowanie techniki znacząco obniża poziom złości i pomaga patrzeć na siebie i innych z większą łagodnością – niezależnie od tego, czy ktoś wcześniej praktykował uważność. Co więcej, osoby lepiej przystosowane do codziennych trudności odnosiły z tej praktyki jeszcze większe korzyści. 

Po krótkiej prezentacji wyników badania zaproszę uczestników do praktycznej części warsztatowej, w której będzie można samodzielnie doświadczyć Techniki Uwalniania. Dowiesz się, na czym polega odpuszczanie emocji, jak pracować ze złością w sposób bezpieczny i transformujący, oraz jak włączyć tę metodę do swojego życia – bez konieczności wcześniejszego przygotowania psychologicznego. 

To spotkanie jest dla każdego, kto chce lepiej rozumieć swoje emocje i nauczyć się prostych, skutecznych narzędzi wspierających dobrostan psychiczny. 

Nauki społeczne
  • pt., 2025-09-26 12:00 do 12:50
Spotkanie festiwalowe Magnetyczny rezonans jądrowy jako wgląd w świat cząsteczek

Świat chemików kręci się często wokół białych proszków i przezroczystych płynów. Co jeśli nie jesteśmy pewni, co dokładnie jest w probówce? Jak sprawdzić (bez niszczenia próbki) czy udało nam się zsyntetyzować pożądany związek? 
A może chcemy dowiedzieć się co wchodzi w skład naszego napoju lub czy dwie substancje oddziałują ze sobą?

Nieinwazyjnych technik jest tylko kilka i jedną z nich (szeroko wykorzystywaną) jest spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego (NMR). NMR to potężne narzędzie, które umożliwia nam identyfikację związków i badanie struktur przestrzennych cząsteczek, jak również badanie oddziaływań, dyfuzji czy monitorowanie reakcji.  

Spotkanie będzie podzielone na trzy części: 
- krótką prezentację, w czasie której uczestnicy poznają podstawy zjawiska NMR i dowiedzą się, w jaki sposób badamy próbki ciekłe w tej technice,  
- wycieczkę po laboratorium Nowych Metod Spektroskopii Magnetycznego Rezonansu Jądrowego i pomiar widma NMR prostej substancji organicznej,  
- wspólną analizę widm wykorzystywanych w typowych badaniach związków organicznych za pomocą techniki NMR

Nauki chemiczne
  • pt., 2025-09-26 15:00 do 17:00
Spotkanie festiwalowe Migranci w miastach UE

Niestabilna sytuacja polityczna w wielu zakątkach świata, jak i rosnące dysproporcje w poziomie rozwoju ekonomicznego, w połączeniu z ułatwionymi możliwościami podróżowania, przyczyniają się do wzrostu skali procesów migracji. Miasta, szczególnie te największe ze względu na oferowane możliwości na rynku pracy, są tradycyjnym miejscem docelowym dla migrantów. Obecność migrantów w miastach to z jednej strony szansa dla na lepszy rozwój, z drugiej wyzwania związane z ich integracją i zapobieganiem potencjalnym niepokojom społecznym. 

Zjawisko migracji, choć obecne od zawsze, nigdy nie odbywało się w tak szerokiej skali i nie budziło tak wiele kontrowersji jak współcześnie. Migracje mają wiele zróżnicowanych oblicz: mogą mieć charakter przymusowy  (gdy migranci uciekają przed wojną lub prześladowaniami politycznymi) lub ekonomiczny – gdy migranci zmieniają miejsce zamieszkania w poszukiwaniu lepszych zarobków i warunków życia. Migrują zarówno kadry wysokokwalifikowane (wtedy mowa o klasie metropolitalnej lub ekspatach) jak i osoby o niższych kwalifikacjach. Społeczność migrantów jest więc bardzo zróżnicowana pod względem kulturowym i zawodowym, a tym samym ma różne potrzeby i w inny sposób może też oddziaływać na społeczność przyjmującą.

Społeczeństwa w krajach członkowskich UE starzeją się, napływ migrantów może spowolnić ten proces oraz powstrzymać jego negatywne konsekwencje, np. zapełnić powstające niedobory na rynku pracy. Jednak czy migranci „wpiszą się” w społeczności przyjmujące? czy będą razem z nimi budowali dobrobyt? Zależy nie tylko od nich samych i od podejścia społeczności przyjmującej, ale też od polityki integracyjnej prowadzonej przez władze centralne i lokalne (czyli działań mających pomóc się zintegrować). Analizowany w ten sposób proces migracji jest więc szansą na powstrzymanie niekorzystnych procesów demograficznych, a zarazem wyzwaniem.

Proponowane spotkanie będzie miało formę konwersatorium, czyli wykładu przeplatanego dyskusją z uczestnikami. Dyskusji na temat własnych doświadczeń i obserwacji sprzyja fakt, że polskie miasta są zamieszkiwane przez coraz większe grupy migrantów różnej narodowości, a sama Polska zmieniła swój status z kraju emigracyjnego na emigracyjno-imigracyjny (co oznacza, że wielu Polaków wyjeżdża za granicę, ale równocześnie do Polski przyjeżdża coraz więcej migrantów z innych krajów).

Nauki społeczne
  • pt., 2025-09-26 15:00 do 16:30
Spotkanie festiwalowe Ochrona konsumentów na rynku finansowym - czy tylko regulacje?

W ramach spotkania krótko scharakteryzowane zostaną zależności pomiędzy konsumentami i rynkiem finansowym. Następnie na przykładzie dwóch paradygmatów ochrony konsumenckiej-amerykańskiej ochrony totalnej oraz europejskiego poinformowanego konsumenta zastanowimy się jakie są warunki niezbędne dla sprawnego funkcjonowania takiego systemu ochrony konsumentów. Dlaczego powtarzają się problemy z piramidami finansowymi, kredytami walutowymi etc.

Nauki ekonomiczne
  • pt., 2025-09-26 15:00 do 16:30
Spotkanie festiwalowe Sporne terytorium. Negocjacje międzypaństwowe

Spotkanie będzie miało formę warsztatu, który pozwoli uczestnikom postawić się w pozycji negocjatora i wykorzystać w praktycznym ćwiczeniu techniki negocjacyjne oraz sprawdzić się w konfrontacji z przeciwnym zespołem. Rozpocznie się od krótkiego wprowadzenia (20 min) dotyczącego technik negocjacji i specyfiki negocjacji międzypaństwowych. Potem uczestnicy zostaną podzieleni na grupy (3-5 osób) i otrzymają scenariusz negocjacyjny. Dotyczył on będzie spornego terytorium między dwoma państwami, znajdującymi się na skraju konfliktu.

Delegacje państw (ministrowie i dyplomaci), w które wcielą się uczestnicy warsztatu, będą musieli wynegocjować zmianę granic państw, przystąpienie do sojuszy, a także ochronę swoich rodaków w drugim państwie i koncesje gospodarcze. Uczestnicy będą mieć 30 min na przeczytanie scenariusza i przygotowanie strategii negocjacyjnej, po czym przystąpią do negocjacji. Negocjacje właściwe potrwają 60 min. Za poszczególne wynegocjowane kwestie drużyny otrzymają punkty, zgodnie z tym jak bardzo rozwiązanie jest korzystne dla danej strony. Na koniec negocjacje zostaną podsumowane i omówione przez prowadzącego. 

Nauki ekonomiczne
  • pt., 2025-09-26 15:00 do 16:30
Spotkanie festiwalowe Warsztaty rakietowe

Pod nadzorem instruktorów z Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii oddział w Warszawie uczestnicy warsztatów zbudują model rakiety wielokrotnego użytku, zaopatrzonej w silnik. Minimalny wiek uczestników 7-8 lat. Budowa wymaga przecyzjii dlatego dla dzieci poniżej 12 lat wskazana jest pomoc rodziców w czasie trwania warsztatów.

Nauki fizyczne
  • pt., 2025-09-26 15:30 do 17:30
Spotkanie festiwalowe "Subtelny powiew rokoka – wystawa wachlarzy rokokowych i neorokokowych" - Oprowadzanie kuratorskie

Wystawa w siedzibie Instytutu Sztuki PAN, który mieści się w zrekonstruowanym po wojnie osiemnastowiecznym pałacu Marii Radziwiłłowej, będzie symbolicznym powrotem do czasów świetności tego miejsca, stanowiąc łącznik między przeszłością a teraźniejszością. Wachlarze, które w XVIII wieku stanowiły nieodzowne akcesorium eleganckiej damy, dzisiaj nie tylko wzbudzają zachwyt, ale też są przedmiotem zainteresowania historyków sztuki.

W okresie rokoka sztuka wytwarzania wachlarzy przeżywała swój największy rozkwit. Powstające wówczas przedmioty odznaczały się wyjątkowo wysokim poziomem wykonania i wspaniałą estetyką. Pod koniec XVIII wieku reprezentowany przez nie styl stał się niemodny. Tryumfalnie powrócił do łask za sprawą Marii Karoliny de Bourbon, księżnej de Berry, która w roku 1829 wydała wielki bal kostiumowy w stylu Ludwika XV. Jego uczestnicy wykorzystali w swych przebraniach zarówno wachlarze zabytkowe, jak i je naśladujące. Moda na wachlarze neorokokowe obowiązywała mniej więcej do roku 1860. Kolejne odrodzenie tej stylistyki nastąpiło na początku XX wieku i trwało do lat 30., a nawet dłużej...

Na wystawie pokazane zostaną obiekty od XVIII wieku do współczesności pochodzące ze zbiorów prywatnych. Jej kuratorką jest wybitna badaczka wachlarzy Jolanta Różalska z Instytutu Sztuki, autorka książki Polski wachlarz malowany.

Obszar sztuki
  • pt., 2025-09-26 16:00 do 16:40
Spotkanie festiwalowe Nieznane instrumentarium ze szkła. Między rzemiosłem a dźwiękiem

W polskich hutach szkła powstawały niezwykłe instrumenty muzyczne - unikalne wytwory łączące mistrzostwo hutnicze z muzyczną ekspresją. Systematycznej dokumentacji tego zjawiska dokonał etnomuzykolog Adolf Dygacz, odkrywając 22 rodzaje szklanych instrumentów: od prostych gwizdków i piszczałek po skomplikowane harmoniki szklane. Te artefakty powstawały w czasie wolnym od pracy jako efekt hutniczej kreatywności, służąc jako zabawki, ozdoby czy instrumenty sygnałowe.

Wyjątkowym przykładem była pierwsza w Europie szklana orkiestra z duńskiego Kastrup, której amatorski zespół hutników koncertował na instrumentach własnego wyrobu. Zachowane nagrania pozwalają dziś usłyszeć unikatowe brzmienie szklanych trąb, trąbek, puzonów i althornów.

Szklane instrumentarium stanowi zapomnianą część europejskiego dziedzictwa kulturowego, ukazuje fascynujący świat hutniczej wyobraźni. Proponowany wykład przedstawi tę niezwykłą historię, która dowodzi, że nawet najbardziej praktyczne rzemiosło może rodzić nieoczekiwane formy artystycznej ekspresji, tworząc piękne (i kruche) dzieła.

Nauki humanistyczne
  • pt., 2025-09-26 16:00 do 17:30
Spotkanie festiwalowe Rośliny ołówkiem lub plamą - warsztaty ilustracji botanicznej

Zajęcia, na których uczestnicy mogą poznać tajniki malarstwa akwarelowego, rysowania i szkicowania roślin. Na początku spotkania odbędzie się krótka prelekcja o ilustracji przyrodniczej.

Obszar sztuki
  • pt., 2025-09-26 16:00 do 18:00
Spotkanie festiwalowe Warsztaty: Średniowieczne śledztwo, kim był ten Dionizy?

Przeniesiemy się do XII wieku i wraz z Piotrem Abelardem, Hugonem ze św. Wiktora i innymi autorami tego czasu, zastanowimy się kim był Dionizy Areopagita, autor tajemniczych i wyjątkowo skomplikowanych traktatów teologicznych. Czy był uczniem św. Pawła, biskupem Aten, albo Koryntu, misjonarzem, męczennikiem, mistykiem, a może po prostu pisarzem i teologiem? W rozwikłaniu zagadki pomogą nam skrawki dawnych źródeł. Tylko, czy można im ufać?

Nauki humanistyczne
  • pt., 2025-09-26 16:00 do 17:00
Spotkanie festiwalowe Od aktywizmu ekologicznego po ekoterroryzm: prawo wobec polityki środowiskowej i ekologizmu

Nazwa „ekoterroryzm” nie miała szczęścia w historii. Jej powstanie było raczej formą dokuczliwego działania, niż próbą opisania groźnego problemu.

Została wymyślona w latach 60. XX w. przez antyśrodowiskowego działacza Rona Arnolda, aby opisać pokojowe, choć stanowcze działania aktywistów ekologicznych, mające na celu zmianę prawa w Stanach Zjednoczonych, na bardziej chroniące środowisko. Współcześnie wiele się nie zmieniło i choć faktycznie działacze środowiskowi w swojej historii posługiwali się skrajnymi i drastycznymi formami działania, takimi jak akty sabotażu czy zamachy bombowe, to często w mediach używa się określenia ,,ekoterroryzm” do działań nieproporcjonalnie lżejszych gatunkowo, jak protesty, zmiany w prawie mające na celu poprawę jakości środowiska itp. Można zaobserwować jednoznaczne przypisanie „ekoterroryzmowi” kierunków ideologicznych i politycznych, jakie ma reprezentować co powoduje, że postulaty zgodne z tymi kierunkami ideowymi uznawane są za potencjalne niebezpieczne. Jednak czy w związku z zagrożeniem dezinformacją, chaosem pojęciowym istniejącym nawet na gruncie literatury naukowej i silnego upolitycznienia samego pojęcia, możemy mówić o istnieniu ,,ekoterroryzmu”?

Warsztaty mają na celu analizę pojęcia i przedstawienie jego genezy oraz grup aktywistów i działań z jakimi było kojarzone, dzisiejszą skalę problemu, a także jego istotność względem prawa. Zostaną rozważone podstawy ideologiczne „ekoterroryzmu”, nastąpi próba weryfikacji jakie twarze może on przybrać i czy zawsze jego podstawy muszą być oparte na ekologizmie.

Wreszcie całość warsztatów odbędzie się na gruncie refleksji prawnej - czy to pojęcie może być istotne dla prawa oraz jak prawo odpowiada na ten problem, w szczególności, gdzie przebiega granica między obywatelskim nieposłuszeństwem, a ekoterroryzmem.

Nauki prawne
  • pt., 2025-09-26 16:30 do 18:20
Spotkanie festiwalowe Czy łatwo włamać się do Twojego Cyber świata?

Fałszywe ładowarki, bad usb i deepfake. Zobacz, jak działa cyfrowy podstęp i sprawdź, czy jesteś naprawdę cyberodporny.

Nauki ekonomiczne
  • pt., 2025-09-26 17:00 do 18:00
Spotkanie festiwalowe Czym jest sprawiedliwy pokój?

Wykład poświęcony jest etycznemu, prakseologicznemu i politycznemu aspektowi pokoju rozumianego zarówno jako sytuacja i zespół rozstrzygnięć (narzuconych przez podmioty
zewnętrze lub uzgodnionych przez walczące strony) następujące po zakończeniu wojny oraz jako stan bez wojny w stosunkach międzynarodowych podyktowany (w wymiarze lokalnym, regionalnym lub globalnym) uwarunkowaniami strukturalnymi ładu światowego. 

Podejmowana problematyka ujęta zostanie zarówno w perspektywie podmiotowej (aktorzy rządowi i pozarządowi, rządzący – rządzeni, dowódcy wojskowi i podlegli im żołnierze,
ofiary wojen i zbrodniarze wojenni), jak i przedmiotowej (zmiany terytorialne, zniszczenia powstałe wskutek działań zbrojnych, zabór mienia, kontrybucje). W trakcie wystąpienia
podjęta zostanie próba odpowiedzi na pytanie, czym jest sprawiedliwy pokój (jak może lub powinien być rozumiany) i jak intuicje związane z ideą sprawiedliwego pokoju mają się do
praktyki politycznej.

Nauki społeczne
  • pt., 2025-09-26 17:00 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Człowiek, AI i Ekonomia Cyrkularna: Nowe Partnerstwo dla Zrównoważonej Przyszłości

W obliczu globalnych wyzwań środowiskowych i społecznych coraz częściej poszukujemy nowych, bardziej zrównoważonych modeli rozwoju. Ekonomia cyrkularna – oparta na zamykaniu obiegów materiałów, ograniczaniu odpadów i odpowiedzialnym wykorzystaniu zasobów – staje się jednym z kluczowych elementów tej zmiany. Jednak sama idea nie wystarczy. Aby w pełni wykorzystać jej potencjał, potrzebujemy technologii, które przyspieszą transformację. Tutaj na scenę wkracza sztuczna inteligencja (AI). 

Podczas naszego spotkania zastanowimy się, jak połączyć siły człowieka, sztucznej inteligencji i zasad gospodarki cyrkularnej w budowaniu bardziej zrównoważonej przyszłości. Omówimy, w jaki sposób AI może wspierać analizę danych środowiskowych, optymalizować procesy produkcyjne, ułatwiać recykling oraz promować świadome wzorce konsumpcji. Zastanowimy się też nad rolą człowieka jako projektanta, użytkownika i strażnika etycznego wykorzystania tych technologii. 

Wspólnie poszukamy odpowiedzi na pytania: Jak AI może wspierać modele biznesowe oparte na ekonomii cyrkularnej? Jakie nowe kompetencje i postawy powinien rozwijać człowiek w świecie łączącym technologię z ideą zrównoważonego rozwoju? Jak zachować równowagę między automatyzacją procesów a potrzebą humanistycznego podejścia do gospodarki i środowiska? 

Spotkanie będzie okazją do refleksji, inspiracji i wymiany pomysłów między uczestnikami reprezentującymi różne środowiska – od biznesu, przez naukę, po sektor społeczny. Zapraszamy wszystkich, którzy chcą nie tylko rozmawiać o przyszłości, ale ją aktywnie współtworzyć.

Nauki ekonomiczne
  • pt., 2025-09-26 17:00 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Europejskie wartości i nowe wyzwania w czasach globalnych kryzysów

Głównym celem wykładu jest analiza i wspólna dyskusja na temat znaczenia wartości europejskich takich jak: wolność, równość, demokracja, praworządność, sprawiedliwość, solidarność i innych w czasie nakładających się kryzysów globalnych. W sytuacji agresji zbrojnej Rosji w Ukrainie, kryzysu gospodarczego i energetycznego w Europie, rosnącej niepewności i nieprzewidywalności, wzrostu populizmu, nacjonalizmu, dezinformacji, łamania zasad praworządności i zagrożenia demokracji,  znaczenie podstawowych wartości europejskich jest dużo większe niż w innych okresach.

Jednak należy stawiać pytania o to co oznaczają europejskie wartości dla zwykłego obywatela? Jak są one przestrzegane lub nie w życiu codziennym? Czy mają one wpływ na nasze życie? Czy są dla nas ważne? 

Nauki społeczne
  • pt., 2025-09-26 17:00 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Obrazowanie: sztuka i nauka w odkrywaniu niewidzialnego

Tematem spotkania będą interakcje biologii molekularnej i komórkowej oraz sztuk wizualnych. W czasie spotkania zostaną wygłoszone dwa wykłady: "Różne oblicza mózgu - sztuka obrazowania neuronów", dr hab. Marzena Stefaniuk, Instytut Biologii Doświadczalnej PAN w Warszawie oraz "W odkrywaniu niewidzialnego - o zastosowaniu promieniowania X w analizie tkanin zabytkowych", dr hab. Monika Stachurska, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie.

W czasie prezentacji zostaną przedstawione przykłady możliwych inspiracji wizualnych i konceptualnych obecnych we współczesnej biologii molekularnej i komórkowej ze szczególnych uwzględnieniem technik mikroskopowych. Zostaną omówione także korzyści jakie mogą odnosić naukowcy i artyści sztuk wizualnych w ramach projektów naukowo-artystycznych (Art & Science). Zostanie zaprezentowana idea kolekcji sztuki współczesnej w Instytucie Nenckiego PAN.

W drugiej części zostanie przedstawiona wystawa prac studentów Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie inspirowana wizytami w laboratoriach naukowych m.in. w Pracowni Obrazowania Mózgu Instytutu Nenckiego PAN.

Obszar sztuki
  • pt., 2025-09-26 17:00 do 20:00
Spotkanie festiwalowe Prawda czy pewność – przemyślenia Tomasza z Akwinu i Immanuela Kanta

Wykład będzie poświęcony poglądom epistemologicznym Tomasza z Akwinu i Immanuela Kanta na temat warunków rzetelnego poznania. Omówione zostaną ich rozumienia prawdziwości i pewności poznania, a także możliwości osiągania takich stanów ludzkiej wiedzy. W szczególności podjęta będzie kwestia różnicy pomiędzy prawdziwością poznania a poznaniem jego prawdziwości.

Nauki humanistyczne
  • pt., 2025-09-26 17:00 do 18:00
Spotkanie festiwalowe Węgierskie kościoły bez krzyży?

Jedną z charakterystycznych cech społeczeństw środkowoeuropejskich jest głęboko ugruntowane w ich historii zróżnicowanie wyznaniowe, które w przypadku Węgrów jest widoczne po dziś dzień – chociażby w architekturze kościołów. Podczas wykładu przedstawię podstawowe informacje dotyczące poszczególnych wyznań, także w ujęciu historycznym i  geograficznym.
Gdzie jest kalwiński Rzym? Czy evangélikus to dokładnie to samo, co ewangelik? Czym się różnią unici od unitarian i unijnych?

Nauki humanistyczne
  • pt., 2025-09-26 17:00 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Zrównoważony rozwój miast w UE

Koncepcja zrównoważonego rozwoju miast, często pojawiająca się w dokumentach rozwojowych różnego szczebla, często – niesłusznie zresztą, ograniczana jest do kwestii ochrony środowiska. Wszechobecne używanie pojęcia „zrównoważony rozwój” może powodować, że sama koncepcja kojarzy się z marketingowymi zabiegami, urzędniczą nowomową, a tym samym może się wydawać nieciekawa i pozbawiona głębszego znaczenia. Tymczasem pojęcie to zawiera w sobie zarówno aspekt społeczny, ekonomiczny jak i przestrzenny, dążenie do równowagi w rozwoju ma wiele twarzy i może być realizowane przez różne grupy aktorów – nie tylko rządzących, ale też zwykłych mieszkańców.

Koncepcja zrównoważonego rozwoju została rozpowszechniona w 1987 r. w raporcie „Nasza wspólna przyszłość”. Rozwój zrównoważony został zdefiniowany jako taki, który zaspokaja potrzeby współczesnego pokolenia, bez narażania na szwank możliwości zaspokajania potrzeb przez przyszłe pokolenia. Ze wskazanego raportu wynikają trzy podstawowe filary wzrostu – konieczność zaspokajania potrzeb, sprawiedliwość społeczna w wymiarze wewnątrz i międzypokoleniowym, ograniczenia narzucane gospodarce przez środowisko.

Podkreślić należy, ze rozwój zrównoważony nie ma być synonimem hamulca rozwoju gospodarczego, ale nowym podejściem do niego. Powstaje zatem pytanie, w jaki sposób kształtować rozwój miast, aby był on zrównoważony? Niemal 40 lat po ukazaniu się raportu „Nasza wspólna przyszłość” miasta są rozwijane wg wielu, mniej lub bardziej znanych modeli, wpisujących się w koncepcję wzrostu zrównoważonego. Można tu wskazać koncepcje koncentrujące się na pożądanych kierunkach rozwoju przestrzennego np. koncepcje miasta zwartego, 15-minutowego, zielonego, smart itp. 

Podczas spotkania, prowadząca będzie omawiać wybrane koncepcje na przykładzie miast, które faktycznie podjęły próby ich wdrażania, ze wskazaniem sukcesów i porażek w tym procesie. Prowadząca będzie też angażowała do dyskusji uczestników warsztatów, odwołując się do ich obserwacji życia w Warszawie i innych miast.

Nauki społeczne
  • pt., 2025-09-26 17:00 do 18:30
Spotkanie festiwalowe The Economic Impact of Robotics on the Future of Work

This lecture explores how robotics and automation are reshaping global labor markets, with a focus on productivity, employment trends, and the evolving role of human workers. We will examine case studies from the manufacturing sector and consider policy responses to technological disruption.

Nauki techniczne
  • pt., 2025-09-26 17:30 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Hipermodenizm - czym może być i dlaczego warto

Hipermodernizm - pod tym pojęciem pojawiło się w ostatnich dekadach kilka nie do końca zgodnych ze sobą propozycji. Autor wykładu dokona ich przeglądu i przekona słuchaczy do swojej koncepcji, zwłaszcza, że jest ona dobnrym rozwiązaniem dla współczesnego człowieka.

Nauki humanistyczne
  • pt., 2025-09-26 18:00 do 19:00
Spotkanie festiwalowe Od rękopisu do wydanej książki. Jak powstają edycje źródeł historycznych?

Zaczynając od lat szkolnych, przez całe życie spotykamy się z różnego typu edycjami źródeł historycznych, choć nawet o tym nie wiemy. „Bogurodzica”, „Potop” Henryka Sienkiewicza, dokumenty z Powstania Warszawskiego czy też dzienniki Agnieszki Osieckiej – to wszystko są pewne typy wydawnictw źródłowych. Podczas wykładu zastanowimy się, jaką drogę przebywa tekst źródłowy od autorskiego rękopisu/maszynopisu aż do formy książki, którą napotykamy w bibliotece lub księgarni.

Nauki humanistyczne
  • pt., 2025-09-26 18:00 do 19:30
Spotkanie festiwalowe Opowieść o kobiecie, która się turbowała po świecie. Regina Salomea Pilsztynowa i jej memuar

Wykład performatywny łączący dyskurs naukowy z artystycznym, w formie opowieści z towarzyszeniem muzyki na żywo, oparty na motywach pamiętnika autorstwa samozwańczej lekarki i podróżniczki z XVIII wieku (Pilsztynowa Regina z Rusieckich, 1957, Proceder podróży i życia mego awantur, red. Roman Pollak, Kraków: Wydawnictwo Literackie).

Opowieść ta zdarzyła się naprawdę. W dawnych czasach, w XVIII wieku, pewna młoda kobieta wyrusza w daleką podróż, doświadcza różnych światów i postanawia zostać okulistką. Niezależnie od męskich opinii na ten temat, zamierza pracować i zbić fortunę. Co za odwaga! Ależ tupet! W wielkim mieście Stambule, Petersburgu i w Wiedniu wszystko jest możliwe. Pozwólcie się zabrać w podróż międzynarodowymi traktami po pałacach, haremach i dworach, karczmach i sądach.

Występują: Agnieszka Ayşen Kaim (opowieść) i Marta Maślanka (muzyka).

Wykład jest częścią grantu „W ciągłym ruchu, rzecz o globalnej migracji”, dofinansowanego ze środków przyznanych przez Ministra Nauki w ramach Programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki II.

Nauki humanistyczne
  • pt., 2025-09-26 18:00 do 19:30
Spotkanie festiwalowe Rękopisy muzyczne bractwa różańcowego z kościoła św. Jacka w Warszawie

Podczas wykładu zaprezentowane zostaną zachowane siedemnasto- i osiemnastowieczne rękopisy muzyczne bractwa różańcowego działającego przy dominikańskim kościele św. Jacka na Freta od początku XVII w. do dziś.

Pierwsze dominikańskie bractwo różańcowe, o którym wiemy, zostało założone w 1475 r. w Kolonii przez tamtejszego przeora dominikańskiego i słynnego inkwizytora, Jakuba Sprengera, a pierwsze wspólnoty na terenie Polski pojawiły się niedługo później i dzięki gorliwości braci kaznodziejów szybko zyskały popularność wśród wiernych. W XVII i XVIII w. bractwa różańcowe były już najliczniejszymi świeckimi wspólnotami religijnymi w Rzeczpospolitej, należeli do nich królowie, profesorowie Akademii Krakowskiej, szlachta, ale także przedstawiciele niższych stanów. Jak pisał Jędrzej Kitowicz, w każdą niedzielę, a w niektórych parafiach nawet każdego dnia, śpiewano wspólnie różaniec. Ponadto członkowie bractw spotykali się co miesiąc na mszach połączonych z procesjami różańcowymi, troszczyli się o chorych współbraci, uczestniczyli w ich pogrzebach i modlili się za nich po śmierci.

Dzięki rękopisom zachowanym w krakowskim Archiwum Polskiej Prowincji oo. Dominikanów wiemy jakie śpiewy wykonywano podczas wspomnianych mszy brackich w okresie ok. 1670-1770. Śpiewy te zapisane zostały w dwóch rękopiśmiennych kancjonałach zawierających kompletne formularze mszalne zawierające części stałe i zmienne. Co ciekawe, część łacińskich śpiewów chorałowych na wejście, Ofiarowanie, czy Komunię, zastąpiono w nich pieśniami religijnymi w języku polskim. Niektóre z nich, jak np. kolęda Nowy Rok bieży, wielkopostna pieśń Jezu Chryste Panie miły, czy wielkanocna Chrystus zmartwychwstał jest są wykonywane w naszych kościołach do dziś.

Wśród zachowanych rękopisów warszawskiego bractwa jest też oprawiona w bordowy aksamit księga wpisów, z której można się dowiedzieć, że wśród jego członków był między innymi znany kompozytor okresu baroku, Marcin Mielczewski. W innych księgach z kolei odnotowano nazwiska kantorek, skarbników i osób pełniących inne funkcje we wspólnocie. Uważna lektura zachowanych ksiąg oraz dawnych traktatów poświęconych organizacji bractw i samej modlitwie różańcowej pozwala nam zrekonstruować fragment obrazu życia religijnego mieszkańców dawnej Warszawy.

Nauki humanistyczne
  • pt., 2025-09-26 18:00 do 19:30

©2025 Festiwal Nauki