Kluby

Typ Tytuł Opis Dziedzina Termin
Spotkanie festiwalowe Marginalia. Co archiwiści i użytkownicy znajdą w kościelnych księgach metrykalnych

Kościelne księgi metrykalne – chrztów, ślubów i zgonów – są nie tylko bezcennym źródłem wiedzy dla genealogów, historyków i archiwistów, ale też fascynującym zapisem życia dawnych społeczności. Podczas spotkania dr Mateusz Żmudziński, doświadczony archiwista kościelny i badacz z Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego, opowie o tym, co kryje się na marginesach tychże ksiąg i między wierszami.

Uczestnicy dowiedzą się:

  • jak czytać księgi metrykalne i na co zwracać uwagę, 
  • jakie nietypowe zapiski pozostawiali duchowni i co one mówią o epoce,
  • jak marginalia pomagają odtworzyć lokalne historie, konflikty, a nawet mentalność dawnych społeczności.

To spotkanie będzie okazją do spojrzenia na archiwalne źródła z zupełnie nowej perspektywy – jako dokumenty pełne życia, emocji i ukrytych znaczeń. 

Nauki humanistyczne
  • wt., 2025-09-23 18:00 do 19:30
Spotkanie festiwalowe Medycyna personalizowana i jej obecny stan w Polsce

Medycyna personalizowana polega na dobieraniu leku nie tylko według cech choroby, ale również według cech pacjenta/tki. Jest ona szczególnie ważna i skuteczna przy leczeniu chorób nowotworowych. Na wykładzie zostaną omówione wybrane przykłady zastosowania metod medycyny personalizowanej oraz jej aktualna sytuacja w Polsce.

Nauki biologiczne
  • wt., 2025-09-23 18:00 do 18:50
Spotkanie festiwalowe Opisz swoje skany, zachowaj wspomnienia, uporządkuj wiedzę: warsztaty z aplikacji INDXR

Aplikacja INDXr powstała z myślą o badaczach, którzy chcieli precyzyjnie opisywać treść rękopisów i zaznaczać, do którego miejsca na skanie odnosi się dana informacja – nazwisko, data, fragment tekstu. Dzięki niej można zapisywać i porządkować informacje w przejrzysty sposób, łącząc tekst z konkretnym miejscem na obrazie. INDXr to doskonałe narzędzie do pracy z materiałami historycznymi i naukowymi. Pozwala również publikować efekty pracy w internecie.

Ale INDXr sprawdzi się nie tylko w świecie badań. Możesz z powodzeniem wykorzystać go do opisywania każdego rodzaju skanów i zdjęć. Rękopiśmienne notatki z rodzinnego archiwum? Mapy z wakacji? A może stare rodzinne zdjęcia, na których chcesz zaznaczyć i podpisać bliskich? INDXr pozwala łatwo przypisać informacje do konkretnych fragmentów obrazu – tworząc w ten sposób osobiste, uporządkowane i trwałe archiwum.

Jak to działa? Wgrywasz zdjęcie lub skan do aplikacji, zaznaczasz interesujący Cię fragment – osobę, przedmiot, miejsce – i dodajesz opis. System automatycznie zapisuje powiązanie między obrazem a treścią w bazie danych. Możesz wracać do projektu, uzupełniać go, poprawiać, a co najważniejsze – udostępniać. INDXr pozwala samodzielnie decydować, komu pokazujesz swoją pracę. Możesz udostępnić ją publicznie w otwartym internecie albo ograniczyć dostęp tylko do wybranej grupy – rodziny, znajomych, współpracowników.

Podczas warsztatów przejdziemy przez cały proces krok po kroku. Pokażemy, jak założyć konto, jak wgrać swoje materiały, tworzyć opisy i zarządzać projektem. Będziesz pracować na własnym komputerze, a my pomożemy Ci w razie potrzeby. Wszystko w praktycznej, przyjaznej formie – bez zbędnego teoretyzowania.

Na koniec warsztatów każdy uczestnik będzie potrafił samodzielnie stworzyć własne cyfrowe archiwum – zdjęć, dokumentów, map czy rodzinnych wspomnień – i zdecydować, jak i komu chce je udostępnić.

Dołącz do nas i przekonaj się, jak łatwo można zamienić zdjęcia i skany w uporządkowaną, dostępną i bezpieczną kolekcję wiedzy i wspomnień.

Nauki humanistyczne
  • wt., 2025-09-23 18:00 do 19:00
Spotkanie festiwalowe W świecie usług: od pytania "co to jest" do pytania "co będzie dalej"

BLOK 1. Czym jest, a czym nie jest usługa?.... czyli dlaczego tak trudno odróżnić usługę od dobra.

BLOK 2. Czy możliwe jest dokonanie oceny jakości usługi? …czyli czy zawsze wiem, co kupuję

BLOK 3. Dlaczego jest tak mało linii lotniczych, a tak dużo zakładów fryzjerskich? …czyli jak funkcjonuje rynek usług

BLOK 4. Ile naprawdę Polska eksportuje i importuje usług?.... czyli czy statystyki handlu zagranicznego mówią prawdę.

BLOK 5. (R)ewolucja w sektorze usług… czyli czy za kilkanaście lat nadal szewc naprawi nasze buty.

Nauki ekonomiczne
  • wt., 2025-09-23 18:00 do 19:30
Spotkanie festiwalowe Wyzwania w świecie Metawersum. Etyczne aspekty ludzkiej aktywności w pełnym zanurzeniu cyfrowym

W ramach cyfrowego świata, łącząc rzeczywistość prawdziwą, wirtualną i rozszerzoną, rozwija się koncepcja Metawersum. Rozwój Web 4.0 sprawia, że do świata wirtualnego w sposób pełniejszy niż dotychczas zaczynamy przenosić pracę, edukację, rozrywkę oraz spędzanie wolnego czasu. Technologie immersyjne, w tym VR, AR, MR, XR, przyczyniają się do tworzenia nowych możliwości dla rozwoju człowieka i społeczeństwa, równocześnie stwarzając nowe zagrożenia. Wraz z rozwojem światów wirtualnych, rodzi się konieczność podejmowania decyzji etycznych, np. dotyczących osobowości cyfrowej, własności intelektualnej, poczucia wolności czy bezpieczeństwa.

Nauki społeczne
  • wt., 2025-09-23 18:00 do 19:30
Spotkanie festiwalowe Zapytaj Fizyka Physics Show

“Physikshow” aims to educate kids and adults alike about physics through a fun and engaging show. In our shows, we present entertaining and educational experiments and explain them in an easy-to-understand way.  
The “Physikshow” is lead by Prof. Herbert Dreiner and Timo Poller from the Physics Institute of the Bonn University. The students write, organize and perform the shows during their free time.

Physikshow offers fun, educational physics shows for kids and adults, created by Bonn University students and led by Professors Dreiner and Poller.

 

„Physikshow” ma na celu popularyzację fizyki wśród dzieci i dorosłych poprzez zabawne, angażujące i łatwe do zrozumienia pokazy naukowe. W ramach naszych występów prezentujemy ciekawe eksperymenty, które łączą walory edukacyjne z elementami rozrywki, a ich zasady tłumaczymy w przystępny sposób.

Projekt prowadzony jest przez profesorów Herberta Dreinera i Timo Pollera z Instytutu Fizyki Uniwersytetu w Bonn. Pokazy są tworzone, organizowane i wykonywane przez studentów, którzy poświęcają na to swój wolny czas.

Nauki fizyczne
  • wt., 2025-09-23 18:00 do 20:00
Spotkanie festiwalowe Zombie kontra nauka – walka o wieczną młodość

Dlaczego się starzejemy? I czy można to spowolnić?

Okazuje się, że jednym z kluczowych winowajców są komórki... które nie chcą umrzeć. Nazywamy je komórkami senescentnymi – albo bardziej obrazowo: komórkami zombie. Nie dzielą się już, nie spełniają swojej normalnej roli, ale wciąż wydzielają szkodliwe substancje, które z czasem przyczyniają się do starzenia się tkanek, przewlekłych chorób i osłabienia organizmu.

To właśnie z nimi chce dziś walczyć nowoczesna medycyna. Coraz głośniej mówi się o senolitykach – cząsteczkach, które potrafią „celować” w komórki zombie i usuwać je z naszego ciała. Trwają też badania nad senostatykami, które zamiast niszczyć, potrafią je wyciszyć. Naukowcy pracują także nad innymi metodami spowolnienia procesu starzenia. Czy to początek rewolucji w medycynie długowieczności?

Nauki medyczne
  • wt., 2025-09-23 18:30 do 19:20
Spotkanie festiwalowe Drzewa pokryły się liśćmi…o drzewnych inspiracjach w sztuce i kulturze

Nie trzęś się jak osikowy liść, oprzyj się o drzewo, odetchnij i posłuchaj jaką historię ze sobą niesie.

Zapraszamy na Festiwal Nauki w Ogrodzie Botanicznym UW.

W roku tematycznym Artystycznym Botanicznym, spojrzymy na drzewa jako świadków rozmaitych historii ale z całkiem innej, artystycznej i inspirującej, perspektywy. 

Dodatkowych wrażeń dostarczą nam zapachy i odgłosy porannego ogrodu a każdy gość, który odwiedzi nas w tym czasie, utrwali swoje wspomnienia tworząc kartkę metodą monotypii - Arborfolia in monotypo

Bądź na czas! Na spóźnialskich nie czekamy!

 

Nauki biologiczne
  • śr., 2025-09-24 07:00 do 08:30
Spotkanie festiwalowe Bajki w kulturze i kultura w bajkach (z punktu widzenia językoznawcy)

Tematem prelekcji jest ukazanie elementów kultury zawartych w bajkach w spisanych przez Hadży Seraję Szapszała w okolicach Tebryzu na początku XX wieku. Uczony ten przebywał w Iranie w latach 1901-1908 jako dyplomata i guwerner, a jego pasja badacza zaowocowała powstaniem niewielkiej pozycji „Próby literatury ludowej Turków z Azerbejdżanu Perskiego” opublikowanej w Krakowie w roku 1935.

Jak sam autor wspomina we wstępie do spisania zasłyszanych tekstów skłonił go brak naukowych opracowań tego tematu oraz chęć uwiecznienia dialektów, jakimi posługiwała się zamieszkująca okolice Terbyzu ludność turecka. W książce zamieszczone zostały teksty prozatorskie i poetyckie, w tym siedem bajek, 60 przysłów i powiedzeń, zagadki, typowe dla lit. tureckiej bajaty oraz przykłady pisma. Wszystkie teksty zostały zapisane w oryginale oraz przetłumaczone przez Szapszała na ówczesną polszczyznę.

Bajki poruszają zróżnicowaną tematykę i w zasadzie pozbawione są zarówno postaci wyimaginowanych, jak i zdarzeń, w których uwidacznia się działanie magii, czarów, czy jakiejś siły nadprzyrodzonej, to raczej opowieści ukazujące perypetie głównych bohaterów na tle życia całej społeczności w bliżej niezidentyfikowanym miejscu (choć podawane są też konkretne miejscowości, np. Ispachan, Egipt). Dlatego też stanowią dobry materiał do zidentyfikowania istotnych w życiu Turków Azerbejdżańskich aspektów życia codziennego (życie miejskie, spotkania, plotki, rola bazaru, herbaciarni, łaźni, wykonywane zawody, współzawodnictwo), jak również ich moralności (kłamstwa, oszustwa i oszczerstwa,  podstępy, morderstwa, zazdrość, pożądanie, donosicielstwo, sprzedawczość, lecz także poczucie sprawiedliwości i świadomość własnego miejsca w hierarchii i w całym społeczeństwie, gościnność, dbałość o dobre imię i honor oraz szacunek).

Teksty te są cennym źródłem wiedzy o samym języku używanym na tym terenie (zwłaszcza o stosowanych metaforach), jak również o wierzeniach, które nie tylko uzewnętrzniają się w języku obfitującym w odwołania do Allaha, lecz stanowią motywy działania bohaterów. Żal, rozpacz, skrucha, niezaspokojona żądza, niemożność odnalezienia spokoju powoduje, że dana osoba przywdziewając strój derwisza wyrusza w step, odcina się od dawnego życia i szuka zapomnienia w samotnoś

Nauki humanistyczne
  • śr., 2025-09-24 10:00 do 11:00
Spotkanie festiwalowe Ancient Egyptian concepts relating to afterlife and some misunderstandings surrounding them

Ancient Egyptian religious concepts and ideas about what happens to a person after his death have been a point of interest to foreigners like ancient Greeks visiting Egypt who received the ideas of Egyptians with awe and curiosity.  European scholars continued this interest with increasing intensity starting from the Renaissance which later became a central question to European depictions of ancient Egypt. But as Egyptologists learn more and more about ancient Egypt, it is becoming clearer that our notions of ancient Egyptian afterlife concepts are largely influenced by the cultural contexts of 19th century (and earlier) scholars. During this talk a few interesting notions of ancient Egyptian afterlife and some ways they might have been misconstrued will be presented.

Nauki humanistyczne
  • śr., 2025-09-24 11:30 do 12:30
Spotkanie festiwalowe Japoński bigos? Problemy i strategie w tłumaczeniu japońskiego słownictwa kulinarnego

Japońska kultura kulinarna podbija świat i również w Polsce ostatnio staje się coraz lepiej znana: już nie tylko sake i sushi, ale i zupy z kluskami, takie jak soba i udon, ryżowe kanapki – onigiri, słodycze, kiszonki i wiele innych można spotkać coraz częściej w restauracjach, sklepach specjalistycznych i supermarketach. Współcześnie można zaobserwować też coraz większą popularność literatury, w której tematyka kulinarna odgrywa główną rolę. Potrawy i składniki są już nie tylko elementami tła, wspominanymi dla zbudowania atmosfery i oddania kolorytu lokalnego, lecz mogą być ważną częścią życia bohaterów i głównym tematem utworu.

Nazwy potraw i składników są ściśle związane z kulturą materialną i kulturą życia codziennego regionów, w których powstawały, dlatego też ich użycie w tekście ma duży wpływ na tworzenie atmosfery i wywoływanie poczucia immersji. Jednocześnie, są one szczególnie trudne do tłumaczenia na inne języki, jeżeli takie same potrawy i składniki nie występują na danym obszarze. Co to jest japoński bigos albo napar z jęczmienia? Czy wszyscy już wiedzą, co to są mochi albo gyoza, i w związku z tym można użyć tych nazw w przekładzie bez przypisu? Czy pachnotka, którą można znaleźć w niektórych sklepach obok bazylii i rozmarynu w doniczkach, będzie rozpoznana jako to samo co shiso, wspomniane w powieści? Co począć w tłumaczeniu literackim z wodorostami, które nie mają polskiej nazwy: użyć japońskiej, naukowej, czyli łacińskiej, czy może szerszej, gatunkowej, która może być lepiej znana? A może zgoła pominąć tę nazwę?

Jako japonistka i tłumaczka literatury japońskiej w mojej pracy ciągle zadaję sobie te pytania i szukam jak najlepszych rozwiązań. Posługując się apetycznymi przykładami, w moim wykładzie chciałabym przedstawić szczególne problemy związane z japońskim słownictwem kulinarnym i omówić strategie tłumaczeniowe, jakie można do nich zastosować w przekładach literatury pięknej.

 

Nauki humanistyczne
  • śr., 2025-09-24 13:00 do 14:00
Spotkanie festiwalowe Tibetan language and its historical background

Tibetan language belongs to Tibeto-Burman language group. Thanks to the Tibetan language, particularly the Classical Tibetan language, Tibetan Buddhism originated from India is well preserved for more than a thousand years. Because of this language Buddhism spread all over the world for the benefit of all beings. The Modern Tibetan language and the Classical Tibetan language share more common values than differences and help each other to understand written documents, old and modern, deeper and better.

Tibetans traditionally categorize the Tibetan language into two groups. They are known by the name, written language (yig skad) and spoken language (ngag skad). It is one of the oldest languages with a script and writing system in the world. According to modern Tibetologists Tibetan language belongs to Tibetic language group, utilized and spoken in Tibet proper and around the Himalayan regions. Based on the research findings of the Tibetan language, we can categorize it into three groups; Old Tibetan, Classical Tibetan, and Modern Tibetan. The Tibetan script we have now was invented more than a thousand years ago, in the middle of the 7th century. According to Tibetan history, a minister of the Tibetan imperial court, Thon mi Sambhota, was sent to India to learn the Indian language. Spending more than a decade in India he returned to Tibet and invented two kinds of scripts, Dcu
chen and Dcu med. The script Dcu chen is mainly for printing documents and Dcu med script is for everyday usage, writing notes and letters.

There are different theories about the invention of the two Tibetan scripts. Most of the traditional Tibetan historians assert that the two Tibetan scripts are invented based on Lantsa [Ranjana] and Wartula Indian script. And some historians stated that it derived from the Indian Devanagari script. The modern Tibetan scholar Dge ’dun chos ’phel (1903-1951) believe that Dbu chen script is invented based on the Gupta script of India and Dbu med script is just a faster writing version of Dbu chen script, similar to many old archaic writings as well as Dzongkha writing of Bhutan nowadays. In some archaic documents we could find the combination of both scripts in a single syllable. Those archaic documents are called yig rnying (old writing). Except for minor stylistic differences between Tibetan archaic script and modern script, the basic structure of the script remained unchanged without evolution.

Nauki humanistyczne
  • śr., 2025-09-24 14:30 do 15:30
Spotkanie festiwalowe Działania polskich miast na rzecz uchodźców z Ukrainy

Zarządzanie (i)migracją, sprawami cudzoziemskimi, ochroną i integracją na terytorium RP są w Polsce domeną rządu. Jednocześnie ostatnia dekada to okres rosnącej aktywności polskich miast, w tym dużych, średnich i małych, w obszarze działań skierowanych do osób z doświadczeniem migracji. Samorządy opracowują lokalne strategie i polityki (i)migracyjne i integracyjne, a także rozwijają programy i projekty wspierające działania włączające migrankich mieszańców. Drugą kluczową grupę aktorów lokalnych stanowią liczne organizacje społeczne, których oferta działań integracyjnych obejmuje wiele zróżnicowanych obszarów.

Uwarunkowania działań podejmowanych na szczeblu lokalnym zmieniły się w lutym 2022 r. w związku z pełnoskalową wojną w Ukrainie, której skutkiem była recepcja kilkumilionowej liczby migrantów przymusowych na terytorium Polski, w przeważającej większości obywateli ukraińskich. Wymusiło to natychmiastową reakcję pomocową. Kluczową rolę odegrała mobilizacja społeczeństwa obywatelskiego i organizacji pozarządowych (NGOs), które od pierwszych dni działały oddolnie – od przejść granicznych po dworce i media społecznościowe. Obok NGOs aktywne były organizacje międzynarodowe (jak np. UNHCR, IOM, UNICEF) oraz instytucje publiczne – szczególnie miasta – i sektor prywatny. Na ten stan nadzwyczajny nałożyła się zmiana sytuacji politycznej w Polsce po wyborach parlamentarnych w październiku 2023 r. Rząd przyjął nową strategię migracyjną Polski na lata 2025-2030 w 2024 r. Swoją działalność rozpoczęły centra integracji cudzoziemców w wybranych dużych i średnich miastach. 

Celem spotkania jest przedstawienie i omówienie, wspólnie z uczestnikami spotkania, roli aktorów lokalnych (samorządów i organizacji społecznych) w zarządzaniu migracją i integracją. Szczególną uwagę skupimy na przykładzie dużych i średnich miast w Polsce, i działaniach w odpowiedzi na napływ dużej liczby migrantów przymusowych z Ukrainy. Podczas spotkania zaplanowano dyskusję z uczestnikami, korzystanie z materiałów multimedialnych i pracę przy stolikach tematycznych. Pozwoli to uczestnikom na odwołanie się do własnych doświadczeń i obserwacji z różnych miast w Polsce, w tym Warszawy.

Nauki społeczne
  • śr., 2025-09-24 15:00 do 16:30
Spotkanie festiwalowe Magnetyczny rezonans jądrowy jako wgląd w świat cząsteczek

Świat chemików kręci się często wokół białych proszków i przezroczystych płynów. Co jeśli nie jesteśmy pewni, co dokładnie jest w probówce? Jak sprawdzić (bez niszczenia próbki) czy udało nam się zsyntetyzować pożądany związek? 
A może chcemy dowiedzieć się co wchodzi w skład naszego napoju lub czy dwie substancje oddziałują ze sobą?

Nieinwazyjnych technik jest tylko kilka i jedną z nich (szeroko wykorzystywaną) jest spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego (NMR). NMR to potężne narzędzie, które umożliwia nam identyfikację związków i badanie struktur przestrzennych cząsteczek, jak również badanie oddziaływań, dyfuzji czy monitorowanie reakcji.  

Spotkanie będzie podzielone na trzy części: 
- krótką prezentację, w czasie której uczestnicy poznają podstawy zjawiska NMR i dowiedzą się, w jaki sposób badamy próbki ciekłe w tej technice,  
- wycieczkę po laboratorium Nowych Metod Spektroskopii Magnetycznego Rezonansu Jądrowego i pomiar widma NMR prostej substancji organicznej,  
- wspólną analizę widm wykorzystywanych w typowych badaniach związków organicznych za pomocą techniki NMR

Nauki chemiczne
  • śr., 2025-09-24 15:00 do 17:00
Spotkanie festiwalowe ODWOŁANE_Czemu Ukraińcy tak często mówią po rosyjsku i czym jest surżyk, czyli o sytuacji jęz. n

Spotkanie poświęcone jest problemom językowych na Ukrainie oraz Ukraińców mieszkających w Polsce. Prowadzące opowiedzą krótko o sytuacji językowej na Ukrainie, wyjaśnią, czemu w dalszym ciągu z ust Ukraińców tak często słyszy się język rosyjski.

Pokażą, czym jest surżyk i jak sobie z nim radzić.

Opowiedzą też o różnicach między rosyjskim na poziomie fonetycznym, graficznym, leksycznym. Spotkanie będzie też okazją do zapoznania się z cyrylicą, tak by móc zacząć czytać po ukraińsku, a także poznania podstawowych słów w języku ukraińskim.

 

Nauki humanistyczne
  • śr., 2025-09-24 15:00 do 16:00
Spotkanie festiwalowe Relaks - wielu wie, niewielu umie

Relaks to słowo, które widzimy wszędzie wokół. Jest na bilbordach SPA, w zaleceniach lekarza i na ustach wielu osób które mówią że się relaksują, ale często osiągają odwrotne efekty. Nieefektywne podejście do wypoczynku może podkopywać wszystkie inne przedsięwzięcia w życiu. Noce nie regenerują i prowadzą do pogarszania się naszych nawyków. A te choć dają krótka ucieczkę od złego samopoczucia, zamykają nas w błędnym kole poprawiania samopoczucia dziś żeby czuć się gorzej jutro i „poprawiać” sobie samopoczucie znów. Kiedy „ostatni odcinek” zamienia się w oglądanie do trzeciej rano, a dni tłumaczących pizzę „na pocieszenie” zaczyna być więcej niż tych ze zdrowymi posiłkami, coś wyraźnie nie działa jak powinno.

Zapraszam do odkrycia gdzie zacząć szukać problemu i jak się nie zestresować jego istnieniem.

Nauki medyczne
  • śr., 2025-09-24 15:00 do 16:30
Spotkanie festiwalowe Warsztaty z wystąpień publicznych

Celem warsztatów jest rozwijanie umiejętności publicznego występowania i atrakcyjnego przekazywania treści.

Spotkanie przeznaczone jest dla wszystkich, którzy chcą poznać oraz poćwiczyć stosowanie najważniejszych zasad skutecznego komunikowania się z odbiorcami przez mowę oraz elementy języka niewerbalnego, takie jak kontakt wzrokowy, gestykulacja czy postawa ciała.

Nauki społeczne
  • śr., 2025-09-24 15:00 do 16:30
Spotkanie festiwalowe Krystalizacja białka

Znajomość struktury przestrzennej białek pozwala zrozumieć procesy biologiczne, na najbardziej podstawowym, atomowym poziomie: sposób w jaki przebiegają reakcje katalizowane przez enzymy; sposób w jaki białka oddziałują z innymi białkami i małymi cząsteczkami; itp. Znajomość struktury, miejsc aktywnych lub wiążących w białkach, pozwala na zrozumienie ich specyficzności substratowej i zaprojektowanie cząsteczek lepiej z nimi oddziałujących, np. potencjalnych leków. W krystalografii rentgenowskiej białek największym wyzwaniem jest pierwszy etap na drodze do uzyskania struktury, czyli otrzymanie dobrze rozpraszającego kryształu białka, co będzie tematem poniższych ćwiczeń.

Nauki biologiczne
  • śr., 2025-09-24 15:30 do 17:30
Spotkanie festiwalowe Warsztaty rakietowe

Pod nadzorem instruktorów z Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii oddział w Warszawie uczestnicy warsztatów zbudują model rakiety wielokrotnego użytku, zaopatrzonej w silnik. Minimalny wiek uczestników 7-8 lat. Budowa wymaga przecyzjii dlatego dla dzieci poniżej 12 lat wskazana jest pomoc rodziców w czasie trwania warsztatów.

Nauki fizyczne
  • śr., 2025-09-24 15:30 do 17:30
Spotkanie festiwalowe Człowiek, AI i Ekonomia Cyrkularna: Nowe Partnerstwo dla Zrównoważonej Przyszłości

W obliczu globalnych wyzwań środowiskowych i społecznych coraz częściej poszukujemy nowych, bardziej zrównoważonych modeli rozwoju. Ekonomia cyrkularna – oparta na zamykaniu obiegów materiałów, ograniczaniu odpadów i odpowiedzialnym wykorzystaniu zasobów – staje się jednym z kluczowych elementów tej zmiany. Jednak sama idea nie wystarczy. Aby w pełni wykorzystać jej potencjał, potrzebujemy technologii, które przyspieszą transformację. Tutaj na scenę wkracza sztuczna inteligencja (AI). 

Podczas naszego spotkania zastanowimy się, jak połączyć siły człowieka, sztucznej inteligencji i zasad gospodarki cyrkularnej w budowaniu bardziej zrównoważonej przyszłości. Omówimy, w jaki sposób AI może wspierać analizę danych środowiskowych, optymalizować procesy produkcyjne, ułatwiać recykling oraz promować świadome wzorce konsumpcji. Zastanowimy się też nad rolą człowieka jako projektanta, użytkownika i strażnika etycznego wykorzystania tych technologii. 

Wspólnie poszukamy odpowiedzi na pytania: Jak AI może wspierać modele biznesowe oparte na ekonomii cyrkularnej? Jakie nowe kompetencje i postawy powinien rozwijać człowiek w świecie łączącym technologię z ideą zrównoważonego rozwoju? Jak zachować równowagę między automatyzacją procesów a potrzebą humanistycznego podejścia do gospodarki i środowiska? 

Spotkanie będzie okazją do refleksji, inspiracji i wymiany pomysłów między uczestnikami reprezentującymi różne środowiska – od biznesu, przez naukę, po sektor społeczny. Zapraszamy wszystkich, którzy chcą nie tylko rozmawiać o przyszłości, ale ją aktywnie współtworzyć.

Nauki ekonomiczne
  • śr., 2025-09-24 16:00 do 17:30
Spotkanie festiwalowe Od poczęcia do narodzin – pomoc człowiekowi w przyjściu na świat

PRZEDMIOT ZAJĘĆ: ukazanie historii człowieka od poczęcia do narodzin.

CEL ZAJĘĆ: przedstawienie w przystępny, poglądowy sposób następujących zagadnień: zdrowie prokreacyjne, ciąża, poród, połóg, rozwój człowieka, pielęgnowanie noworodka, karmienie piersią. Celem szczególnym jest wyjście naprzeciw oczekiwaniom uczestników – otwartość na pytania, wątpliwości, wsparcie informacyjne.

Zajęcia mają charakter interaktywny z wykorzystaniem modeli, fantomów, zdjęć, prezentacji multimedialnej.

Nauki medyczne
  • śr., 2025-09-24 16:00 do 18:00
Spotkanie festiwalowe Rosyjskie i ukraińskie rosyjskojęzyczne media rozrywkowe - związki i czasy "operacji specjalnej"

Rosyjskie i ukraińskie rosyjskojęzyczne media rozrywkowe po rozpadzie ZSRR rozwijały się i funkcjonowały w środowisku wolnorynkowym Rosji i Ukrainy, konkurując o widzów rosyjskojęzycznych z terenów dawnego ZSRR. Istotne w całym procesie produkcyjnym były i są, nie tyle przygotowywane materiały, ale związki pomiędzy poszczególnymi artystami. Oczywiście treści, szczególnie w rosyjskich mediach, są coraz mocniej uzależnione od zaleceń propagandowych.

Do momentu stworzenia osobnej ligi kabaretów studenckich na Ukrainie większość artystów wywodzi się z tzw. "Ligi KWN", stworzonej w ZSRR w latach 60-tych XX wieku. Co ciekawe, artyści pozostawali w stałych kontaktach i dopiero zajęcie Krymu, Doniecka i Ługanska, a szczególnie "operacja specjalna" na Ukrainie, wymusiła polaryzację światopoglądową tego środowiska. Przy czym świat polityki, kultury, mediów i celebrytów pozostaje ze sobą w silnych związkach, a zaogniony w 2021 roku wymagał podjęcia od artystów decyzji zawodowych i prywatnych, których konsekwencje będą jeszcze odczuwać przez wiele lat.

Znajomość genezy i stanu obecnego rynku rosyjskojęzycznych mediów rozrywkowych stanowi ważny element wiedzy o społeczeństwie i kulturze Rosji i Ukrainy. Pozwoli także na świadome weryfikowanie informacji płynących ze świata tych mediów i zrozumienia także wielu procesów polityczno-społecznych.

Hipoteza "sześciu stopni oddalenia" znajomych w tej sieci znajduje tu potwierdzenie, przy czym prezydent Ukrainy (jako były uczestnik ligi KWN) osobiście zna swoich obecnych oponentów, z którymi wcześniej współpracował. A czy hipoteza powiązań znajomych w sieci dotyczy także uczestników kursu - sprawdzimy.

Spotkanie obejmuje prześledzenie wpływu "KWN" na środowisko artystyczne, zapoznanie z wiodącymi postaciami świata mediów i polityki Rosji i Ukrainy oraz analizę społeczno-językową wybranych postaci. Wybrane fragmenty audycji telewizyjnych także będą podlegały analizie tłumaczeniowej.

Nauki humanistyczne
  • śr., 2025-09-24 16:00 do 17:30
Spotkanie festiwalowe Struktura nabłonka i faza heksatyczna

Nabłonek (epithelium) lub tkanka nabłonkowa to cienka, ciągła, ochronna warstwa komórek z niewielką ilością macierzy pozakomórkowej.

Procesy biologiczne, takie jak embriogeneza, gojenie się ran i powstawanie nowotworu, opierają się na zdolności komórek nabłonkowych do koordynowania swojej aktywności mechanicznej w skalach długości, które są o rzędy wielkości większe niż rozmiar komórki. Chociaż proces ten jest regulowany przez różne ścieżki sygnałowe, niedawno stało się oczywiste, że tę koordynację można zrozumieć za pomocą narzędzi fizycznych, z których wybitnym przykładem jest porządek ciekłokrystaliczny. Są epithelia zawierające tylko jedną warstwę, złożoną z 4-, 5-, 6-, 7-, 8-kątów.

F.T. Lewis wykazał eksperymentalnie, że siedmiokąt jest średnio dzielącą się komórką, zaś płaszczyzna dzielenia (ang. division plane) dotyka środka granicy sąsiedniego pięciokąta i sześciokąta,.  A. Lissowski i N. Rivier podali matematyczne uzasadnienie związku wykrytego doświadczalnie przez Lewisa: między przeciętną powierzchnią  komórki dwuwymiarowej a liczbą n krawędzi tej komórki zachodzi związek , przy czym , zaś  tkanka zawiera  f  komórek zajmujących pole .

Przemiana heksatyczna (Nobel 2016) to  fazowa przemiana dwuwymiarowa z cieczy do kryształu. L. Giomi ze współpracownikami napisał szereg prac na temat: "hexatic-epithelium-cancer". Modele obliczeniowe sugerują, że porządek heksatyczny może służyć do opisu zbiorowej migracji komórek..W fazie hexatic zostają tylko nieliczne gęstości dyslokacji pięcio- i siedmiokątów pośród  przeważających sześciokątów.

Po zapoznaniu z tymi pracami proponujemy własne uwagi. Kolorowe obrazy pozwalają lepiej zrozumieć fazę heksatyczną: z izotropowej cieczy powstają kryształy o strukturze sześciokątnej,

Nauki fizyczne
  • śr., 2025-09-24 16:00 do 17:30
Spotkanie festiwalowe Znaczenie psychoterapii w schizofrenii na przykładzie Treningu Metapoznawczego

Schizofrenia to jedno z bardziej stygmatyzowanych zaburzeń psychicznych, którego leczenie nadal stanowi wyzwanie zarówno w zakresie farmakoterapii jak i psychoterapii. Zgodnie z
badaniami, skuteczna terapia schizofrenii opiera się zarówno na leczeniu farmakologicznym, jak i oddziaływaniach psychologicznych.

W trakcie spotkania opowiemy czym charakteryzuje się schizofrenia i jakie są mechanizmy jej powstawania? W jaki sposób metody terapeutyczne oparte o wyniki badań mogą skutecznie wspierać osoby z doświadczeniem schizofrenii? Jak wygląda przyszłość leczenia schizofrenii – nie tylko farmakologicznego, ale i psychologicznego? Czy możemy personalizować oddziaływania psychologiczne, aby zwiększać jej skuteczność w leczeniu pacjentów/ek? Na te i wiele innych pytań odpowiemy podczas wykładu poświęconego projektowi PERMEPSY – Personalised Medicine approach to psychological treatment for Psychosis – międzynarodowemu projektowi, tworzonego przez specjalistów i specjalistki z 5 krajów z całego świata: Hiszpanii, Niemiec, Francji, Polski i Chile. Głównym celem tego projektu jest zaproponowanie pacjentom/kom grupowej formy terapii Treningu Metapoznawczego (MCT) w jej spersonalizowanej formie. Podczas spotkania omówimy podstawowe zagadnienia dotyczące schizofrenii, przybliżymy założenia Treningu Metapoznawczego (MCT), przedstawimy po krótce główne cele i założenia projektu PERMEPSY, oraz porozmawiamy o tym, jak spersonalizowane podejście do psychoterapii może wspierać klinicystów/ki w doborze formy terapii psychologicznej dla pacjentów/ek ze schizofrenią. Wykład kierowany jest do wszystkich osób zainteresowanych tematyką schizofrenii i psychoterapii. To także szansa na spojrzenie na leczenie psychoz nie tylko poprzez oddziaływania farmakologiczne, a również w połączeniu z oddziaływaniami psychologicznymi.

Nauki społeczne
  • śr., 2025-09-24 16:00 do 17:00
Spotkanie festiwalowe Mitochondria - opowieść o życiu, energii i przemijaniu

Podczas wykładu przyjrzymy się bliżej mitochondriom – niezwykłym elementom komórki, które odegrały kluczową rolę w ewolucji życia na Ziemi i do dziś wpływają na nasze zdrowie, długość życia oraz procesy starzenia. Na początku wspólnie odbędziemy podróż w czasie aż do początków życia, by zrozumieć, dlaczego pojawienie się wydajniejszego systemu produkcji energii stało się przełomem w rozwoju złożonych organizmów wielokomórkowych.

Następnie skupimy się na współczesnych rolach mitochondriów w komórkach zwierząt – takich jak nasze. Zajrzymy do wnętrza tych organelli, żeby sprawdzić, jak przebiega produkcja energii i gdzie zachodzą kluczowe etapy metabolizmu, umożliwiające wzrost, odbudowę i codzienne funkcjonowanie organizmu. Omówimy także mniej oczywiste zadania mitochondriów: ich udział w regulacji śmierci komórkowej oraz inicjowaniu stanu zapalnego. Tutaj pojawi się trudne pytanie o rolę mitochondriów w procesie starzenia. Zastanowimy się, jak zmiany w funkcjonowaniu mitochondriów mogą wpływać na kondycję komórek i tkanek wraz z wiekiem, oraz dlaczego to zagadnienie wciąż budzi wiele pytań i inspiruje badaczy do dalszych poszukiwań.

Wykład kieruję do wszystkich, których ciekawi, jak historia ewolucji przekłada się na naszą codzienność, zdrowie i wyzwania współczesnej medycyny.

Nauki biologiczne
  • śr., 2025-09-24 17:00 do 18:00
Spotkanie festiwalowe Na czym naprawdę polegał błąd Kartezjusza?

Kartezjusz bywa krytykowany z najróżniejszych powodów: za radykalny dualizm psychofizyczny, za pomysł na rozwiązanie go za pomocą szyszynki, za stosunek do zwierząt... Czasami zarzuty te odnoszą się do poglądów tak powierzchownych i naiwnych, że trudno uwierzyć, aby poważny filozof - i to uznawany za ojca filozofii nowożytnej - mógł głosić je na serio. Kartezjusz zdawał sobie sprawę z możliwej krytyki i w pewnej mierze próbował zabezpieczyć się przed nią. Nie znaczy to oczywiście, że zabezpieczył się przed nią całkowicie i nie popełnił żadnych błędów. Żeby jednak wyjaśnić, na czym ewentualny błąd Kartezjusza mógł polegać, trzeba wczytać się w jego pisma trochę głębiej, zamiast wypominać mu szyszynkę i rzekome bicie psów.

Nauki humanistyczne
  • śr., 2025-09-24 17:00 do 18:00
Spotkanie festiwalowe Obieg zamknięty w życiu i gospodarce - jedyne co może uratować naszą przyszłość

Stosowanie założeń gospodarki cyrkularnej (zero waste), m.in. poprzez proekologiczne codzienne wybory podejmowane w naszych gospodarstwach domowych, przez nas wszystkich jako konsumentów, jest obecnie jedynym możliwym sposobem na „odśmiecenie” otaczającej nas przyrody, naszych miast, gmin, naszego kraju z odpadów, które sami generujemy, a których moglibyśmy w znacznym stopniu uniknąć. Gospodarka obiegu zamkniętego (GOZ) w praktyce nie jest niczym innym jak ponownym wykorzystaniem surowców wtórnych, brakiem marnotrawstwa, dbaniem o jak najdłuższe korzystanie z dóbr, a nadto wystrzeganiem się nadkonsumpcji i nabywania rzeczy niepotrzebnych. Dzięki temu mamy szansę osiągnąć cel zbudowania świata (chociażby tego najbliższego) wolnego od szkodliwych odpadów i zanieczyszczeń, od toksyn emitowanych przez spalanie odpadów, czy dostających się do gleb i wód gruntowych. Cel odwrócenia zeszpecenia przyrody i krajobrazów przez wyrzucane i zalegające śmieci.

Zasady zero waste to bowiem - leżące w rękach nas wszystkich - odzyskiwanie i przetwarzanie zamiast zakopywania, składowania i spalania. To też wystrzeganie się żywności zatruwanej chemicznymi substancjami na każdym etapie produkcji. Żywności, która – zamiast odżywiać – jest źródłem wielu chorób (nowotwory) i przyczynia się do skracania ludzkiego życia. Ale skuteczne wdrażanie 5„R” [odrzuć (refuse), ogranicz (reduce), użyj ponownie (reuse/repair), poddaj recyklingowi (recycle), pomóż w zgniciu (rot)] to też baza dla biznesu, który zdolny jest uczynić odpady surowcami i z powrotem przetworzyć je na produkty.

Czy wiesz, że na Kielecczyźnie działa firma będąca liderem sprzedaży odzieży używanej w Europie, która z wyrzuconych na wysypiska tekstyliów potrafi produkować meble? Na Górnym Śląsku natomiast w 2024 r. powstał zakład posiadający 10% światowego (!) rynku odzyskiwania metali ziem rzadkich i innych szlachetnych surowców z wyrzuconej elektroniki… Okazuje się, że GOZ przynosi policzalne korzyści ekonomiczne, bo nie tylko poprawia stan fizycznego i psychicznego zdrowia obywateli (tak ważne wobec słabości systemu służby zdrowia), uniezależnia kraj (od importu, emisyjnego transportu), jest niskokosztowa (potrzebne materiały i surowce odzyskiwane są z odpadów versus z inwazyjnych dla przyrody kopalń, przemysłu ciężkiego itp.) oraz innowacyjna i po prostu – jednocześnie tradycyjna, jak i nowoczesna na miarę wyzwań cywilizacyjnych. 

Nauki ekonomiczne
  • śr., 2025-09-24 17:00 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie – jak pozyskać kapitał na rozwój?

Historia rozwoju GPW w Warszawie. Rola giełdy w gospodarce. Jak przedsiębiorstwo może pozyskać kapitał na rozwój za pośrednictwem giełdy IPO - pierwsza oferta publiczna. Case studies - przykłady IPO spółek: Allegro, Żabka, Diagnostyka.

Nauki ekonomiczne
  • śr., 2025-09-24 17:30 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Inteligentna srebrna gospodarka. Wyzwania badań i innowacji w kontekście starzenia się ludności

Spotkanie prowadzone będzie w formie ćwiczenia dyskusyjnego. W pierwszej kolejności przeprowadzona zostanie prelekcja wprowadzająca w tematykę. Skoncentruje się ona na wyzwaniach i możliwościach w obszarze badań i innowacji związanych z rozwojem „inteligentnej srebrnej gospodarki” w Unii Europejskiej. Następnie uczestnicy spotkania, poprzez refleksję indywidualną i pracę w małych grupach, zaangażują się w identyfikację kluczowych wyzwań (np. dotyczących kosztów, dostępności, etyki) oraz możliwości (np. poprawa jakości życia, potencjał gospodarczy) w obszarze badań i innowacji dla starzejącej się populacji.

Celem warsztatu będzie także wstępne generowanie pomysłów na innowacje społeczne i technologiczne oraz eksploracja problematyki współzarządzania wielosektorowego, angażującego różnorodnych aktorów (np. rząd, biznes, nauka, organizacje pozarządowe, obywatele, w tym osoby starsze).

Spotkanie jest skierowane do osób zainteresowanych społeczno-gospodarczymi skutkami starzenia się ludności i rolą innowacji. Nie jest wymagana wiedza specjalistyczna – cenne będą perspektywy i doświadczenia uczestników jako obywateli, konsumentów czy członków rodzin, w kontekście kształtowania przyszłości przyjaznej starzeniu się w UE.

Nauki ekonomiczne
  • śr., 2025-09-24 17:30 do 19:00
Spotkanie festiwalowe Wielki atak trolli, czyli wojna w Internecie

Polski Internet stał się celem zmasowanego ataku rosyjskich trolli. Niestety, nie widać żadnej, zorganizowanej obrony - co najwyżej nieskoordynowane i przypadkowe odpowiedzi zupełnie prywatnych osób. To wszystko ma wielki, negatywny efekt na polskie społeczeństwo. Zbyt łatwo dajemy się przekonać do czegoś zupełnie nieprawdziwego, bo, jak wiadomo, kłamstwo powtarzane tysiąc razy staje się prawdą.

Nauki społeczne
  • śr., 2025-09-24 17:30 do 18:30
Spotkanie festiwalowe Fińska sztuka życia – sisu

Na wykładzie odpowiemy sobie na pytanie, czym jest sisu i dlaczego nazywane jest fińską sztuką życia. Dowiemy się, jak sisu przejawia się w codziennym fińskim życiu,
czyli w jaki sposób Finowie budują hart ciała i hart ducha. Poznamy elementy składowe sisu oraz to, jak możemy je zastosować w swoim życiu. Naszą przewodniczką po sisu będzie
Emilia Lahti – prawdziwa ekspertka od sisu, która stworzyła koncepcję łagodnego sisu (ponieważ sisu może mieć też swoje ciemne strony) i koncepcję subtelnej mocy. Jak mówi
Emilia, życie to ultramaraton. Jak go przebiec? Sięgnąć do swoich wewnętrznych pokładów sisu (bo każdy z nas może odnaleźć sisu w sobie), otworzyć głowę i otworzyć serce. Mądrze
rozumiane sisu może być sposobem na spełnienie i szczęście.

Nauki humanistyczne
  • śr., 2025-09-24 18:00 do 19:30
Spotkanie festiwalowe Hanna Arendt i problem woli

W tym roku mija 50 lat od śmierci wybitnej filozofki Hanny Arendt. Jej ostatnia, ukończona kilka dni przed śmiercią książka "Wola" stanowi dobre podsumowanie filozoficznych zmagań z tym pojęciem, budzącym wśród różnych myślicieli skrajnie rozbieżne intuicje.

Nauki humanistyczne
  • śr., 2025-09-24 18:00 do 19:00
Spotkanie festiwalowe Jak pracuje nowoczesne laboratorium? Wycieczka od genu do białka

Spotkanie ma na celu pokazanie uczestnikom jak zorganizowane jest nowoczesne laboratorium badawcze oraz uświadomienie jak dokładnie wygląda ścieżka od sekwencji DNA na komputerze (genu) do badań na białkach. Grupa Biologii Strukturalnej zainteresowana jest tym w jaki sposób aminokwasy budujące białka ułożone są w przestrzeni (struktura), co bezpośrednio przekłada się na pełnione przez nie funkcje. Poznanie struktury, a co za tym idzie funkcji biomolekuły, jest zazwyczaj pierwszym krokiem w opracowywaniu nowych leków.

Nauki biologiczne
  • śr., 2025-09-24 18:00 do 19:00
Spotkanie festiwalowe Najważniejszy kwadrans rodzica, czyli o czytaniu i rozwoju inteligencji emocjonalnej dziecka

W ramach wykładu zaprezentowane zostaną wyniki badań psychologicznych dotyczących znaczenia inteligencji emocjonalnej w życiu, a także tego, jak w świetle badań jej rozwój wspiera kontakt z literaturą dziecięcą. Mamy nadzieję, że rodzice wyjdą z niego pokrzepieni myślą, że istnieją dowody naukowe na to, że zawsze warto „rzucić wszystko i...” poczytać z dzieckiem, nawet jeśli już zaczyna przewyższać nas wzrostem.

Nauki społeczne
  • śr., 2025-09-24 18:00 do 19:00
Spotkanie festiwalowe Środowisko a zdrowie

Czym jest zdrowie? Jakie są związki z otoczeniem? Jak można mierzyć zdrowie? Podejście społeczne. 

Nauki społeczne
  • śr., 2025-09-24 18:00 do 19:30
Spotkanie festiwalowe Tworzenie dashboardów biznesowych w programie MS Excel

W ostatnich latach, z powodu ciągłego wzrostu wolumenu przetwarzanych i analizowanych danych, analityka biznesowa staje się coraz bardziej istotna. Niezwykle cenna jest umiejętność szybkiego wykonywania analiz i czytelnego prezentowania ich wyników (np. w formie dashboardów), niezależnie od zajmowanego stanowiska w firmie. Program Microsoft Excel daje duże możliwości w tym obszarze. Przekowaj się jak wyglądają i jak powstają dashboardy biznesowe w Excelu.

Nauki ekonomiczne
  • śr., 2025-09-24 18:00 do 19:30
Spotkanie festiwalowe Katakumby KP3 & Pałac „Straszyca” (wieczór pierwszy)

Połączone Biblioteki (Biblioteka im. Kazimierza Twardowskiego) zapraszają na niebywały seans spirytystyczny! W mrocznych zakamarkach magazynów przywołacie z nami ducha dawnej filozofii. Poczujecie aurę prądów i idei minionych, ujrzycie osobliwe dzieła, odetchniecie bibliotecznym powietrzem i zakichacie się na śmierć. Doświadczcie rzeczy niedostępnych zwykłym śmiertelnikom/czytelnikom!

Nauki humanistyczne
  • śr., 2025-09-24 19:00 do 20:00
Spotkanie festiwalowe Buddyjski świat Tybetańczyków – kosmologia i jej wpływ na życie codzienne na Dachu Świata

Tybetańczycy przejęli buddyzm z Indii w VII w. i odtąd oparli swą kulturę na buddyjskim światopoglądzie. Z przetłumaczonego na tybetański traktatu Abhidharmakośia zaczerpnęli
opis wszechświata ożywionego i nieożywionego. W centrum umieszczona jest majestatyczna góra Meru, której ziemskim odbiciem jest góra Kajlaś w Himalajach. Okala ją siedem
łańcuchów górskich zanurzonych w oceanie. U podnóży góry leży Jezioro Anawatapta (lub Manasarowar). Na wodach oceanu unoszą się cztery kontynenty i osiem wysepek. Tylko na
jednym z tych lądów żyją ludzie. Po 49 dniach od śmierci ich świadomość poszukuje możliwości odrodzenia, lecz jest ona zależna od poprzednich żywotów, w których mniej lub
bardziej przejawiła się buddyjska moralność. Dlatego kolejne życie rozpocznie się w piekle lub świecie głodnych duchów albo pod postacią zwierzęcia, człowieka, półboga lub boga.

Wierzenia buddyjskie zdominowały życie Tybetańczyków wytyczając normy moralne, zwyczaje codzienne i odświętne ceremonie. Wpłynęły na praktyki medyczne i astrologiczne.
Kosmologia zagościła w języku, metaforach i mitach tybetańskich. Wykład pomoże zrozumieć buddyjski świat Tybetańczyków obecny w ich życiu do dziś.

Nauki humanistyczne
  • czw., 2025-09-25 09:30 do 10:30
Spotkanie festiwalowe Kaktus, sosna czy arbuz? O przyrodzie w konflikcie (głównie) bliskowschodnim

Przyroda często postrzegana jest jako neutralne tło wydarzeń historycznych lub jako sfera odrębna od człowieka, a więc nieuczestnicząca w wydarzeniach tak typowych dla człowieka jak konflikty narodowościowe. W rzeczywistości natura odgrywa w nich znaczącą i wielowymiarową rolę. W moim wystąpieniu pragnę pokazać jak elementy środowiska naturalnego stają się nie tylko przedmiotem faktycznego sporu, ale również jego materialno-symbolicznymi narzędziami. Natura regularnie wciągana jest bowiem w sieci zależności politycznych, militarnych i tożsamościowych, w których konkretne gatunki znaczą o wiele więcej niż ich biologiczna systematyka.

Tytułowe kaktus, sosna i arbuz to wybrane przeze mnie gatunki-klucze wprowadzające do kontekstu Izraela/Palestyny – konfliktu trwającego nieprzerwanie od ponad wieku, który w ostatnich dwóch latach dramatycznie przybrał swój najkrwawszy dotychczas odcień. W konflikcie, w którym każde wręcz pojedyncze drzewo ma znaczenie polityczne, natura funkcjonuje jako materialne ucieleśnienie napięć, prześladowań, tęsknot i strat. W wystąpieniu jednym z głównych motywów będzie obecność przyrody w kulturach pamięci.

Czy krajobraz może pamiętać? Jak natura wpleciona jest w opowieści o cierpieniu i heroizmie? Wspólnie rozpatrzymy rolę wybranych, wydaje się niepozornych elementów przyrody przez kolejne dekady – od użytkowego charakteru kaktusów w tradycyjnym osadnictwie palestyńskim, przez syjonistyczną propagandę sakralizującą wyobrażone krajobrazy, sosnowe lasy i ich ambiwalentne funkcje po powstaniu państwa, drzewa oliwne wykorzeniane na Zachodnim Brzegu przez żydowskich osadników i płonące od rakiet Hezbollahu hektary lasów na północy Izraela, aż po najnowszy symbol o międzynarodowym zasięgu – arbuz stanowiący „legalny” zamiennik palestyńskiej flagi, nierzadko zakazanej w przestrzeni publicznej/cyfrowej.

W wystąpieniu posłużę się m.in. materiałami zebranymi w izraelskich przestrzeniach leśnych w trakcie własnych pobytów badawczych, dzieląc się też pokrótce doświadczeniem w badaniach kulturoznawczych na kontinuum natury-kultury.

Nauki humanistyczne
  • czw., 2025-09-25 11:30 do 12:30
Spotkanie festiwalowe Portret zbiorowy sędziów Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie (1946-1955)

Sanacyjny sędzia, wójt przedwojennej wsi, strażnik więzienny, potomek marszałka królowej Bony, damski bokser, adwokat okupowanej Warszawy, księgowy w mleczarni, kierownik w fabryce czekolady, oficer polityczny Armii Czerwonej i reprezentant Polski w szachach, rekwizytor w wytwórni filmowej, ledwo piśmienny politruk po podstawówce, sędzia Trybunału Konstytucyjnego, kandydat na żywiciela wszy, szczerbaty olbrzym zwany „Krwawym Edziem”, rezydent wywiadu wojskowego, skorumpowany działacz piłkarski...Tak różnych ludzi, urodzonych w odmiennym czasie, miejscu, środowisku; o rozmaitych zainteresowaniach, doświadczeniach i życiorysach – połączyło jedno: w pierwszej dekadzie „ludowej” Polski stali się sędziami Wojskowego Sądu Rejonowego (WSR) w Warszawie. Choć przyszli z tak różnych miejsc, połączył ich czynny udział w obsługiwaniu maszynerii bezprawia uruchomionej w tym sądzie.

Nauki humanistyczne
  • czw., 2025-09-25 12:00 do 13:00
Spotkanie festiwalowe Zbrodnie i seks w dawnym Iranie

Jak prasa i literatura Iranu w dziewiętnastym i początkach dwudziestego wieku opisywała przestępczość i seksualność człowieka? Współcześnie spodziewamy się pogoni za sensacją raczej w prasie niż w literaturze. Czy tak było również w dawnym Iranie?

Rodząca się w połowie dziewiętnastego wieku prasa irańska, zwłaszcza rządowa, w swoich doniesieniach opierała się w znacznej mierze na oficjalnych raportach z poszczególnych prowincji. Oprócz opisywania wydarzeń, musiała też robić to w sposób budujący dobry wizerunek władzy i szacha jako niosących porządek i sprawiedliwość – wynikało to z tradycyjnej myśli politycznej, w której sprawiedliwość szerzona przez monarchę uznawano za podstawę siły państwa. Również w krytycznych dla monarchii pismach uznawano nawet tyranię za stan lepszy od braku władzy, a więc i gwaranta porządku i sprawiedliwości. Podobną co prasa rolę pełniły dawniej oficjalne kroniki monarsze; odnajdujemy też wyraźne podobieństwo w stylu i treści między prasą a późnymi kronikami.

Jeśli jednak chodzi o sferę seksualną, to w znacznie mniejszym stopniu jest ona obecna we wczesnej prasie niż w literaturze – w tym historiografii – wieku dziewiętnastego i dwudziestego. Gazety rządowe omawiają ją niekiedy w kontekście przestępstw z elementem seksualnym. W zbliżonym okresie, a także wcześniej, literatura jednak pełna jest odwołań do ludzkiej seksualności, a także jej opisów. Wraz z upowszechnianiem się prasy pozarządowej (a często wprost antyrządowej) w końcu dziewiętnastego i początkach dwudziestego wieku odwołania do seksualności staną się znacznie częstsze, również w formie satyry.

Wydaje się, że wspomniane różnice wynikają z charakteru wczesnej prasy rządowej, ściśle kontrolowanej, a zarazem będącej tak pod wpływami pism urzędowych, jak i tradycyjnej historiografii. Zmiany w sposobie informowania w prasie o omawianych zjawiskach wiązać się zaś może ze zmianą charakteru prasy.

Nauki humanistyczne
  • czw., 2025-09-25 13:30 do 14:30
Spotkanie festiwalowe Eksperymentuj w wirtualnej rzeczywistości

Dzięki wykorzystaniu wirtualnej rzeczywistości (VR) uczeń przenosi się do całkowicie innego świata, w którym wciela się w rolę szalonego naukowca. Dzięki zaawansowanej technologii i kontrolerom VR można w bezpiecznym środowisku przeprowadzać eksperymenty z chemii, fizyki, biologii i matematyki, które są niebezpieczne lub nawet niemożliwe do wykonania w tradycyjnej sali laboratoryjnej. To wszystko w połączeniu z pełną imersją zapewnia niespotykane w szkole doznania i znacznie usprawnia proces nauczania. Fabuła każdej lekcji jest tak skonstruowana, że już po chwili można zapomnieć o tym, że na głowie mamy założone gogle VR, a w rękach tylko dwa kontrolery i poczuć się jak w prawdziwym laboratorium.

Nauki techniczne
  • czw., 2025-09-25 15:00 do 15:50
  • czw., 2025-09-25 16:00 do 16:50
Spotkanie festiwalowe Jak indyjscy podróżnicy pisali o Europie Środkowej sto lat temu?

Od lat dwudziestych XX wieku coraz więcej Indusów odwiedzało Czechosłowację, Niemcy, Węgry i inne państwa naszego regionu. Część z nich spisała potem relacje z tych eskapad, postrzeganych przez nich jako egzotyczne. Dzisiaj ich teksty pozwalają nam spojrzeć na nasz świat oczami ludzi z odległego kraju.

Czego szukali w tej części świata tacy podróżnicy jak Ramnath Biswas, który przejechał rowerem z Indii do Wielkiej Brytanii, Mohanlal Ganguli, wędrujący po Sudetach i Beskidach, czy Durgabati Ghose, jedna z pierwszych indyjskich pisarek podróżniczek?

Nauki humanistyczne
  • czw., 2025-09-25 15:00 do 16:00
Spotkanie festiwalowe Magnetyczny rezonans jądrowy jako wgląd w świat cząsteczek

Świat chemików kręci się często wokół białych proszków i przezroczystych płynów. Co jeśli nie jesteśmy pewni, co dokładnie jest w probówce? Jak sprawdzić (bez niszczenia próbki) czy udało nam się zsyntetyzować pożądany związek? 
A może chcemy dowiedzieć się co wchodzi w skład naszego napoju lub czy dwie substancje oddziałują ze sobą?

Nieinwazyjnych technik jest tylko kilka i jedną z nich (szeroko wykorzystywaną) jest spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego (NMR). NMR to potężne narzędzie, które umożliwia nam identyfikację związków i badanie struktur przestrzennych cząsteczek, jak również badanie oddziaływań, dyfuzji czy monitorowanie reakcji.  

Spotkanie będzie podzielone na trzy części: 
- krótką prezentację, w czasie której uczestnicy poznają podstawy zjawiska NMR i dowiedzą się, w jaki sposób badamy próbki ciekłe w tej technice,  
- wycieczkę po laboratorium Nowych Metod Spektroskopii Magnetycznego Rezonansu Jądrowego i pomiar widma NMR prostej substancji organicznej,  
- wspólną analizę widm wykorzystywanych w typowych badaniach związków organicznych za pomocą techniki NMR

Nauki chemiczne
  • czw., 2025-09-25 15:00 do 17:00
Spotkanie festiwalowe Między wymiarami, czyli rzecz o fraktalach

Podczas wykładu poszukamy przykładów fraktali występujących (nie tylko) w naturze, a także poznamy podstawowe cechy zbiorów fraktalnych. Przyjrzymy się bliżej kilku klasycznym przykładom fraktali i nauczymy się je konstruować. Dowiemy się także jak obliczyć wymiar prostego zbioru fraktalnego i dlaczego jest on często ułamkowy. Na koniec porozmawiamy o ich dawnych i aktualnych zastosowaniach.

Nauki matematyczne
  • czw., 2025-09-25 15:00 do 16:00
Spotkanie festiwalowe Sekrety Niewidzialnego Świata: Techniki Mikrobiologiczne

Warsztaty dla osób chcących zobaczyć laboratorium mikrobiologiczne. Jak prawidłowo przygotować preparaty, prowadzić hodowle i analizować mikroorganizmy? Te zajęcia pozwolą Ci lepiej zrozumieć niewidzialny świat bakterii i grzybów.

Nauki medyczne
  • czw., 2025-09-25 15:00 do 16:30
Spotkanie festiwalowe Sporne terytorium. Negocjacje międzypaństwowe

Spotkanie będzie miało formę warsztatu, który pozwoli uczestnikom postawić się w pozycji negocjatora i wykorzystać w praktycznym ćwiczeniu techniki negocjacyjne oraz sprawdzić się w konfrontacji z przeciwnym zespołem. Rozpocznie się od krótkiego wprowadzenia (20 min) dotyczącego technik negocjacji i specyfiki negocjacji międzypaństwowych. Potem uczestnicy zostaną podzieleni na grupy (3-5 osób) i otrzymają scenariusz negocjacyjny. Dotyczył on będzie spornego terytorium między dwoma państwami, znajdującymi się na skraju konfliktu.

Delegacje państw (ministrowie i dyplomaci), w które wcielą się uczestnicy warsztatu, będą musieli wynegocjować zmianę granic państw, przystąpienie do sojuszy, a także ochronę swoich rodaków w drugim państwie i koncesje gospodarcze. Uczestnicy będą mieć 30 min na przeczytanie scenariusza i przygotowanie strategii negocjacyjnej, po czym przystąpią do negocjacji. Negocjacje właściwe potrwają 60 min. Za poszczególne wynegocjowane kwestie drużyny otrzymają punkty, zgodnie z tym jak bardzo rozwiązanie jest korzystne dla danej strony. Na koniec negocjacje zostaną podsumowane i omówione przez prowadzącego. 

Nauki ekonomiczne
  • czw., 2025-09-25 15:00 do 16:30
Spotkanie festiwalowe Zielone transformacje – zielone miasta. Jak zapewnić dobrą jakość życia?

Spotkanie będzie poświęcone koncepcji zielonej transformacji miast, która ma na celu poprawę jakości życia mieszkańców poprzez zrównoważony rozwój urbanistyczny. Omówione będą kluczowe aspekty tworzenia zielonych miast, kładąc nacisk na dobrą jakość życia mieszkańców, ochronę środowiska i poprawę jakości przestrzeni miejskiej.

W pierwszej części spotkania prowadząca przedstawi definicję zielonych miast jako przestrzeni, które łączą nowoczesną infrastrukturę z rozwiązaniami ekologicznymi. Zielona infrastruktura, taka jak parki, ogrody, zielone dachy czy pasy zieleni, poprawiają jakość powietrza, regulują temperaturę i wspierają bioróżnorodność. Takie rozwiązania przeciwdziałają efektowi miejskiej wyspy ciepła i poprawiają komfort życia. Ważne zagadnienie to mobilność miejska i używane przez mieszkańców środki komunikacji. W literaturze podkreśla się, że to jakie środki transportu wybierają mieszkańcy jest pewnego rodzaju stylem życia, postrzeganiem statusu, tego co wypada lub nie. Czy prezes korporacji może poruszać się po mieście autobusem? Czy prezydent miasta może dojeżdżać do pracy rowerem?

Podczas spotkania prowadząca podejmie z uczestnikami dyskusję na temat tego, jak postrzega się różne sposoby poruszania się po mieście i od czego to postrzeganie zależy. Ale wybór sposobu poruszania się po mieście jest nie tylko indywidualną decyzją, jest silnie uzależnione od tego jak zaprojektowana jest infrastruktura np. rowerowa, czy miasta są zwarte (15 minutowe?) czy „rozlewające się" Łatwy dostęp do usług, pracy i terenów rekreacyjnych, zawsze będzie sprzyjał wybieraniu transportu publicznego, rowerowego lub pieszego. Ważnym tematem jest jakość życia mieszkańców. Zielone miasta promują aktywny tryb życia, zapewniając przestrzenie do rekreacji i relaksu, tym samym zmniejszając stres, poprawiając zdrowie psychiczne i fizyczne oraz wzmacniając więzi społeczne. Co ważne, przestrzenie te powinny być projektowane w sposób inkluzywny, tak aby były dostępne dla wszystkich grup społecznych. Zielona transformacja miast to jednak nie tylko korzyści, ale też wyzwania takie jak takie jak np. wysokie koszty inwestycji i konieczność uwzględnienia już istniejącej zieleni w planowanych realizacjach, konieczność zmiany nawyków mieszkańców czy opór wobec zmian, np. w organizacji transportu w mieście. 

Nauki społeczne
  • czw., 2025-09-25 15:00 do 16:30
Spotkanie festiwalowe Krystalizacja białka

Znajomość struktury przestrzennej białek pozwala zrozumieć procesy biologiczne, na najbardziej podstawowym, atomowym poziomie: sposób w jaki przebiegają reakcje katalizowane przez enzymy; sposób w jaki białka oddziałują z innymi białkami i małymi cząsteczkami; itp. Znajomość struktury, miejsc aktywnych lub wiążących w białkach, pozwala na zrozumienie ich specyficzności substratowej i zaprojektowanie cząsteczek lepiej z nimi oddziałujących, np. potencjalnych leków. W krystalografii rentgenowskiej białek największym wyzwaniem jest pierwszy etap na drodze do uzyskania struktury, czyli otrzymanie dobrze rozpraszającego kryształu białka, co będzie tematem poniższych ćwiczeń.

Nauki biologiczne
  • czw., 2025-09-25 15:30 do 17:30
Spotkanie festiwalowe "Subtelny powiew rokoka – wystawa wachlarzy rokokowych i neorokokowych" - Oprowadzanie kuratorskie

Wystawa w siedzibie Instytutu Sztuki PAN, który mieści się w zrekonstruowanym po wojnie osiemnastowiecznym pałacu Marii Radziwiłłowej, będzie symbolicznym powrotem do czasów świetności tego miejsca, stanowiąc łącznik między przeszłością a teraźniejszością. Wachlarze, które w XVIII wieku stanowiły nieodzowne akcesorium eleganckiej damy, dzisiaj nie tylko wzbudzają zachwyt, ale też są przedmiotem zainteresowania historyków sztuki.

W okresie rokoka sztuka wytwarzania wachlarzy przeżywała swój największy rozkwit. Powstające wówczas przedmioty odznaczały się wyjątkowo wysokim poziomem wykonania i wspaniałą estetyką. Pod koniec XVIII wieku reprezentowany przez nie styl stał się niemodny. Tryumfalnie powrócił do łask za sprawą Marii Karoliny de Bourbon, księżnej de Berry, która w roku 1829 wydała wielki bal kostiumowy w stylu Ludwika XV. Jego uczestnicy wykorzystali w swych przebraniach zarówno wachlarze zabytkowe, jak i je naśladujące. Moda na wachlarze neorokokowe obowiązywała mniej więcej do roku 1860. Kolejne odrodzenie tej stylistyki nastąpiło na początku XX wieku i trwało do lat 30., a nawet dłużej...

Na wystawie pokazane zostaną obiekty od XVIII wieku do współczesności, które stanowią fragment unikatowej kolekcji studyjnej Jolanty Różalskiej z Instytutu Sztuki, kuratorki wystawy i autorki m.in. książki Polski wachlarz malowany.

Obszar sztuki
  • czw., 2025-09-25 16:00 do 16:40

©2025 Festiwal Nauki