Spotkania weekendowe

Typ Tytułsortuj rosnąco Opis Dziedzina Termin
Spotkanie festiwalowe Planet Earth and Climate Change

The awareness of global climate change is currently a key topic of discussion among different sectors of society including Earth sciences, economic sciences, politics, and of course, among the population in general. The increase in the average atmospheric temperature by about 0.7 °C over the last 130 years is an accepted value. A shift to warmer temperatures has evidently been taking place which actually began with industrialization.

The situation to date testifies that for the realization of mitigation and adaptation strategies a comprehensive understanding of the complex system Earth is essential. Quantitative forecasts, for example, on climate evolution are only possible when comprehensive modelling of the interactions between the atmosphere and the oceans, the ice masses, the Earth’s interior, the Earth’s surface including the hydrosphere and biosphere has taken place. This task requires an intensive liaison between all sub-disciplines of the geosciences, biodiversity research, meteorology, climate research, and technical sciences. In order to cover socioeconomic aspects, for example, it is necessary to incorporate social and economic sciences. In this area there is still great need for further research.

Politics and science are now faced with the challenge of deducing strategies with which not only the effects of the climate change can be controlled by society but also in which benefits resulting from climate change can be adequately put to use.

Internationally coordinated action to protect our Planet Earth and to preserve our natural resources for current and future generations and in this way to avoid conflicts or even war is urgently necessary.

 

Nauki o Ziemi
  • sob., 2020-09-19 11:00
Spotkanie festiwalowe Park miejski – laboratorium architekta krajobrazu

Parki są ważną częścią struktury miast – ich walory przyrodnicze mają znaczący wpływ na jakość środowiska miejskiego. Bez wątpienia ład, piękno i harmonia przestrzeni parków pozytywnie oddziałują na kształtowanie się postaw społecznych. Mając to na uwadze, architekci krajobrazu – naukowcy i praktycy z Katedry Architektury Krajobrazu z warszawskiej SGGW – w ramach tegorocznego Festiwalu Nauki zamierzają podzielić się z uczestnikami wycieczki swoją wiedzą i doświadczeniami z zakresu kształtowania przestrzeni parkowych w miastach. Podczas spaceru po Parku Ujazdowskim w Warszawie prowadzący postarają się wyjaśnić, na czym polega istota parku miejskiego oraz jakie są jego funkcje – te tradycyjne oraz współczesne. Spotkanie terenowe sprzyjać będzie zaprezentowaniu podstawowych elementów programu parku, a na widocznych przykładach omówione zostaną zasady kompozycji przestrzennej. Poruszone będą zagadnienia z zakresu kształtowania scenerii i widoków, wnętrz parkowych i układów roślinnych, uzyskiwania określonych nastrojów, co sprzyja tworzeniu lokalnej tożsamości miejsca. Bez wątpienia głównym tworzywem kompozycyjnym parku jest roślinność, a zwłaszcza dorodny drzewostan. Piękne drzewa decydują w dużym stopniu o atrakcyjności miejskich parków i ogrodów, które umożliwiają efektywny wypoczynek mieszkańców miast. Ponieważ każde dzieło ogrodowe uzyskuje pełne efekty plastyczne i użytkowe dopiero po upływie wielu lat (specyfika rozwoju roślinności), szczególna uwaga zostanie poświęcona właśnie temu zagadnieniu, a to w celu ukazania parku – w odróżnieniu od dzieł architektury – jako delikatnego i dynamicznego organizmu zmieniającego się w czasie.

Nauki techniczne
  • sob., 2020-09-26 12:00
Spotkanie festiwalowe Olejki eteryczne i ekstrakty roślinne - żywność i zdrowie

Z dobrodziejstw natury człowiek korzysta od bardzo dawna. Często nieświadomie, na podstawie wieloletnich doświadczeń sięga po rośliny przyprawowe i lecznicze. Większość roślin można wykorzystać do pozyskania ekstraktów, które stanowią kompozycję lotnych i nielotnych składników smakowo-zapachowych, barwników, żywic i tłuszczów. Natomiast olejki eteryczne charakteryzują się zapachem zbliżonym do surowców, ale nie zawierają składników nielotnych. Zarówno olejki, jak i ekstrakty cenione są ze względu na swoje właściwości przeciwdrobnoustrojowe i przeciwutleniające. Podczas wykładu zostaną przedstawione metody pozyskiwania ekstraktów i olejków oraz zastosowanie wybranych olejków w żywności, medycynie i kosmetyce.

Nauki biologiczne
  • ndz., 2020-09-20 18:00
Spotkanie festiwalowe ODWOŁANE_Podróż do świata cząstek elementarnych

Niedawno odkryty bozon Higgsa wymagał konstrukcji skomplikowanych urządzeń badawczych: akceleratora, w którym zderzane są wiązki protonów, oraz detektorów, w których rejestrowane są zdarzenia wiązek. Urządzenia te działają w laboratorium CERN w Szwajcarii. Przy akceleratorze LHC, czyli przy Wielkim Zderzaczu Hadronów, umieszczony jest miedzy innymi eksperyment CMS. Ten “Kompaktowy Solenoid Mionowy” jest ogromnym mikroskopem, dzięki któremu można oglądać cząstki elementarne. Podczas wykładu opowiemy, jak on działa, jakie rekordy ustanowiono, konstruując detektor, oraz jak wybierano przypadki, w których pojawił się sygnał nieznanej dotychczas cząstki.

Nauki fizyczne
  • sob., 2020-09-26 10:00
Spotkanie festiwalowe ODWOŁANE_Niezbadana potęga najmniejszych cząstek

Monumetalne zderzacze cząstek pozwalają nam obecnie poznawać zachowanie materii przy ogromnych energiach. Najbardziej energetyczne zjawiska na Ziemi miały już jednak miejsce w czasach starożytnych, a najmniejsze cząstki potrafią transportować przez skorupę ziemską energię nieosiągalną doświadczalnie. Na wykładzie zastanowimy się nad tymi zagadnieniami oraz wspomnimy o najnowszym eksperymencie w Wielkim Zderzaczu Hadronów, który po raz pierwszy w historii w warunkach laboratoryjnych zbada wysokoenergetyczne własności najmniej poznanych cząstek materii, tzw. neutrin.

Nauki fizyczne
  • sob., 2020-09-26 15:30
Spotkanie festiwalowe ODWOŁANE_Błyskawiczna biofizyka

Przy pomocy prostych narzędzi (np. wskaźnik laserowy,  stara żarówka czy rodzynki) postaramy się pokazać to, co niewidoczne gołym okiem. Zmierzymy prędkość światła, używając rodzynek, a z pomocą starej żarówki postaramy się odtworzyć wyniki, które pozwoliły na wyznaczenie struktury DNA. Potem zaprosimy na wspólny spacer po laboratoriach Zakładu Biofizyki. Porozmawiamy o świecie nauki  i opowiemy, jak wygląda praca biofizyka

Nauki fizyczne
  • sob., 2020-09-26 15:00
Spotkanie festiwalowe ODWOŁANA - Średniowieczna „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” i jej późniejsze adaptacje

„Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią”, najwybitniejszy polski tekst pochodzący z XV wieku, ujmuje śmierć jako fenomen bliski, w niektórych miejscach dialogu, zdawałoby się, pozbawiony grozy, a nawet obojętny. Tekst przyjmuje istnienie normy wyrażającej bliskość i dobre zaznajomienie się ze śmiercią. Największą szkodę, w konsekwencji utratę życia wiecznego, mogła przynieść chrześcijaninowi nagła śmierć. Człowiek nie powinien jednak pozbawiać się bezcennego daru – „dobrej śmierci”.

W wyniku przemian w cywilizacji europejskiej od XVIII stulecia zaznaczył się dystans w stosunku do tak rozumianej zażyłości ze śmiercią – do stworzonego przez Philippe'a Arièsa konstruktu „śmierci oswojonej”. Samo „oswojenie” przednowoczesnej śmierci wyrażało się w obcej nam postawie obojętności wobec miejsca pochówków czy ceremonii. (Cmentarze do XVIII wieku lokowano w środku ośrodków miejskich, w pewnym sensie martwi i żywi współegzystowali obok siebie, co musiało obniżać niepokój wpisywany w przesłanie memento mori). Autor Rozmowy najwyraźniej ma tego świadomość, intensyfikując w jego własnej perspektywie dramatyczny kontakt ze Śmiercią, przezwyciężając konsekwencje Arièsowskiego „oswojenia” śmierci – z jej grozą należy się zmierzyć. Autor operuje kulturowymi wyobrażeniami na temat umierającego ciała, odnosi się do pewnych społecznych praktyk i sytuacji, związanych z umieraniem.

Śmierć jest najpewniejszym wydarzeniem w życiu każdego człowieka, choć godzina jej przyjścia będzie dlań najmniej spodziewana i znana. Postawa człowieka w chwili śmierci – przesłanie to w nieskończoność podkreślały późnośredniowieczne artes moriendi – nadaje ostateczny sens życiu człowieka, stanowi jego podsumowanie i zamknięcie.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 10:00
Spotkanie festiwalowe ODWOŁANA - Labirynt filozoficzny

Dowiedz się, czym jest filozofia i jak zadać pytanie, by uzyskać filozoficzną odpowiedź. Zmierz się z największymi filozofami, sprawdź, czy istnieją pytania, o których nie śniło się filozofom. („Filozofowie i historycy filozofii z IFIS PAN wcielają się w postacie wybitnych filozofów: Platona, Heideggera, Arystotelesa, Derridę i innych i odpowiadają na wszelkie pytania. Żeby się z nimi spotkać i porozmawiać, wystarczy wiedzieć, że nic się nie wie...")

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 12:00
Spotkanie festiwalowe Od nieskończenie wielu liczb do nieskończenie wielu światów. O nierozstrzygalności w teorii zbiorów

Wbrew temu, czego niektórzy uczniowie mogą "dowiedzieć się" z lekcji matematyki szkolnej, nieskończoności jak najbardziej można ze sobą porównywać. Służy do tego pojęcie równoliczności. Wiadomo np., że zbiór liczb rzeczywistych R nie jest równoliczny ze zbiorem liczb naturalnych N -  tych drugich jest "mniej". Gdy w 1900 roku David Hilbert ogłaszał listę swoich słynnych problemów otwartych, pierwsze miejsce zajmowało na niej pytanie, czy istnieje jakikolwiek "rozmiar" nieskończoności pośredni między rozmiarem N a R. Teza, że odpowiedź na to pytanie jest negatywna nazywana jest Hipotezą Continuum (CH). Próby rozwiązania tego problemu doprowadziły do bujnego rozwoju teorii zbiorów, a ścisła odpowiedź do dziś jest źródłem sporów o pojęcie nieskończoności, prawdy i uniwersum matematycznych obiektów. Kurt Goedel udowodnił w 1938 r., że o ile powszechnie przyjęte aksjomaty matematyki nie prowadzą do sprzeczności, to posługując się wyłącznie nimi, nie da się udowodnić, że CH jest fałszywa. W 1963 r. Paul Cohen wykazał, że korzystając z powszechnie przyjętych aksjomatów matematyki (o ile są niesprzeczne), nie da się także wykazać, że CH jest prawdziwa. Obydwa wyniki wymagały wynalezienia zaawansowanych pojęć teorii mnogości, z których matematycy korzystają do dziś - chodzi o tzw. uniwersum konstruowalne oraz metodę forcingu. Znalazły one liczne zastosowania w badaniach nad podstawami matematyki, pozwalając m.in. na konstruowanie bardzo różnych i nawzajem niewspółmiernych "wszechświatów matematycznych", w których obowiązują z pozoru sprzeczne "prawa" matematyki. W czasie spotkania spróbujemy przybliżyć podstawy metod konstrukcji takich różnych matematycznych "światów", zwracając uwagę na to, do jakich debat w logice i filozofii matematyki doprowadziła np. metoda forcingu.

Nauki matematyczne
  • sob., 2020-09-26 13:00
Spotkanie festiwalowe Obserwacje Centrum Drogi Mlecznej instrumentem GRAVITY

 

Centrum Drogi Mlecznej zawiera masywną czarną dziurę oznaczaną jako Sgr A*. GRAVITY jest jednym z najnowszych detektorów zainstalowanych w systemie czterech 8-metrowych teleskopów VLT (Very Large Telescope) znajdujących się w Chile, a należących do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO). Obserwacje gwiazd okrążających Sgr A* o niezwykłej precyzji astrometrycznej pozwoliły na bardzo dokładne wyznaczenie masy czarnej dziury, jej odległości od Ziemi, a także na zupełnie nowe testy ogólnej teorii względności.

Nauki fizyczne
  • ndz., 2020-09-20 12:00
Spotkanie festiwalowe O projekcie Ludzie z fabryki porcelany

Serwis porcelanowy "Ślad człowieka" powstał na fabrycznej linii produkcyjnej. Został wykonany przez robotników pracujących w rękawiczkach, których palce zanurzono w solach kobaltu. Ślad ich dotyku pozostawał niemalże niewidoczny aż do czasu wypału, gdy kobalt stał się ciemnoniebieski. W ten sposób porcelana stołowa zachowała dotyk rąk pracowników ujawniając rolę "czynnika ludzkiego" w produkcji przemysłowej. Naczynia "Ślad człowieka" zostały wyprodukowane jako część projektu "Ludzie z fabryki porcelany" realizowanego w jednej z najstarszych fabryk ceramicznych w Polsce. Główny cel projektu to krytyczna analiza relacji człowiek-technologia. Naczynia porcelanowe bywają zwykle traktowane jako przedmioty kolekcjonerskie i ceni się je przede wszystkim za estetykę. Mniej uwagi poświęca się samemu procesowi produkcji. Wskazanie roli różnego rodzaju wiedzy i umiejętności, potrzebnych do wytworzenia porcelanowych naczyń, może ułatwić uchwycenie wrażliwości twórców tych naczyń, a także skłonić użytkowników porcelany do refleksji. Kuratorami projektu są Ewa Klekot oraz Arkadiusz Szwed.

Obszar sztuki
  • ndz., 2020-09-20 15:00
Spotkanie festiwalowe O obrotach w miodzie, czyli jak pływają bakterie i algi?

Pływające mikroorganizmy odgrywają ogromną rolę w procesach biologicznych w glebie, oceanach oraz wewnątrz naszych organizmów. Ruch jest dla nich kluczowy przy poszukiwaniu pożywienia czy uciekaniu przed zagrożeniami, jednak wykorzystują one do poruszania się zupełnie inne mechanizmy niż znacznie większe ryby i ssaki. Różnica wynika przede wszystkim z uniwersalnych ograniczeń, jakie nakłada na nie otaczający je płyn. Okazuje się, że przy tak małych organizmach w środowisku płynnym dominującą rolę odgrywają efekty lepkości płynu.

Podczas spotkania opowiem o tym, czym jest lepkość, jakie zaskakujące własności (zilustrowane pokazami doświadczeń) mają płyny w mikroskali i jak wpływają one na ruch mikroskopijnych pływaków.

Nauki fizyczne
  • sob., 2020-09-26 11:00
Spotkanie festiwalowe Nieznane zgrupowanie, czyli społeczne wciornastki, bawełnicowate i chrząszcze ambrozjowe

Wielu z nas fascynują owady społeczne, zachwycają kilkunastometrowe termitiery, wielomilionowe mrowiska, czy rozmawiające poprzez taniec pszczoły. Owady te znamy już dosyć dobrze. Co wiemy jednak o żyjących w drewnie i uprawiających grzyby chrząszczach ambrozjowych, co o australijskich wciornastkach z kastą żołnierzy, a co o żyjących w galasach mszycach bawełnicowatych. Jeżeli niewiele, to zapraszam na wykład, gdzie spróbuję Was przekonać, że eusocjalność, to nie tylko domena błonkówek i termitów.

Nauki biologiczne
  • sob., 2020-09-19 11:00
Spotkanie festiwalowe Nieskończoność nieskończoności

Wiadomo, że jeśli w hotelu każde miejsce jest zajęte, to nie da się przyjąć nowego gościa. Okazuje się jednak, że nie jest to prawda, jeśli ten hotel jest nieskończony. Ma to związek z pojęciem równoliczności zbiorów, które będziemy rozważać.

Zastanowimy się w szczególności, czy wszystkie nieskończone zbiory są równoliczne. A może niektóre są większe od innych? Szczególną uwagę zwrócimy na zbiory liczbowe — czy liczb naturalnych jest ,,tyle samo'' co wymiernych lub rzeczywistych?

Sformułujemy problem słynnej hipotezy continuum, a na koniec zobaczymy nieskończenie wiele nieskończoności.

Nauki matematyczne
  • sob., 2020-09-26 10:00
Spotkanie festiwalowe Nauka otwiera drzwi – wizyta w obserwatorium w Świdrze

Zapraszamy na zajęcia w Obserwatorium Geofizycznym w Świdrze. W czasie tego spotkania uczestnicy będą mogli wziąć udział w różnych formach zajęć. W jednym z budynków w Obserwatorium w Świdrze, w tzw. domku modrzewiowym, przygotowano wystawę polarną, na której prezentowane są zarówno przyrządy pomiarowe stosowane do badań Arktyki, jak i sprzęt codziennego użytku niezbędny polarnikom do tego, aby przetrwać trudne warunki klimatu polarnego. Zwiedzaniu wystawy będą towarzyszyć fascynujące opowieści
o życiu i pracy w Polskiej Stacji Polarnej Hornsund na Spitsbergenie. Dodatkowo proponujemy zwiedzanie minimuzeum geofizycznych urządzeń pomiarowych. Przedstawimy historię wybranych badań geofizycznych, w szczególności powstania pierwszego na ziemiach polskich obserwatorium magnetycznego w Świdrze, wyjaśnimy potrzeby prowadzenia ciągłych obserwacji i pomiarów na całym globie. Zaprezentujemy wybraną aparaturę pomiarową stosowaną do pomiarów pól magnetycznych i elektrycznych Ziemi, parametrów
meteorologicznych i zanieczyszczeń powietrza. Podczas wydarzenia zorganizujemy stoisko polarne, gdzie będzie można przenieść się wirtualnie na Spitsbergen, popływać pontonem, czy zajrzeć do lodowej jaskini – a to wszystko dzięki nowoczesnym technologiom i goglom VR.

Najmłodsi będą mogli układać puzzle polarne na czas i wziąć udział w grze terenowej. Starszych zaprosimy do udziału w quizach online. Na uczestników gier i quizów czekają nagrody (oczywiście polarne!). 

Nauki o Ziemi
  • sob., 2020-09-26 11:00
Spotkanie festiwalowe Największe tajemnice PRL-u - od broni nuklearnej po zbrodnię połaniecką

Kulisy największych tajemnic powojennej Polski. Czy to prawda, że Sowieci składowali głowice nuklearne w jednej z polskich wsi? Dlaczego morderstwo z Połańca było najgłośniejszą zbrodnią PRL-u? Czym Breżniew zszokował polskich komunistów podczas wizyty w Polsce? Czy Bolesław Bierut musiał umrzeć?

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 12:00
Spotkanie festiwalowe Najszczęśliwsze społeczeństwa w Europie. Które i dlaczego?

Dążenie do szczęścia jest podstawowym celem każdego człowieka. Ale szczęście i jakość życia ludzi zależy nie tylko od warunków ekonomicznych, także inne czynniki mają na nie wpływ. Wykład w przystępny sposób pokazuje, że nasze poczucie szczęścia i jakość życia uwarunkowane są także przez poziom swobód obywatelskich, wsparcie społeczne i relacje z innymi, szczodrość, styl życia, stan zdrowia, spodziewaną długość życia, poziom korupcji w kraju itp. Dlaczego kraje skandynawskie uznawane są najszczęśliwsze na świecie? Czy Polacy są szczęśliwym społeczeństwem?

Nauki społeczne
  • ndz., 2020-09-20 11:00
Spotkanie festiwalowe Najdawniejsza przeszłość zachowana w torfowiskach, bagnach i jeziorach: świat i Polska

Rzecz dotyczy archeologii, ale tej specyficznej związanej ze środowiskim. Zabytki, całe duże obiekty, a także pozostałości ludzkich ciał są skarbnicą wiedzy o pradziejowych pokoleniach.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 12:30
Spotkanie festiwalowe Młodzi Innowatorzy 2020

Młodzi innowatorzy 2020. Swoje działania w ich identyfikacji, promocji, wsparciu i rozwoju przedstawią stowarzyszenia, fundacje prywatne i publiczne. Poznamy źródła inspiracji, osiągnięcia i potrzeby laureatów konkursów. Specjalna sesja poświęcona będzie możliwościom wykorzystania innowacyjnych modeli biznesowych i cyfryzacji do wspierania rozwoju talentów z uwzględnieniem również warunków pandemii.

Nauki ekonomiczne
  • sob., 2020-09-26 12:00
Spotkanie festiwalowe Msza na grzbiecie wieloryba i Judasz na urlopie, czyli niezwykła wyprawa św. Brendana Żeglarza

Kim był św. Brendan Żeglarz? W średniowieczu nikt nie zadałby takiego pytania, bo Żegluga św. Brendana opata przez stulecia pozostawała średniowiecznym "bestsellerem", a przygody tego irlandzkiego podróżnika opisywano na wiele sposobów i w różnych językach.

Niektórzy naukowcy twierdzą, że to właśnie on jako pierwszy Europejczyk dotarł do Ameryki – i to już w VI wieku, a więc 900 lat przed wyprawą Kolumba! Jednak tym, co zadecydowało o popularności historii wyprawy św. Brendana w średniowieczu, było poszukiwanie Ziemskiego Raju oraz cuda i potwory, jakie święty napotkał na swojej drodze. Wieloryby, gryfy, potwory morskie, anioły, diabły, a nawet sam Judasz - to właśnie te postaci czynią Żeglugę św. Brendana opata tak fascynującą opowieścią.

W latach 1976-1977 brytyjski podróżnik i historyk, Tim Severin wraz ze swoją załogą zbudował replikę skórzanej średniowiecznej łodzi, aby przepłynąć nią Atlantyk i przekonać się, czy podróż Brendana była możliwa... Na podstawie średniowiecznego manuskryptu Severin nie tylko odtworzył hipotetyczną trasę żeglugi świętego, ale również pieczołowicie zrekonstruował łódź, dbając o takie detale jak średniowieczny sposób garbowania skór czy technika ich zszywania.

Po zapoznaniu uczestników z przygodami św. Brendana, obejrzymy fragmenty dokumentu o wyprawie Tima Severina śladami świętego oraz krótko omówimy proces rekonstrukcji łodzi. Wreszcie wspólnie zastanowimy się nad możliwościami, jakie daje łączenie różnych dziedzin i dyscyplin nauki. Czy kryształowe kolumny na morzu i ziejące ogniem góry to tylko poetycki wymysł, czy trop dla historyka?

Nauki humanistyczne
  • ndz., 2020-09-20 12:00
Spotkanie festiwalowe Motywy mitologiczne w architekturze

Motywy mitologiczne towarzyszą człowiekowi niemalże na każdej płaszczyźnie. Jedną z nich jest architektura, która chętnie wykorzystywała istoty i postacie znane z mitów w detalach architektonicznych i dekoracjach malarskich. Czasem odwołanie się do konkretnego boga lub jego atrybutu jest nam w stanie odpowiedzieć na pytanie, czym zajmował się właściciel danego obiektu lub jaką funkcję pełnił budynek. Często przechodząc obok jakiegoś miejsca, nie zwracamy uwagę na szczegóły. Niektóre z nich pozostają ukryte dla ciekawskich oczu. Wykład będzie pewną formą spaceru – wędrówki, podczas której architekturze, przede wszystkim z XIX i początku XX wieku, towarzyszyć będą motywy mitologiczne. Część z nich jeszcze do niedawna znajdowała się pod warstwą farby, niektóre z nich pozostały już jedynie na zdjęciach.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 13:00
Spotkanie festiwalowe Mity i fakty migracyjne

Migracje zagraniczne to jeden z procesów społecznych, z którym wiąże się niezwykle wiele mitów i stereotypów. Powszechnie uważamy, że migracje są masowym procesem (stąd „zalew” imigrantów), a przybysze stanowią zagrożenie dla systemów ekonomicznych i społecznych krajów wysoko rozwiniętych. Argumenty typu „imigranci kradną nasze miejsca pracy” czy „cudzoziemcy żyją naszym kosztem, korzystając ze świadczeń społecznych” to nie tylko składnik programów politycznych skrajnych ugrupowań. Wydarzenia ostatnich lat – w szczególności zaś referendum w Wielkiej Brytanii i proces wychodzenia tego kraju z Unii Europejskiej – wskazują wyraźnie, że mogą mieć też wymierny wpływ na realne procesy polityczne, społeczne i ekonomiczne.

Ile jest w nich prawdy? Co tak naprawdę wiemy o migracjach? Jakich kryteriów używać, by oceniać ich efekty? Na te i inne pytania odpowiemy w trakcie spotkania, którego celem będzie zderzenie najbardziej powszechnych stereotypów związanych z migracjami z rzetelną i sprawdzoną wiedzą naukową. Naszym celem nie jest prezentowanie wyidealizowanego obrazu migracji, ale wskazanie, że – jak każdy proces społeczny – wymaga on zniuansowanego podejścia opartego na faktach a nie mitach.

Nauki społeczne
  • sob., 2020-09-26 13:00
Spotkanie festiwalowe Między cyrkulacją a osiedleniem. Projekty migracyjne a sytuacja ekonomiczna imigrantów w Polsce

Temat migracji zagranicznych towarzyszy nam od wielu dekad, ale od bardzo niedawna zostaliśmy skonfrontowani z jego niespotykaną wcześniej na taką skalę odsłoną. W ciągu zaledwie kilku lat liczba przyjeżdżających do Polski cudzoziemców wzrosła tak bardzo, że staliśmy się jednym z najważniejszych kierunków dla imigrantów w Europie. Olbrzymia część z nich to migranci zarobkowi: pracownicy sklepów, osoby zbierające owoce, zatrudniane przez gospodarstwa domowe, ale też przedsiębiorcy, inwestorzy, pracownicy korporacji transnarodowych. Większość jednak pozostaje migrantami czasowymi, często cyrkulującymi między Polską a krajami pochodzenia, zwłaszcza Ukrainą. Czy w takim przypadku możemy mówić o integracji imigrantów? Jak ją mierzyć? Z czym porównywać? Jak oceniać? Bazując na unikalnych danych pozyskiwanych w ostatnich latach przez Ośrodek Badań nad Migracjami, spróbujemy odpowiedzieć na te pytania, zastanowić się nad tym, jakie czynniki wpływają na sytuację ekonomiczną imigrantów w naszym kraju, ale też jakie perspektywy się przed nimi rysują. Pandemia COVID-19 pokazała, jak istotną rolę w wielu krajach wysoko rozwiniętych odgrywają przybysze z mniej zamożnych części świata, których zaczęto określać jako pracowników kluczowych (essential workers) czy nawet frontowych (frontline workers). Niezbędnym elementem dyskusji będzie więc również refleksja na temat przyszłości imigracji na świecie i w Polsce.

Nauki społeczne
  • sob., 2020-09-26 15:30
Spotkanie festiwalowe Magia i biochemia zapachu

Zapach to najbardziej pierwotny, chemiczny zmysł, który jednak odgrywa w naszym życiu ogromną rolę, zarówno w sensie biologicznym, jak i społecznym. Na wykładzie skupimy się nad znaczeniem zapachu w naszym życiu, przyjrzymy się cennym roślinnym surowcom perfumeryjnym oraz poznamy biochemię substancji zapachowych. Zastanowimy się także, czym pachniała Kleopatra i poznamy przepis na perfumy rodem ze starożytnej Grecji.

Nauki biologiczne
  • sob., 2020-09-26 14:00
Spotkanie festiwalowe Lot ptaków i owadów

Małe rozmiary i wysoka częstotliwość ruchów skrzydeł owadów czynią je interesującym a jednocześnie trudnym obiektem badań. Podczas wykładu zostaną przedstawione podstawy aerodynamiki lotu owadów zilustrowane animacjami wyników badań numerycznych.

Nauki techniczne
  • sob., 2020-09-26 11:00
Spotkanie festiwalowe Literatura po Einsteinie Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-19 18:00
Spotkanie festiwalowe Lingwistyka komputerowa i sztuczna inteligencja w tłumaczeniu

Od kilku lat zaawansowane narzędzia komputerowe są powszechnie stosowane na rynku tłumaczeń. Przekład wspomagany komputerowo jest codziennością większości tłumaczy, profesjonalne agencje w coraz większym zakresie zaprzęgają do pracy systemy tłumaczenia maszynowego, a rolę słownika przejmują wyspecjalizowane programy konkordancyjne. Te nowoczesne narzędzia są efektem pracy programistów i językoznawców, przyjrzymy się zatem zasadom ich działania z szerokiej perspektywy. Wykład będzie dotyczył podstaw mechaniki korpusów językowych, leksykografii terminologicznej i modelowania terminograficznego, a także mechanizmów tłumaczenia wspomaganego komputerowo i tłumaczenia  maszynowego. Zapoznamy się z tymi narzędziami z perspektywy tłumacza i przekonamy się, że wiedza językoznawcza jest tak samo ważna, jak umiejętność programowania - zaś skuteczne korzystanie z najnowszych zdobyczy techniki wymaga nie tylko znajomości instrukcji obsługi danego programu, ale także dobrze rozwiniętych kompetencji translatorskich.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-19 11:00
Spotkanie festiwalowe Klasyka literatury elektronicznej: Michael Joyce i "popołudnie, historia"

Wraz z rozpowszechnieniem się komputerów osobistych oraz Internetu, pisarze zaczęli się zastanawiać, jak zastosować nową technologię w twórczy sposób. Jednym z tych autorów był profesor Michael Joyce, który w latach 80. stworzył pierwszą powieść hipertekstową o tytule popołudnie, historia. Dzieło wyróżniało się tym, że było całkowicie stworzone i odczytywane na komputerze; co więcej, pozwalało czytelnikowi wybierać ścieżkę czytania poprzez klikanie na dane słowo w pojawiających się fragmentach tekstu. W ten sposób powstał poruszający, interaktywny i postmodernistyczny utwór poświęcony losom głównego bohatera Petera, który podejrzewa, iż spowodował śmiertelny wypadek. Jednocześnie, czytelnik ma okazje wcielić się w rolę detektywa, podążając za różnymi odnośnikami w celu ustalenia, co się naprawdę stało, a co było wytworem wyobraźni Petera. Popołudnie, historia na stałe zawitała do kanonu literatury elektronicznej i wywarła wpływ na przyszłość literatury elektronicznej. Zatem niniejszy wykład przedstawi ogólny zarys utworu (fabuła, charakterystyka, proces tworzenia, wpływ); zostanie również poruszony temat tłumaczenia powieści na język polski. Również odbędzie się demonstracja samej powieści na żywo z udziałem publiczności. Na koniec przewiduje się dyskusję na temat zalet literatury elektronicznej oraz jakie jej odzwierciedlenia widzimy we współczesnej literaturze.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-19 13:00
Spotkanie festiwalowe Kiedy nie znaczy tak – mylące pozory w tłumaczeniu z angielskiego na polski

Czy zdarza się, że good morning można przetłumaczyć na polski jako do widzenia? Czy słowo good zawsze znaczy to samo co dobry i czy second floor to na pewno drugie piętro? Celem proponowanych przez nas warsztatów tłumaczeniowych jest zaprezentowanie przypadków, w których zastosowanie najbardziej oczywistego „ekwiwalentu” może okazać się złym pomysłem, a otrzymane zdanie, nawet jeśli dobrze brzmi, może mieć zupełnie inne znaczenie. Przyjrzymy się również sytuacjom, w których trudno zdecydować co oznacza zawarte w tekście słowo, mimo że bez kontekstu jego znaczenie wydaje się nie budzić wątpliwości. Zajęcia kładą nacisk na fakt, że, po pierwsze, słowa rzadko są jednoznaczne; po drugie, ich sens zawsze zależy od kontekstu, w którego rozszyfrowaniu nie zawsze pomagają słowa towarzyszące; po trzecie, od dwóch różnych języków nigdy nie należy oczekiwać, że będą do siebie podobne; a po czwarte, słowniki tylko czasem są w stanie pomóc tłumaczowi w znalezieniu ostatecznego rozwiązania. Uczestnicy warsztatów będą tłumaczyć krótkie fragmenty tekstów z języka angielskiego na polski, po czym wspólnie omówimy napotkane problemy oraz porównamy propozycje wersji polskich. Przewidujemy pracę indywidualną, w parach i grupach, w zależności od preferencji uczestników.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-19 11:30
Spotkanie festiwalowe Karnawał w Lagos? Praktyki kulturowe Afro-Brazylijczyków w Nigerii

Sołeczność Afro-Brazylijczyków w Nigerii zamieszkuje współcześnie największą metropolię tego kraju, czyli Lagos. W mieście tym znajduje się dzielnica brazylijska, charakteryzująca się bogactwem znaczeń i symboli łączących kultury nigeryjskie, brazylijskie i portugalskie. W trakcie wykładu zaprezentowana zostanie panorama historyczna uwzględniająca moment przybycia Afrykanów z Brazylii w XIX wieku po zniesieniu niewolnictwa oraz kształtowanie się społeczności afro-brazylijskiej w Afryce Zachodniej: Nigerii, Beninie, Ghanie i Togo. Następnie opisane zostaną najważniejsze elementy dziedzictwa kulturowego: przykłady architektury, w tym budynki sakralne nawiązujące do brazylijskiego baroku oraz dawne wille należące do najważniejszych rodzin z domu Martins czy da Silva, cykliczne tradycje świąteczne i obchody karnawału (np. Festiwal Bumba Meu Boi), ubiór, jak również kulinaria. Wykładowi będzie towarzyszyła prezentacja multimedialna z badań terenowych.

 

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 10:00
Spotkanie festiwalowe Jak sterować mózgiem, by zmieniać zachowanie

W ostatnich dekadach wiedza o tym, jak aktywność centralnego układu nerwowego wpływa na zachowanie i emocje rozwinęła się niezwykle dynamicznie. Tym samym dała asumpt do wkroczenia na przełomową ścieżkę eksperymentów nad precyzyjną kontrolą relacji mózg-zachowanie.

Mózg jest organem zawierającym około 80 miliardów neuronów, zwanych neuronami. Pojedynczy neuron może być połączony, a tym samym być w stanie komunikować się, z nawet 10 tysiącami innych neuronów, rozsianych w różnych strukturach mózgu. Skupiska połączonych w ten sposób funkcjonalnie komórek nerwowych nazywamy obwodami neuronalnymi. Dziś wiemy już, że to właśnie konkretne obwody neuronalne, bardziej niż pojedyncze struktury mózgu, zaangażowane są w generowanie i kontrolę konkretnych zachowań czy emocji. Możemy więc na przykład mówić o obwodach neuronalnych zaangażowanych w odczuwanie głodu czy zachowania społeczne. Odkrycia te, w połączeniu z nowoczesnymi metodami, dzięki którym możemy w niezwykle precyzyjny sposób mierzyć, ale także zmieniać aktywność mózgu, pozwalają naukowcom wpływać na zachowanie i emocje, w niektórych przypadkach nawet w czasie rzeczywistym.

Podczas wykładu opowiemy o tym, jak dzięki metodom inżynierii genetycznej, z wykorzystaniem światła czy sztucznie stworzonych związków chemicznych, sterujemy działaniem mózgu, a w efekcie zachowaniem. Odpowiemy także na pytania takie jak: Czy da się zakodować sztuczne wspomnienia? W jaki sposób „przebudować” wadliwie działające obwody neuronalne? Czy można wywołać konsumpcję pokarmu „na zawołanie”?

Poruszymy także temat potencjalnego zastosowania omawianych odkryć w terapii zaburzeń neurorozwojowych, neuropsychiatrycznych czy uzależnień. Tym samym wykład zabierze słuchacza w świat najświeższych odkryć w badaniach nad relacją mózg – zachowani

Nauki biologiczne
  • ndz., 2020-09-20 11:00
Spotkanie festiwalowe Jak i po co modelować pandemię COVID-19?

Postaram się odpowiedzieć na następujące pytania: jak informatycy i matematycy mogą pomóc epidemiologom w trudnej sytuacji pandemii? czym jest matematyczny model epidemii? czy modelowanie pozwala przewidzieć to, co się wydarzy w przyszłości? dlaczego dla dynamiki epidemii bardzo ważna jest strategia testowania? jak możemy wpływać na rozprzestrzenianie się choroby, ograniczając współczynnik reprodukcji wirusa?

Nauki matematyczne
  • sob., 2020-09-19 13:30
Spotkanie festiwalowe Jak dochodzi się do prawdy w nauce? Rola czasopism naukowych

Dla laika nauka to pasmo sukcesów, droga ciągłego postępu prowadząca od odkrycia do odkrycia czy od jednej do kolejnej błyskotliwej tezy. Gdy przyjrzymy się jednak codziennym praktykom badaczy, to otrzymamy obraz znacznie bardziej złożony. Nauka jest miejscem niezwykle intensywnych interakcji, często także kontrowersji i sporów oraz poszukiwania chwiejnego konsensusu. Sprawa jest jeszcze bardziej skomplikowana w wypadku humanistyki, szczególnie w momencie, gdy jej przedstawiciele stawiają pytania o fundamenty, które z natury rzeczy pozostają kwestią sporną i nierozstrzygalną raz na zawsze. Kluczowym miejscem, w którym rozgrywa się spór o prawdę, są czasopisma naukowe. Muszą one spełniać sprzeczne oczekiwania. Z jednej strony, dopuszczać do publikacji jedynie artykuły dobrze uzasadnione i osadzone w dotychczasowej wiedzy i interpretacjach. Z drugiej strony, powinny przynosić odważne tezy i nowe perspektywy, przekraczające dominujące sposoby myślenia. W trakcie spotkania poznamy, w jaki sposób redakcje czasopism godzą te oczekiwania. Przyjrzymy się procesowi redakcyjnemu, szczególnie omawiając recenzowanie tekstów przez specjalistów z danej dziedziny nauki, ponieważ to on ma być gwarancją publikowania artykułów wysokiej jakości. Ponadto pokażemy, w jaki sposób publikacje w czasopismach budują prestiż autorów oraz jakie strategie stosują czasopisma, aby budować swoją pozycję na rynku wydawniczym, przyjrzymy się postulatowi umiędzynarodowienia oraz pokażemy sytuację polskich czasopism naukowych w światowym kontekście.

Nauki społeczne
  • sob., 2020-09-19 13:00
Spotkanie festiwalowe Hemodializa: na co, po co, jak to działa?

W 1945 r Willem (Pim) Kolff, holenderski lekarz i jeden z pionierów zastosowania sztucznych organów w medycynie, przeprowadził pierwszy zakończony powodzeniem cykl zabiegów u osoby chorej na przewlekłe chroniczne zapalenie nerek przy pomocy zbudowanego przez siebie urządzenia opartego na pomyśle kontaktu krwi chorego przez błonę celofanową z fizjologicznym płynem z zastosowaniem urządzeń do toczenia krwi; proces ten nazwano hemodializą, a urządzenie sztuczną nerką. Dzisiaj miliony ludzi na świecie żyje, a często także kontynuuje pracę, dzięki powszechnemu zastosowaniu tego rodzaju urządzeń. Trwają prace badawcze nad zbudowaniem przenośnych  lub wszczepialnych sztucznych nerek. Nie jest to proces doskonały i daleko mu do fizjologicznej roli nerek.

Nerki są bowiem jednymi z najbardziej skomplikowanych organów odpowiedzialnych w organizmie ludzi i zwierząt nie tylko za filtracje krwi (ca 150 l dziennie u człowieka !), ale też za wiele innych kluczonych procesów fizyko-chemicznych nazywanych homeostazą ustroju. Nasz wykład poświęcony będzie przybliżeniu słuchaczom tematyki chorób nerek wymagających procesów hemodializy, samemu przebiegowi tej procedury medycznej, a także omówieniu podstawowych procesów fizycznych wykorzystywanych w tym urządzeniu.

Nauki medyczne
  • sob., 2020-09-19 11:00
Spotkanie festiwalowe Godzina pytań i odpowiedzi

 

Na pytania słuchaczy odpowiadają astronomowie

Nauki fizyczne
  • ndz., 2020-09-20 15:00
Spotkanie festiwalowe Globalna piaskownica: czy piasek może się skończyć?

Intensywny rozwój miast oraz dużych projektów geoinżynieryjnych, zwłaszcza w Chinach, Indiach i Afryce, spowodował zwiększenie zużycia piasku, który jest niezbędnym składnikiem betonu i szkła. Jednak nie każdy piasek nadaje się do wykorzystanie przez przemysł budowlany. Ten, którego mamy najwięcej - piasek z pustyń - ma zbyt wygładzone ziarenka. Dlatego przemysł budowlany eksploatuje piasek rzeczny i morski, w ilościach szacowanych nawet na 50 miliardów ton rocznie. Przy tym zapotrzebowaniu piasek jest eksploatowany dużo szybciej niż jest w stanie odtworzyć się dzięki naturalnym procesom erozji. Ceny piasku rosną, w wielu rejonach eksploatacja piasku odbywa się nielegalnie, a nadzorują ją mafie piaskowe.  Na skutek rabunkowej eksploatacji niszczone są koryta rzeczne, wybrzeża morskie i istniejące w ich obrębie ekosystemy. Ludzie pracują ponad siły, często w warunkach niebezpiecznych dla zdrowia, a nadmierną dociekliwość w sprawie funkcjonowania legalnych i nielegalnych piaskarni można przypłacić życiem. Czy mamy jeszcze szansę, aby powstrzymać te procesy?

Nauki biologiczne
  • sob., 2020-09-26 10:00
Spotkanie festiwalowe Fotonika, czyli świetlana droga do technologii przyszłości

Światło stanowi podstawę wielu nowoczesnych technologii, a komponenty fotoniczne są wdrażane w niezliczonych urządzeniach ze względu na ich doskonałą szybkość, wydajność i niezawodność w porównaniu z konwencjonalnymi rozwiązaniami. W ramach wykładu postaramy się przybliżyć najbardziej ekscytujące przykłady ilustrujące ogromny postęp, jaki dokonał się w technologiach fotonicznych w ostatnich latach. Między innymi będziemy mówić o optycznych procesorach, pozyskiwaniu energii ze słońca, klimatyzatorach nie wymagających do działania energii elektrycznej czy sieciach telekomunikacyjnych przyszłości.

Nauki fizyczne
  • sob., 2020-09-26 15:30
Spotkanie festiwalowe EUREKA: co badaliśmy podczas wielkiego eksperymentu geofizycznego EUREC4A?

Ocean pokrywa ok 70% naszego globu, a chmury to największa niewiadoma systemu klimatycznego. W styczniu i lutym 2020 roku odbył się jeden z największych międzynarodowych eksperymentów geofizycznych EUREC4A/ATOMIC, podczas którego niemal tysiąc naukowców z kilkunastu krajów świata, korzystając z 4 statków badawczych, 4 samolotów, satelitów, dronów, systemów autonomicznych do pomiarów w atmosferze i oceanie, badało na subtropikalnym Atlantyku oddziaływanie ocean - atmosfera i mechanizmy organizacji zachmurzenia. W eksperymencie uczestniczyła ekipa z Polski. Co mierzyliśmy? Jak i dlaczego? Co ciekawego odkryliśmy? Opowiem o tym w trakcie wykładu.

Nauki fizyczne
  • sob., 2020-09-26 12:30
Spotkanie festiwalowe Epidemie i nowoczesność: jak choroby zakaźne kształtują globalne społeczeństwo

Socjologowie i historycy od dawna przyglądają się temu, jak epidemie wpływają na porządek społeczny i relacje globalne. Czy epidemie zawsze powodują wzrost uprzedzeń i poszukiwanie „kozłów ofiarnych”? Czy sprzyjają niwelowaniu nierówności społecznych, czy raczej utrwalaniu istniejących stosunków władzy? Jak historia chorób wiąże się z historią europejskiego kolonializmu? W jaki sposób wpisuje się w relacje między ludźmi a zwierzętami? Czy pandemie częściej sprzyjały zamykaniu granic, czy dawały impuls do międzynarodowej współpracy? Czy socjologia historyczna epidemii może pomóc nam w zrozumieniu współczesnych zjawisk i procesów społecznych?

Podczas wykładu, na wybranych przykładach z XIX, XX i XXI wieku omówione zostaną najciekawsze dylematy, punkty sporne i ustalenia socjologii epidemii.

Nauki społeczne
  • sob., 2020-09-19 11:00
Spotkanie festiwalowe Enzymy jako miejsca działania leków

Enzymy to biologiczne katalizatory, cząsteczki przyspieszające przebieg reakcji metabolicznych. Działają w każdym żywym organizmie, a bez ich aktywności nie jest możliwe życie. I chociaż utrata aktywności enzymów jest przyczyną wielu chorób u ludzi, to istnieją także liczne leki, których efekt terapeutyczny polega właśnie na  hamowaniu aktywności specyficznych enzymów.     

Wykład przybliży zagadnienia związane z enzymami jako celem działania leków. Zostanie omówione pojęcie enzymu, rola fizjologiczna enzymów oraz konsekwencje utraty ich aktywności dla żywych organizmów. Słuchacze będą także mogli poznać przykłady leków, których celem działania są enzymy.

Nauki biologiczne
  • ndz., 2020-09-27 12:00
Spotkanie festiwalowe Ekonomia kapitalistyczna a państwo w dobie pandemii: kto dzierży dziś narzędzia biopolityczne?

Warsztat będzie skoncentrowany na rewizji dotychczasowych poglądów badaczy na kwestie relacji pomiędzy ekonomią neoliberalną a biopolityką, które do teraz funkcjonowały, zdawałoby się, w idealnej symbiozie. Okazją do ponownego przyjrzenia się tej kwestii stała się epidemia koronawirusa. Pomocne w interpretacji status quo ante będą prace wybitnych myślicieli, takich jak Michel Foucault, czy duet naukowy Antonio Negri-Michael Hardt. Należy zadać pytanie, czy stan postepidemiczny będzie w jakiś sposób odbiegał od poprzedniego, a jeśli tak, to na czym polegać będzie ta różnica i jaki wpływ będzie mieć na system ekonomiczny.

 

Kwestie ekonomiczne nie tylko towarzyszą czasom epidemii, ale są ich głównym aspektem. Doniesienia medialne, debaty publiczne, prywatne rozmowy traktują o bieżącej sytuacji gospodarczej. W centrum publicznego dyskursu stawiane są pytania o moment i sposób ponownego otwarcia rynków, a słowo „odmrażanie” skupia jak w soczewce wiele emocji, lęków, nadziei, ale także racjonalizacji: analiz, tłumaczeń, wyliczeń. Sam ten termin wart jest przyjrzenia się mu dokładnie, bo panujące przeświadczenie o konieczności „odmrażania” wymusza powrót do starego porządku, blokuje zmiany.

Tymczasem ekonomia miała z epidemią poważny problem, ponieważ stosowane przez tę pierwszą narzędzia biopolityczne w jednej chwili obróciły się przeciwko niej, co wywołało zrozumiały chaos.

Nauki społeczne
  • ndz., 2020-09-27 13:00
Spotkanie festiwalowe Dlaczego społeczeństwo w Europie starzeje się?

Społeczeństwo w Europie starzeje się, a liczba Europejczyków zmniejsza się. Czy mamy do czynienia z kryzysem demograficznym? Podczas wykładu analizowane będą uwarunkowania społeczne, kulturowe i ekonomiczne procesów demograficznych w Europie, w tym zmiany stylu życia, modelu rodziny, wzorów dzietności, sytuacji gospodarczej, modeli polityki rodzinnej. Jak te procesy zachodzą w państwach europejskich? Czy w Polsce mamy do czynienia z zapaścią demograficzną? Jakie są konsekwencje tych zmian, jakie prognozy?

Nauki społeczne
  • ndz., 2020-09-20 13:00
Spotkanie festiwalowe Dlaczego spadają liście? Jesienny spacer z przyrodnikiem

Jesień to czas przygotowywania się roślin do zimy. Przyjrzyjmy się
wspólnie owocom i nasionom roślin rosnących w naszym Ogrodzie.
Zobaczymy, kto je zjada. Czy wiecie, że rośliny również podróżują?
Zobaczmy, jakie wybierają strategie aby się rozsiać i przetrwać okres
zimowego spoczynku. Przyjrzymy się również bogactwu form i kolorów
jesiennych liści.

 

Nauki biologiczne
  • sob., 2020-09-19 11:00
Spotkanie festiwalowe Dlaczego Polacy, którzy wyjechali z Polski, nadal trzymają tu mieszkania i domy?

Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej wielu Polaków wyjechało za granicę, licząc na lepsze zarobki i wyższy poziom życia. Przyjmuje się, że osoby, które zmieniły kraj zamieszkania, by więcej zarabiać, ogólnie postępują racjonalnie w kwestiach finansowych. Mimo to, nasze badania wskazują, że wielu polskich migrantów zostawiło w Polsce domy i mieszkania, które teraz stoją puste i obciążają migrantów kosztami utrzymania. Puste nieruchomości to problem, zarówno z punktu widzenia Polskich migrantów, którym finansowo jest trudniej, jak i z punktu widzenia Polski, w której statystyki wskazują na ciągły brak mieszkań. Dlaczego w takim razie Polscy migranci nie sprzedadzą albo nie wynajmą takich pustych mieszkań innym? Jaką rolę odgrywa dom lub mieszkanie w Polsce w życiu Polaka pozostającego za granicą?

Nauki społeczne
  • sob., 2020-09-26 14:30
Spotkanie festiwalowe Czy średniowieczni święci lubili zwierzęta? O irlandzkich mnichach i ich pupilach

Często żyjemy w przeświadczeniu, że współczucie dla zwierząt to wynalazek naszych czasów, a średniowiecze było epoką tak okrutną, że nie było w niej miejsca na cieplejsze uczucia względem innych stworzeń. Wystarczy jednak przeczytać kilka żywotów irlandzkich świętych żyjących w okresie wczesnego średniowiecza (V-X wiek), aby znaleźć liczne przykłady niezwykle serdecznych relacji między zwierzętami a świętymi. Płaczące konie, przywracane do życia krowy, psotne lisy, zaprzyjaźnione muchy, a nawet zwierzęta pełniące rolę mnichów – cała ta menażeria zasiedla irlandzkie hagiografie i miejscowe legendy opowiadające o średniowiecznych świętych.

W ilustrowanej slajdami części wykładowej uczestnicy zapoznają się ze szczególnie interesującymi przykładami przyjaźni między zwierzętami a ludźmi. Następnie wspólnie zastanowimy się, co takie opowieści mówią nam o ludziach żyjących w średniowieczu. Czy w ogóle możemy je uznać za wiarygodne źródło?

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-19 12:00
Spotkanie festiwalowe Czy patriotyzm jest prawicowy? Korelaty przywiązania emocjonalnego do własnego kraju

Żyjąc w zbiorowościach, jednostki wytwarzają mechanizmy identyfikacji z nimi. Również same państwa są zainteresowane wzmacnianiem tego poczucia przynależności, dzięki któremu łatwiej zarządzać grupą. Prezentacja przedstawi uwarunkowania przywiązania emocjonalnego do własnego kraju wśród Polaków i mieszkańców innych państw europejskich. W jaki sposób postawy patriotyczne są powiązane z deklaracjami prawicowości/ lewicowości, religijności i poparcia dla Unii Europejskiej? Wystąpienie opiera się na danych z najnowszej (2018) edycji Europejskiego Sondażu Społecznego.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 11:00
Spotkanie festiwalowe Ćwiczenia z ekspansji. Gorączka brazylijska i początki ruchu narodowodemokratycznego w Polsce

W 1895 roku Galicję ogarnęła "gorączka brazylijska", czyli fala migracji mas chłopskich z Galicji do Brazylii. W tym samym roku Roman Dmowski dołączył do zespołu redakcyjnego "Przeglądu Wszechpolskiego" - wydawanego od 1892 roku we Lwowie organu prasowego Polskiego Towarzystwa Handlowo-Geograficznego, który przez pierwsze trzy lata swojego istnienia nosił nazwę "Przegląd Emigracyjny". Tematyką pisma było polskie wychodźstwo, idea polskiej kolonizacji i łączności wszechpolskiej, a celem, jaki sobie stawiali redaktorzy - racjonalne zagospodarowanie polskich mas ludowych, tych poddających się migracyjnej gorączce i tych pozostających w podzielonej rozbiorami Polsce. W moim wystąpieniu zamierzam pokazać, jak w poszczególnych tekstach pierwszego rocznika "Przeglądu Wszechpolskiego" były przedstawiane ludowe masy, oraz zastanowić się nad znaczeniem stosowanego tam pojęcia kolonizacji. Idea polskiej kolonizacji, to znaczy osadnictwa prowadzonego w Brazylii i Stanach Zjednoczonych przez masy chłopskie wygnane przez biedę z ziem polskich, na łamach pisma zaczęła się przenikać z ideą kolonizacji tych mas - dbałością, by się nie wynarodowiły i nie porzuciły religii katolickiej, a także z ideą ekspansji polskiego ciała narodu, które miało zająć odpowiednie miejsce w globalnej gospodarce kapitalistycznej. Chcę się też skupić na roli tego mało znanego aspektu historii endecji w jej rozwoju jako formacji autorytarnej i zmierzającej ku totalitaryzmowi.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-26 12:30
Spotkanie festiwalowe Cudzoziemcy w polskiej szkole

Liczba cudzoziemskich uczniów w polskich szkołach co roku wzrasta. W 2015 r. było ich ponad 10 tys., najwięcej w woj. mazowieckim, ponad 4 tys. W ubiegłym roku ich liczba wzrosła do 44 tys., a w samej Warszawie wynosiła ponad 3,5 tys. Większość z nich to imigranci. Status uchodźcy ma 208 uczniów. To Ukraińcy, Chińczycy, Wietnamczycy; przybywa także Hindusów. Nasz system oświaty ma wobec tych uczniów podobne wymagania jak wobec polskich. Nie daje im jednak wystarczających szans, aby mogli te wymagania spełnić. Mali cudzoziemcy zaczynają edukację w polskiej szkole często prawie nie znając polskiego. Ich wiedza, obyczaje, a czasem także wygląd różnią się od tego, co znają polskie dzieci. Cudzoziemcy mierzą się z ogromnym stresem i przemęczeniem nadmiarem dodatkowych zajęć. To głównie na rodziców i nauczycieli spada zadanie ich edukacji oraz integracji.

Ministerstwo Edukacji Narodowej podkreśla, że w Polsce obowiązuje integracyjny model przyjmowania do szkół dzieci imigrantów. Zakłada on wspólny udział w zajęciach dzieci cudzoziemskich i polskich. MEN opłaca imigrantom zajęcia polskiego i wyrównawcze przedmiotowe, jednak nie więcej niż 5 godzin tygodniowo. Przysługuje im również prawo do asystenta kulturowego, ale nie dłużej niż przez rok. Od 2016 r. szkoły mają także możliwość organizowania w szkołach tzw. klas przygotowawczych.

Dyrektorzy szkół alarmują, że wsparcie ze strony samorządów jest niewystarczające, a nasz system edukacji nie jest dostosowany do potrzeb uczniów z zagranicy. W czasach, gdy polska edukacja boryka się z wieloma problemami, temat cudzoziemskich uczniów rzadko przebija się do debaty publicznej. W naszym spotkaniu wezmą udział nauczyciele, asystenci kulturowi oraz przedstawiciele samorządu. Chcielibyśmy stworzyć przestrzeń do wymiany dośw.

Nauki społeczne
  • sob., 2020-09-26 17:00
Spotkanie festiwalowe Creative writing – how do I start? / Kreatywne pisanie – jak zacząć?

Czy masz czasami super pomysł na krótkie opowiadanie czy nawet powieść, ale nie wiesz, jak się zabrać za pisanie? Czy zdarzało ci się patrzeć przez godzinę na pusty ekran czy kartkę przed sobą? Podczas tego warsztatu uczestnicy będą mieli okazje wypróbować kilku rozgrzewek pisarskich, takich jak metoda 7x7x7, mających na celu pobudzenie kreatywności. Kreatywność jak najbardziej można rozwijać, a kreatywne myślenie jest pożądaną przez pracodawców umiejętnością w różnych zawodach. Po wspólnej „rozgrzewce” spróbujemy zacząć zarys wspólnej (bądź własnej, zależy od liczby uczestników) opowieści.

Nauki humanistyczne
  • sob., 2020-09-19 12:30
Spotkanie festiwalowe Co i jak testują (matematyczni) statystycy?

O matematyce często mówi się (między innymi) jako o języku nauk przyrodniczych. W tym kontekście jako język nauk opartych na eksperymencie należy wyróżnić statystykę matematyczną. Podczas wykładu chciałbym odrobinę przybliżyć ów język, ze szczególnym akcentem na tzw. testowanie hipotez statystycznych. Jest to metodologia stosowana w bardzo szerokim wachlarzu sytuacji – od próby odkrycia nowej cząstki elementarnej, przez ocenę skuteczności nowo wprowadzonego leku, aż po badania mające rozstrzygnąć, która płeć lepiej sobie radzi z parkowaniem samochodu. Mam zamiar zwrócić uwagę na kilka subtelności tego języka, przestrzegając przed pewnymi błędami interpretacyjnymi. Na poziomie istotności 0,01% odrzucam hipotezę badawczą, zgodnie z którą szansa na wyniesienie czegoś wartościowego z tego wykładu jest mniejsza od 99% – w szczególności dowiecie się na nim, co tak właściwie oznacza to pokrętne zdanie. Serdecznie zapraszam!

Nauki matematyczne
  • sob., 2020-09-19 10:30