wykład

Wykłady (z prezentacją multimedialną) rzuca światło – w części pierwszej – na podstawowe problemy związane z kanonem literackim (definicja, przebieg dyskusji w Polsce i za granicą, typy/modele, kanon czy kanony?, czy tylko arcydzieła?, dzieła w całości czy we fragmentach?, kanon a mody literackie, kanon literacki a spis lektur szkolnych oraz spis lektur na studiach neofilologicznych itp.). Główne miejsce zajmie odpowiedź na pytania o kryteria tworzenia kanonu literackiego oraz wynikające z nich szanse („kapitał intelektualny”) i zagrożenia („przeludnienie”/”nadreperezentacja”, przymus a przyjemność czytania itp.), a także specyfikę literatury rosyjskiej na tle europejskim. Pierwsza z dwóch części wykładu – teoretyczna (z odwołaniem do prac czołowych znawców tematu, m.in. Harolda Blooma, Ryszarda Nycza, Tomasza Wroczyńskiego) wraz z drugą częścią, zawierającą propozycje rozwiązań (z przywołaniem również literatury polskiej) – dopełniają się wzajemnie: istnieje możliwość wysłuchania obu lub każdej z osobna.

Ludzki mózg, najbardziej skomplikowany układ jaki znamy, jest tak naprawdę nami. To on tworzy naszą świadomość, przetwarza informacje oraz generuje myśli i emocje. Mózg to my. Uważamy go za szczyt doskonałości, ale jak wszystko w świecie biologicznym, jest on produktem ewolucji – ślepego procesu, który nie ma innego celu ponad zwiększenie szans na przeżycie gatunku. Wykład opowie o tym, jak ewoluował układ nerwowy w świecie zwierząt i jakie są tego procesu konsekwencje dla ludzi.

Sztuka to fenomen nieustannie żywy mimo zmiennego rozwoju cywilizacji. Najstarsza sztuka jaskiniowców powstała ponad sto tysięcy lat temu. Jej granice czasowe coraz bardziej przesuwają się wstecz z najnowszymi odkryciami; najstarszych palet , ozdabiania, malowania kolorowymi glinkami ziemnymi w grotach pełnych tajemnych działań.  Fenomen uprawiania sztuki jest  przyrodzoną cechą ludzkości… włącznie z przedstawionymi ciekawymi i atrakcyjnymi przykładami ‘sztuki dzisiaj’.

Spektakularne osiągnięcia fizyki wpłynęły na literaturę wieku XX.  Nie tylko inspirowana technologią fantastyka naukowa, ale także powieści współczesne - od tradycyjnie pisanych powieści obyczajowych przez thrillery po eksperymentalne formy, takie jak fikcja kwantowa  /quantum fiction/ -  odzwierciedlają fascynację pisarzy osiągnięciami naukowców oraz strach przed konsekwencjami odkryć naukowych. O wiele mniej mówi się o procesie odwrotnym, który zachodził przez całe ubiegłe stulecie -  literatura wpływała na fizykę i to w rozmaity sposób. Szukając słów, by opisać całkiem nowe zjawiska, takie jak wybuch atomowy czy fenomeny mikroświata, fizycy uciekali się do mitów i klasyki literackiej. Robert Oppenheimer cytował Johna Donne'a oraz Mahabharatę, Leo Szilard czytywał Wellsa, Niels Bohr inspirował sie myślą buddyjską. Spotkanie Fizyka w literaturze/literatura w fizyce poświęcone będzie tym zagadnieniom, a jego forma (wykład oraz dyskusja) w dużej mierze zależeć będzie od  słuchaczy - to oni zdecydują w jakim języku będziemy rozmawiać (polski lub angielski - wszystkie przykłady pochodzą z literatur anglojęzycznych) i jakie będą proporcje czasowe wykładu i dyskusji. 

Spotkanie ma na celu pokazanie próbki lekcji praktycznej nauki języka angielskiego na poziomie B2 opartej na dyskusji na temat różnic kulturowych dotyczących poczucia humoru brytyjskiego oraz amerykańskiego. Podczas spotkania zostaną omówione cechy charakterystyczne żartów brytyjskich oraz amerykańskich na wybranych przykładach. Lekcja pokazowa jest oparta o metody aktywizujące następujące sprawności językowe: mówienie, słuchanie i czytanie. Uczestnicy spotkania zapoznają się z leksyką tematyczną, przeczytają i omówią krótki tekst znanego podróżnika i felietonisty Billa Brysona na temat poczucia humoru w Stanach Zjednoczonych oraz w Wielkiej Brytanii a następnie zobaczą krótkie próbki amerykańskich i brytyjskich sitkomów komediowych. Celem lekcji jest pokazanie, iż lekcja języka angielskiego oparta na elementach kulturowych to nie tylko efektywna nauka samego języka, a także pogłębianie wiadomości na temat różnic i podobieństw kulturowych, co w konsekwencji zwiększa poziom motywacji słuchaczy do nauki języka oraz zachęca do poznania kultury i tradycji krajów anglojęzycznych.

Poznanie struktury DNA oraz mechanizmów dziedziczenia jest jednym z najważniejszych odkryć naukowych ludzkości. Rozwinięcie metod  inżynierii genetycznej umożliwiło  m.in. wykorzystywanie genetyki w medycynie a także w rolnictwie czy przemyśle.

W czasie wykładu przedstawione zostaną podstawowe informacje na temat budowy DNA, dziedziczenia, powstawania  i skutków uszkodzenia DNA. Przybliżone zostaną również metody i techniki inżynierii genetycznej m.in. tworzenie i zastosowanie wektorów wirusowych oraz organizmów transgenicznych. Omówione będą również wybrane choroby genetyczne oraz przykładowe zastosowanie terapii genowych. 

Wykład jest przeznaczony dla wszystkich, w tym uczniów klas licealnych i gimnazjalnych. Poświęcony jest zasobom informacji geograficznej dostępnej w Internecie. Zostaną zaprezentowane Mapy Google - ich funkcje i użyteczność w wyszukiwaniu informacji przestrzennej. Podczas wykładu zostaną zaprezentowane także gry związane z usługą Street View oraz cyfrowe składnice map historycznych.

: Jakie gatunki zwierząt znajdowały się w getcie warszawskim ? Jak warunki życia w czasie okupacji wpływały na kondycję zwierząt? Zastanowimy się nad tym, jaką rolę w historii odgrywały zwierzęta. Wspólnie zanalizujemy materiały archiwalne.  

Planeta Mars zaczyna zamieniać się w kolonię robotów. Ponieważ sygnały wysyłane z Ziemi potrzebują nawet 20 minut zanim dotrą na czerwoną planetę, łaziki i lądowniki,
które tam wysyłamy, muszą być w stanie poradzić sobie zupełnie same. W tym celu, wyposażamy je w „zmysły”, i programujemy tak, żeby podejmowały decyzje samodzielnie.

W czasie lekcji opowiemy o robotyce i zastosowaniu robotów w różnych obszarach eksploracji kosmosu. Następnie przystąpimy do pracy w grupach, żeby zaprogramować robota, który zrealizuje postawione zadanie. Do tego celu wykorzystamy oprogramowanie LEGO Mindstorms.  

Na zajęciach uczestnicy wcielą się w rolę inżynierów realizujących projekt stworzenia łazika marsjańskiego. Na początku zapoznają się z w pełni wykonanym projektem i zobaczą kolejne etapy pracy inżynierów. Następnie, dowiedzą się jak obsługiwać sprzęt i jakie są podstawowe zasady dotyczące programowania robotów. Ze zdobytą wiedzą przejdą do pracy nad własnym projektem.

Lekcja przygotowana przez zespół Pracowni Robotycznej Centrum Nauki Kopernik i projektu edukacyjnego Europejskiej Agencji Kosmicznej- ESERO

Grzyby to niezwykle bogata grupa organizmów, a jesień to doskonała pora by zgłębiać tajniki ich życia. Warto poznać je nie tylko ze względu na ich walory smakowe, ale przede wszystkim z uwagi na ich niesamowitą różnorodność, interesującą budowę, jak i ważną rolę, jaką spełniają w przyrodzie. Spotkanie poświęcone grzybom otworzy wykład ilustrowany prezentacją multimedialną na temat bogactwa świata grzybów. Uczniowie zapoznają się ze specyfiką budowy, cyklu rozwojowego i sposobów odżywiania się tej grupy organizmów, dowiedzą się wielu ciekawostek, na przykład jaką  rolę pełnią grzyby w życiu i gospodarce człowieka. Część terenowa umożliwi przeprowadzenie własnych obserwacji mykologicznych. Będziemy poszukiwać i  rozpoznawać napotkane gatunki grzybów oraz oznaczać je  za pomocą kluczy i atlasów, a także wyszukiwać gatunki znajdujące się na kartach pracy. Na zakończenie każda z grup dokona prezentacji uzyskanych wyników.

Gdy David Hilbert przedstawiał na II Międzynarodowym Kongresie Matematyków w 1900 roku listę 23 problemów, którymi matematyka powinna się w nowym wieku zająć, na pierwszym miejscu wymienił hipotezę continuum. Hipoteza odnosi się do wielkości podzbiorów zbioru liczb rzeczywistych. Jak porównywać wielkości nieskończonych zbiorów? O czym mówi hipoteza continuum? Dlaczego mówimy wciąż o hipotezie, a nie o twierdzeniu? O tym i o paru innych interesujących aspektach problemu - na wykładzie.

Wiele gatunków roślin odegrało niebagatelną rolę w historii cywilizacji. Nierzadko pośrednio, o czym nie zdajemy sobie sprawy, zmieniały historię, wpływały na losy państw i narodów, budowały fortuny, ale też niosły śmierć. Wbrew pozorom nadal bardzo wiele od nich zależy i dzięki nim wiele się zmienia.

Proces emancypacji kobiet w dwudziestowiecznej Polsce przebiegał w rytm zmian społeczno-politycznych. W 1918 roku kobiety uzyskały pełnię praw obywatelskich. Po II wojnie światowej emancypacja stała się symbolem nowego porządku politycznego i społecznej rewolucji, związanej z aktywizacją zawodową kobiet na niespotykaną wcześniej skalę. Zmiany gospodarcze i polityczne po 1989 roku, przyczyniły się do rozwoju nowego ruchu feministycznego. W każdej z epok, emancypacja kobiet pojawiała się  w polskiej kulturze popularnej. Kobieta nowoczesna, działaczka, feministka stawały się także metaforą w debacie o współczesności. W trakcie wykładu ilustrowanego fragmentami filmów, przyjrzymy się historii polskiej emancypacji i feminizmu.

Od niepamiętnych czasów na świecie żyją ludzie odczuwający potrzebę nawiązywania intymnych kontaktów – zarówno emocjonalnych, jak i cielesnych – z osobami tej samej płci: mężczyźni pożądający innych mężczyzn oraz kobiety pożądające innych kobiet.

Podstawową i zasadniczą różnicą pomiędzy pogańską (zwłaszcza grecką) i chrześcijańską (zarówno antyczną, jak i średniowieczną) rzeczywistością jest fakt, że społeczeństwa starożytne nie znały odrębnej etyki seksualnej; związane z cielesnością zachowania postrzegane były przez pryzmat moralności obywatelskiej, jako jeden z jej elementów. Dopiero chrześcijaństwo wyodrębniło sferę seksualności wprowadzając stanowcze reguły porządkujące wszystkie jej przejawy, akceptując jedynie zachowania będące realizacją biblijnego nakazu „idźcie i rozmnażajcie się”.

Popęd seksualny do przedstawiciela tej samej płci jest oczywiście zjawiskiem gatunkowym, biologicznym i niezależnym od okresu historycznego, natomiast homoseksualność jest w każdym społeczeństwie determinowana kulturowo. Termin „homoseksualizm” pojawił się dopiero w drugiej połowie XIX stulecia. Podobnie jak do XVIII wieku brakowało jednoznacznego terminu na określenie całości zagadnień związanych z aktywnością seksualną człowieka, tak do następnego stulecia używano przeróżnych nazw określających kontakty jednopłciowe. W źródłach średniowiecznych zachowania homoseksualne najczęściej określane są jako sprzeczne z naturą, bądź jako grzech sodomii; do XI stulecia określenia te odnoszono do wszelkich nienormatywnych stosunków seksualnych, które nie prowadziły do prokreacji. Dopiero od wieku XIII „sodomia” zaczęła być jednoznacznie utożsamiana z homoseksualnością.

Wyobraź sobie wielką fabrykę, która ubiera Cię, żywi, dba o Twoje zdrowie i dobre samopoczucie. To przyroda. Przywykliśmy myśleć, że z jej zasobów możemy korzystać za darmo. Ale to przecież nie znaczy, że są  bezwartościowe! Podczas spotkania przedstawimy popularną na całym świecie koncepcję usług ekosystemowych. Opowiemy, jakie korzyści daje człowiekowi przyroda oraz spróbujemy określić jej wartość. Czy można podać konkretną cenę kwiatów na łące albo ryb w jeziorze? I czy traktowanie przyrody jak gigantycznego hipermarketu ma w ogóle sens? Wspólnie poszukamy odpowiedzi na te i inne pytania.

Indonezja to w Polsce  najmniej znany z wielkich krajów Azji. Poraża swoim ogromem i szczególną  różnorodnością. Od ponad 17 tysięcy wysp, wysepek i raf po wyjątkowo zróżnicowaną  rzeźbę terenu, z wyjątkowo bogatą florą i fauną, często niespotykaną w innych miejscach. Kraj charakteryzują zarówno żyzne powulkaniczne  ziemie sprzyjające wszelkim rodzajom upraw, gdzie przysłowiowy patyk wetknięty w ziemię za kilka dni wypuszcza pędy, jak i wielkie bogactwa kopalne, od węgla po miedź, od gazu ziemnego po nikiel. Ludność Indonezji to  jednak największe jej bogactwo, z wysokim udziałem ludzi młodych i utalentowanych, ale także  wielkim zróżnicowaniem etnicznym, kulturowym i cywilizacyjnym.

Nie może więc dziwić, że taki kraj był i jest „łakomym kąskiem” dla byłych i obecnych potęg światowych. Pomimo tego od pewnego czasu stoi przed wielką szansą stania się prawdziwym światowym wielkim mocarstwem. Dziś ta szansa wydaje się większa niż uprzednio. Na czele kraju po raz pierwszy stanął człowiek młody, pełen entuzjazmu i uczciwy,   pragmatyczny i sprawny administrator , nie związany z dawnymi elitami władzy, nie uzależniony od  różnych zaszłości i układów. Pomimo wielkich trudności, od prawie 2 lat wytrwale próbuje realizować modernizację  kraju, przyśpieszając jego rozwój. Na tej drodze nie brak jednak zagrożeń, od bardziej konwencjonalnych jak korupcja i niekompetencja, do tak dramatycznych jak separatyzm czy terroryzm islamski.

Wykład próbuje  odpowiedzieć czy Indonezja dołączy wkrótce  do grona mocarstw regionalnych, a może i światowych, czy może pod wpływem wewnętrznych sprzeczności i zagrożeń, pozostanie tylko krajem, który się dobrze zapowiada.

Niektóre polimery po odpowiednim usieciowaniu tworzą hydrożele poprzez zaabsorbowanie dużej ilości wody. Dzięki temu posiadają właściwości i cieczy, i ciał stałych. Posiadają jeszcze inną interesującą cechę: pod wpływem zmiany warunków zewnętrznych mogą ulegać odwracalnej przemianie fazowej (objętościowemu przejściu fazowemu) i wyrzucać z siebie wodę. Mogą więc w zależności od warunków zewnętrznych istnieć w dwóch stanach: napęczniałym i skurczonym. Związana z tym zmiana objętości może być nawet tysiąckrotna. Ta cecha hydrożeli spowodowała, że zaliczają się one do materiałów inteligentnych.

Odpowiednia funkcjonalizacja żeli polimerowych powoduje że nabierają one zdolności do samonaprawiania i samoporządkowania się. Zachowania takie powodują, że zrobione z nich materiały upodabniają się do tkanek miękkich u ssaków. Znane jest wykorzystanie zjawiska przejścia fazowego żeli przez niektóre organizmy do regulacji ich gospodarki wodnej oraz obrony przed drapieżnikami.

Zjawisko objętościowego przejścia fazowego, samonaprawiania i samoporządkowania się oraz możliwości praktycznych ich zastosowań będą szczegółowo omówione w trakcie wykładu.

Współczesny świat, a w nim polskie społeczeństwo, ulegają rozmaitym przemianom. Jednak religijność Polaków (w obrazie badań sondażowych) prawie nie drgnie. Czy na pewno? Dlaczego? Co się w takim razie zmienia? Być może to socjologowie od wielu lat badający religijność przy pomocy tych samych pytań (przygotowanych wiele lat temu) nie są w stanie oddać tego, czym jest religijność dzisiaj. Być może to statystyki - z natury konserwatywne - nie są w stanie uchwycić przemian, wręcz przeciwnie, konserwują obraz zmiany społecznej. Można przypuszczać, że zmienia się to, co ludzie rozumieją pod pojęciem „wierzący”, „religijny” albo identyfikują siebie zupełnie inaczej, ale nie ma dla nich odpowiedniej opcji w ankietach. Być może „niewierzący” powiedzieliby nam dużo więcej, gdyby pytania nie pozostawiały im tylko jednej, negującej, odpowiedzi.

Punktem wyjścia do dyskusji będzie krótka prezentacja wyników badań sondażowych dotyczących religijności Polaków i jej przemian w ciągu ostatnich 20 lat. Przedstawione zostaną także badania nad ankietami – pokazujące jak Polacy rozumieją pytania i dochodzą do udzielanych odpowiedzi, jakich odpowiedzi im brakuje, jak woleliby się określać, w jakich miejscach ich zdaniem pytania są niepoprawne.

Będzie to okazja do przedyskutowania, jak zmienia się religijność Polaków, w czym przejawiają się zmiany, jak wygląda współczesna religijność, jakie grupy Polaków możemy w związku z tym wyróżnić, co je charakteryzuje i co w związku z tym powinni sobie wziąć do serca badacze religijności.

Czy nietoperze słyszą nawzajem swoje głosy? A jeśli tak, to czy nie przeszkadzają sobie nawzajem w polowaniu? Czy potrafią ze sobą rozmawiać, jeśli zechcą – i co właściwie mogłyby mieć do powiedzenia? Czy jeden może się od drugiego czegoś nauczyć? I jak właściwie będąc nietoperzem podrywa się dziewczynę? Podczas naszych lekcji spróbujemy zajrzeć do wciąż tajemniczego i kryjącego wiele zagadek świata nocnych ssaków i dowiedzieć się, jak wygląda ich życie społeczne i rodzinne. Przekonamy się także, co my, ludzie, wiemy obecnie o możliwościach porozumiewania się nietoperzy – oraz jak to możliwe, że w ogóle cokolwiek o tym wiemy… Zastanowimy się nad tym, co w ogóle można zrobić w takiej sytuacji, kiedy strasznie chcielibyśmy coś wiedzieć, a tu w żadnej, najgrubszej nawet książce nie da się o tym przeczytać, bo po prostu jeszcze nikt na świecie tego nie wie. Posłuchamy, jak brzmią głosy nietoperzy przekształcone przez elektroniczne urządzenia, pozwalające nam usłyszeć dźwięki zbyt wysokie dla ludzkich uszu. Spróbujemy wreszcie sami odrobinę wczuć się w rolę nietoperzy i sprawdzić, jak dalibyśmy sobie radę w różnych niezwykłych dla nas sytuacjach. 

O tym jak organizacje pozarządowe mogą reprezentować swoje interesy wobec administracji rządoweji instytucji publicznych, jak forsować rozwiązania korzystne dla nich. Czy mogą mieć wpływ na politykę państwa czy Unii Europejskiej? Czy kampanie lobbingowe organizacji pozarządowych mogą być równie skuteczne jak stowarzyszeń biznesu i przedsiębiorstw? W jakich sprawach mają największe sukcesy?

Układy scalone (z ang. integrated circuits - IC) są wszechobecne, czasami nawet nie zdajemy sobie z tego sprawy. Są podstawowymi elementami praktycznie każdego urządzenia elektronicznego, występują m.in. w: urządzeniach AGD, komputerach, telewizorach, samochodach, telefonach, zegarkach, pendrive’ach, odtwarzaczach MP3 itd. Łatwa integracja układów scalonych z układami optycznymi lub mechanicznymi pozwoliła na stworzenie tzw. ‘Systemów na chipie’ (Systems-on-chip), czyli takich systemów, które zawierają w sobie wiele różnych urządzeń, wykonanych różnymi technologiami, a zintegrowanych w jeden system elektroniczny. Powstanie takich systemów nie byłoby możliwe bez postępu w miniaturyzacji, czyli rozwoju technologii układów scalonych.

Technologia, czyli nauka o metodach wytwarzania układów scalonych jest bardzo interdyscyplinarna. Zawiera w sobie wiedzę z wielu dziedzin, takich jak: chemia, fizyka, inżynieria materiałowa, mechanika, optyka, a przede wszystkim elektronika. Układy scalone już dawno wkroczyły do skali ‘nano’, czyli wielkości ekstremalnie małych. Warunki wytwarzania takich układów są również ekstremalne. Jakie są to warunki, jakie są etapy produkcji takiego układu, jak długo to trwa i ile to kosztuje…? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć na tym wykładzie…

Wykład będzie miał na celu przybliżenie szerokiemu gronu słuchaczy specyficznych warunków oraz poszczególnych etapów procesu wytwarzania układów scalonych.

Doniesieniami ze świata nauki jesteśmy bombardowani niemal bez przerwy. Amerykańscy naukowcy to, koreańscy wynalazcy tamto, polscy inżynierowie siamto. Ktoś opublikował artykuł w „Science”, ktoś dostał grant. Naukowcy z Kanady na konferencji prasowej mówią, że kawa wywołuje raka, a ci z Japonii – że wprost przeciwnie…

Jak się w tym wszystkim połapać? Trzeba zacząć od wyjaśnienia, jakie zasady rządzą światem współczesnej nauki.

W czasie wykładu krok po kroku prześledzimy, jak wyglądają poszczególne elementy pracy naukowej: planowanie i prowadzenie badań, publikowanie wyników, konkursy grantowe, konferencje… Wyjaśnimy tajemniczo brzmiące terminy, takie jak „falsyfikowalność hipotez”, „brzytwa Ockhama”, „peer review”, „impact factor”, „indeks Hirscha”, „Obsługa Strumieni Finansowania”, „kryterium badań podstawowych” czy „sesja posterowa”. Dowiemy się też, dlaczego nie wszystkim naukowcom i popularyzatorom nauki można ufać w równym stopniu.

A wszystko to opowiedziane z perspektywy młodego naukowca, który jeszcze nie tak dawno sam nie wiedział, z czym to wszystko się je.

Wykład pozwoli słuchaczom nie tylko poznać kulisy współczesnego świata naukowego, ale przede wszystkim powinien pomóc im zrozumieć, czym jest, a czym nie jest Nauka.

Pojęcia lewicy i prawicy są często wykorzystywanym sposobem mówienia o partiach politycznych i politykach. Co się za tym kryje? Czy określenia te niosą rzeczywistą treść i można się nimi posługiwać w sposób naukowo poprawny czy też są jedynie narzędziem społecznego naznaczania i walki politycznej? A może są już tylko reliktem przeszłości i dziś już nie mają znaczenia, choć miały je kiedyś?

Podczas lekcji festiwalowej spróbujemy znaleźć inne sposoby na przedstawienie tego, czym różnią się od siebie stanowiska i programy partii politycznych.  Pokazane zostaną różne źródła danych, które pozwalają socjologom polityki badać, jakie stanowiska reprezentują sobą partie polityczne i jaki ma to związek z tym, jak ludzie głosują. Następnie spróbujemy wykorzystać istniejące dane, aby pokazać w formie graficznej, jak można umieścić stanowiska partii politycznych w przestrzeni ideologicznej.

Dlaczego Śnieżka jest najwyższym szczytem Karkonoszy, czy naprawdę góra Ostrzyca jest "polskim Fudżi-jamą", gdzie spotykamy "kamienną różę" a gdzie "kamienne organy", co ukrywają jaskinie a co cyrki lodowcowe - to sobie opowiemy.