wykład

Czy nietoperze słyszą nawzajem swoje głosy? A jeśli tak, to czy nie przeszkadzają sobie nawzajem w polowaniu? Czy potrafią ze sobą rozmawiać, jeśli zechcą – i co
właściwie mogłyby mieć do powiedzenia? Czy jeden może się od drugiego czegoś nauczyć? I jak właściwie będąc nietoperzem podrywa się dziewczynę? Podczas
naszych lekcji spróbujemy zajrzeć do wciąż tajemniczego i kryjącego wiele zagadek świata nocnych ssaków i dowiedzieć się, jak wygląda ich życie społeczne i rodzinne.
Przekonamy się także, co my, ludzie, wiemy obecnie o możliwościach porozumiewania się nietoperzy – oraz jak to możliwe, że w ogóle cokolwiek o tym wiemy… Zastanowimy się nad tym, co w ogóle można zrobić w takiej sytuacji, kiedy strasznie chcielibyśmy coś wiedzieć, a tu w żadnej, najgrubszej nawet książce nie da się o tym przeczytać, bo po prostu jeszcze nikt na świecie tego nie wie. Posłuchamy, jak brzmią głosy nietoperzy przekształcone przez elektroniczne urządzenia, pozwalające nam usłyszeć dźwięki zbyt wysokie dla ludzkich uszu. Spróbujemy wreszcie sami odrobinę wczuć się w rolę nietoperzy i sprawdzić, jak dalibyśmy sobie radę w różnych niezwykłych dla nas sytuacjach.

Odpadowe tworzywa sztuczne trafiają do mórz całego świata, zmieniając Błękitną Planetę w Ocean Mikroplastiku. Tworzą pływające wyspy, a nawet tzw. „ósmy kontynent”, integrują się z organizmami morskimi, podlegają starzeniu. Ile ich jest? Jakim procesom podlegają w morzach? Jakie są konsekwencje ich obecności w środowisku? Na wiele pytań wciąż brakuje odpowiedzi. Zapraszam na odkrywczą wyprawę do świata mikroplastiku morskiego i plastisfery widzianych oczami naukowców.

Tematem zajęć jest zaprezentowanie uczniom postaci Ignacego Daszyńskiego, Romana Dmowskiego, Wojciecha Korfantego, Ignacego Jana Paderewskiego, Józefa Piłsudskiego i Wincentego Witosa oraz  ich wkładu w tworzenie niepodległego państwa polskiego. Uczeń pozna okoliczności odzyskania niepodległości i trudności pierwszych lat wolności. Zajęcia będą prowadzone na wystawie stałej ,,Polonia Restituta. O niepodległość i granice. 1914-1921.”

Celem wykładu będzie przedstawienie i omówienie warunków, jakie muszą spełniać środki przyjmowane przez Państwa Członkowskie UE, aby środki te mogły zostać uznane przez Trybunał Sprawiedliwości UE za usprawiedliwione ograniczenie swobód Rynku Wewnętrznego. Wykład oparty będzie przede wszystkim na orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE, który wypracował zasady oceny takich środków pod kątem ich dopuszczalności. Omówione zostaną również: pojęcie Rynku Wewnętrznego, zakres swobód Rynku Wewnętrznego, a także dwie podstawowe zasady, na których oparte jest funkcjonowanie Unii Europejskiej i w oparciu o które dokonuje się oceny legalności krajowych środków ograniczających – zasada proporcjonalności i zasada niedyskryminacji. Wykład skierowany do starszych klas licealnych.

Mauzoleum Walki i Męczeństwa Al. Szucha 25 to autentyczne, zachowane wnętrze tzw. Aresztu domowego w latach 1939-1945. W części przyziemia przedwojennego budynku Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (dziś Ministerstwa Edukacji Narodowej) okupant urządził areszt dla więźniów przywożonych z miasta lub więzienia na Pawiaku, w którym oczekiwali na przesłuchania. Jednym z nich był aresztowany 23 marca 1943 r. wraz z ojcem Stanisławem Janek Bytnar „Rudy”. Przez cały czas poddawany był ciężkim przesłuchaniom. Jego koledzy postanowili wyrwać go z kazamatów gestapo. W tym celu zorganizowali akcję, która do historii przeszła jako Akcja pod Arsenałem. Dla uczniów i nauczycieli tworzymy możliwość dotknięcia w dosłownym tego słowa znaczeniu historii i skonfrontowania jej z wizją literacką.

Często, żeby zdiagnozować chorobę, określić powodowane przez nią zmiany czy zwyrodnienia, trzeba je po prostu zobaczyć. Wbrew pozorom może stanowić to poważny problem, bo człowiek, w odróżnieniu od kijanki, nie jest przezroczysty, a zmiany zachodzą wewnątrz organizmu. Siłą rzeczy musimy ograniczyć się do takich obiektów, do których  światło może wejść, a potem wydostać się do układu pomiarowego. Jednak i w tym przypadku obraz może być na tyle rozmyty, że staje się praktycznie nieczytelny. Wykład będzie próbą odpowiedzi, jak można sobie z takimi problemami poradzić dzięki równoczesnemu zastosowaniu najnowszej aparatury optycznej i zaawansowanych metod teorii optyki.

Very late in 2019 Western intelligence began to have insight that an epidemic was forming in central China, Hubei Province, Wuhan City. Because China was uncooperative, it remained unclear what the significance of this disease would be until very early in 2020 when China cordoned off Wuhan and other parts of Hubei Province. President Donald J. Trump then closed America to non-American arrivals from china, followed by non-American arrivals from many locations. As many states in the United States began to enforce isolation, American and other Western governments began to investigate the source of what became designated as the COVID-19, or Coronavirus Disease 2019. This investigation continues, with France and the United Kingdom demanding answers from China to questions of security at its P-4 high security virology laboratories situated nearby the epicenter of this pandemic. Derivative questions emerged when ventilators, personal protective equipment (PPE) and other emergency resources including testing kits coming from China arrived late, were over-priced, failed to work. An important question follows: what must the United States and other Western countries including Poland do in future to be more fully prepared for this sort of pandemic?

Czy nietoperze słyszą nawzajem swoje głosy? A jeśli tak, to czy nie przeszkadzają sobie nawzajem w polowaniu? Czy potrafią ze sobą rozmawiać, jeśli zechcą – i co
właściwie mogłyby mieć do powiedzenia? Czy jeden może się od drugiego czegoś nauczyć? I jak właściwie będąc nietoperzem podrywa się dziewczynę? Podczas
naszych lekcji spróbujemy zajrzeć do wciąż tajemniczego i kryjącego wiele zagadek świata nocnych ssaków i dowiedzieć się, jak wygląda ich życie społeczne i rodzinne.
Przekonamy się także, co my, ludzie, wiemy obecnie o możliwościach porozumiewania się nietoperzy – oraz jak to możliwe, że w ogóle cokolwiek o tym wiemy… Zastanowimy się nad tym, co w ogóle można zrobić w takiej sytuacji, kiedy strasznie chcielibyśmy coś wiedzieć, a tu w żadnej, najgrubszej nawet książce nie da się o tym przeczytać, bo po prostu jeszcze nikt na świecie tego nie wie. Posłuchamy, jak brzmią głosy nietoperzy przekształcone przez elektroniczne urządzenia, pozwalające nam usłyszeć dźwięki zbyt wysokie dla ludzkich uszu. Spróbujemy wreszcie sami odrobinę wczuć się w rolę nietoperzy i sprawdzić, jak dalibyśmy sobie radę w różnych niezwykłych dla nas sytuacjach.

Chmury będące widzialnym efektem kondensacji lub sublimacji pary wodnej w atmosferze składają się z maleńkich kropelek wody w stanie ciekłym lub stałym. Chmury stale rozwijają się i pojawiają się w ogromnej różnorodności form. Formy te mogą być rozmaite, tak jak rozmaite są procesy ich powstawania oraz okoliczności, w których powstają. Istnieją pewne charakterystyczne formy chmur, które często obserwowane są na całym świecie. Do ich rozpoznania i nazwania stworzono system klasyfikacji. Podczas lekcji zapoznamy się z podziałami chmur w zależności od wysokości na jakiej występują, a także kształtu oraz budowy wewnętrznej. Do lekcji zostaną wykorzystywane materiały przygotowane przez Światową Organizację Meteorologiczną (WMO).

Ultradźwięki to fale akustyczne o częstotliwości powyżej 20 kHz, które są niesłyszalne dla człowieka. Pomimo że ich nie słyszymy, to możemy za ich pomocą wiele zobaczyć! Ultradźwięki są wykorzystywane do obrazowania w medycynie (aparaty USG) oraz do wizualizacji wad w materiałach (badania nieniszczące). Podstawową techniką jest metoda „echa”, w której wysyłamy krótki impuls fali i mierzymy czas docierającej do nas fali odbitej od obiektu (wady, granicy tkanek, itp.). Metodą echa możemy nie tylko określić odległość od obiektu, ale także jego prędkość – co jest podstawą działania sonaru oraz metod pomiaru przepływu krwi w naczyniach.

Na naszej prezentacji pokażemy, jak falami ultradźwiękowymi możemy zajrzeć do wnętrza obiektów i ukazać ich strukturę. Zaprezentujemy miniaturowe sensory ultradźwiękowe, które pozwalają na określanie odległości od przeszkody i są stosowane w samochodowych systemach do parkowania. Opowiemy także o innych aplikacjach ultradźwięków w medycynie i przemyśle oraz aparaturze elektronicznej stosowanej do prowadzenia badań.

XX wiek przyniósł wiele przełomowych odkryć naukowych, ale prawdziwa rewolucja dokonała się w naukach biologicznych. Dynamiczny rozwój technologii spowodował powstanie zupełnie nowej dyscypliny naukowej – biologii molekularnej. Odkrycia i metody rozwijane przez biologów molekularnych znajdują zastosowanie w naukach medycznych, co umożliwia rozwój nowoczesnych metod diagnostycznych i terapeutycznych, opisywanych jako medycyna molekularna.
Wysiłki lekarzy i biologów molekularnych umożliwiły zbadanie i opisanie przyczyn wielu chorób na poziomie molekularnym, czyli cząsteczek i struktur komórkowych. Wiedza ta stała się potężnym orężem w walce z ich skutkami, a często również bezpośrednimi przyczynami. Możemy wykorzystać ją w projektowaniu nowych, wyspecjalizowanych leków.
W naszych wykładach chcielibyśmy przedstawić słuchaczom początkowe etapy tego procesu "od podszewki" z perspektywy wybranych dyscyplin biologii rozwijanych w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie.

W pierwszej części pokażemy, jak badania podstawowe – przede wszystkim z dziedziny biologii strukturalnej oraz bioinformatyki – umożliwiają poznanie molekularnych mechanizmów danej choroby i wyznaczenie celu nowego leku.

W części drugiej przedstawimy generalny plan postępowania przy poszukiwaniu związku wiodącego, czyli związku chemicznego oddziałującego specyficznie z wyznaczonym celem.

W części trzeciej opiszemy eksperymentalne metody weryfikacji wybranych cząsteczek i pokażemy, jak spośród wielu wytypowanych związków chemicznych wybrać te najbardziej obiecujące do dalszych badań.

Rzeczy opowiadają o ludziach, inspirują do poznania historii osób i miejsc. Pudelko po czekoladkach stanowiło punkt wyjścia do odtworzenia losów lwowskich cukierników, rodziny Zalewskich. W oparciu o archiwalia z Kolekcji Leopolis oraz liczne wspomnienia można opowiedzieć historię lwowskiej cukierni przy ul. Akademickiej należącej do Ludwika i Władysława Zalewskich, która – obecna w krajobrazie miasta – zapisała się w pamięci jego mieszkańców. Losy właścicieli są przykładem typowych dziejów wielu polskich rodzin na Kresach. Zalewscy to rodzina zaangażowana, mocno związana z miastem. Ludwik i Władysław byli postrzegani jako mistrzowie w swoim zawodzie, a ich wyroby uchodziły za pierwszorzędne nie tylko we Lwowie, ale też w Warszawie, gdzie była filia lwowskiej cukierni. Dla wielu lwowiaków, których wojenne losy i polityczny porządek w powojennej Europie rzuciły w odległe od rodzinnego miasta strony, smak ciastek z cukierni Zalewskich jest nie tylko smakiem dzieciństwa, ale też  substytutem utraconej ojczyzny.

Obce gatunki stały się nieodłączną cechą krajobrazu, również w Polsce, a miasta są głównym źródłem ich rozprzestrzeniania. W trakcie zajęć poznamy kilka gatunków inwazyjnych roślin, ich historię i problemy, jakie stwarzają, oraz sposoby, jak sobie z nimi radzić, ale także jak możemy je wykorzystać.

Czy nanotechnologia jest droższa niż złoto? Nanotechnologia, czyli technologia obiektów o rozmiarach w skali nanometrycznej (10-9m), jako relatywnie nowe pojęcie, budzi duże zainteresowanie naukowców z dziedziny chemii, biologii, medycyny czy inżynierii. Pośród rozwijanych systemów nanometrycznych, nanocząstki złota (złoto koloidalne) są jednymi z najczęściej badanych materiałów dla  nanomedycyny oraz diagnostyki (jako sensory). Nanocząstki złota przyjmują przeróżne kształty: od kuli poprzez pręciki i sześciościany, po wklęsłe kostki oraz gwiazdki. To dzięki ich kształtom posiadają szereg unikalnych właściwości: zmiana koloru ze względu na kształt oraz wielkość, duży stosunek powierzchni do objętości, doskonała biokompatybilność oraz niska toksyczność. To dzięki tym właściwościom systemy te są intensywnie rozwijane ze względu na możliwości ich zastosowania w większości obszarów działalności człowieka i życia codziennego. Nanozłoto, pomimo bardzo obiecujących wyników badań, budzi również obawy dotyczące długoterminowego wpływu na organizm, co jest tematem wielu rozpraw.

Wykład będzie mieć na celu zaznajomienie z tematem nanotechnologii złota, głównie w zastosowaniach medycznych:  szczepionki, substancje przeciwbakteryjne, nośniki białek oraz informacji genetycznej. Ponadto zaprezentowany zostanie eksperyment pokazujący, jak różne warunki syntezy wpływają na wielkość otrzymanych nanocząstek.

SmartPhone, SmartWatch, SmartDom... Co to jest smart i co oznacza SmartCity? Czy przyszłość należy do SmartCity? Czy miasto może być inteligentne? 

Wyszywanka, czyli płócienna koszula zdobiona haftem, była elementem ukraińskich strojów ludowych. Współczesność nie odesłała jej do lamusa, jak stroju ludowego w większości krajów Europy. Wręcz przeciwnie, obserwować można dziś w Ukrainie znaczną popularność wyszywanki. Dlaczego i w jakich sytuacjach fragment dawnego stroju ludowego znajduje swoje zastosowanie współcześnie?  Jaka była droga wyszywanki spod chłopskich strzech do symbolu ukraińskości?   

O polskim sądownictwie przed wiekami opowiada dr Anna Rosner - historyk państwa i prawa, wicedyrektor Kolegium Międzyobszarowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych i Społecznych UW, adiunkt w Katedrze Wolności im. T. Mazowieckiego, zajmująca się badaniami nad historią tradycji i kultury prawnej oraz historią ustroju w XIX i XX wieku.

Postaram się w swoim wykladzie omówić podstawowe prawa elektromagnetyzmu, używając pojęć analizy matematycznej, które postaram się (w kontekście elektromagnetyzmu)

przybliżyć tak, aby uczeń liceum mógł mieć wrażenie, że widzi, jaka matematyka kryje się za prawem Gaussa, prawem Faradaya czy prawem Ampere'a. I żeby ewentualnie zrozumiał, czego musi się jeszcze nauczyć, aby elektromagnetyzm rozumieć w sposób satysfakcjonujący matematycznie. Na deser wyjaśnimy matematycznie, jak działają pewne obiekty, takie jak kondensator czy układy RLC. Zakończę wykład, omawiając ideę MAGLEV, czyli pociagów magnetycznych, które po krótkim rozpędzie lewitują i w ten sposób przenoszą pasaów. Takie pociągi funkcjonują chociażby w Japonii i Chinach.

Badania nad kłamaniem mają bardzo długą historię, jednak wciąż mamy spore problemy z jego wykrywaniem. Metaanalizy pokazują, że ludzie (nawet specjalnie wytrenowani!) rozpoznają kłamstwo ze skutecznością niewiele wyższą niż 50%. W trakcie wykładu spróbuję wyjaśnić, dlaczego tak się dzieje i dlaczego niektóre osoby są świetnymi kłamcami, a innym nie wierzymy, nawet kiedy mówią prawdę. Skupię się przede wszystkim na cechach wypowiedzi dobrych i złych kłamców, zaprezentuję wyniki badań dotyczących analizy tekstu i możliwości, jakie daje taka analiza w wykrywaniu kłamania. Szczególną uwagę zwrócę na to, czym warto się kierować, oceniając, czy czyjaś wypowiedź jest prawdziwa lub czy czytana przez nas informacja nie jest fake newsem. Pod koniec sprawdzę, czy mi się to udało i poproszę uczestników wykładu o ocenę, czy teksty, które będę im prezentować, są prawdziwe czy fałszywe i czy radzą sobie z tym zadaniem lepiej niż modele komputerowe.

Pomiędzy człowiekiem a mikroorganizmami chorobotwórczymi trwa nieustanny wyścig zbrojeń – patogeny ewoluują w sposób umożliwiający im rozprzestrzenianie się w ustroju, a organizm doskonali strategie mające na celu wykrycie i unieszkodliwienie nieproszonych gości. Obronę przed mikroorganizmami chorobotwórczymi zapewnia nam układ odpornościowy, który po wykryciu patogenów uruchamia proces nazywany odpowiedzią zapalną. Poszczególne elementy tego układu mają określone funkcje i współpracują ze sobą, aby jak najskuteczniej zwalczyć zakażenie. Jednak nie wszystkie mikroorganizmy, z którymi mamy kontakt, są dla nas szkodliwe. Wprost przeciwnie, niektóre przyczyniają się do utrzymania naszego dobrego zdrowia. Powierzchnia skóry, jama ustna czy jelita są naturalnym środowiskiem życia różnorodnych mikroorganizmów określanych mianem mikrobiomu. W jelicie żyje kilkaset gatunków bakterii, a jego ostatni odcinek, jelito grube, jest jednym z najbardziej zatłoczonych ekosystemów mikrobiologicznych.  Najnowsze badania dowodzą, że prawidłowa flora jelita nie tylko bierze udział w pozyskiwaniu substancji odżywczych, ale przyczynia się do obrony przed patogenami, a nawet może wpływać na nasz nastrój. Na wykładzie poznacie, jak nasz organizm współpracuje z mikroorganizmami i jak zwalcza patogeny. Co dzieje się w miejscu zakażenia i jak przebiega odpowiedź zapalna? Jaką role w utrzymaniu zdrowia odgrywa prawidłowy mikrobiom i czy warto wspierać jego funkcjonowanie?

Wszyscy, którzy uczyli się kiedykolwiek języka obcego, przyznają, że bardzo ważną – jeśli nie najważniejszą – umiejętnością jest znajomość słownictwa. To ono pozwala przekazać to, co chcemy powiedzieć, i choć nie można pominąć znaczenia innych elementów wiedzy językowej (gramatyki czy wymowy), to bez wyrazów nie ma komunikacji. To dlatego naukę języka obcego zaczynamy najczęściej od zakupu słownika.

Jednak większość z nas nie zdaje sobie sprawy z ilościowych aspektów znajomości słownictwa języka obcego. A przecież mierząc się z nowym zadaniem, warto zdawać sobie sprawę z jego rozmiaru. Celem tego spotkania jest przedstawienie faktów, które zdemistyfikują wyzwanie, przed którym staje każdy z nas, rozpoczynając naukę. Podczas wykładu uczestnicy poznają odpowiedzi na następujące pytania:

1. Ile wyrazów jest w języku polskim i angielskim?
2. Ile wyrazów w języku polskim znają uczestnicy wykładu?
3. Ile wyrazów zna przeciętny użytkownik języka angielskiego?
4. Ile wyrazów trzeba znać w języku angielskim, aby swobodnie rozmawiać, czytać i pisać w tym języku?
5. W jaki sposób mierzy się te wartości?

Spotkanie będzie miało charakter wykładu z elementami warsztatu. Uczestnicy będą zachęcani do uczestnictwa we wspólnym poszukiwaniu odpowiedzi na wymienione powyżej pytania.

Nim został Papieżem Janem Pawłem II był – kardynałem Karolem Wojtyłą. O tym, jakim był człowiekiem przed wyborem na konklawe i jakim był prywatnie, jako Jan Paweł II, opowie brat Marian Markiewicz ze Zgromadzenia Braci Serca Jezusowego.

Bracia Serca Jezusowego pracują w kuriach, katedrach w Polsce oraz w polskich instytucjach kościelnych w Rzymie.

Pod koniec lat 70. brat Marian pracował w Rzymie. Wśród wielu, z pozoru drobnych zadań, były i takie wydarzenia, które szczególnie zbliżyły brata Mariana do późniejszego św. Jana Pawła II. O tych spotkaniach, które budują relację i na zawsze zostają w sercu i pamięci, opowie nam na spotkaniu „młodszy brat” Papieża Polaka.

Lekcja organizowana w ramach Festiwalu Nauki w IPPT PAN ma charakter lekcji z przyrody i ma dwa wątki przewodnie.

Wątek teoretyczny obejmuje fascynujące zagadnienie różnych ośrodków porowatych, z pustkami występującymi w różnych skalach. Dotyczy to zarówno ośrodków spotykanych w naturze – np. drewno i kości, jak i w technice – np. sztuczne nanostrukury oraz powszechnie znany i stosowany beton. Omówiona zostaje technologia, historia i zastosowanie betonu jako podstawowego materiału konstrukcyjnego współczesności.

Pokaz praktyczny obejmuje dynamiczne badanie wytrzymałości mechanicznej materiałów – na przykładzie doświadczenia z uderzeniem wysokoenergetycznej fali mechanicznej w próbkę. Część doświadczalna jest uzupełniona krótkim wprowadzeniem do zagadnienia.

Polska jest państwem członkowskim Unii Europejskiej od 2004 roku. Od tego czasu narosło wiele mitów dotyczących Wspólnoty Europejskiej. W trakcie wykładu przybliżę strukturę instytucjonalną i funkcjonowanie UE. Wskażę także różnice między budżetem Wspólnoty a wieloletnimi ramami finansowania, przedstawiając źródła dochodów i cele wydatkowe.

W każdej sytuacji kryzysowej pojawia się tendencja do poszukiwania kozła ofiarnego, na którego można zrzucić winę. Tak dzieje się w odniesieniu do Unii. W ostatnich miesiącach w trakcie pandemii koronawirusa pojawiło się wiele wątpliwości i fake newsów dotyczących reakcji UE na kryzys związany z COVID-19, które postaram się obalić.