Dla każdego

Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii oddział w Warszawie zorganizuje obserwację Słońca przy użyciu własnego teleskopu słonecznego. W razie niepogody uczestnicy spotkania zaprroszeni zostaną na wystawę astrofotografii wykonanych przez członków PTMA.

Pracownicy ŚLCJ oprowadzą Państwa po Laboratorium. Będzie można zobaczyć „serce” Laboratorium – czyli cyklotron, oraz usłyszeć o tym jak działa ten akcelerator. Zwiedzić będzie można też halę eksperymentów – czyli miejsce, do którego docierają wiązki ciężkich jonów przyspieszone w cyklotronie i gdzie, wykorzystując różnego rodzaju układy detektorów, prowadzi się badania z fizyki jądrowej (i nie tylko).

Zwiedzanie laboratorium poprzedzone będzie pokazem filmu animowanego "Tajemniczy Świat Jąder Atomowych", który zabierze widza w podróż do mikroświata. Pokaże, jak odkryto istnienie jądra atomowego i jak badamy jego strukturę.

Mumifikacja to jeden z najbardziej frapujących sposobów zachowania ciała po śmierci. Powszechnie kojarzona ze starożytnym Egiptem, praktykowana była także w innych częściach świata, między innymi w prekolumbijskim Peru.

W czasie wykładu zabierzemy Państwa w świat kosmoligii prekolumbijskich Andyjczyków. Przedstawimy jak ważnym elementem świata ówczesnych społeczności Andów był przodek i jak mocno ingerował w świat żywych. Zaprezentujemy w jaki sposób postępowano z ciałem zmarłego i jak najprawdopodobniej mógł wyglądać sam obrządek pogrzebowy.

Przedstawimy w jaki sposób interpretujemy znaleziska archeologiczne i informacje zapisane na zeszkieletowionych oraz zmumifikowanych ciałach zmarłych z dolin Barranca. Postaramy się przestawić jak ważnym jest podejmowanie tego rodzaju badań, szczególnie że archiwa jakimi są prekolumbijskie cmentarzyska nikną w zastraszającym tempie. Niszczone przez rozrastające się plantacje i fawele, a także zachłanność rabusiów grobów  ulegają stopniowej degradacji. Dla nas, archeologów i antropologów, nadal są jednak cennym świadectwem życia i śmierci sprzed hiszpańskiej inwazji.

Technologia przez długi czas była postrzegana jako siła napędzająca degradację środowiska. Wzrost zużycia energii, emisji dwutlenku węgla, kryzys wodny czy zależność od surowców ziem rzadkich – wszystko to pogłębiało przekonanie, że innowacje cyfrowe oddalają nas od przyrody. Jednak w obliczu kryzysu planetarnego zaczyna się rysować inny obraz: technologia staje się nie tylko narzędziem kontroli i eksploatacji, ale także aktorem aktywnie splecionym z ekosystemem. Działa na rzecz jego ochrony, regeneracji i zrozumienia.

Po technologie sięgają dziś państwa, które wdrażają cyfrowe strategie klimatyczne, wykorzystując dane satelitarne, AI i czujniki środowiskowe do monitorowania emisji, zarządzania wodą czy prognozowania klęsk żywiołowych. Korporacje, naciskane przez regulacje i oczekiwania społeczne, analizują swoje ślady węglowe, mierzą wpływ łańcuchów dostaw na środowisko i inwestują w zieloną transformację. Ale technologia nie jest już tylko domeną państw czy przemysłu. Coraz częściej to społeczeństwo obywatelskie i ruchy społeczne wchodzą z nią w sojusz – tworząc oddolne systemy pomiaru zanieczyszczeń, monitorując działania firm i władz, czy mobilizując dane na rzecz realizacji postulatów klimatycznych.

W tym nowym pejzażu ludzko-nieludzkim natura nie jest już tylko biernym obiektem pomiaru – sama staje się źródłem i przetwórcą danych. Pszczoły zbierają informacje o zanieczyszczeniach, małże reagują na toksyny w wodzie, a grzybnie – jak sugerują badacze – mogą być używane jako biologiczne procesory. Sztuczna inteligencja, sprzężona z tymi systemami, nie tylko modeluje przyszłe scenariusze klimatyczne, ale też wspiera projektowanie alternatywnych światów – bardziej sprawiedliwych, odpornych i zrównoważonych.
Technologia nie rozwiąże kryzysu sama, ale może stać się jego sprzymierzeńcem – jeśli zostanie zakorzeniona w etyce troski i odpowiedzialności. Przyszłość nie należy ani wyłącznie do natury, ani do maszyn. Należy do ich splątania – do świata, w którym cyfrowe i organiczne współdziałają na rzecz przetrwania planety.

1. W filozofii zachodu podejście do śmierci określają dwa, skrajnie różne stanowiska.

a. Że śmierć nas w ogóle nie dotyczy: Epikur
b. Że śmierć jest w naszym życiu obecna i odgrywa fundamentalną rolę: Michel de Montaigne i przez cały życie należy się uczyć żyć i przez całe życie należy się uczyć umierać: Seneka
 

Między tymi skrajnymi poglądami mamy całą gamę poglądów odmiennych, pośrednich.

Dla naszej kultury, uświadomiona śmiertelność człowieka ma znaczenie kulturotwórcze: ludzkość zaczyna się od grobów. Potrzeba pochowania osoby bliskiej jest tym właśnie punktem, od którego zaczyna się budowania ludzkiej kultury.

2. Każda epoka, każda kultura, nie tylko buduje inne groby, inne obyczaje towarzyszące chowaniu zmarłych, ale także inaczej wizualizuje śmierć, ubiera ją w inne szaty. Stara, naga kobieta z kosą to tylko jedna z wielu możliwości. Złudzeniem jest powtarzane często zdanie, że nasza epoka i nasza kultura marginalizują śmierć. Wspaniale prosperujący przemysł zakładów pogrzebowych świadczy o tym, że śmierć ma w naszych czasach i w naszej kulturze zgoła poczesne miejsce.

3. Ale warto zauważyć, że samo umieranie jest dla nas kwestią bardzo istotną, choć nie powtarzamy sobie bez przerwy: „Memento mori”.

a. Problem określenia momentu śmierci

b. Dystanazja i ortotanazja

c. Problem dawstwa narządów

d. Opieka hospicyjna i rozwój medycyny paliatywnej: Jan Paweł II
„Być może iż medycyna jako nauka i zarazem sztuka leczenia odsłania na wielkim obszarze cierpień człowieka rejon najbardziej znany, najdokładniej. Najdokładniej nazwany i stosunkowo najbardziej zrównoważony metodami przeciwdziałania czyli terapii. Ale jest to tylko jeden rejon. Wobec tajemnicy śmierci człowiek jest bezsilny; zostają zachwiane jego ludzkie pewniki” Z listu apostolskiego Sallvifici doloris

4. Eschatologia – czy piekło jest lepsze od pustki?
Pacjenci po uświadomieniu sobie, że umierają nie mogą ani pogodzić się ze śmiercią, ani przestać myśleć o niej tak, że reszta życia staje się dla nich po prostu męką. Takie przykłady wzmacniają niechęć lekarzy do wyznania pacjentom, że nie ma dla nich ratunku.

5. Nieustannie trwa dyskusja o granicach życia. W praktyce jest to etyczne dyskusja o możliwych odstępstwach od normy: NIE ZABIJAJ.

Aborcja, eutanazja, to ukochane tematy tzw. obrońców życia, którzy jednak nie są obrońcami klimatu, czy zabijania wroga na wojnie. Nasza dyskusja będzie traktowała o takich właśnie paradoksach.

W wystąpieniu, które będzie poświęcone obserwacji, diagnozie rozwoju polskich studiów trans, skorzystam z odniesień do obserwatorium meteorologicznego i latarni morskiej, aby przybliżyć najnowsze tendencje w tworzeniu literatury trans. W zakresie mapy tekstów skoncentrowanych na tematyce transpłciowości, przedstawię pięć jej odmian w celu z jednej strony ich orientacyjnego uporządkowania, z drugiej zaś wyeksponowania szerokiego wachlarza tekstów, w których transpłciowość ujmowana jest w „konwencjonalny” i niekonwencjonalny sposób.

Analizując, interpretując i problematyzując manifest Mai Heban Godność, proszę. O transpłciowości, gniewie i nadziei (2023), reportaże Piotra Jaconia Wiktoria. Transpłciowość to nie wszystko (2024), powieść fikcjonalną Julii Durzyńskiej Gdy słońce wypieka sny (2024), esej J. Szpilki Gorset, wstyd i kocie uszka. O transkobiecosci (2024) stworzę depeszę synoptyczną. W depeszy ujawnię w jaki sposób, za pomocą jakich środków artystycznych, organizacji tematycznej wszystkie wymienione teksty przełamują dominującą odmianę w prezentacji osoby trans, tematu pretranzycji i tranzycji – ciałopisania. Tutaj ważną rolę odegrają: poetyka wyważonego manifestu, przekierowanie tranzycji na boczny tor, teoretyczne, utekstowione rozpoznanie własnych pragnień, potrzeb. Zwrócę również uwagę na odważne odbrązowienie siebie jako aktywisty, na dokonanie demityzacji obrazu idealnego ojca.

Następnie zaproponuję koncepcję zrównoważonego rozwoju studiów trans. Przełożenie sygnałów świetlnych latarni morskiej na ideę lokowania studiów trans w polskim literaturoznawstwie ma na celu wysłanie znaku nawigacyjnego w zakresie badań nad podmiotem transpłciowym.

Koncepcja zrównoważonego rozwoju studiów trans powinna wybrzmieć, aby – dopiero co – kształtująca się w Polsce ich transdyscyplinarna forma dyskursu zachowała swój komparatystyczny i polifoniczny potencjał.

Ekonomia i sztuka na pierwszy rzut oka wydają się odległe. Pierwsza to dyscyplina pragmatyczna, oparta na chłodnej kalkulacji, druga – sfera wolności i nieograniczonej wyobraźni. Okazuje się jednak, że ekonomia dostarcza artystom wielu inspiracji.

Można wyróżnić pięć głównych obszarów, w których te dwie dziedziny się przenikają: Wartość: Artyści często eksplorują naturę wartości, jej kreację, symbolikę oraz manipulację. Interesuje ich, co nadaje rzeczom wartość i jak ta wartość jest postrzegana. Etyka: Ekonomiczne mechanizmy i dylematy etyczne stanowią kolejny obszar inspiracji. Artyści zadają pytania o granice sukcesu i moralne kompromisy, a także o odpowiedzialność bogatych; Symbole: Banknoty i papiery wartościowe, jako wizualne reprezentacje wartości, również przyciągają uwagę artystów, stając się elementem ich twórczości; Społeczeństwo: Ekonomiczne problemy często splatają się z kwestiami społecznymi, co artyści chętnie odzwierciedlają w swoich dziełach, analizując wpływ ekonomii na życie ludzi; Rynek sztuki: Specyfika rynku sztuki, mechanizmy wyceny dzieł, gry rynkowe i pojęcie własności artystycznej, to kolejne zagadnienia, które inspirują artystów do refleksji.

Ekonomia, wbrew pozorom, okazuje się bogatym źródłem inspiracji dla sztuki, otwierając przed artystami szerokie pole do twórczej eksploracji.

Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii oddział w Warszawie zorganizuje obserwację nieba przy użyciu własnych teleskopów. W razie niepogody uczestnicy spotkania zaproszeni zostaną na opowieść na temat astrofotografii oraz tajemnic układu słonecznego.

Proces budowy maszyn, urządzeń i różnego rodzaju przedmiotów użytkowych we współczesnym świecie nierozerwalnie związany jest z projektowaniem, w czasie którego inżynierowie wykorzystują złożone systemy wspomagania komputerowego. Programy CAD (ang. Computer Aided Design) pozwalają na tworzenie w wirtualnej przestrzeni trójwymiarowej elementów o wyrafinowanych kształtach w bardzo krótkim czasie. Spasowanie poszczególnych części rzeczywistej konstrukcji, które pojawiły się na początku w głowie konstruktora, a następnie na ekranie komputera, jest idealne. Możemy tego doświadczyć oglądając sprzęty i przedmioty codziennego użytku. Ten efekt potęguje możliwość współpracy programów CAD i CAM (ang. Computer Aided Manufacturing) z maszynami do automatycznej, cyfrowo sterowanej obróbki materii. Z kolei współpraca komputerowych systemów CAD i CAE (ang. Computer Aided Engineering) pozwala na drodze obliczeń numerycznych zaprojektować urządzenie, które może być bardzo skomplikowane i odpowiedzialne, a jednocześnie będzie lekkie i bezpieczne. Systemy CAD-CAM-CAE wyparły już deskę kreślarską, ołówek, linijkę, kalkulator... Całe szczęście komputery we wszystkim nie wyręczą człowieka, gdyż człowiek nadal jest twórcą pomysłu, ale spowodowały, że inżynierowie osiągają swoje cele szybciej i w znacznie bardziej komfortowych warunkach.

Odwiedzający hangar lotniczy Wydziału MEiL PW będą mogli wziąć udział w warsztatach budowy latającego modelu szybowca PW-5 Smyk. Warsztaty polegają na samodzielnym złożeniu na miejscu modelu szybowca PW-5 Smyk z pianki depron. Po pomyślnym oblocie modelu wydawany będzie imienny certyfikat uczestnictwa w warsztatach, który zawiera opis i historię powstania szybowca. Uczestnicy budują swoje modele w miejscu, gdzie powstał szybowiec PW-5 Smyk, zwycięzca konkursu Międzynarodowej Federacji Lotniczej na szybowiec klasy światowej.

Wycieczka „Puszcza jako księga/archiwum" to spacer w głąb Puszczy Kampinoskiej z zupełnie innej perspektywy – jako zbioru zapisków, śladów i warstw, które można odczytać, jeśli zna się język ziemi/krajobrazu. Przewędrujemy przez wydmy, grodzisko i torfowiska, ucząc się rozpoznawać ukryte opowieści: o ludzkiej obecności, o zmianach klimatu, o współpracy i eksploatacji, o tym, co było, co zostało zapomniane – i co możemy jeszcze ocalić.

Trasa: Granica – Zamczysko – Karpaty – Granica
Dystans: ok. 15,5 km (średni stopień trudności – fragmenty piaszczyste)
Prowadzenie: Partycja Sołtysik edukatorka z Kampinoskiego Parku Narodowego

Zagadnienia omawiane w trakcie wycieczki:

• „Co mówi pyłek?" – wprowadzenie do palinologii, czyli nauki o pyłkach. Jak ziarenko pyłku sprzed tysiąca lat może powiedzieć nam więcej niż niejedna kronika?
• „Tu byli ludzie" – archeologia codzienności. Grodziska, kopce, relikty szlaków handlowych. Jak rozpoznać je w terenie? Co zdradza ukształtowanie terenu, linia drzew, nietypowy pagórek?
• „Z bartników na archeologów" – historia bartnictwa w Puszczy Kampinoskiej. Jak las dawał miód, ale i tożsamość. Gdzie szukać śladów dawnych barci? Jakie dziedzictwo zostawili po sobie dawni bartnicy?
• Granice, które przesuwały się razem z ludźmi. O tym, jak zmieniały się zasięgi lasów i pól, co mówi o tym rzeźba terenu, starorzecza, linie olsów.
• Torfowiska jako archiwa klimatu. Jak mokradła zapisują przeszłość. Dlaczego są cenne nie tylko przyrodniczo, ale i jako pamiętniki epok?
• Czy można „czytać" puszczę bez dokumentów? – opowieść o nauce terenowej, rekonstrukcjach historycznych i wspólnej pracy archeologów, przyrodników, geografów.
• Krajobraz jako nośnik pamięci. Czy drzewa pamiętają? Czy można mówić o emocjonalnej mapie Puszczy?

W trakcie zajęć uczestnicy poznają zasadę działania pomp ciepła, które coraz częściej wykorzystywane są nie tylko do ogrzewania domów i podgrzewania ciepłej wody użytkowej, ale również – co może być zaskoczeniem – do ich chłodzenia. Na działającym urządzeniu zostanie krok po kroku zaprezentowane, jak pompa ciepła może pełnić funkcję klimatyzatora, a także dlaczego z jednej jednostki energii elektrycznej można uzyskać nawet 4 jednostki energii cieplnej lub chłodniczej.

Uczestnicy pokazu prześledzą obieg czynnika roboczego w układzie – od sprężarki, przez skraplacz, zawór rozprężny i parownik – dowiadując się, jakie role pełnią te elementy zarówno w trybie grzania, jak i chłodzenia. Na koniec przedstawione zostaną przykłady zastosowań pomp ciepła w różnych typach budynków – nie tylko jednorodzinnych – oraz w systemach, które umożliwiają chłodzenie pomieszczeń latem.

Skąd się wziął ”renesans” psychodelików we współczesnym świecie? Jakie są jego przyczyny? Jakie społeczne czynniki napędzają to zjawisko, ze szczególnym uwzględnieniem ich potencjału terapeutycznego, kto prowadzi nad nimi badania, w jakim celu oraz komu mogą pomóc, a komu zaszkodzić? Te pytania zadaje sobie chyba każdy, kto obserwuje życie społeczne, zarówno w obszarze terapii, jak i w obszarze zabawy. 

Może to odpowiedź na samotność? To narastające zjawisko społeczne, dotyka ludzi w każdym wieku, niosąc poważne konsekwencje dla zdrowia psychicznego i fizycznego. Samotność, jako subiektywne poczucie odseparowania od innych, często wiąże się z trudnościami w zakresie empatii i teorii umysłu, kluczowych umiejętności dla budowania relacji. Osoby doświadczające samotności mogą mieć ograniczoną zdolność wchodzenia w perspektywę innych, a to pogłębia ich izolację, tworząc błędne koło. Badania wskazują, że substancje psychodeliczne, takie jak psylocybina, mogą zwiększać empatię oraz zmieniać wzorce komunikacji między obszarami mózgu odpowiedzialnymi za interakcje społeczne. Dzięki temu osoby stosujące je w kontrolowanych warunkach stają się bardziej otwarte i mniej skupione na negatywnych myślach o sobie. Czy te zmiany mogą prowadzić do trwałego zwiększenia poczucia więzi z innymi i przełamania samotności?

A jaka jest rola psychodelików w innych kulturach? Czy ich sakralne użycie mogło wpłynąć na charakter danej kultury? W XIII w. p.n.e. powstały hymny Rygwedy, w których opisywane są rytuały z użyciem tajemniczego napoju wytwarzanego z nieznanej do dziś rośliny zwanej soma. Prawdopodobnie zawierała substancję psychodeliczną, bo jak opisują autorzy hymnów, soma miała dawać doświadczenie boskości, nieśmiertelności i natchnienia twórczego. Utrata dostępu do tej rośliny zainicjowała wielowiekowy proces poszukiwania jej efektów bez jej użycia – poprzez praktyki pracy z ciałem i umysłem, który był najważniejszą przyczyną narodzin jogi uprawianej zarówno w hinduizmie, jak i w buddyzmie w celu doświadczeń wychodzących poza codzienne poznanie, jak i — zwłaszcza na Zachodzie — w celu zachowania zdrowia i równowagi psychicznej.